فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
ام آر آی سینه فناوری تصویربرداری پیشرفتهای برای تشخیص و ارزیابی تودهها و تغییرات در بافتهای سینه است که با استفاده از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی، تصاویر دقیقی از سینه ایجاد میکند. در مقایسه با ماموگرافی سینه، ام آر آی پستان حساسیت بالاتری در تشخیص سرطان پستان دارد و قادر به تشخیص دقیقتر تودههای کوچک و تغییرات در بافتهای سینه است. در ادامه این مطلب با ما باشید تا بیشتر با ام آر آی سینه آشنا شوید.
اگر باید برای تشخیص مشکلات خود ام آر آی پستان انجام دهید، برای اطلاع از نکات قبل و بعد آن حتما با متخصص سونوگرافی و رادیولوژی مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
ام آر آی سینه چیست؟
ام آر آی (MRI) سینه تصویربرداری توموگرافی مغناطیسی از پستان برای تشخیص و ارزیابی اختلالات و بیماریهای سینه است. در این روش، با استفاده از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی، تصاویر برشی و دقیقی از بافتها و ساختارهای سینه نشان داده میشود. ام آر آی پستان به عنوان تکنیک تصویربرداری پیشرفته جهت تشخیص سرطان پستان و ارزیابی لنفوادنوپاتیها، تومورها، تغییرات سیستمیک و ارزیابی تاثیر درمان استفاده میشود.
بهعلاوه اینکه با استفاده از روشهای خاصی مانند MRI با کنتراست پویا و MRI با استفاده از ماده نشانگر، قابلیت تشخیص بهتری در موارد خاص مانند تشخیص تومورهای کوچکتر و دقیقتر فراهم میگردد. در بیشتر موارد ام ار ای سینه برای بیمارانی تجویز میشود که نتیجه سایر تصویربرداریها نامشخص یا تکمیلی نیستند، یا در مواردی که نیاز به ارزیابی دقیقتر و جزئیتر از بافتها و ساختارهای پستان باشد.
چرا ام آر آی سینه انجام میشود؟ – موارد استفاده از ام آر آی پستان
ام ار ای برای تشخیص چیست؟ ام آر آی پستان برای این انجام میشود که متاستاز سرطان به سایر بافتهای سینه مشخص شود. دیگر کاربرد ام ار ای سینه برای غربالگری سرطان سینه در افراد با ریسک ابتلای بالا است. موارد استفاده از ام آر آی پستان عبارتند از:
۱. تشخیص سرطان پستان
ام آر آی سینه، تکنیک حساس و دقیقی برای تشخیص سرطان پستان است. این تصویربرداری میتواند تومورهای کوچکتر و غیرقابل تشخیص با سایر روشهای تصویربرداری را شناسایی کند. در صورت وجود علائم سرطان سینه در زنان این روش تشخیصی ممکن است تجویز شود.
۲. ارزیابی بیماران با خطر بالای سرطان پستان
بیمارانی که ریسک ابتلا به سرطان سینه در آنها بالاست باید ام آر آی پستان بدهند تا تومورها در مراحل اولیه شناسایی شوند و اقدامات پیشگیری مناسب اتخاذ شوند.
۳. ارزیابی تومورهای پستان قبل و بعد از درمان
یکی دیگر از موارد استفاده ام آر آی سینه، ارزیابی تومورهای پستان قبل و بعد از درمان است که اطلاعاتی درباره اندازه، موقعیت و پاسخ به درمان تومورها ارائه میدهد.
۴. ارزیابی لنفوادنوپاتی
ام آر آی پستان برای ارزیابی و بررسی غدد لنفاوی سینه بهکار میرود تا فرآیند گسترش سرطان به لنفوادنوپاتیها تشخیص داده شود.
۵. بررسی تغییرات سیستمیک
بهمنظور بررسی تغییرات سیستمیک مانند تغییرات در آندروکرین پستان و شناسایی تودههای غیرسرطانی مانند فیبرادنومها از ام ار ای سینه استفاده میشود.
ام آر آی پستان برای چه کسانی مناسب است؟
خانمهایی که بهخاطر سابقه خانوادگی یا جهش ژنی BRCA1 یا BRCA2 در معرض ریسک بالای ابتلا به این سرطان قرار دارند باید ام آر آی پستان را بدهند. ام آر آی سینه برای افراد زیر مناسب است:
- خانمهایی که جهش ژنی BRCA1 و BRCA2 را بهصورت ژنتیکی و ارثی دارند.
- خانمهایی که یکی از اقوام درجه یک آنها مانند مادر، پدر، خواهر، برادر یا فرزند این اختلال ژنتیکی را داشته باشد اما خودشان آزمایش ژنتیک ندادند.
- افرادی که در آزمایش ارزیابی ریسک ابتلا به سرطان سینه بهخاطر سابقه خانوادگی درصد ابتلای ۲۰ تا ۲۵ درصد به بالا کسب کردند.
- افرادی که بهخاطر سرطان دیگری مانند لنفوم هوچکین، بین ۱۰ تا ۳۰ سالگی پرتودرمانی قفسه سینه انجام دادند.
- افرادی که از بیماری ژنتیکی مثل سندروم لی فرامنی یا سندروم کاودن رنج میبرند یا یکی از اقوام درجه یک آنها به این سندرومها مبتلاست.
ام آر آی پستان برای چه کسانی مناسب نیست؟
درست است که ام آر آی سینه برای شناسایی تومورهای سرطان پستان بهکار میرود اما نمیتواند روش تشخیصی مناسبی برای همه باشد. افراد زیر کاندیدای مناسبی برای این روش نیستند:
- افرادی که ایمپلنت فلزی یا تراشه و گیره فلزی داخل یا دور چشم، یا ضربان ساز قلب دارند.
- آنهایی که نسبت به میدان مغناظیسی حساسیت دارند.
- زنان باردار: در طول بارداری انجام ام آر آی بهخاطر تاثیرات میدان مغناطیسی و امواج رادیویی روی جنین توصیه نمیشود.
- افرادی که به ماده نشانگر حساسیت دارند.
مزایای ام آر آی سینه
مطالعات اخیر نشان میدهند که ام آر آی میتواند برخی ضایعات سینهای کوچک که در ماموگرافی دیده نشدند پیدا کند. بهعلاوه اینکه این روش میتواند برای تشخیص سرطان سینه در خانمهایی با کاشت سینه و خانمهای جوانی بهکار رود که بافت سینه حجیم و متراکم دارند. چرا که در چنین مواردی ماموگرافی آنقدر که باید و شاید کارآمد نیست. از مزایای ام ار ای سینه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشخیص بهتر سرطان پستان
- تشخیص تومورهای چندگانه
- ارزیابی قبل و بعد از درمان
- ام آر آی سینه بدون استفاده از اشعه X انجام میشود.
- در تصویربرداری از بافتهای چربی دقیقتر است.
ام آر آی سینه چگونه انجام می شود؟
مراحل انجام ام ار ای سینه به شرح زیرند:
- آمادهسازی: قبل از انجام ام ار ای سینه، باید لباسهای فلزی و جواهراتی که ممکن است با میدان مغناطیسی تداخل داشته باشند، دربیاورید.
- تزریق ماده نشانگر: برای انجام آزمایش، ماده نشانگری به صورت وریدی به بیمار تزریق میشود تا کیفیت تصویر و قدرت تمیزبینی بیشتر شود.
- قرارگیری در دستگاه: پس از تزریق ماده نشانگر، نوبت به این میرسد که درون دستگاه ام آر آی قرار بگیرید.
- تصویربرداری: پس از قرار گرفتن در تونل دستگاه باید بدون حرکت بمانید تا میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تصاویری از سینه را به مانیتور ارسال کنند.
بعد از اتمام تصویربرداری، تکنسین تصاویر را بررسی خواهد کرد و مطابق نیاز، ممکن است تصاویر تکمیلی گرفته شود. در نهایت میتوانید از دستگاه خارج شوید.
برای ام ار ای سینه باید چگونه در دستگاه قرار بگیریم؟
در طول ام آر آی سینه باید رو به شکم روی میز مخصوص ام آر آی دراز بکشید. سینهها در فضای خالی میز قرار میگیرد که سیمپیچهایی در آن تعبیه شده که سیگنالهای دستگاه را دریافت میکنند. میز آرام حرکت میکند و به سمت دهانه دستگاه سر میخورد. در طول فرآیند تصویربرداری، باید ثابت بمانید و حرکت نکنید. چرا که کوچکترین حرکت از سمت شما باعث خراب شدن تصویربرداری و نتیجه آزمایش میشود.
نکته مهم: اگر نگرانی دارید یا میترسید حتما قبل از ام آر آی سینه، با پزشک یا تکنسین درباره نگرانیتان صحبت کنید.
بهترین زمان برای ام آر آی سینه
بهترین زمان برای ام ار ای سینه بسته به شرایط متفاوت خواهد بود اما بهصورت کلی بهترین زمان برای ام آر آی سینه بازه زمانی ۵ تا ۱۵ روز بعد از شروع دوره قاعدگی است. ۳ روز قبل و ۳ روز بعد شروع سیکل پریودی نباید این آزمایش را انجام داد. موارد زیر هم بهترین زمان برای انجام این تست هستند:
- قبل عمل جراحی سینه برای مشخص شدن محل و اندازه تومور
- بررسی تغییرات مشکوک در سینه
- بعد درمان سرطان پستان و بررسی احتمال بازگشت
- موارد خاصی که احتمال ابتلا ژنتیکی و ارثی وجود دارد.
به هر حال، تصمیم نهایی در مورد زمان مناسب برای انجام ام آر آی سینه را باید پزشک با توجه به وضعیت بیمار و نیازهای خاص تعیین کند.
تفسیر ام آر آی سینه
تفسیر نتایج تست ام آر آی شامل تشخیص ضایعات مشکوک از بزرگ شدن پارانشیم پس زمینه (BPE) است. روشهای تفسیر بسته به محیط کلینیک و پروتکلهای مربوطه متغیر است. یک نمونه از روش تفسیر نتایج تست به شرح زیر است:
- بررسی سابقه بالینی بیمار
- ارزیابی کیفیت فنی تصاویر
- بررسی تصاویر جهت ارزیابی افزایش پارانشیم پس زمینه و نواحی که به شکل مشکوک بزرگ شدند.
- ارزیابی اندازه بافت فیبروگلندولار
- مشخص کردن ضایعات روی توالیهای چندفازی وزنی T1
- مقایسه نتایج با نتایج قبلی
- بررسی سایر موارد مشاهده شده در تصاویر از جمله غد لنفاوی، دیواره سینه، قفسه سینه و بالای شکم.
آمادگی لازم قبل از ام آر آی پستان
قبل از انجام ام آر آی باید بیمار یکسری دستورالعملها را رعایت کند تا آمادگی لازم قبل از تست را بهدست بیاورد:
- هرگونه بیماری و آلرژی خاص، یا داروهای مصرفی را حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
- قبل از ورود به اتاق، همه لوازم فلزی مانند جواهرات، ساعت، عینک، سنجاق مو و غیره را دربیاورید.
- حتما پیشنهادات غذایی پزشک قبل از تصویربرداری را رعایت کنید. از مصرف نخود قبل از ام ار ای سینه خودداری کنید.
- برای اینکه تصاویر واضحتر شوند در طول عکسبرداری نفس عمیق بکشید.
نکات مهم بعد از ام آر آی پستان
نکات مهمی که باید بعد از ام آر آی سینه رعایت کنید عبارتند از:
- در برخی موارد پزشک بیمار را از انجام فعالیتهای جسمی سنگین مثل وزنهبرداری سنگین، فعالیتهای خستهکننده یا تماس شدید با پستان منع میکند.
- مصرف مایعات بیشتر جهت دفع سریعتر ماده تزریق شده و جبران هیدراسیون ناشی از ام آر آی
- در صورت مشاهده عوارضی مانند سردرد، خستگی و تهوع غیرعادی حتما به پزشک اطلاع دهید.
- از کمپرس سرد یا یخ برای کاهش درد و ورم بعد از تزریق استفاده کنید.
عوارض و خطرات ام آر آی پستان
ام آر آی پستان یک روش تصویربرداری پزشکی غیرتهاجمی است که در بیماران با علائم و نشانههای مشکوک در پستان استفاده میشود. این روش معمولا ایمن است، اما گاهی با عوارض و خطرات جانبی برای بیمار همراه میشود. در ادامه، برخی از عوارض و خطرات احتمالی ام آر آی پستان را آوردهایم:
۱. عوارض جانبی رایج
گاهی در برخی افراد بعد از انجام این تست عوارضی مانند سردرد شدید، تهوع، استفراغ، خستگی، سرگیجه و حس گرما در محل تزریق ماده کنتراست مشاهده میشود که معمولا طی چند ساعت یا روزهای اولیه پس از انجام آزمایش بهبود مییابند.
۲. حساسیت به ماده کنتراست
در برخی موارد، ماده کنتراست (ماده حاوی گادولینیوم) برای بهبود تصاویر ام آر آی استفاده میشود که برخی افراد ممکن است حساسیتهای آلرژیکی نسبت به این ماده داشته باشند. در صورتی که پیش از این به ماده کنتراست حساسیت نشان دادهاید، به پزشک خود اطلاع دهید.
۳. تداخل با آب سنجی و ایمپلنت های پزشکی
ام آر آی پستان ممکن است تداخلی با آبسنجی یا ایمپلنتهای پزشکی مانند استنت قلبی، پیسمیکر یا دستگاههای سمعک داشته باشد. در صورتی که هر گونه آبسنجی یا ایمپلنت پزشکی در بدن شما وجود دارد قبل از انجام ام آر آی، پزشک را در جریان بگذارید.
۴. خطر عفونت
در صورتی که برای انجام ام آر آی سینه نیاز به تزریق ماده کنتراست داشته باشید، خطر عفونت در محل تزریق وجود دارد. استفاده از تجهیزات ضدعفونی شده و رعایت تکنیکهای بهداشتی توسط تیم پزشکی برای کاهش این خطر بسیار مهم است.
۵. خطر برای بارداری
ماده کنتراست استفاده شده در ام آر آی بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از بدن دفع میشود. اگر باردارید یا احتمال بارداری وجود دارد، به پزشک اطلاع دهید تا در مورد مزایا و مخاطرات احتمالی برای جنین تصمیم بگیرید.
ماموگرافی بهتره یا ام آر آی پستان؟
ماموگرافی و ام ار ای سینه هر دو روش تصویربرداری از پستانها جهت تشخیص وجود تومور سرطانی در بافت سینه و بافتهای مجاور هستند که بسته به تشخیص پزشک و شرایط و نیاز بیمار تجویز میشوند. اگر میخواهید بدانید چه کسانی باید ماموگرافی کنند، با متخصص مشورت کنید. در جدول زیر این دو روش را باهم مقایسه کردیم:
ام آر آی سینه | ماموگرافی سینه |
---|---|
استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر | استفاده از پرتو X برای ایجاد تصاویر |
برای تشخیص دقیقتر تودهها، ارزیابی تومورهای پستان و بررسی پستانهای چالشی مورد استفاده قرار میگیرد. | برای غربالگری و تشخیص اولیه سرطان پستان استفاده میشود. |
حساسیت بالاتری نسبت به ماموگرافی در تشخیص سرطان پستان دارد. | حساسیت کمتری نسبت به MRI در تشخیص سرطان پستان دارد. |
هزینه بیشتری نسبت به ماموگرافی دارد. | هزینه کمتری نسبت به MRI دارد. |
نیاز به زمان بیشتر برای انجام و تجزیه و تحلیل تصاویر دارد. | معمولا سریعتر و سادهتر انجام میشود. |
مناسب برای موارد خاص و تشخیص دقیقتر | مناسب برای غربالگری جمعیتی |
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
ام آر آی سینه نوعی تست تشخیصی با استفاده از امواج رادیویی و مغناطیسی است که از سینه و بافتهای مجاور عکسبرداری میکند و برای تشخیص سرطان سینه بهکار میرود. در صورتی که نمونهبرداری حاکی از وجود بافت سرطانی باشد باید ام ار ای سینه انجام شود که میزان درگیری بافت سینه با سرطان را نشان میدهد.
برای برخی خانمهایی که ریسک ابتلا به سرطان سینه در آنها بالاست، افرادی که سابقه ارثی یا خانوادگی ابتلا به این نوع بیماری را دارند پزشک متخصص علاوه بر ماموگرافی دستور ام آر آی پستان هم میدهد.
در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی بلافاصله به پزشک مراجعه کنید تا پزشک بعد از معاینه بالینی و بررسی سوابق، آزمایشهای لازم را تجویز کند. برای بررسی نکات قبل و بعد از ام آر آی پستان بهتر است با متخصص رادیولوژی و سونوگرافی مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین دکتر رادیولوژی و سونوگرافی وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!