چه عواملی در طول عمر بیماران تومور مغزی تاثیرگذار است؟

پیش‌بینی طول عمر بیماران تومور مغزی یکی از چالش‌برانگیزترین جنبه‌های این بیماری است، زیرا عوامل متعددی بر آن تأثیر می‌گذارند. نوع تومور (خوش‌خیم یا بدخیم)، محل قرارگیری، اندازه، سن بیمار و پاسخ به درمان از مهم‌ترین فاکتورها هستند. برخی از بیماران پس از درمان کامل و پیگیری منظم می‌توانند سال‌ها بدون عود بیماری زندگی کنند، در حالی که در موارد بدخیم، روند بیماری می‌تواند سریع‌تر و خطرناک‌تر باشد. آگاهی از این عوامل به بیماران کمک می‌کند تا انتظارات واقع‌بینانه‌تری از درمان داشته باشند و تصمیمات آگاهانه‌تری در مسیر مراقبت و پیگیری پزشکی بگیرند. در این مطلب ار دکترتو، جزئیات مربوط به طول عمر و عوامل مؤثر بر بقای بیماران تومور مغزی را بررسی می‌کنیم.

عوامل مؤثر بر طول عمر بیماران تومور مغزی

عوامل متعددی می‌تواند روی طول عمر بیماران تومور مغزی تاثیر بگذارد. اولین و مهم‌ترین فاکتور، نوع سرطانی است که برای هر بیمار تشخیص داده شده است. علاوه بر این، سن بیماران، نوع خدمات درمانی که دریافت می‌کنند و از همه مهم‌تر زمان تشخیص بیماری، از دیگر عوامل موثر بر طول عمر بیماران تومور مغزی است. هر چقدر بیماری در بازه زمانی سریع‌تری تشخیص داده شود و روند درمان برای بیماران زودتر شروع شود، بدون شک نرخ بقا هم افزایش خواهد یافت. آمارهای مختلفی وجود دارد که نشان می‌دهد چه عواملی ممکن است روی شانس بقای بیماران تاثیر بگذارد. بر اساس این آمارها، مهم‌ترین عوامل شامل موارد زیر می‌شود:

• نوع تومور که شامل بدخیم یا خوش‌خیم بودن آن و ماهیت ژنتیکی تومورها است.
• محل قرارداشتن تومور
• اندازه و سایز تومور مغزی
•  درجه یا گرید بیماری که با فاکتور میزان سرعت رشد تومور همراه است.
• سن و سلامت کلی بیماران

این فاکتورها در کنار هم مشخص می‌کند که میانگین شانس بقای بیماران تومور مغزی حدودا چقدر است. مهم است که بدانیم تمام تومورهای مغزی کشنده نیستند و برخی از بیماران مبتلا به این نوع سرطان، به صورت کامل درمان می‌شوند یا این که برای مدت زمانی طولانی زنده می‌مانند. از طرفی باید به این موضوع توجه داشت که نرخ بقا نسبی است و همیشه نمی‌توان آن را به تمام بیماران تعمیم داد. گاهی اوقات برخی از بیماران ممکن است بیشتر از چیزی که انتظار می‌رود عمر کنند و در مقابل برخی دیگر نسبت به چیزی که انتظارش را داریم، عمر کوتاه‌تری داشته باشند.

۱. نوع تومور (خوش‌خیم یا بدخیم)

در درجه اول برای تعیین طول عمر بیماران تومور مغزی باید دید، تومور خوش‌خیم است یا بدخیم. تومورهای مغزی به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم دسته‌بندی می‌شوند. تومورهای خوش‌خیم به آن دسته از تومورهایی گفته می‌شود که به سایر نواحی گسترش نمی‌یابند و سرطانی نیستند. آنها معمولا اندازه کوچکی دارند یا این که سایز آنها زیاد تغییر نمی‌کند. دسته بعدی، تومورهای بدخیم هستند که سرطانی بوده و ممکن است به سایر بخش‌ها هم گسترش یابند. در بیشتر مواقع بیمارانی که به انواع خوش‌خیم تومورهای مغزی مبتلا هستند درمان می‌شوند و شانس بقای آنها بالاست. در واقع اگرچه شانس بقا در بیماران مبتلا به تومور مغزی خوش خیم معمولا بالا است اما خطر عودمجدد وجود دارد و باید بیماران پس از برداشتن تومور به صورت منظم و طولانی مدت تحت نظر پزشک باشند. تومور مغزی بدخیم معمولا به‌سختی به درمان پاسخ می‌دهند و از همه مهم‌تر برداشتن و جراحی آنها بسیار دشوارتر است. ریسک بعدی، احتمال گسترش این تومورها به دیگر نواحی است. به‌عنوان‌مثال، در بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما که یک نوع تومور بدخیم مغزی است، تنها ۲۵ درصد بیماران بیش از یک سال زنده می‌مانند و میزان بقای ۵ درصد افراد مبتلا نهایتا به پنج سال می‌رسد.

نوع تومورها از نظر ماهیت ژنتیکی و اولیه یا متاستاتیک بودن هم با هم فرق دارد. تومورهای اولیه، تومورهایی هستند که از ابتدا در مغز ایجاد شده‌اند و منشا آنها سلول‌های مغزی است. اما تومورهای متاستاتیک، تومورهای ثانویه‌ای هستند که از دیگر بخش‌های بدن به مغز سرایت کرده‌اند. به این ترتیب اگر یک تومور مغزی از نوع متاستاتیک باشد، شانس بقا در مقایسه با زمانی که تومور مغزی اولیه است بسیار پایین‌تر است. پزشکان می‌توانند با کمک یک سری تست‌های بیومارکر مشخص کنند که آیا تغییرات ژنی خاصی در سلول‌های مغزی ایجاد شده یا خیر. نتایج این تست‌ها به پزشک کمک می‌کند تا بتواند چگونگی رفتار تومور و نحوه پاسخ به درمان را بررسی کند.

آیا تومور مغزی کشنده است؟

۲. درجه یا گرید تومور

تومورهای مغزی به چند گرید یا درجه دسته‌بندی می‌شوند. معمولا تومورهای گرید ۱ و ۲ از نوع خوش‌خیم هستند و قابل درمان‌اند. گریدهای بالاتر، در دسته تومورهای بدخیم قرار دارند که به سرعت در حال رشد و پیشرفت هستند. آخرین گرید، گرید ۴ است که به معنی وارد شدن بیماری به فاز پیشرفته است. در بیشتر مواقع زمانی که تومور مغزی از گرید ۴ باشد، شانس درمان و بقا به میزان بسیار زیادی کاهش می‌یابد. البته درجه تنها برای برخی از انواع تومور مغزی یک فاکتور بسیار تأثیرگذار است و می‌تواند روی نحوه رفتار تومور پس از درمان تاثیر بگذارد. به‌طورکلی، احتمال بازگشت تومورهای گرید بالاتر پس از درمان بسیار بیشتر از تومورهای کند رشد با گرید پایین‌تر است.

می‌خوای بدونی نوع تومورت چه تفاوتی در روند درمانی داره؟

با متخصص مشورت کن.

دکتر مغز و اعصاب خوب

۳. محل تومور در مغز

عامل دیگری که می‌تواند روی طول عمر بیماران تومور مغزی تاثیر داشته باشد، محل و اندازه تومور است. اثربخشی درمان می‌تواند به طور قابل توجهی تحت تأثیر موقعیت و اندازه تومور باشد. تومورهای واقع در مناطقی که دسترسی به آنها دشوار است یا نزدیک به ساختارهای اساسی مغز هستند، چالش‌های مهمی را برای برداشتن و جراحی تومور مغزی ایجاد می‌کنند. در نتیجه شانس بقای بیماران در این شرایط کاهش می‌یابد. برای مثال تومورهایی که در نزدیکی اعصاب بینایی هستند یا تومورهای ساقه مغز و نخاع، ریسک بسیار بالاتری دارند و دسترسی به آنها دشوارتر است. به همین دلیل هم شانس بقا در این دسته از بیماران پایین‌تر است. دلیل آن هم این است که احتمال آسیب‌های بیشتر در صورت برداشتن تومور بالاست و شاید جراح نتواند به صورت کامل تومور را خارج کند.

در تومور مغزی کجای سردرد میگیرد

۴. سن و وضعیت عمومی بیمار

سن و سلامت عمومی بیماران عامل موثر دیگری است که روی طول عمر بیماران تومور مغزی تاثیر می‌گذارد. بیماران جوان‌تر که از نظر سلامت عمومی شرایط بهتری دارند، معمولا میزان بقای مطلوب‌تری خواهند داشت و احتمال بهبودی در آنها بسیار بالاتر است. بدن افراد جوان‌تر و کسانی که با سایر مشکلات زمینه‌ای درگیر نیستند توانایی بهتری برای مقابله با عوارض ناشی از درمان دارد و به درمان‌ها بهتر و موثرتر پاسخ می‌دهد. برای مثال قطعا یک فرد سالم در مقایسه با زمانی که فرد با مشکلاتی مانند بیماری‌های خودایمنی، سایر نقص‌های ژنتیکی یا بیماری دیابت و فشار خون درگیر است، نسبت به درمان‌های سرطان پاسخ بهتری می‌دهد.

۵. پاسخ بدن به درمان

بسته به نوع و درجه، درمان تومور مغزی با روش‌های مختلفی انجام می‌شود. این درمان‌ها شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی و دارودرمانی است. میزان موفقیت و اثربخشی این درمان‌ها با هم متفاوت است و از همه مهم‌تر، پاسخ به هر یک از این درمان‌ها در بیماران مختلف با هم فرق دارد. به همین دلیل هم بسته به این که هر بیمار چه پاسخی به روند درمان می‌دهد، میزان بقا متفاوت است. از طرفی برخی از تومورهای مغزی به دلیل ماهیت ژنتیکی که دارند، بهتر به درمان‌ها پاسخ می‌دهند. البته باید به این موضوع هم توجه کرد که شناسایی و درمان زودهنگام تومورهای مغزی به میزان قابل توجهی روی روند درمان بیماری تاثیر دارد. هر چقدر تومورها در مراحل اولیه تشخیص داده شوند، چون کوچک‌تر و محدودترند، درمان هم روی آنها موثرتر خواهد بود.

۶. سرعت رشد تومور

تومورهای مغزی بر اساس منشا و ماهیت ژنتیکی و مولکولی که دارند، از نظر میزان تهاجمی بودن با هم متفاوت‌اند. همین تفاوت باعث می‌شود که روند درمان آنها هم با هم فرق کند. سرعت رشد تومور یکی از فاکتورهای تعیین کننده در طول عمر بیماران تومور مغزی است و به میزان قابل توجهی روی پاسخ به درمان در هر بیمار تاثیر دارد.

۷. نوع سبک زندگی

 با وجودی که نمی‌توان سبک زندگی را یک عامل مستقیم در نظر گرفت، اما تا حدود زیادی پیروی از یک سبک زندگی سالم می‌تواند شانس بقا را در بیماران سرطانی افزایش دهد. از تغذیه سالم و مقوی گرفته تا داشتن فعالیت فیزیکی و دوری از استرس و اضطراب، همگی کمک می‌کند تا روند درمان بهتر و موثرتر پیش برود. سیگار و الکل دو عاملی است که بیماران تومور مغزی که تحت درمان هستند باید حتما از آنها دوری کنند.

میانگین طول عمر در انواع تومور مغزی

تومورهای مغزی انواع مختلفی دارند که هم میزان شیوع آنها متفاوت است و هم درصد بقای بیماران مبتلا به هر یک از این تورموها با هم فرق دارد؛ بنابراین میزان بقا و طول عمر بیماران تومور مغزی، بسته به نوع خاص تومور می‌تواند بسیار متفاوت باشد. برای مثال، نرخ بقای ۵ساله برای مننژیوما (معمولا تومورهای خوش‌خیم که روی مننژها، لایه‌های محافظ اطراف مغز رشد می‌کنند) حدود ۸۵ درصد است، درحالی‌که، نرخ بقای ۵ساله برای گلیوبلاستوما (نوعی تومور تهاجمی مغزی) حدود ۵ درصد است. این درصد برای تومورهای ثانویه مغزی یا تومورهای متاستاتیک بسیار پایین‌تر است.

۱. تومورهای خوش خیم مغزی

در بیشتر مواقع تومورهای مغزی خوش‌خیم به راحتی برداشته می‌شوند و احتمال بازگشت تومور بعد از درمان هم بسیار کم است. به همین دلیل معمولا شانس بقا در افرادی که تومور مغزی آنها خوش‌خیم است، بسیار بالاست. حتی در مواردی که تومور خوش‌خیم و کوچک است و تغییر سایز ندارد، می‌توان آن را بدون نیاز به درمان، رها کرد و بعید است که این تومورها با عملکرد طبیعی بدن تداخلی داشته باشد. افرادی با این شرایط باید با انجام معاینات منظم و آزمایش‌های تصویربرداری، در طول زمان تحت نظر باشند. با این حال باز هم طول عمر بیماران تومور مغزی خوش‌خیم بسته به سن، سلامت کلی و نوع تومور متفاوت است.

۲. تومور گلیوبلاستوما

تومورهای گلیوبلاستوما جزو تومورهای اولیه بدخیم گرید ۴ هستند. میانگین طول عمر بیماران تومور مغزی گلیوبلاستوما، بین ۱۲ تا ۱۵ ماه است و تقریبا ۴۰ درصد از بیماران یک سال زنده می‌مانند. ۵ درصد از بیماران هم ممکن است بیشتر از ۵ سال زنده بمانند. آمار بر اساس سن بیماران به صورت زیر است:

• برای بیماران ۲۰ تا ۴۴ سال، شانس بقا تا ۲۲ درصد است.
• برای بیماران ۴۵ تا ۵۴ سال، شانس بقا ۹ درصد است.
• برای بیماران ۵۵ تا ۶۴ سال، شانس بقا ۶ درصد است.

۳. آستروسیتوما

نوع دیگری از تومورهای مغزی شایع، تومورهای آستروسیتوما نام دارد. این تومورها از سلول‌های آسترسیست مغزی (سلول‌های پشتیبان سیستم عصبی)  منشا می‌گیرند و نوعی سرطان مغز گرید ۳ نادر است. طول عمر بیماران تومور مغزی آستروسیتوما بر اساس سن به صورت زیر است:

• برای بیماران ۲۰ تا ۴۴ سال، شانس بقا تا ۵۸ درصد است.
• برای بیماران ۴۵ تا ۵۴ سال، شانس بقا ۲۹ درصد است.
• برای بیماران ۵۵ تا ۶۴ سال، شانس بقا ۱۵ درصد است.

۴. الیگودندروگلیوما

دسته دیگری از تومورهای مغزی، تومورهای گلیال هستند که با نام الیگودندروگلیوما شناخته می‌شوند. آمار موجود نشان می‌دهد که طول عمر بیماران تومور مغزی الیگودندروگلیوما بر اساس سن به صورت زیر است:

• برای بیماران ۲۰ تا ۴۴ سال، شانس بقا تا ۹۰ درصد است.
• برای بیماران ۴۵ تا ۵۴ سال، شانس بقا ۸۲ درصد است.
• برای بیماران ۵۵ تا ۶۴ سال، شانس بقا ۶۹ درصد است.

می‌خوای بدونی تومورت از چه نوعیه؟ از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر ارزیابی تومور مغزی

۵. مننژیوما

یکی از رایج‌ترین انواع تومورهای مغزی، تومورهای مننژیوما هستند. این نوع از تومور در مغز یا نخاع ایجاد می‌شود. پزشکان این تومورهای مغزی را بر اساس سرعت رشد و گرید تومور دسته‌بندی می‌کنند و بیشتر آنها درجه یک یا دو هستند. اکثر تومورهای مننژیوما از نوع غیرسرطانی و خوش خیم هستند و به ندرت ممکن است برخی از آنها تومورهای درجه ۳ سرطانی باشند. داده‌ها نشان می‌دهد که تقریبا ۷۰ درصد از افراد مبتلا به مننژیوما گرید یک و دو، به مدت ده سال یا بیشتر، بعد از تشخیص بیماری زنده می‌مانند. طول عمر بیماران تومور مغزی مننژیوما بر اساس سن به صورت زیر است:

• برای بیماران ۲۰ تا ۴۴ سال، شانس بقا تا ۸۴ درصد است.
• برای بیماران ۴۵ تا ۵۴ سال، شانس بقا ۷۹ درصد است.
• برای بیماران ۵۵ تا ۶۴ سال، شانس بقا ۷۴ درصد است.

طول عمر بیماران تومور مغزی بدخیم

طول عمر بیماران مبتلا به تومور مغزی بدخیم به نوع تومور، محل آن در مغز، سن بیمار، وضعیت عمومی بدن و پاسخ به درمان بستگی دارد. به‌طور میانگین، تومورهایی مانند گلیوبلاستوما که تهاجمی‌ترین نوع تومور مغزی بدخیم است، میانگین بقایی حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه دارند، اگرچه با درمان‌های ترکیبی جدید مانند جراحی دقیق، پرتودرمانی و داروهای هدفمند، این زمان ممکن است افزایش یابد. در تومورهای بدخیم با درجه پایین‌تر، مانند آستروسیتوم درجه ۳، بیماران ممکن است چند سال زندگی کنند. عوامل مؤثر بر افزایش طول عمر شامل تشخیص زودهنگام، برداشت کامل‌تر تومور در جراحی، سلامت عمومی بیمار، و دسترسی به درمان‌های پیشرفته است. همچنین، پیگیری منظم و توان‌بخشی شناختی یا حرکتی می‌تواند کیفیت زندگی را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد.

نتیجه گیری

طول عمر بیماران تومور مغزی به‌طور قابل توجهی تحت‌تأثیر نوع و مرحله بیماری قرار دارد. تومورهای خوش‌خیم در صورت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، معمولاً تهدیدکننده حیات نیستند و احتمال عود در آن‌ها پایین است. اما در تومورهای بدخیم مانند گلیوبلاستوما، به دلیل رشد سریع و تهاجمی، میانگین بقا کمتر از دو سال است. با این حال، پیشرفت‌های پزشکی در جراحی‌های دقیق مغزی، رادیوتراپی و داروهای هدفمند، امید به زندگی بیماران را افزایش داده است. پیگیری مداوم، انتخاب پزشک متخصص و حفظ سبک زندگی سالم می‌تواند کیفیت و مدت زمان زندگی بیماران مبتلا به تومور مغزی را به شکل محسوسی بهبود بخشد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!