آمانتادین چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف آمانتادین

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

آمانتادین چیست و چه کاربردی دارد؟

نام تجاری آمانتادین:

• Gocovri ،symadine ،symmetrel, آمورل، ویرالس

نام انگلیسی:

• Amantadine

داروی آمانتادین جز دسته داروهای ضد ویروس است. از قرص آمانتادین برای درمان علامت‌های بیماری پارکینسون استفاده می‌شود. پارکینسون یک بیماری سیستم عصبی است که باعث سختی در حرکت، کنترل ماهیچه‌ها و تعادل می‌شود. آمانتادین در درمان پارکینسون معمولاً همراه با داروی ال-دوپا تجویز می‌شود.

قرص آمانتادین همچنین در درمان اختلال‌های حرکتی (دیسکینزی) ایجادشده ناشی از عوارض داروهای درمانی پارکینسون مؤثر است. آمانتادین ام اس، در کنار داروهای مودافینیل و متیل فنیدیت بیش از هر داروی دیگری به‌صورت بالینی در درمان خستگی‌های بدنی مربوط به ام اس (مولتیپل اسکلروزیس)  استفاده می‌شوند.

آمانتادین همچنین برای پیشگیری و درمان عفونت‌های ناشی از آنفولانزا نوع A نیز به کار می‌رود. آمانتادین به درون RNA یاخته‌های مستعد این نوع از آنفولانزا نفوذ کرده و پروتئین M2 آن‌ها را مهار می‌کند. سایر انواع آنفولانزا به‌دلیل داشتن پروتئین متفاوت M2 با قرص آمانتادین درمان نمی‌شوند. لازم به ذکر است که واکسن آنفولانزا نسبت به این دارو درمان بهتری محسوب می‌شود. آمانتادین همچنین گاهی در درمان بیماری نشانگان نورولپتیک بدخیم (NMS)، سندروم محرومیت از کوکائین و نیز سکسکه‌ی مقاوم به کار می‌رود.

آمانتادین روی سرماخوردگی یا سایر عفونت‌های ویروسی اثری ندارد. آمانتادین برای درمان واکنش‌های مغزی و ساقه مغزی ناشی از مصرف دارو نیز به کار می‌رود. از نکات مهم دیگر نیز این است که اگر این دارو طی یک تا دو روز بعداز شروع بیماری مصرف شود، زمان تب و سایر علائم سیستمیک را کم می‌کند.

برای آشنایی با داروی آمانتادین، موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن بهتر است با متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین دکتر مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، به‌صورت آنلاین یا تلفنی با آنها مشورت کنید و در صورت نیاز نسبت به دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

آمانتادین یا قرص ویرالس و کرونا ویروس

اخیراً پژوهش‌هایی در زمینه میران اثرگذاری این دارو برای ویروس کرونا صورت گرفته که برخی شواهد نشان‌گر نتایج مثبت در این زمینه است. یکی از این پژوهش‌ها در کشور مکزیک صورت گرفته است که نشان می‌دهد ۱۵ نفر از افرادی که این دارو را خورده‌اند، پس از ۱۴ روز آنتی‌بادی IgG را در مقابل ویروس کرونا ایجاد کرده‌اند.

نحوه عملکرد داروی آمانتادین

آمانتادین جزء دسته‌ی داروهایی است که با افزایش سطح دوپامین در قسمت‌های خاصی از بدن مشکلات حرکتی را  بهبود می‌بخشد. کپسول آمانتادین هم باعث افزایش دوپامین می‌شود و هم بازجذب آن را کم می‌کند. همچنین باعث تحریک نوراپی‌نفرین می‌شود.

نحوه جذب این دارواز طریق دستگاه گوازش است. کپسول به بزاق و ترشحات بینی نیز داخل شده و توانایی این را دارد که از سد خونی-مغزی عبور کند. قرص آمانتادین در دوران شیردهی به نوزاد می‌تواند به شیر مادر نیز  وارد شود.

آمانتادین با مکانیسم مهار پخش شدن ویروس در بدن علیه آنفولانزای تیپ A عمل می‌کند. تقریباً %۶۷ کپسول آمانتادین در پلاسما توسط پروتئین‌ها حمل می‌شود که غلظتی حدود ۰/۱ تا ۲ میکروگرم را شامل می‌شود.

نیمه‌‌ی عمر آمانتادین ۱۰ تا ۱۴ ساعت است که در موارد اختلال عملکرد کلیه به ۷ تا ۱۰ روز می‌رسد. ۹۰ درصد داروی جذب‌شده از طریق ادرار دفع می‌شود. اگر کپسول آمانتادین به‌صورت سرم استفاده شود، مدت جذب آن به بدن ۲ تا ۴ ساعت خواهد بود. شروع اثر کپسول آمانتادین ۴۸ ساعت پس از مصرف است (در بیماری پارکینسون، مان اثرگذاری کپسول آمانتادین حدود دو هفته پس از مصرف مداوم است). آمانتادین جذب خوبی دارد.

اَشکال دارویی رایج آمانتادین

اشکال دارویی رایج در ایران:

• کپسول آمورل ۱۰۰ میلی‌گرم یا همان آمانتادین هیدروکلراید (تولیدکننده: داروسازی امین)
• کپسول آمانتادین فاتک شیمی پارس ۱۰۰ میلی‌گرم (داروسازی فاتک شیمی پارس)
• کپسول ویرالس ۱۰۰ میلی‌گرم یا همان آمانتادین هیدروکلراید (داروسازی رها)
• کپسول آمانتادین جکیم ۱۰۰ میلی‌گرم (داروسازی حکیم)

اشکال دارویی در خارج از ایران:

• کپسول ﺧﻮراﻛﻲ به‌صورت ﻫﻴﺪروﻛﻠﺮاﻳﺪ ۱۰۰ میلی‌گرم
• کپسول ﺳﺎﻓﺖ ژل ﺧﻮراﻛﻲ به‌صورت ﻫﻴﺪروﻛﻠﺮاﻳﺪ ۱۰۰ میلی‌گرم
• محلول ﺧﻮراﻛﻲ به‌صورت ﻫﻴﺪروﻛﻠﺮاﻳﺪ ۵۰ میلی‌گرم ﺑﺮ ۵ میلی‌لیتر
• شربت خوراکی به‌صورت ﻫﻴﺪروﻛﻠﺮاﻳﺪ ۵۰ میلی‌گرم ﺑـﺮ ۵ میلی‌لیتر
• قرص ﺧﻮراﻛﻲ به‌صورت ﻫﻴﺪروﻛﻠﺮاﻳﺪ: ۱۰۰ میلی‌گرم

نحوه مصرف داروی آمانتادین و دوز مصرفی

• آمانتادین کپسول‌هایی به اسم Gocovri و فرم مایع برای استفاده خوراکی دارد که آهسته‌رهش هستند و معمولاً یک تا دو بار در روز مصرف می‌شوند.
• دوز شایعی که استفاده از آمانتادین را معمولاً با آن شروع می‌کنند ۱۰۰ میلی‌گرم است.
• دوز مصرفی به تجویز متخصص مغز و اعصاب  بستگی دارد.
• تأثیر یا عدم تأثیرگذاری آمانتادین برای افراد زیر ۱۸ سال هنوز اثبات نشده است.
• قرص‌های آهسته‌رهش روزانه یک‌بار قبل از خواب مصرف می‌شوند.
• بهتر است هر روز در حدود ساعات مشخصی میل شوند.
• توجه کنید که دستورات روی برچسب را کاملاً رعایت کنید و از پزشک یا داروساز خود بخواهید قسمت‌هایی که متوجه نمی‌شوید را برایتان توضیح دهند.
• دارو را دقیقاً طبق نسخه مصرف کنید؛ نه کمتر و نه بیشتر.
• کپسول آمانتادین را کاملاً ببلعید و از قسمت‌کردن، جویدن، له‌کردن  آن خودداری کنید.
• از مصرف کپسول به همراه غذا جداً خودداری کنید چون ممکن است باعث شود همه‌ی دارو هم‌زمان در آزاد شود و این ریسک عوارض جانبی را بیشتر می‌کند.
• اگر با قورت دادن کپسول مشکل دارید بهتر است آن را باز کنید و کل محتویات آن را در یک قاشق چای‌خوری از یک غذای نرم مانند سس سیب بپاشید و با آن ترکیب کنید و سریعاً آن را بدون جویدن قورت دهید.
• در صورت استفاده از کپسول آهسته‌رهش، قرص خالی پس از استفاده، در مدفوع قابل دیدن است که خطری برای بدن ندارد.
• اگر آمانتادین را برای بیماری پارکینسون استفاده می‌کنید ممکن است پزشک شما از دوز کم شروع کرده و دوز مصرفی را به‌مرور افزایش دهد.

نحوه مصرف داروی آمانتادین چجوریه؟

برای جلوگیری از عوارض حتما مشاوره دارویی بگیر.

دکتر مشاوره دارویی آنلایندکتر مغز و اعصاب خوب

قطع کردن داروی آمانتادین

• از قطع‌کردن سرخود دارو جداً خودداری کنید.
• اگر به‌طور ناگهانی مصرف آمانتادین را قطع کنید ممکن است دچار عارضه‌هایی مثل تب، سرگیجه، تغییر در وضعیت روانی، سختی شدید ماهیچه‌ها، هیجان شدید، اضطراب، هذیان‌گویی، توهم، افسردگی، تجربه حالاتی مانند افکار افراد دارای اختلال شخصیت پارانوئید، اختلال در تکلم و کاهش سطح هوشیاری شوید.

از قطع‌کردن سرخود و ناگهانی داروی آمانتادین جداً خودداری کنید!

میزان مصرف قرص آمانتادین

در ادامه نکات مهمی را توضیح داده‌ایم.

مصرف در افراد بزرگسال

موارد مرتبط با درﻣﺎن نشانه‌های اﻛﺴﺘﺮاﭘﻴﺮﻣﻴﺪال ایجادﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ داروﻫﺎ:

• ۱۰۰ میلی‌گرم ۲ ﺑـﺎر در روز
• در صورت نیاز ﺗﺎ ۳۰۰ میلی‌گرم در روز در دوزﻫﺎی تقسیم‌شده.

موارد مرتبط با درﻣﺎن بیماری ﭘﺎرﻛﻴﻨﺴﻮن

• دوز ﻣﻌﻤﻮل به‌صورت مونو تراپی ۱۰۰ میلی‌گرم و ۲ بار روز.
• در صورت نیاز، ﻫﻤﺮاه ﺑـﺎ ﻧﻈـﺎرت دﻗﻴـﻖ ۴۰۰ میلی‌گرم در دوزﻫـﺎی تقسیم‌شده.
• در صورت نیازد، افزایش دوز تا مدتی بعد ﺗﺎ ۱۰۰ میلی‌گرم و ۲ ﺑﺎر در روز.

مصرف در اﻓﺮاد پیر

• ﺗﻨﻈﻴﻢ مقدار مصرف ﺑﺮ اساس ﻋﻤﻠﻜﺮد کلیه‌‌ها خواهد بود.
• تحمل دارو در بعضی افراد که مقدار مشخصی را در دو نوبت مصرف می‌کنند بهتر اتفاق می‌افتد.

مقدار مصرف در بیماران کلیوی

۱- شفافیت کراتین از ۳۰ تا ۵۰ میلی‌لیتر ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ:

• ۲۰۰ میلی‌گرم ۱ ﺑﺎر در روز
• ﺳـﭙﺲ ۱۰۰ میلی‌گرم در روز اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد.

۲- شفافیت کراتین تا ۲۹ میلی‌لیتر ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ:

• ۲۰۰ میلی‌گرم ۱ ﺑﺎر در روز،
• ﺳﭙﺲ ۱۰۰ ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم ﻳﻚ روز در ﻣﻴﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد.

۳- شفافیت کراتین کمتر از ۱۵ میلی‌لیتر ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ:

• ۲۰۰ میلی‌گرم ﻫﺮ ۷ روز ۱ ﺑﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد.

۴- همودﻳﺎﻟﻴﺰ:

• ۲۰۰ میلی‌گرم ﻫﺮ ۷ روز ۱ ﺑﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد.

۵- موارد مرتبط با درمان آنفلوآنزا نوع A:

• افراد بزرگسال (۱۳ تا ۶۵ سال):
  • ۲۰۰ میلی‌گرم هر روز و در دوزهای تقسیم‌شده
• افراد بزرگسال (بالای ۶۵ سال):
  • ۱۰۰ میلی‌گرم هر روز به‌صورت خوراکی

۶- کودکان (۱ تا ۹ سال):

• ۴/۴ تا ۸/۸ میلی‌گرم بر کیلوگرم، به‌صورت روزانه در ۲ تا ۳ دوز تقسیم‌شده
• بیشترین مقدار دوز روزانه ۱۵۰ میلی‌گرم است.
• کودکان (۹ تا ۱۲ سال):
  • ۱۰۰ میلی‌گرم به‌صورت روزانه در ۲ نوبت
• دوز مصرفی آمانتادین در کودکانی که سن بیشتر از ۱۰ سال و وزن ۴۰ کیلوگرم به بالا دارند همانند دوز بزرگسالان است.

دو نکته مهم:

۱: بیمارانی که دچار بیماری‌های زمینه‌ای اساسی هستند ﻳﺎ اﻓﺮادی ﻛﻪ از دیگر داروهای پارکینسون با مقدار مصرف بالا استفاده می‌کنند، ﺑﺎﻳﺪ مصرف آمانتادین را ﺑﺎ دوزاژ ۱۰۰ میلی‌گرم در روز ﺷﺮوع ﻛﻨﻨﺪ.

۲: فاصله بین مصرف دوزها نباید کمتر از ۴ ساعت باشد.

آیا پارکینسون درمان دارد؟ همین حالا مشاوره بگیر!

دکتر پارکینسون

عوارض جانبی داروی آمانتادین

در ادامه به عوارض این دارو پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.

عوارض جانبی شایع

• خشکی دهان
• یبوست
• تهوع و استفراغ
• بی اشتهایی
• مشکل در به خ
• واب رفتن و در خواب ماندن
• دیدن رؤیاهای عجیب
• سردرد
• سرگیجه
• خواب‌آلودگی
• خستگی
• سختی غیرقابل‌کنترل ماهیچه‌ها
• اغما
• تغییر در نحوه‌ی راه‌رفتن
• اسپاسم عضلانی
• آب مروارید
• خشکی چشم
• سرفه
• بینی خشک
• کبودی
• تورم مفاصل
• عصبانیت
• آژیتاسیون
• دیستونی (انقباضات غیرارادی)
• آپاتی (بی‌اهمیتی)

برای کاهش خشکی دهان می‌توانید از شکلات‌های سخت یا آیس‌چیپس، آدامس یا جایگزین‌های بزاق استفاده کنید.

ایجاد سرگیجه و سبکی سر و غش‌کردن وقتی‌که خیلی سریع از جایتان بلند شوید در ابتدای مصرف این دارو یا در صورت افزایش دوز شایع است. بهتر است برای پیشگیری از این مورد آهسته از جای خود بلند شوید.

برای اطلاع از موارد مصرف، نحوه مصرف، تداخلات دارویی و عوارض این دارو بهتر است از مشاوره دارویی دکترتو استفاده کنید.

عوارض جانبی جدی

در صورت تجربه‌ی عارضه‌هایی از قبیل موارد زیر با دکتر اعصاب و روان تماس بگیرید:

• توهم یا تصور اشیاء موهوم
• عدم اعتماد به دیگران یا احساس اینکه دیگران می‌خواهند به شما آسیب برسانند
• افسردگی
• خودکشی
• بی‌قراری
• کاهش علاقه یا تمرکز
• سرگیجه و سبکی سر یا بیهوشی
• تاری دید
• سختی در ادرارکردن
• تنگی نفس
•  ضربان قلب نامنظم
• انواع دانه‌ پوستی بنفش و قرمز بر روی پوست.

دو نکته‌ی مهم:

۱: آمانتادین ریسک ملانوما یا سرطان پوست را در افراد مبتلا به پارکینسون افزایش می‌دهد، بنابراین لازم است که مرتباً در این زمینه معاینه شوند.

۲: بعضی از افراد با مصرف آمانتادین یا داروهای مشابه، مشکلاتی مانند افزایش تمایل به کارهایی مثل شرط‌بندی، افزایش میل جنسی، رفتارهای نامتعارف، پرخوری عصبی یا خرج‌کردن بی حدومرز پیدا می‌کنند.

عوارض جانبی نادر 

• تب
• سفتی ماهیچه‌ها
• حرکات غیرارادی و عدم تعادل
• تغییر در وضعیت روانی
• تپش قلب
• تنفس تند
• بالا یا پایین بودن فشارخون

واکنش آلرژیک

واکنش‌های آلرژیک شدید به این دارو بسیار نادر است اما اگر علامت‌هایی مثل راش پوستی، خارش پوست، سندروم استیونز-جانسون، ورم صورت یا زبان یا حلق، سرگیجه‌ی شدید، اختلال در تنفس را تجربه کردید سریعاً از پزشک کمک بگیرید.

موارد احتیاطی مصرف داروی آمانتادین

در صورت وجود سابقه‌ی هر نوع حساسیت به آمانتادین یا هر نوع داروی دیگری با محتویاتی شبیه به آمانتادین، حتماً این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

سابقه پزشکی

در صورتی که سابقه بیماری‌های زیر را دارید حتما با متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید:

• افرادی که دچار بزرگ‌شدن پروستات هستند باید در مصرف آمانتادین دقت کنند.
• افراد با اختلالات هایپوتانسیون وضعیتی
• افرادی که دچار اگزما عودکننده هستند یا بیماری‌های پوستی که باعث خشکی پوست و پوسته‌پوسته شدن می‌شوند،
• افراد با اختلالات صرع
• در مواردی که نارسایی احتقای قلب (CHF) وجود دارد.
• افرادی که از اختلالات نوروز سایکوز رنج می‌برند.
• در مواردی که اِدِم محیطی وجود داشته باشد.
• در مواردی که آرتریت وجود داشته باشد.
• درصورتی‌که بیماری کلیه دارید، این مسئله را با متخصص کلیه و مجاری ادراری مطرح کنید. ممکن است او شما را از مصرف این دارو منع کند.
• اگر الکل می‌نوشید یا ماری‌جوانا یا سایر مواد مخدر را مصرف می‌کنید پزشک خود را از این مسئله مطلع سازید. الکل عوارض آمانتادین را بدتر می‌کند.
• سابقه‌ی عفونت ادراری
• سابقه گلوکوم که باعث افزایش فشار درون چشم شده باشد.

برای آشنایی با داروی آمانتادین، موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن بهتر است با متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین دکتر مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، به‌صورت آنلاین یا تلفنی با آنها مشورت کنید و در صورت نیاز نسبت به دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

هشدار

• اگر جراحی یا سایر کارهای مرتبط با دندان‌پزشکی دارید، قبل از آن به پزشک اطلاع دهید که آمانتادین مصرف می‌کنید.
• به دلیل ایجاد عوارضی مثل خواب‌آلودگی و تاری دید، بهتر است تا زمانی که مشخص شود که دارو دقیقاً چه اثری بر شما دارد ز رانندگی کردن خودداری کنید.
• بدون اطلاع پزشک هیچ واکسنی تزریق نکنید چون ممکن است با آمانتادین تداخل پیدا کند؛ مخصوصاً واکسن آنفولانزا.
• بعضی از افراد بعد از مصرف آمانتادین دچار خواب‌آلودگی شدید و حتی به خواب رفتن ناگهانی شده‌اند که در صورت تجربه‌ی این اتفاق، باید سریعاً به پزشک اطلاع دهید.
• آمانتادین ریسک خودکشی را در افراد زیاد می‌کند و می‌تواند در افرادی که سابقه‌ی مشکلات روانی دارند شرایط را بدتر کند.

مصرف در دوران بارداری و شیردهی

• استفاده از آمانتادین در دوران بارداری متعلق به دسته D است.
• در زمان شیردهی به نوزادان نباید از آمانتادین استفاده شود.

در صورت بروز هرگونه عارضه جدی در دوران بارداری یا شیردهی پس از مصرف آمانتادین فوراً از متخصص زنان مشورت بگیرید.

تداخلات دارویی آمانتادین با سایر داروها

به پزشک یا داروساز خود در رابطه با هر دارویی که استفاده می‌کنید و همین‌طور ویتامین‌ها و داروهای حاوی مواد غذایی مکمل و داروهای گیاهی چه به‌صورت نسخه‌شده چه به‌صورت نسخه‌نشده اطلاع دهید.

• استازولوما
• آنتی‌هیستامین‌ها
• تریماکسازول
• دی کلرفناماید
• هیدروکلروتیازید
• ایپراتروپیوم
• داروهای مورداستفاده در سندروم روده تحریک‌پذیر
• داروهای مورداستفاده در بیماری‌های روانی و حرکتی
• مشکلات ادراری
• آباکاویر
• اسکلوفناک
• استامینوفن
• استیل‌کولین
• داروهای درمان پارکینسون
• متازولوماید
• داروهای درمان مالاریا مثل کوینین
• آرام‌بخش‌ها
• سدیم بی‌کربنات
• داروهای آنتی کولینرژیک
• داروهای قلبی

در صورت بروز عوارض حاد یا غیرحاد آمانتادین می‌توانید از نظرات متخصص داخلی استفاده کنید.

علامت های اوردوز

در صورت مسمومیت با آمانتادین و درصورتی‌که بیمار دچار تشنج، تنگی نفس یا بیهوشی شده باشد باید سریعاً با طب اورژانس تماس گرفته شود.

علامت‌های مسمومیت با کپسول آمورل عبارت‌اند از:

• ضربان قلب نامنظم یا سریع
• سختی در تنفس
• کاهش ادرار یا بی ادراری
• ورم کردن دست‌وپا (به‌ویژه ساق پا)
• سفتی و سختی دست‌وپا
• حرکات غیرارادی یا لرزش قسمت‌های مختلف بدن
• مشکل در هماهنگی بدنی
• سرگیجه
• احساس نگاه‌کردن به خود از بیرون
• ترس و بی‌قراری یا رفتارهای خشونت‌آمیز
• توهم‌های دیداری و شنیداری
• اختلال در تمرکز
• افسردگی و بی انرژی بودن

نکته ی مهم: دوز کشنده‌ی این دارو ۲ گرم است.

برخی موارد بااهمیت:

• درمان آنفولانزا با آمانتادین باید تا دو روز پس از بهبود علائم آن ادامه یابد.
• درمان مرتبط با پروفیلاکسی باید تا حدود ۱۰ روز پس از تماس ادامه یابد.
• آمانتادین سطح هورمون گاسترین را در خون افزایش می‌دهد.
• آمانتادین میزان فسفات را کم می‌کند.
• میزان اثرگذاری این دارو بر روی پارکینسون کم است زیرا بدن به اثرات آن عادت می‌کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

اگر داروی آمانتادین برای شما تجویز شده است، قبل از مصرف و ابتلا به عوارض این دارو، حتما از مشاوره با دکتر مشاوره دارویی آنلاین بهره‌مند شوید. در صورتیکه علائم پارکینسون دارید، به شما پیشنهاد می‌شود به دکتر مغز و اعصاب خوب مراجعه کنید و سوالات خود را از دکتر مغز و اعصاب آنلاین بپرسید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!