خارش بدن در بارداری، علل و راه های درمان آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

خارش بدن در بارداری یکی از مشکلات شایع میان زنان باردار است که معمولاً به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی بدن در این دوران رخ می‌دهد. این خارش می‌تواند از خفیف و موقتی تا شدید و آزاردهنده متغیر باشد و معمولاً در نواحی شکم، سینه‌ها، ران‌ها یا حتی دست‌ها و پاها احساس می‌شود. در حالی که در بیشتر موارد خارش بی‌خطر است و ناشی از تغییرات طبیعی بارداری مانند کشیدگی پوست یا خشکی آن است، در مواردی می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند کلستاز بارداری مرتبط باشد که نیاز به بررسی و درمان فوری دارد. در این مقاله به بررسی علل خارش بدن در بارداری و راه‌های مؤثر برای کاهش یا درمان آن پرداخته می‌شود.

خارش بدن در بارداری چیست؟

خارش بدن یکی از عوارض بارداری است که بیشتر زنان در طول این دوران آن را تجربه می‌کنند. این خارش معمولاً به دلیل افزایش جریان خون در سطح پوست و تغییرات هورمونی بدن ایجاد می‌شود. همچنین، با رشد جنین و کشیده شدن پوست در ناحیه شکم، احتمال خارش در این ناحیه بیشتر می‌شود.

خارش خفیف معمولاً بی‌خطر است و آسیبی به مادر یا جنین وارد نمی‌کند. با استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، پوشیدن لباس‌های نخی و اجتناب از مواد تحریک‌کننده، می‌توان این نوع خارش را کنترل کرد. اما اگر خارش شدید باشد یا به نواحی دیگری مانند کف دست‌ها و پاها گسترش یابد، ممکن است نشانه یک مشکل جدی‌تر مانند کلستاز بارداری باشد که به دلیل اختلال در عملکرد کبد ایجاد می‌شود.

متن انگلیسی:
Itching is common in pregnancy. Usually it’s thought to be caused by raised levels of certain chemicals in the blood, such as hormones. Later, as your bump grows, the skin of your tummy (abdomen) is stretched and this may also feel itchy.
ترجمه فارسی:
خارش در دوران بارداری امری رایج است و معمولاً به افزایش سطح برخی مواد شیمیایی در خون، مانند هورمون‌ها، نسبت داده می‌شود. در مراحل پایانی بارداری، با رشد شکم و کشیدگی پوست ناحیه شکم، ممکن است این خارش بیشتر احساس شود.

به نقل از nhs

علائم همراه با خارش پوست در بارداری

بسیاری از خانم‌ها تنها علامتی که دارند، خارش است. معمولا این عارضه بدون جوش بوده، اما ممکن است جوش هم داشته باشید. در بیشتر مواقع خارش در دست و پا ظاهر می‌شود؛ اما ممکن است کل بدن را در بر بگیرد. خانم‌های باردار بیشتر از خارش در شب شکایت می‌کنند.

علائم دیگر می‌تواند شامل موارد زیر باشد.

• ادرار تیره
• قرمزی پوست
• زردی پوست و سفیدی چشم (بسیار نادر است.)

معمولا از هفته ۳۰ بارداری خارش بدن شروع می‌شود. اما در برخی افراد ممکن است این علائم در هفته ۸ هم ظاهر شود.

علت خارش بدن در بارداری

حدود ۲۰٪ از خانم‌ها در دوره بارداری دچار خارش بدن می‌شوند. در بیشتر مواقع خارش طبیعی بوده و مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما گاهی ممکن است نشانه شرایط پزشکی جدی باشد. در ادامه تمامی علل خارش خفیف تا شدید پوست در دوره بارداری را توضیح می‌دهیم.

تو هم علائم خارش بدن در بارداری داری؟

برای اطمینان از متخصص نوبت بگیر.

متخصص زنان زایمان خوب

۱. کشش پوست در بارداری

در زمان بارداری با رشد جنین و بزرگ‌شدن رحم پوست ناحیه شکم کشیده می‌شود. به‌ویژه اگر بارداری اول شما باشد یا چندقلو باردار باشید، کشیدگی پوست را بیشتر احساس می‌کنید. برای سازگاری با رشد جنین پوست باید کشیده شود. در برخی زنان علاوه بر کشیدگی و خارش پوست در ناحیه شکم، در اطراف سینه و نوک سینه نیز خارش احساس می‌شود.

۲. خشکی پوست در بارداری

تغییرات هورمونی در بارداری می‌تواند تاثیرات زیادی در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد کند. این تغییرات روی چربی پوست هم تاثیر گذاشته و باعث خشکی پوست و پوسته‌پوسته شدن آن می‌شود. در زمستان خشکی پوست تشدید شده و خارش افزایش پیدا می‌کند.

۳. حساسیت در بارداری

در بارداری ممکن است حساسیت به مواد شیمیایی یا غذایی بیشتر شود. ممکن است شما از عطر یا پارچه‌ای خاص استفاده کنید و پوست بدن تحریک شود. در نتیجه پوست برای مدتی دچار خارش می‌شود.

۴. بارداری و اگزما

در بارداری احتمال بروز برخی بیماری‌های پوستی مانند اگزما بالا می‌رود. هنوز دلیل اصلی این موضوع مشخص نیست. اگر قبلا دچار اگزما شده‌اید، در بارداری ممکن است بدتر شود. برخی خانم‌ها نیز بالعکس بوده و متوجه می‌شوند بیماری پوستی آنها در بارداری بهبود پیدا کرده است.

۵. پروریگو در بارداری

پروریگو برجستگی‌های پوسته‌داری هستند که باعث خارش می‌شوند. این برجستگی‌ها بیشتر روی پاها، بازوها و شکم دیده می‌شوند. در طول نه ماه بارداری احتمال بروز این عارضه وجود دارد.

۶. کلستاز بارداری

کلستاز بارداری یا کلستاز داخل کبدی حاملگی نوعی بیماری کبدی است که در اواخر بارداری ممکن است ایجاد شود. این بیماری باعث خارش شدید می‌شود. اما معمولا بثورات پوستی ایجاد نمی‌کند. خارش بیشتر در دست‌ها و پاها بوده و گاهی کل بدن را درگیر می‌کند. بعد از به‌دنیاآمدن کودک خارش پس از چند روز برطرف می‌شود.

مهم‌ترین علامت کلستاز بارداری خارش بسیار شدید است. ممکن است دچار حالت تهوع و ازدست‌دادن اشتها شوید. زردی پوست و سفیدی چشم از دیگر علائم آن است. از هر ۱۰۰ زن یک نفر در بارداری به این بیماری دچار می‌شود. این عارضه می‌تواند هم برای نوزاد و هم مادر خطرناک باشد. در مادر جذب چربی و ویتامین K کاهش پیدا کرده و احتمال لخته شدن خون وجود دارد. همچنین احتمال زایمان زودرس و سقط جنین بیشتر می‌شود.

خطر کلستاز بارداری در زنانی که سابقه بیماری کبدی داشته یا چندقلو باردار هستند، بیشتر است. در نوزادان، عوارض کلستاز بارداری می‌تواند شدید باشد. علاوه بر زایمان زودرس و سقط جنین احتمال مشکلات ریوی برای نوزاد وجود دارد. مشکلات ریوی ناشی از تنفس در مکونیوم است. مکونیوم ماده چسبنده و سبز رنگی است که به طور معمول در روده‌های جنین درحال‌رشد جمع می‌شود. اما اگر مادر مبتلا به کلستاز باشد، ممکن است به مایع آمنیوتیک منتقل شود.

تشخیص علت خارش بدن در بارداری

معمولا پزشک برای تشخیص علت خارش پوست در بارداری معاینات فیزیکی انجام می‌دهد. با بررسی پوست و مشاهده علائمی مانند قرمزی، بثورات پوستی یا خشکی پوست می‌توان علت آن را مشخص کرد. همچنین پزشک در مورد سوابق پزشکی، داروهای مصرفی و سابقه خانوادگی شما سوالاتی می‌پرسد.

اگر احتمال بیماری جدی مانند کلستاز بارداری وجود داشته باشد، برای تشخیص آن باید آزمایش خون انجام شود. در آزمایش خون فاکتورهای مربوط به عملکرد کبد بررسی می‌شود.

درمان خارش بدن در بارداری

درمان خارش بدن در بارداری شامل روش‌های ساده و مؤثری است که می‌توانند علائم را کاهش دهند:

1. مرطوب‌کننده‌ها: استفاده از کرم‌ها یا لوسیون‌های مرطوب‌کننده حاوی آلوئه‌ورا یا روغن نارگیل می‌تواند خشکی و خارش پوست را کاهش دهد.
2. حمام با آب ولرم: از حمام آب داغ خودداری کرده و در صورت نیاز، بلغور جو دوسر یا مواد تسکین‌دهنده طبیعی به آب حمام اضافه کنید.
3. لباس‌های نخی و گشاد: لباس‌های سبک و قابل‌تنفس به جلوگیری از تحریک پوست کمک می‌کنند.
4. نوشیدن آب کافی: مصرف مایعات فراوان به حفظ رطوبت پوست از داخل کمک می‌کند.
5. پرهیز از مواد تحریک‌کننده: استفاده از صابون‌ها یا شوینده‌های معطر و قوی را کنار بگذارید.
6. مشاوره پزشکی: در صورت خارش شدید یا مداوم، پزشک ممکن است کرم‌های ضدخارش ایمن یا داروهای خاصی را برای کنترل علائم تجویز کند.

اگر خارش شدید باشد و همراه با علائمی مانند زردی یا خارش کف دست‌ها و پاها باشد، ممکن است نشانه‌ای از کلستاز بارداری باشد و نیاز به بررسی فوری توسط پزشک دارد.

درمان خانگی خارش بدن در بارداری

معمولا برای درمان خارش بدن در بارداری روش‌های خانگی وجود دارد. رعایت برخی نکات به تسکین خارش خفیف تا متوسط کمک می‌کند. از جمله:

• عطر یا محصولات شوینده را تغییر دهید. ممکن است به مواد شیمیایی خاصی حساسیت داشته باشید.
• سعی کنید لباس‌های گشاد با جنس نخی یا الیاف طبیعی بپوشید.
• قراردادن ماست روی پوست خارش را تسکین می‌دهد.
• برای درمان خشکی پوست می‌توانید از مرطوب‌کننده، روغن زیتون یا روغن نارگیل استفاده کنید.
• مصرف آب و مایعات سالم را افزایش دهید. مطمئن شوید که بدن شما هیدراته است.
• از کمپرس یخ استفاده کنید. روی نواحی خارش‌دار برای مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه از کمپرس یخ یا مرطوب استفاده کنید.
• ژل آلوئه‌ورا خاصیت مرطوب‌کننده داشته و به طور موقت خارش را از بین می‌برد. از ژل طبیعی استفاده کنید. ترکیبات شیمیایی ممکن است وضعیت را بدتر کند.

آیا خارش بدن در بارداری درمان دارد؟ همین الان از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر خارش پوست

راهی برای پیشگیری از خارش بدن در بارداری وجود دارد؟

خارش پوست در بارداری طبیعی بوده و نمی‌توان به طور کامل از آن پیشگیری کرد. اما برخی اقدامات ممکن است موثر باشند و احتمال خارش بدن را کمتر کنند. از جمله:

• هنگام حمام کردن از صابون‌های بدون عطر و ملایم استفاده کنید.
• با آب خیلی داغ حمام نکنید. آب داغ خشکی پوست را بدتر می‌کند.
• سعی کنید در گرمای شدید بیرون از خانه نباشید. گرمای بیش از حد پوست را خشک می‌کند.
• لباس‌های نخی و گشاد بپوشید.
• بعد از حمام از مرطوب‌کننده استفاده کنید.

خارش بدن در بارداری و جنسیت جنین چه ارتباطی دارند؟

از نظر علمی، خارش بدن در بارداری به‌طور مستقیم با جنسیت جنین ارتباطی ندارد و بیشتر به تغییرات هورمونی، کشیدگی پوست و افزایش جریان خون در دوران بارداری مرتبط است. با این حال، برخی باورهای قدیمی و فرهنگ‌های عامیانه معتقدند که شدت یا نوع خارش ممکن است با جنسیت جنین در ارتباط باشد، اما این ادعاها پایه علمی ندارند. خارش شدید در دوران بارداری، به‌ویژه در سه‌ماهه سوم، ممکن است به مشکلاتی مانند کلستاز بارداری اشاره داشته باشد که نیاز به بررسی و درمان پزشکی دارد. بنابراین، برای اطمینان از سلامت مادر و جنین، مشورت با پزشک ضروری است.

خارش پوست در هفته های اول بارداری به چه دلیلی است؟

برخی خانم‌ها در هفته‌های اول بارداری (معمولا هفته هشتم بارداری) دچار خارش پوست می‌شوند. در این دوره هنوز جنین کوچک بوده و خارش ارتباطی با کشیدگی پوست ندارد. اما تغییرات مواد شیمیایی در خون از جمله تغییرات هورمونی می‌تواند دلیل اصلی خارش پوست در هفته‌های اول بارداری باشد.

دانه های قرمز روی پوست همراه با خارش در بارداری

دانه‌های قرمز روی پوست همراه با خارش در بارداری ممکن است به دلایلی مانند پاپول‌ها و پلاک‌های کهیری بارداری (PUPPP)، حساسیت‌های پوستی، عرق‌سوزی یا در موارد جدی‌تر، کلستاز بارداری ایجاد شوند. PUPPP شایع‌ترین علت است و معمولاً در سه‌ماهه سوم ظاهر شده و روی شکم، ران‌ها و بازوها گسترش می‌یابد. حساسیت به مواد شوینده یا گرمای زیاد نیز می‌تواند باعث ایجاد دانه‌های قرمز شود. برای کاهش خارش می‌توان از مرطوب‌کننده‌ها و لباس‌های نخی استفاده کرد، اما در صورت خارش شدید یا همراه با علائم دیگری مانند زردی یا خارش کف دست و پا، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

خارش بدن در بارداری در شب

خارش بدن در بارداری در شب می‌تواند به دلیل تغییرات هورمونی، خشکی پوست یا مشکلاتی مانند کلستاز بارداری تشدید شود. در شب، تمرکز بیشتر روی علائم و کاهش حواس‌پرتی روزانه می‌تواند خارش را آزاردهنده‌تر کند. همچنین، افزایش جریان خون در دوران بارداری و دمای بالاتر بدن در شب ممکن است احساس خارش را بیشتر نمایان کند.

علت خارش بدن در ماه آخر بارداری چیست؟

خارش بدن در ماه آخر بارداری معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهد:

1. تغییرات هورمونی: افزایش سطح هورمون‌ها می‌تواند باعث خشکی و تحریک‌پذیری پوست شود.
2. کشیدگی پوست: با بزرگ شدن شکم و کشیدگی پوست، خارش در ناحیه شکم و پهلوها شایع است.
3. کلستاز بارداری: یک مشکل نادر اما جدی که به دلیل اختلال در جریان صفرا در کبد ایجاد می‌شود و معمولاً با خارش شدید کف دست‌ها و پاها همراه است.
4. خشکی پوست: کاهش رطوبت پوست در بارداری می‌تواند باعث خارش شود.
5. حساسیت پوستی: استفاده از مواد شوینده یا لباس‌های نامناسب ممکن است حساسیت ایجاد کند.

در صورت خارش شدید یا همراه با علائم دیگر، مراجعه به پزشک برای بررسی شرایطی مانند کلستاز بارداری ضروری است.

درمان خارش شکم در ماه آخر بارداری

درمان خارش شکم در ماه آخر بارداری شامل روش‌های زیر است که به کاهش علائم کمک می‌کند:

1. مرطوب‌کننده‌ها: استفاده از کرم‌ها یا لوسیون‌های مرطوب‌کننده حاوی مواد طبیعی مانند آلوئه‌ورا یا روغن نارگیل می‌تواند پوست را نرم و از خارش جلوگیری کند.
2. لباس‌های نخی و گشاد: پوشیدن لباس‌های نخی، گشاد و قابل‌تنفس از تحریک پوست جلوگیری می‌کند.
3. حمام با آب ولرم: استفاده از آب ولرم به‌جای آب داغ و افزودن بلغور جو دوسر به آب حمام می‌تواند خارش را کاهش دهد.
4. اجتناب از مواد تحریک‌کننده: از صابون‌ها و شوینده‌های معطر و قوی که ممکن است پوست را خشک کنند، خودداری کنید.
5. مصرف مایعات کافی: نوشیدن آب فراوان به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند.
6. مشورت با پزشک: در صورت خارش شدید، پزشک ممکن است کرم‌های موضعی ضدخارش یا داروهای خوراکی بی‌ضرر تجویز کند.

علت خارش دست و پا در بارداری چیست؟

خارش دست و پا در بارداری می‌تواند مربوط به بیماری پوستی یا خشکی پوست باشد. در این شرایط باید به متخصص پوست مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود. اما اگر خارش در این نواحی شدید است و به‌خصوص کف پا و کف دست دچار خارش شده است، احتمال کلستاز بارداری وجود دارد. ازآنجایی‌که کلستاز بارداری هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک است، باید سریعا بررسی شود.

پزشکان پیشنهادی

۴.۵ (۷۱۷ نظر)

دکتر سعیده فرج زاده

تخصص پوست، مو و زیبایی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۶۶۲ نظر)

دکتر عبدالرضا عرفانی

تخصص پوست، مو و زیبایی

نوبت بگیرید

۳.۹ (۶۶۵ نظر)

دکتر محمدرضا شهسواری

تخصص پوست، مو و زیبایی

نوبت بگیرید

۴.۳ (۵۶۱ نظر)

دکتر پردیس ساسانی

تخصص پوست، مو و زیبایی

نوبت بگیرید

۴.۴ (۴۵۶ نظر)

دکتر امیر حیدریان

تخصص پوست، مو و زیبایی

نوبت بگیرید

۴.۴ (۳۴۹ نظر)

دکتر سید منیرالدین ناظم السادات

تخصص پوست، مو و زیبایی

نوبت بگیرید

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

خارش بدن در بارداری جز مشکلات شایع بوده و بیشتر در ماه‌های آخر بارداری ظاهر می‌شود. در ماه‌های آخر بارداری به دلیل رشد جنین پوست در ناحیه شکم کشیده شده و باعث خارش می‌شود. همچنین تغییرات هورمونی و خشکی پوست می‌توانند این عارضه را ایجاد کنند. احتمال بروز بیماری‌های پوستی مانند اگزما هم در بارداری وجود دارد.

در بیشتر مواقع خارش بدن در بارداری طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد. اما اگر خارش شما خیلی شدید است و بیشتر در شکم، بازو و پاها ایجاد شده است، باید برای بررسی احتمال کلستاز بارداری به پزشک مراجعه کنید. برای مشاوره با دکتر زنان، متخصص گوارش و کبد یا دکتر پوست می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!