فهرست مطالب
اسهال مشکل شایعی در نوزادان است که به‌دلیل عفونت‌های ویروسی، باکتریایی، وجود انگل، یا حتی حساسیت به غذاها ایجاد می‌شود. آگاهی والدین از علائم این بیماری از جمله درد شکمی، دل پیچه، کم‌آبی بدن، بدخلقی، بی‌قراری، تب و احساس نیاز فوری به دفع، کمک می‌کند سریع‌تر برای درمان اسهال نوزاد اقدام کنند. شناخت تفاوت میان مدفوع شل و اسهال نیز برای والدین اهمیت دارد. اسهال گهگاهی در نوزادان کاملا رایج و طبیعی است! نوزاد در حال شروع به آزمایش غذاها بوده و هنوز به فرآیند هضم عادت نکرده است. اما اسهال بیش از حد می‌تواند منجر به از دست دادن آب زیاد برای نوزاد شود. بنابراین اگر چنین وضعیتی برای فرزندتان ایجاد شده بهتر است با یک متخصص اطفال در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از سامانه دکترتو برای تعیین وقت و یا مشاوره آنلاین با پزشکان استفاده کنید.
انواع اسهال نوزاد
اسهال نوزاد به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود به عنوان مثال براساس مدت زمان نوع حاد آن معمولا کمتر از دو هفته طول می‌کشد و اغلب ناشی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی است. اسهال مزمن بیش از دو هفته طول می‌کشد و ممکن است ناشی از مشکلات جدی‌تر مانند بیماری سلیاک، بیماری کرون، یا عدم تحمل لاکتوز باشد. براساس ظاهر نیز به سه نوع اسهال آبکی، چرب و خونی تقسیم می‌شود.
| نوع | توضیحات |
|---|---|
| اسهال عفونی | به‌دلیل عفونت‌های ویروسی مانند روتاویروس یا باکتریایی مانند سالمونلا یا E. coli ایجاد می‌شود و با علایمی مانند تب، درد شکمی و استفراغ همراه است. |
| اسهال غیرعفونی | به دلیل شرایطی مانند حساسیت به غذا یا عدم تحمل لاکتوز ایجاد می‌شود. |
| اسهال ناشی از تغییرات غذایی | وقتی که نوزاد به‌تازگی شروع به خوردن غذاهای جامد می‌کند. |
| اسهال مزمن | در صورتی که اسهال به دلیل مشکلات پزشکی مانند بیماری‌های متابولیک یا گوارشی بیش از دو هفته ادامه یابد. |
| اسهال ناشی از دارو | به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها، به‌خاطر تغییرات در میکروبیوم روده |
۱. اسهال سبز نوزاد
یکی از علل رایج اسهال سبز نوزاد، تغییرات در رژیم غذایی نوزاد است. به‌ویژه زمانی که نوزاد به تازگی شروع به خوردن غذاهای جامد کرده، ممکن است رنگ مدفوع او تغییر کند. عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، عدم تحمل لاکتوز در نوزاد نیز می‌توانند باعث اسهال سبز شوند، به‌خصوص اگر نوزاد به شیر مادر یا شیر خشک حساسیت داشته باشد. مصرف برخی غذاها یا مکمل‌ها، به ویژه سبزیجات سبز یا مکمل‌های حاوی آهن، نیز می‌تواند تغییر رنگ مدفوع را به همراه داشته باشد.
دلایل اسهال چیست؟
۲. اسهال زرد رنگ نوزاد
اسهال زرد رنگ نوزاد به دلیل ترکیبات موجود در شیر مادر و فرایند هضم نوزادان طبیعی است و به‌عنوان نشانه‌ای از سلامت آن‌ها تلقی می‌شود. نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، مدفوعی به رنگ زرد یا زرد متمایل به خرمایی دارند. این تغییر در رنگ و قوام مدفوع به نوع تغذیه نوزاد بستگی دارد و معمولا طیف رنگی مدفوع از زرد تا نارنجی یا خرمایی متغیر است.
۳. اسهال ژله ای نوزاد
اسهال ژله ای نوزاد، به‌ویژه اگر مدفوع دارای خون قرمز تیره باشد، نشانه‌ای از مشکلات جدی مانند در هم رفتگی روده است و نیاز به بررسی فوری دارد. در صورتی که نوزاد دچار اسهال خونی شده باشد، احتمال بروز عفونت روده‌ای وجود دارد. اگر نوزاد بی‌حال شده یا علائمی مانند درد شکمی، پریشانی و اسهال خونی را تجربه کند، باید برای درمان اورژانسی اقدام نمایید.
متن انگلیسی:
babycenter
Diarrhea is very watery and can be yellow, green, or brown. If your baby has diarrhea, watch for signs of dehydration, like fewer wet diapers, excessive sleepiness, and dry lips
ترجمه متن:
اسهال بسیار آبکی است و می‌تواند رنگ‌های زرد، سبز یا قهوه‌ای داشته باشد. اگر نوزادتان دچار اسهال شد، مراقب علائم کم‌آبی، مانند پوشک کمتر خیس‌شده، خواب‌آلودگی زیاد و خشکی لب باشید.
علت اسهال نوزاد
اسهال در نوزاد می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که هر کدام نیاز به توجه و درمان مناسب دارند. برخی از علل شایع اسهال نوزاد عبارتند از:
- عفونت‌های ویروسی مانند روتاویروس
- عفونت‌های باکتریایی با میکروب‌هایی مانند سالمونلا یا E. coli
- حساسیت به غذا
- عدم تحمل لاکتوز
- تغییرات در رژیم غذایی
- مصرف داروها به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها
فرزندت مدام دچار اسهال می‌شه اما نمی‌دونی علتش چیه؟
با مراجعه به متخصص خیالت رو راحت کن.
۱. علت اسهال کودک دو ماه (اسهال نوزاد دو ماهه)
عفونت‌های ویروسی، عفونت‌های باکتریایی، حساسیت به غذا، عدم تحمل لاکتوز موجود در شیر، عوامل محیطی از علل اسهال نوزاد دو ماهه هستند. روتاویروس شایع‌ترین عامل عفونت‌های ویروسی روده در نوزادان است. این ویروس باعث التهاب روده شده و منجر به اسهال ویروسی می‌شود. برخی از نوزادان ممکن است به پروتئین شیر گاو یا سایر اجزای شیر حساسیت داشته باشند که منجر به اسهال می‌شود.
۲. علت اسهال کودک شش ماه
بیشتر اوقات، علت اسهال کودک شش ماهه به‌دلیل ویروس است و به‌طور خودبه‌خود برطرف می‌شود. تغییر در رژیم غذایی نوزاد یا تغییر در رژیم غذایی مادر در صورت شیردهی و یا استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها توسط نوزاد یا مصرف آن‌ها توسط مادر در زمان شیردهی از علل اسهال کودک شش ماهه هستند.
۳. علت اسهال کودک نه ماه
اسهال در کودک نه ماهه معمولا مدت زیادی طول نمی‌کشد. بیشتر اوقات، این وضعیت به‌دلیل ویروس، تغییر در رژیم غذایی کودک یا تغییر در رژیم غذایی مادر در صورت تغذیه با شیر مادر است.
درمان فوری اسهال نوزاد
درمان فوری اسهال نوزاد بستگی به شدت و علت آن دارد، اما برخی اقدامات اولیه باعث بهبود وضعیت می‌شوند. اولین و مهم‌ترین اقدام، حفظ آب‌رسانی است. نوزادان در هنگام اسهال ممکن است دچار کم‌آبی شوند، بنابراین باید مایعات کافی به آن‌ها داده شود. اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه شود، ادامه شیردهی بسیار مهم است. در صورت تغذیه با شیر خشک، می‌توانید از محلول‌های الکترولیتی مخصوص نوزادان نیز استفاده کنید.
۱. داروی ضد اسهال نوزاد
استفاده از داروهای ضد اسهال برای نوزادان معمولا توصیه نمی‌شود، زیرا بسیاری از این داروها ممکن است مضر باشند. توجه داشته باشید که داروهای حاوی لوبیپرومید یا داروهای مشابه که برای بزرگ‌ترها استفاده می‌شود، مناسب نوزادان نیست و عوارض جانبی جدی ایجاد می‌کند. اسکادوتریل به همراه جایگزینی مایعات، به‌عنوان درمانی برای اسهال در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با کاهش ترشح آب و الکترولیت‌ها به داخل لوله گوارش عمل می‌کند.
انتظار می‌رود که راسکادوتریل باعث بهبود علائم اسهال شود، به‌طوری که طول دوره اسهال کاهش یابد و همچنین تعداد دفعات دفع مدفوع کمتر شود. علاوه بر این، این دارو می‌تواند خطر از دست دادن مایعات و عدم تعادل الکترولیت‌ها را نیز کاهش دهد، که برای حفظ سلامت کودک بسیار حائز اهمیت است.
۲. شربت ضد اسهال نوزاد
شربت ضد اسهال نوزاد مانند قطره رامنوفلور را می‌توان به نوشیدنی‌ها یا غذاهای مناسب تایید شده توسط پزشک اضافه شود. مهم است که این قطره را به نوشیدنی یا غذای داغ اضافه نکنید، زیرا حرارت باعث از بین رفتن باکتری‌های مفید موجود در دارو شده و کارآیی آن را کاهش میدهد. مصرف ۱۰ قطره در روز بر اساس نظر پزشک برای نوزادان و کودکان مبتلا به اسهال توصیه می‌شود و وضعیت گوارشی نوزاد را بهبود بخشیده و میکروبیوم روده را متعادل می‌کند.
دنبال شربت ضد اسهال مناسب برای فرزندت می‌گردی؟ همین حالا مشاوره بگیر.
۳. قرص ضد اسهال نوزاد
راسکادوتریل (Racecadotril) به‌عنوان یکی از بهترین داروها برای درمان اسهال در نوزادان سه ماهه و بالاتر شناخته می‌شود که با کاهش ترشح آب و الکترولیت‌ها در لوله گوارش، علائم اسهال نوزاد را کاهش میدهد. در مواقعی که علت اسهال ناشی از باکتری یا انگل باشد، پزشک ممکن است برای درمان عفونت، آنتی بیوتیک تجویز کند.
۴. قطره ضد اسهال نوزاد
اسهال در نوزادان می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد. خوشبختانه، با پیشرفت‌های پزشکی، امروزه قطره‌های ضد اسهال مخصوص نوزادان برای تسکین این مشکل وجود دارد. این قطره‌ها به روشهای مختلفی به کاهش علائم اسهال و بهبود وضعیت نوزاد کمک می‌کنند. قطره ضد اسهال پدی لاکت حاوی پروبیوتیک به‌عنوان داروی موثر و ایمن برای نوزادان معرفی شده است که میکروبیوم روده را متعادل کرده کمک کرده و باعث بهبود وضعیت گوارشی نوزاد می‌شود.
۵. درمان خانگی و طب سنتی اسهال نوزادان
اسهال در نوزادان می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما اغلب با درمان‌های خانگی ساده و مراقبت‌های مناسب بهبود می‌یابد. با این حال، مهم است که بدانید چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید. درمان خانگی و طب سنتی اسهال نوزادان به کاهش علائم و بهبود وضعیت نوزاد کمک می‌کند. برخی روشهای خانگی و طب سنتی درمان اسهال نوزاد عبارتند از:
- ترکیب آب، نمک و شکر برای تامین الکترولیت‌ها و مایعات از دست رفته
- چای گیاهانی مانند بابونه یا نعناع جهت آرامش دستگاه گوارش
- موز به‌دلیل محتوای پتاسیم و فیبر جهت بهبود وضعیت گوارش. اگر نوزاد به سن کافی برای مصرف موز رسیده باشد، می‌توان آن را به رژیم غذایی او اضافه کرد.
- برنج آب‌کشیده (آب برنج) به‌دلیل خاصیت چسبندگی، مدفوع را سفت‌تر می‌کند.
- پوره سیب‌زمینی ساده و بدون چربی جهت بهبود وضعیت گوارش
- روغن زیتون
- استراحت و آرامش
برای درمان اسهال نوزاد مادر چه بخورد؟
برای درمان اسهال نوزاد، تغذیه مادر نقش مهمی دارد و می‌تواند به بهبود سریع‌تر نوزاد کمک کند، به‌ویژه اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه کند. خوراکی‌های مفید برای مادر عبارتند از:
- منابع پروتئینی مانند مرغ، ماهی، تخم‌مرغ و لبنیات
- میوه‌ها و سبزیجات تازه حاوی فیبر مانند موز، سیب و هویج
- مایعات کافی مانند آب، سوپ‌های رقیق و نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت
- مصرف غذاهای ساده و ملایم مانند برنج، سیب‌زمینی و نان تست
- اجتناب از غذاهای چرب و پرادویه
- استفاده از مکمل‌های ویتامین و مینرال
چه موقع اسهال نوزادان خطرناک است؟
اسهال در نوزادان به دلیل از دست رفتن سریع آب و املاح بدن، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. مخصوصاً در نوزادان، کم‌آبی بدن به‌سرعت می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود. اسهال در نوزادان مشکل شایعی است، اما در برخی شرایط می‌تواند خطرناک باشد:
- اگر اسهال نوزاد بیش از ۲۴ ساعت ادامه یابد، ممکن است خطرناک باشد و عوارض جدی ایجاد کند. بنابراین، در صورت تداوم اسهال نوزاد باید به پزشک مراجعه کرد.
- علائم کم‌آبی: نشانه‌هایی مانند کاهش تعداد پوشک‌های خیس، خشکی دهان و لب‌ها، بی‌حالی، و عدم اشتیاق به غذا یا شیر می‌تواند نشان‌دهنده کم‌آبی باشند و نیاز به مراقبت فوری دارد.
- تب بالا: وجود تب بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد در نوزاد، به‌ویژه اگر با اسهال همراه باشد، می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد که خطرناک است و باید مورد بررسی قرار گیرد.
- درد شکمی شدید: اگر نوزاد علاوه بر اسهال دچار درد شدید شکمی یا دل‌پیچه باشد، نشانه‌ای از مشکل جدی است که باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
- مدفوع خونی: وجود خون در مدفوع نوزاد نشانه‌ای از عفونت یا مشکل گوارشی است که نیاز به بررسی فوری دارد.
- بی‌قراری یا تغییرات رفتاری: اگر نوزاد به‌طرز غیرعادی بی‌قرار یا خواب‌آلود باشد، می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل جدی باشد.
- عدم بهبود: اگر نوزاد بعد از چند روز درمان خانگی یا تغییر در رژیم غذایی بهبود نیابد، نیاز به مشاوره پزشکی دارد.
جلوگیری از اسهال نوزاد
جلوگیری از اسهال نوزاد با رعایت چند نکته ساده و موثر امکان پذیر است. برخی راهکارهای جلوگیری از اسهال نوزاد عبارتند از:
- حفظ بهداشت: شستن دست‌ها قبل از تهیه غذا و پس از تعویض پوشک نوزاد اهمیت زیادی دارد. این کار به جلوگیری از انتقال عفونت‌ها کمک می‌کند. همچنین، تمیزی وسایل و لوازم نوزاد، از جمله بطری‌ها و پستانک‌ها، باید مدنظر قرار گیرد.
- تغذیه مناسب: برای نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، ادامه شیردهی به مدت حداقل ۶ ماه توصیه می‌شود. در صورت تغذیه با شیر خشک، انتخاب شیر خشک مناسب و با کیفیت بسیار مهم است.
- پرهیز از تماس با افراد بیمار: جلوگیری از قرار دادن نوزاد در معرض افرادی که به بیماری‌های عفونی مبتلا هستند و همچنین دور نگه‌داشتن او از محیط‌های آلوده می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های روده‌ای را کاهش دهد.
- آگاهی از علائم اولیه: شناخت علائم اولیه عفونت و اسهال و مراجعه به پزشک در صورت بروز مشکلات گوارشی می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت بیماری و عوارض جدی کمک کند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
اسهال نوزاد مشکل شایعی است که در اثر عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی به‌وجود می‌آید و در بسیاری از موارد به‌طور خودبه‌خود بهبود می‌یابد. اما والدین باید به علائم و نشانه‌های خطر توجه داشته باشند. در صورتی که نوزاد دچار اسهال مکرر، استفراغ، تب بالا، بی‌حالی، خون در مدفوع یا نشانه‌های کم‌آبی باشد، مشاوره فوری با پزشک کودکان ضروری است.
همچنین، اگر اسهال بیش از ۲۴ ساعت ادامه یابد یا بهبود نیابد، باید به پزشک مراجعه کنید و از خود درمانی با داروهای مخصوص درمان اسهال بزرگسالان یا روشهای خانگی برای نوزادان خودداری نمایید. اما نیازی به نگرانی نیست چرا که حتی در صورت عدم دسترسی به پزشک نیز می‌توانید از خدمات مشاوره متنی و تلفنی با دکتر گوارش کودکان دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!