علائم تومور مغزی در زنان شامل پریود نامنظم، قطع قاعدگی (آمنوره)، ترشح شیر از سینه بدون بارداری، حساسیت یا درد سینه، مشکلات باروری، کاهش میل جنسی، بزرگ شدن یا درد تخمدانها و سردرد مداوم است. این علائم اغلب به دلیل فشار تومور بر غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس و اختلال در هورمونها (استروژن، پروژسترون، پرولاکتین) ایجاد میشوند. سردردها ممکن است با تهوع یا تاری دید همراه باشند. تشخیص زودهنگام با آزمایش هورمونی و تصویربرداری (MRI) ضروری است، زیرا درمان به موقع میتواند از عوارض جدی جلوگیری کرده و عملکرد طبیعی بدن را بازگرداند.
سرطان سینه گرید ۴ (متاستاتیک) پیشرفتهترین مرحله بیماری است که سلولهای سرطانی به اندامهای دیگر (استخوان، ریه، کبد، مغز) گسترش مییابند. علائم شامل درد استخوانی، تنگی نفس، زردی، سردرد، کاهش وزن و خستگی است. علل شامل جهشهای ژنتیکی (BRCA1/2)، عوامل محیطی و تشخیص دیرهنگام است. درمان شامل جراحی محدود، پرتودرمانی، شیمیدرمانی، درمان هدفمند و مراقبت تسکینی است که بر کنترل بیماری و بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارد. عوارض شامل مشکلات تنفسی، درد و افسردگی است.
سرطان سینه گرید ۳ نوعی سرطان تهاجمی با رشد سریع سلولهای سرطانی است که اغلب به غدد لنفاوی و بافتهای اطراف گسترش مییابد. علائم شامل توده سفت بدون درد، تغییر شکل سینه، فرورفتگی یا ترشح نوک سینه، و تورم غدد لنفاوی است. علل شامل عوامل ژنتیکی (BRCA1/2)، سبک زندگی ناسالم و مواجهه با استروژن هستند. تشخیص با ماموگرافی، سونوگرافی، MRI و بیوپسی انجام میشود. درمان ترکیبی شامل جراحی، شیمیدرمانی، پرتودرمانی و هورموندرمانی است. عوارض شامل متاستاز، تهوع و افسردگی هستند.
سرطان سینه گرید ۲ مرحلهای میانی با رشد متوسط (تومور ۲-۵ سانتیمتر) است که سریعتر از گرید ۱ اما کندتر از گرید ۳ رشد میکند. علائم شامل توده بدون درد، تغییر شکل یا اندازه سینه، فرورفتگی، ترشح غیرطبیعی و پوست پرتقالی است. علل شامل جهشهای ژنتیکی (BRCA1/2)، سابقه خانوادگی و سبک زندگی ناسالم (الکل، چاقی) هستند. درمان ترکیبی شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمیدرمانی و هورموندرمانی است. انواع آن شامل کارسینوم داکتال و لوبولار مهاجم است. عوارض شامل متاستاز، عود بیماری، خستگی و افسردگی هستند.
سرطان سینه گرید ۱ کمتهاجمی با رشد آهسته و تومور کوچک (کمتر از ۲ سانتیمتر) است که کمتر به غدد لنفاوی یا اندامهای دیگر گسترش مییابد. علائم شامل توده بدون درد، تغییرات خفیف پوستی، فرورفتگی یا ترشح نوک سینه است. علل شامل جهشهای ژنتیکی (BRCA1/2)، تغییرات هورمونی و سبک زندگی ناسالم (چاقی، الکل) هستند. درمان شامل جراحی (لامپکتومی یا ماستکتومی)، پرتودرمانی، شیمیدرمانی خفیف، هورموندرمانی (تاموکسیفن) و درمانهای هدفمند است. عوارض شامل درد جراحی، خستگی پرتودرمانی و تغییرات هورمونی است.
داروهای آلزایمر در سالمندان با هدف کاهش پیشرفت علائم شناختی و حفظ عملکرد روزانه تجویز میشوند و شامل مهارکنندههای استیل کولین استراز، مهارکنندههای گلوتامات و داروهای ترکیبی هستند. این داروها درمان قطعی نیستند اما کیفیت زندگی بیماران را بهبود میدهند و همراه با مراقبتهای مکمل و گیاهی میتوانند اثرات مفیدی داشته باشند.
غذاهای مفید برای آلزایمر شامل سبزیجات برگ سبز (اسفناج، کلم پیچ) برای کاهش التهاب، ماهیهای چرب (سالمون، ساردین) سرشار از امگا-۳، و غلات کامل (جو، کینوا) برای تنظیم قند خون هستند. روغن نارگیل انرژی مغز را تأمین میکند، کندر و آجیل (گردو، بادام) حافظه را تقویت میکنند، و ادویههایی مثل زردچوبه و چای سبز با خاصیت آنتیاکسیدانی از سلولهای مغزی محافظت میکنند. میوههایی مانند بلوبری و پرتقال نیز مفیدند. رژیم مدیترانهای و MIND خطر آلزایمر را کاهش میدهند. غذاهای مضر شامل فستفود، قندهای ساده و غذاهای فرآوریشده هستند که التهاب و آسیب مغزی را افزایش میدهند.
ترانکوپین، داروی ضدروانپریشی نسل دوم، برای کنترل علائم رفتاری آلزایمر (توهم، هذیان، پرخاشگری) استفاده میشود، اما درمان قطعی نیست و بیماری را متوقف نمیکند. دوز معمول (۲۵-۵۰ میلیگرم) با نظارت پزشک و از مقدار پایین شروع میشود. عوارض شامل خوابآلودگی، خشکی دهان، یبوست، افزایش وزن و در موارد نادر، مشکلات قلبی یا متابولیکی است. بیماران با بیماریهای قلبی، کبدی یا دیابت باید با احتیاط مصرف کنند. تداخل با داروهای آرامبخش، ضدافسردگی یا قلبی ممکن است خطراتی مانند افت فشار خون ایجاد کند. مصرف باید تحت نظر پزشک باشد.
قرصهای تقویت حافظه درمان قطعی آلزایمر نیستند، اما میتوانند با بهبود عملکرد عصبی و کاهش التهاب، خطر ابتلا را کاهش دهند. مکملهای امگا-۳ (DHA، EPA)، آنتیاکسیدانها (ویتامین C، E)، ویتامینهای گروه B (B6، B12، فولات)، و مکملهای گیاهی (جینسینگ، جینکوبیلوبا، باکوپا مونیه) حافظه و تمرکز را تقویت میکنند. جینکوبیلوبا با دوز ۱۲۰-۲۴۰ میلیگرم و امگا-۳ با خاصیت ضدالتهابی مؤثرند. مصرف باید با رژیم غذایی سالم، ورزش، و خواب کافی همراه باشد. عوارض شامل مشکلات گوارشی، بیخوابی، و تداخل دارویی (مانند جینکوبیلوبا با ضدانعقادها) است. مصرف تحت نظر پزشک ضروری است.
آلزایمر درمان قطعی ندارد، اما روشهای دارویی و غیردارویی میتوانند علائم را کاهش داده و روند بیماری را کند کنند. مهارکنندههای کولیناستراز (دونپزیل، ریواستیگمین) و ممانتین برای بهبود حافظه و کاهش علائم در مراحل خفیف تا شدید استفاده میشوند. روشهای جدید مانند داروهای ضد آمیلوئید، تحریک مغناطیسی و ژندرمانی در حال تحقیقاند. ورزش، فعالیتهای شناختی و حمایت اجتماعی کیفیت زندگی را بهبود میبخشند. درمان بر اساس شدت و سن بیمار شخصیسازی میشود.
اینکه افرادی که آلزایمر می گیرند چقدر زنده می مانند بستگی به سن شروع بیماری، شدت علائم، سلامت کلی بیمار و کیفیت مراقبتهای پزشکی دارد. شروع بیماری در سنین پایینتر با پیشرفت سریعتر و کاهش عمر همراه است، در حالی که در سنین بالاتر بیماری کندتر پیش میرود. شدت علائم شدید، خطر عوارض مانند عفونت، سوءتغذیه و افتادن را افزایش میدهد. سلامت جسمی و روانی بهتر و مراقبتهای تخصصی (تغذیه مناسب، معاینات منظم) طول عمر را افزایش میدهند. عفونتهای تنفسی (ذاتالریه)، سوءتغذیه و زخم بستر از علل اصلی مرگ هستند. میانگین امید به زندگی ۴ تا ۱۰ سال پس از تشخیص است، اما با مراقبت مناسب تا ۲۰ سال ممکن است.
آلزایمر زودرس یک اختلال عصبی است که حافظه و تواناییهای شناختی را قبل از ۶۵ سالگی تحت تاثیر قرار میدهد و میتواند زندگی فرد و خانواده را مختل کند. شناخت علائم، عوامل ژنتیکی و سبک زندگی برای تشخیص و پیشگیری اهمیت زیادی دارد. تشخیص زودهنگام و استفاده از درمانهای دارویی و غیر دارویی میتواند پیشرفت بیماری را کند کرده و کیفیت زندگی افراد مبتلا را بهبود بخشد.