داروی هیدروکورتیزون چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف آن

هیدروکورتیزون یک داروی کورتیکواستروئید است که با آرام کردن پاسخ ایمنی بدن، به کاهش درد، خارش و تورم (التهاب) کمک می‌کند. همچنین اشکال مختلف این دارو (قرص، پماد یا آمپول) می‌تواند به عنوان جایگزین هورمون برای افرادی که به اندازه کافی هورمون استرس طبیعی یعنی کورتیزول در بدن ترشح نمی‌کنند استفاده شود. قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

هیدروکورتیزون چیست و چه کاربردی دارد؟

هیدروکورتیزون یک ماده‌ی طبیعی است (هورمون کورتیکواستروئید) که توسط غده‌ی فوق کلیوی ساخته می‌شود. از داروی هیدروکورتیزون برای درمان بیماری‌هایی نظیر آرتروز یا ورم مفاصل، اختلالات سیستم ایمنی بدن، خون و هورمون‌ها، بیماری‌های پوستی و چشمی، مشکلات تنفسی، سرطان و آلرژی شدید استفاده می‌شود.

داروی هیدروکورتیزون برای درمان ترشح کم هورمون هیدروکورتیزون که ناشی از امراضی مانند بیماری‌های غده‌ی فوق کلیوی (بیماری آدیسون و نارسایی غده‌ی فوق کلیوی) نیز استفاده می‌شود. کورتیکواستروئیدها از بسیار جهات برای بدن ضروری هستند. آن‌ها برای حفظ تعادل آب و نمک بدن و فشار خون طبیعی مفیدند.

• نام تجاری دارو:‌ کورتف
• نام رایج دارو: هیدروکورتیزون – Hydrocortisone

توجه: مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد و به هیچ وجه جایگزین توصیه‌های پزشک نیست. برای مصرف دارو، آگاهی از عوارض جانبی، تداخل دارویی و موارد مرتبط دیگر لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

متن انگلیسی:
Hydrocortisone iodoquinol is a cream or gel that treats skin infections, fungal infections, dermatitis and eczema and It contains a steroid and an antibiotic/antifungal.
ترجمه فارسی:
هیدروکورتیزون یدوکینول کرم یا ژلی است که عفونت‌های پوستی، عفونت‌های قارچی، درماتیت و اگزما را درمان می‌کند و حاوی یک استروئید و یک آنتی بیوتیک/ضد قارچ است.

به نقل از سایت clevelandclinic

نحوه عملکرد داروی هیدروکورتیزون چگونه است؟

این دارو پاسخ سیستم ایمنی بدن شما به بیماری‌های مختلف را کاهش می‌دهد تا علائمی مانند درد، تورم و واکنش‌های آلرژیک را کم کند.

نحوه‌ مصرف داروی هیدروکورتیزون و دوز مصرفی آن

داروی هیدروکورتیزون را به صورت خوراکی، طبق دستورالعمل دکتر، مصرف کنید. بهتر است داروی هیدروکورتیزون را برای جلوگیری از ناراحتی معده بعد از صرف شیر یا غذا میل کنید. این دارو را به همراه یک لیوان کامل آب مصرف کنید، مگر این‌که پزشک شما را با روش دیگری راهنمایی کرده باشد.

دوز مصرف داروی هیدروکورتیزون به سن، وضعیت بیماری و پاسخ‌گویی بدن شما به درمان بستگی دارد. معمولا مصرف داروی هیدروکورتیزون بین ۱ تا ۴ بار در روز تجویز می‌شود. بهتر است برای یادآوری بعد از هر بار مصرف روی تقویم علامت بزنید یا از جعبه‌ی دارو استفاده کنید.

مصرف دارو را بدون مشورت با پزشک متوقف نکنید. ممکن است در صورت توقف ناگهانی دارو بعضی از شرایط بیماری شما وخیم‌تر شود. برای جلوگیری از عوارض ترک ناگهانی مانند ضعف، کاهش وزن، حالت تهوع، دردهای عضلانی، سردرد، خستگی و سرگیجه ممکن است لازم باشد دوز مصرفی خود را به تدریج کاهش دهید.

در صورتی که داروی هیدروکورتیزون را برای مدت طولانی یا با دوز بالا مصرف کرده‌اید ممکن است پس از توقف ناگهانی علائم ترک دارو را تجربه کنید. برای اطلاع از جزئیات بیش‌تر با پزشک خود یا دکتر داروخانه صحبت کنید و هر زمان علائم ترک دارو را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که وضعیت بیماری شما مثل گذشته ادامه داشت یا حالتان وخیم‌تر شد به متخصص غدد اطلاع دهید.

۱. مدت زمان اثر آمپول هیدروکورتیزون چقدر است؟

این دارو ممکن است به صورت انفوزیون داخل وریدی تجویز شود. در این حالت اثر آن حدود ۲ تا ۴ ساعت زمان می‌برد و تا ۸ ساعت پس از تزریق داخل ورید باقی می‌ماند.

۲. آمپول هیدروکورتیزون وریدی یا عضلانی است؟

هیدروکورتیزون ممکن است از طریق تزریق داخل وریدی، انفوزیون داخل وریدی یا تزریق داخل عضلانی تجویز شود، روش ارجح برای استفاده اولیه اورژانسی، تزریق داخل وریدی است.

۳. علائم اوردوز مصرف داروی هیدروکورتیزون

اگر فردی بیش از اندازه از داروی هیدروکورتیزون استفاده کرده بود و دچار علائمی مانند بی‌هوش شدن یا مشکل در تنفس شد به سرعت با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. در صورتی که برای مدت طولانی از داروی هیدروکورتیزون استفاده می‌کنید تست‌های آزمایشگاهی و آزمایش‌های پزشکی را به طور مداوم انجام دهید.

آزمایش قند خون، میزان مواد معدنی بدن، شمارش خون، فشار خون، سنجش تراکم استخوان، آزمایش‌های چشم و بینایی و اندازه‌گیری قد و وزن را برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی به طور منظم انجام دهید. برای اطلاع از جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.

حساسیت پوستی داری و نمی‌دونی چطور درمانش کنی؟

از متخصص کمک بگیر.

مشاوره داروییدکتر عمومی

کاربرد و موارد مصرف داروی هیدروکورتیزون

قرص سوکورتیز ۱۰ یک داروی کورتیکو استروئیدی است. این دارو برای درمان التهاب (تورم)، آلرژی‌های شدید، مشکلات آدرنال، آرتریت، مشکلات خون یا مغز استخوان، مشکلات چشم یا بینایی، مشکلات ریوی یا تنفسی (مانند آسم)، لوپوس، حساسیت پوستی یا کولیت اولسراتیو استفاده می‌شود. پماد هیدروکورتیزون برای خشکی لب هم ممکن است موثر باشد.

۱. پماد هیدروکورتیزون برای بواسیر

برای درمان هموروئید، کرم هیدروکورتیزون رکتال (پماد هیدروکورتیزون برای مقعد) معمولاً در بزرگسالان و کودکان ۱۲ سال و بالاتر تا ۳ یا ۴ بار در روز استفاده می‌شود. اگر هیدروکورتیزون سدیم سوکسینات برای بواسیر را بدون نسخه دریافت کردید و وضعیت شما طی ۷ روز بهبود نیافت، مصرف آن را قطع کرده و با پزشک خود تماس بگیرید.

۲. آمپول هیدروکورتیزون برای التهاب گلو و سرفه

قرص هیدروکورتیزون برای چیه؟ هیدروکورتیزون سدیم سوکسینات یک داروی استروئیدی (کورتیکواستروئیدی) است که با آرام کردن پاسخ ایمنی بدن برای کاهش درد، خارش و تورم (التهاب) عمل می‌کند. آمپول هیدروکورتیزون در سرماخوردگی ممکن است موثر باشد.

۳. آمپول هیدروکورتیزون برای حساسیت پوستی

پماد هیدروکورتیزون برای اگزما مناسب است و تورم، قرمزی، خارش و بثورات را کاهش می‌دهد. با کاهش التهاب پوست عمل می کند. این دارو به گروهی از داروها به نام استروئیدهای موضعی تعلق دارد و به درمان حساسیت پوستی کمک می‌کند.

۴. قرص هیدروکورتیزون برای جای جوش و آبله مرغان

کورتیکواستروئیدهای موضعی، کرم هیدروکورتیزون ۱% در عفونت‌های پوستی و عفونت‌هایی مانند آبله مرغان، پماد هیدروکورتیزون برای تبخال و سایر عفونت‌های ویروسی منع مصرف دارد. قرص هیدروکورتیزون برای کهیر و لک صورت می‌تواند کاربردی باشد.

۵. آمپول هیدروکورتیزون برای تنگی نفس و گرفتگی صدا

آمپول هیدروکورتیزون برای چیست؟ هیدروکورتیزون برای درمان برخی شرایط پزشکی مانند التهاب (تورم)، مشکلات آدرنال، آرتریت، مشکلات خون، مشکلات چشم یا بینایی، مشکلات ریوی یا تنفسی (مانند آسم) و لوپوس استفاده می‌شود.

۶. هیدروکورتیزون برای سوختگی

پماد هیدروکورتیزون برای آفتاب سوختگی که زخم نشده باشد یا زخم آن بهبود یافته، موثر است. هنگامی که زخم شما بهبود یافت یا بسته شد، می‌توانید از برخی کرم‌های ضد خارش که دارای پراموکسین یا هیدروکورتیزون هستند برای کرم سوختگی پای نوزاد یا بزرگسالان استفاده کنید.

۷. پماد هیدروکورتیزون برای قارچ پوستی و خارش بدن

آیا پماد هیدروکورتیزون برای خارش واژن خوب است؟ کرم هیدروکورتیزون یک لوسیون، پماد یا محلول دارویی است که اگزما و سایر بیماری‌های پوستی را که باعث تورم، قرمزی، خارش و بثورات پوستی می‌شوند، درمان می‌کند و برای درمان خارش بدن موثر است. در خصوص استفاده از پماد هیدروکورتیزون برای خارش بیضه یا پماد هیدروکورتیزون برای خارش زیر بغل از پزشک سوال کنید.

۸. پماد هیدروکورتیزون چشمی

هیدروکورتیزون برای کمک به تسکین التهاب چشم هم استفاده می‌شود. قطره هیدروکورتیزون را دقیقاً طبق دستور پزشک یا طبق دستورالعمل روی برچسب استفاده کنید. از مصرف بیشتر یا کمتر از دستور پزشک خودداری کنید.

۹. آمپول هیدروکورتیزون برای کودکان مناسب است؟

پماد هیدروکورتیزون برای خارش واژن کودک یا هیدروکورتیزون برای عرق سوز بیشتر برای بزرگسالان و کودکان بالای ۱۰ سال مناسب است. کودکان زیر ۱۰ سال در صورت توصیه پزشک می‌توانند از درمان‌های پوستی هیدروکورتیزون استفاده کنند.

۱۰. آمپول هیدروکورتیزون ۱۰۰ برای نیش زنبور خوبه؟ (پماد هیدروکورتیزون برای نیش حشرات)

برای درمان نیش زنبور از کرم هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین برای کاهش قرمزی، خارش یا تورم استفاده کنید. اگر خارش یا تورم آزاردهنده است، یک آنتی هیستامین خوراکی حاوی دیفن هیدرامین (بنادریل) یا کلرفنیرامین مصرف کنید و از خاراندن محل نیش خودداری کنید.

برای درمان اختلالات سیستم ایمنی بدن همین الان مشاوره بگیر!

دکتر خود ایمنی

عوارض جانبی مصرف داروی هیدروکورتیزون

حالت تهوع، سوزش معده (سردل)، سردرد، سرگیجه، تغییر در دوره‌ی قاعدگی، کم‌خوابی، تعرق شدید و مشاهده‌ی آکنه و جوش روی پوست از جمله عوارض جانبی مصرف هیدروکورتیزون هستند. در صورتی که هر یک از این اثرات به طور مداوم ادامه داشت یا وخیم‌تر شد به سرعت به پزشک خود یا دکتر داروخانه اطلاع دهید.

به این دلیل که داروی هیدروکورتیزون با تضعیف سیستم ایمنی بدن فعالیت می‌کند ممکن است توانایی بدن شما را برای مبارزه با عفونت کاهش دهد. در صورت مشاهده‌ی علائم عفونت مانند سرفه، گلودرد، تب و لرز به پزشک خود اطلاع دهید.

استفاده از این دارو در دوره‌های طولانی و مکرر ممکن است باعث ابتلا به برفک دهان یا عفونت مخمری شود. اگر تکه‌های سفیدی را در دهان خود مشاهده کردید یا در صورتی که شاهد تغییر در ترشحات واژن بودید با پزشک خود مشورت کنید.

همچنین در صورتی که هر کدام از عوارض هیدروکورتیزون یا علائم نادر اما جدی زیر را مشاهده کردید به پزشک اطلاع دهید:

• خستگی غیرمعمول
• تورم قوزک پا و پاها
• افزایش وزن غیرمعمول
• مشکلات بینایی
• خون‌ریزی یا کبودشدگی آسان
• ورم کردن صورت
• رشد غیرطبیعی موها
• تغییرات روحی و روانی مانند افسردگی، نوسانات خلقی و آشفتگی
• درد یا ضعف ماهیچه‌ها
• نازک شدن پوست
• بهبود آرام زخم‌ها
• استخوان درد
• درد قفسه‌ی سینه
• تشنج

به ندرت ممکن است مصرف داروی هیدروکورتیزون موجب خونریزی جدی معده یا روده شود. در صورتی که با عوارضی غیرمعمول اما خطرناک نظیر تیره شدن رنگ مدفوع، مشاهده‌ی خون در مدفوع، استفراغی که مانند تفاله‌ی قهوه به نظر می‌رسد و درد مکرر معده و شکم مواجه شدید به سرعت به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض هیدروکورتیزون در بارداری و شیردهی

چنان‌چه باردار هستید فقط در صورت نیاز آمپول هیدروکورتیزون در بارداری را استفاده کنید. درباره‌ی مصرف داروی هیدروکورتیزون در دوران بارداری با پزشک مشورت کرده و از مزایا و معایب مصرف این دارو مطلع شوید.

نوزادانی که از مادرانی متولد شده‌اند که برای مدت طولانی از داروی هیدروکورتیزون استفاده می‌کردند ممکن است مبتلا به مشکلات هورمونی باشند. در صورت بروز علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال و ضعف شدید نوزادتان به پزشک مراجعه کنید. همچنین برای مصرف این دارو در دوران شیردهی با پزشک مشورت کنید.

قرص هیدروکورتیزون چاق کننده است؟

در صورت مصرف دوزهای بالای هیدروکورتیزون در طول چندین ماه، احتمال بروز عوارض جانبی جدی بیشتر است. اگر دچار پف کردگی و افزایش وزن در قسمت بالای کمر یا شکم خود شدید با پزشک صحبت کنید. این اتفاق به تدریج رخ می‌دهد و می‌تواند نشانه‌ای از سندرم کوشینگ باشد.

موارد احتیاط مصرف داروی هیدروکورتیزون

پیش از مصرف هیدروکورتیزون در صورتی که به این دارو حساسیت دارید موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. قبل از استفاده از داروی هیدروکورتیزون سوابق پزشکی خود از جمله سابقه‌ی بیماری‌های چشمی، مشکلات قلبی، فشار خون بالا، بیماری‌های کبد، بیماری‌های کلیوی، مشکلات تیروئید، دیابت، مشکلات معده و روده، پوکی استخوان، بیماری‌های عفونی مانند سل، تبخال تناسلی و بیماری‌های قارچی، مشکلات خون‌ریزی، لخته شدن خون، بیماری‌های روحی و روانی و کم‌بود املاح نمکی و تشنج را با پزشک در میان بگذارید.

مصرف این دارو ممکن است باعث خون‌ریزی معده شود. استفاده از داروهای کورتیکواستروئید برای مدت طولانی ممکن است مشکلاتی در پاسخ‌دهی بدن شما به استرس‌های فیزیکی ایجاد کند. بنابراین قبل از عمل جراحی یا درمان اورژانسی یا اگر دچار بیماری یا آسیب جدی شده‌اید به پزشک یا دندان‌پزشک خود بگویید.

مصرف هیدروکورتیزون ممکن است باعث شود واکسن‌ها نتوانند بر بدن تاثیر کامل بگذارند. هنگام استفاده از داروی هیدروکورتیزون بدون مشورت با پزشک واکسیناسیون انجام ندهید. از تماس با افرادی که به تازگی واکسن زنده، مانند واکسن آنفولانزا، دریافت کرده‌اند پرهیز کنید.

مصرف این دارو ممکن است باعث مشکلات استخوانی مانند پوکی استخوان شود. تغییر در شیوه‌ی زندگی می‌تواند به عدم ابتلا به پوکی استخوان کمک کند. انجام تمرینات ورزشی، مصرف کلسیم و ویتامین D به میزان کافی، ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل در این زمینه به شما کمک می‌کنند. سالمندان ممکن است حساسیت بیش‌تری به مصرف این دارو داشته باشند. به ویژه احتمال ابتلای آن‌ها به خون‌ریزی معده بیش‌تر از سایرین است.

تداخل دارویی هیدروکورتیزون با داروهای دیگر

داروی هیدروکورتیزون معمولا با این دارو تداخل دارد:

• بایل اسید سکواسترانت‌ها
• آلدسلوکین
• دسموپرسین
• لاسمیدیتان
• آلدسلوکین
• داروهای ضد دیابت
• ترتوموتید

برای اطلاع از جزئیات بیشتر با پزشک خود یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

اشکال دارویی قرص هیدروکورتیزون ایران هورمون	عوارض جانبی داروی هیدروکورتیزون انما	تداخل دارویی داروی هیدروکورتیزون خارجی یا ایرانی
پودر قابل تزریق هیدروکورتیزون ۱۰۰ میلی‌گرم – ویال هیدروکوتیزون جابر ۱۰۰ میلی‌گرم	برادی کاردی	مهارکننده‌های استیل کولین استراز
قرص هیدروکورتیزون ایران هورمون ۱۰میلی‌گرم – ویال اکسی کورت ۱۰۰ میلی‌گرم	نارسایی قلبی	باریسیتینب
آمپول هیدروکورتیزون البرزدارو ۱۰۰میلی‌گرم/۲میلی لیتر – پودر قابل تزریق هیدروکورتال ۱۰۰میلی‌گرم/۸میلی لیتر	التهاب عنکبوتیه	دسیرودین
آمپول هیدروکورتیزون دی پی ۱۰۰میلی‌گرم/۲میلی لیتر – ویال آفاتیزون ۱۰۰ میلی‌گرم	افسردگی	دسموپرسین

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

اگر به دنبال دارویی برای تسکین خارش، التهاب یا تورم بدن هستید، هیدروکورتیزون گزینه خوبی است. کرم هیدروکورتیزون معمولاً به خوبی تحمل می‌شود. برخی از عوارض جانبی رایج آن خارش پوست و خشکی است. در صورت استفاده زیاد یا طولانی مدت از کرم هیدروکورتیزون، عوارض جانبی جدی مانند تغییرات هورمونی و سطح بالای گلوکز خون ممکن است رخ دهد.

حتما قبل از مصرف این دارو با دکتر عمومی، فوق تخصص پوست و مو یا دکتر متخصص داخلی مشورت کنید. برای دریافت مشاوره آنلاین می‌توانید از لینک‌های مستقیم زیر بهرمند شوید:

• مشاوره دارویی
• ویزیت آنلاین پزشک عمومی
• دکتر پوست آنلاین
• دکتر آنلاین داخلی

دکترتو مراقب سلامتی شماست!