آیا رفلاکس معده و سرطان با هم مرتبطند؟

سوزش سر دل که به عنوان رفلاکس معده هم شناخته می‎شود، عارضه بسیار شایعی است که تقریبا همه افراد آن را در بازه‌ای از زندگی‌شان تجربه می‌کنند. این عارضه معمولا برای اکثر افراد آزاردهنده است، اما شدت ناراحتی ناشی از آن خفیف است و تنها باعث درد و ناراحتی معده می‎شود. با این حال برخی از منابع نشان می‌دهد که شدید بودن رفلاکس و درمان نشدن آن در یک بازه زمانی طولانی مدت، می‎تواند ریسک ابتلا به سرطان را افزایش دهد. به همین دلیل هم باید آن را جدی گرفت و حتما پیگیری‌های پزشکی لازم را انجام داد. در این مقاله از دکترتو به بررسی ارتباط بین رفلاکس معده و سرطان می‌پردازیم. اگر وجود رفلاکس مزمن شما را نگران کرده بهتر است در این باره با متخصص گوارش مشورت کنید. شما می‌توانید از سامانه نوبت دهی دکترتو نسبت به دریافت نوبت حضوری و یا مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان اقدام کنید.

رفلاکس معده و سرطان چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟

در بیشتر مواقع رفلاکس معده تنها ناشی از بازگشت اسید از معده به مری است. اما این شرایط گاهی تهدیدی جدی‌تر است و می‌توان سرطان و رفلاکس معده را به نوعی به هم ربط داد. از طرفی خود رفلاکس و سوزش سر دل گاهی نشانه‌ای از سرطان است و در مقابل رفلاکس درمان نشده می‌تواند ریسک ابتلا به برخی از سرطان‌ها، خصوصا سرطان مری یا سرطان حنجره را افزایش دهد. با این حال هنوز هم این عارضه بسیار شایع و ارتباطی که با انواع سرطان دستگاه گوارش دارد، به صورت کامل اثبات نشده و تحقیقات پزشکی بسیار محدودی در این زمینه صورت گرفته است.

یکی از تحقیقاتی که روی ارتباط بین رفلاکس معده و سرطان انجام شده، بررسی تاثیر مصرف داروهای ضد رفلاکس روی افزایش ریسک ابتلا به سرطان است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد که ممکن است مصرف طولانی مدت مهارکننده‌های پمپ پروتون، خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد. این داروها اساساً میزان تولید اسید را کم می‌کنند. وقتی اسید کافی وجود نداشته باشد، سلول‌های G فعال می‌شوند و نتیجه آن افزایش تولید گاسترین است. متاسفانه افزایش تولید گاسترین می‌تواند منجر به رشد تومورهای دستگاه گوارش شود. این تومورها به‌مرورزمان احتمال بدخیم شدن دارند و می‌توانند باعث سرطان معده، مری یا سایر سرطان‌های دستگاه گوارش شوند.

۱. رفلاکس معده و سرطان مری

یکی از شایع‌ترین انواع سرطان که می‌تواند با رفلاکس معده مزمن مرتبط باشد، سرطان مری است. برخلاف پوشش سخت معده که به طور منظم در معرض اسید قرار دارد، بافت مری بسیار حساس است و قرار گرفتن منظم آن در معرض اسید می‌تواند باعث آسیب دیدن سلول‌ها در بافت مری شود. با ادامه داشتن این شرایط و تداوم آسیب، ریسک ابتلا به انواع سرطان مری افزایش می‌یابد.  

مرحله اول رفلاکس معده و سرطان مری، مری بارت است. در این شرایط ابتدا سلول‌های مری که بیشتر شبیه بافت پوششی روده هستند، به دلیل افزایش اسید بازگشتی از معده، تغییر شکل می‌دهند. به‌عبارت‌دیگر سلول‌های سنگفرشی مری با سلول‌های غده‌ای جایگزین می‌شوند. مری بارت خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می‌دهد. با گذشت زمان، با تغییر بافت سالم به بافت غده‌ای، رشد غیرطبیعی سلول‌ها شروع می‌شود که به آن دیسپلازی می‌گویند. در این مرحله، سلول‌ها هنوز سرطانی نیستند، اما به تدریج با گذشت زمان، ریسک سرطانی شدن این سلول‌ها بیشتر می‌شود. در صورتی که پزشک وجود مری بارت را تشخیص دهد، سریعا غربالگری‌های معمول تشخیص سرطان را انجام خواهد داد.

۲. رفلاکس معده و سرطان معده

مطالعات محدودی در زمینه ارتباط بین رفلاکس معده و سرطان معده انجام شده و هنوز مشخص نیست که دقیقا این بیماری چه ارتباطی با انواع سرطان دستگاه گوارش دارد. با این حال یک سری شواهد نشان می‌دهد که ممکن است بیماری رفلاکس معده با نوع خاصی از سرطان معده، یعنی آدنوکارسینوم کاردیای معده مرتبط باشد. موضوع مهم بعدی، داروهایی است که برای درمان سوزش سر دل مصرف می‌کنید. باز هم برخی مطالعات به صورت محدود نشان می‌دهند که مصرف طولانی مدت مهارکننده‌های پمپ پروتون می‌تواند ریسک ابتلا به انواع خاصی از سرطان معده را افزایش دهند. به همین دلیل هم برخی از محققان در حال انجام بررسی‌های بیشتری روی ارتباط سرطان و رفلاکس معده هستند.

۳. رفلاکس معده و سرطان حنجره

یکی دیگر از انواع سرطان‌هایی که ممکن است با رفلاکس معده ارتباط داشته باشد، سرطان حنجره است. بازگشت مداوم اسید از معده به مری می‌تواند به بافت پوششی حنجره هم آسیب برساند و ریسک ابتلا به سرطان حنجره را افزایش دهد. باز هم در این زمینه اطلاعات بسیار محدودی در دسترس است و تحقیقات بیشتری برای تایید ارتباط بین رفلاکس معده و سرطان حنجره نیاز است. برای مثال در یک مطالعه مشاهده شد که افرادی با سابقه رفلاکس معده بسیار شدید، تا دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به کارسینوم سلول‌های سنگفرشی حنجره هستند.

علائم رفلاکس معده و سرطان

در بیشتر مواقع همه افرادی که رفلاکس معده را تجربه می‌کنند، علائم یکسانی دارند، اما الزاماً همه این نشانه‌ها ارتباط بین رفلاکس معده و سرطان را تایید نمی‌کنند. با این حال باید حتما در صورت وجود نشانه‌های زیر برای مدت زمانی طولانی، برای پیگیری علائم به پزشک مراجعه کنید:

• سوزش سر دل اصلی‌ترین نشانه رفلاکس معده است که در افراد مختلف با شدت‌های متفاوتی دیده می‎شود. این حس سوزش ممکن است؛ مانند یک درد در قفسه سینه یا درد منتشرشونده در معده احساس شود.
• ترش‌کردن و احساس تلخی یا ترشی در گلو
• احتمال بازگشت محتویات معده یا بخشی از غذا از معده به گلو وجود دارد.
• بی‌اشتهایی و احساس سیری غیرمعمول، بسیاری از افراد که رفلاکس معده شدید دارند برای مدت زمانی طولانی علاقه‌ای به خوردن غذا ندارند
• استفراغ و تهوع شدید ممکن است یکی از نشانه‌های سرطان و رفلاکس معده باشد.
• درد و سوزش در گلو
• بی‌حالی و ضعف
• سکسکه‌های طولانی مدت
• مشکلاتی در بلع غذا و نوشیدن مایعات
• احساس سفتی و گرفتگی در ناحیه شکم و معده
• بروز برخی از علائم روحی روانی خصوصا اختلال خواب و آشفتگی

این موارد علائمی عمومی هستند. برخی از نشانه‌های خطرناک‌تر سرطان و رفلاکس معده که باید آنها را جدی گرفت، شامل موارد زیر است:

• مشکل در بلع (دیسفاژی)
• کاهش وزن بدون دلیل
• درد قفسه سینه، سوزش یا فشار
• سرفه یا گرفتگی صدا در گلو بدون سرماخوردگی
• مدفوع تیره یا تعداد کم گلبول‌های قرمز خون که می‌تواند نشان‌دهنده خونریزی در مری باشد.

علائم مزمن رفلاکس معده نگرانت کرده؟

برای بررسی نوبت بگیر.

فوق تخصص گوارش

علل رفلاکس معده و سرطان

همان‌طور که گفته شد رفلاکس معده یک عارضه شایع است که اکثر افراد به دلایل مختلفی ممکن است با آن درگیر شوند. با این حال اصلی‌ترین علت رفلاکس معده و سرطان، رژیم غذایی و سبک زندگی است. افزایش مصرف غذاهای چرب و اسیدی یا مصرف فست‌فودها ریسک رفلاکس معده را افزایش می‌دهد. نوشیدن الکل یا سایر نوشیدنی‎ها‎ی گازدار، داشتن یک سیستم غذایی ناسالم و تحرک نداشتن از دیگر فاکتورهایی هستند که خطر سرطان و رفلاکس معده را افزایش می‌دهند.

رژیم غذایی یکی از اصلی‌ترین فاکتورهایی است که می‌تواند باعث ادامه‌دار شدن رفلاکس معده شود. به همین دلیل هم اکثر کسانی که با این عارضه درگیرند باید حتما در رژیم غذایی‌شان یک سری موارد را در نظر بگیرند. از عادات غذایی گرفته تا نوع غذاهایی که می‌خورید، همگی می‌توانند علت وجود رفلاکس اسیدی معده باشند.

چاقی یکی دیگر از عواملی است که می‌‎تواند ریسک تبدیل شدن رفلاکس معده به سرطان را افزایش دهد. سیگار کشیدن، سابقه خانوادگی و سن از دیگر مواردی هستند که می‌توانند زمینه‌ساز تبدیل شدن رفلاکس معده به انواع سرطان‌های دستگاه گوارش باشند.

 در نهایت یکی دیگر از دلایل مهم رفلاکس معده و سرطان، بیماری‌ها‎ی زمینه‌ای مانند مری بارت یا سایر بیماری‌ها‎ی دستگاه گوارش است. وجود این مشکلات زمینه‌ای احتمال ابتلا به سرطان و رفلاکس معده را بیشتر می‌کند.

تشخیص سرطان ناشی از رفلاکس معده

زمانی که رفلاکس معده مزمن شد و برای مدت زمانی طولانی ادامه داشت، پزشک با بررسی علائم و گرفتن سوابق پزشکی بیمار می‌تواند سرطان ناشی از رفلاکس معده را تشخیص دهد. تست‌ها‎ی تشخیصی شامل تست‌ها‎ی تصویربرداری از دستگاه گوارش و تست‌ها‎ی پاتولوژی است. برای مثال با تشخیص به موقع مری بارت از طریق آندوسکوپی دستگاه گوارش یا انجام بیوپسی از بافت مری، می‌توان احتمال ابتلا به سرطان مری ناشی از رفلاکس معده را تشخیص داد. اگر در تست‌ها‎ی پاتولوژی وجود دیسپلازی در سلول‌های مری تشخیص داده شود، پزشک احتمال رفلاکس معده و سرطان را در نظر می‌گیرد. تست تخصصی آزمایش داخل مری و معده، آزمایش گاستروسکوپی نام دارد که با کمک آن پزشک می‌تواند هر نوع مشکلی را در این نواحی تشخیص دهد.

درمان رفلاکس معده و سرطان

در درجه اول باید رفلاکس معده درمان شود. خصوصا زمانی که هنوز این عارضه مزمن در مراحل اولیه است و آسیب جدی به بافت‌های دستگاه گوارش وارد نکرده است. درمان رفلاکس معده شامل تغییر رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی است. با این حال مهم‌ترین موضوع رعایت مواردی است که باعث تشدید رفلاکس می‌شوند. داشتن وزن سالم و متعادل، آهسته غذا خوردن و ترک سیگار و الکل می‌‎تواند از تبدیل شدن رفلاکس معده به سرطان‌های دستگاه گوارش خصوصا سرطان مری جلوگیری کند.

درمان‎‌ها‎ی دارویی هم به کنترل اسید و کاهش آن کمک می‌کنند. این داروها شامل آنتی‌اسیدها، مهارکننده‌های پمپ پروتون و مسدودکننده‌های H2 می‌شوند. مصرف این داروها تا حدود زیادی با کاهش میزان اسید ترشح شده از معده، مانع از آسیب بیشتر بافت‌های مری می‌شوند.

یکی دیگر از درمان‌ها‎ی موثر برای رفلاکس معده شدید، انجام یک جراحی نسبتا ساده برای تثبیت دریچه بین مری و معده است. در این روش جراحی، رفلاکس معده و سرطان از طریق ترمیم اسفنکتر تحتانی مری، درمان می‌شود. این یک روش دائمی‌تر برای درمان رفلاکس اسیدی شدید و مزمن معده و اثرات بعدی آن است.

در مرحله بعدی اگر رفلاکس معده زمینه‌ساز ابتلا به سرطان شده باشد، نوع درمان بر اساس شدت و وخامت بیماری انجام می‎شود. برای مثال، در صورت تشخیص مری بارت، برای کنترل سرطان و رفلاکس معده، مهم‌ترین اقدام درمان این بیماری است. در صورت وجود بافت سرطانی، درمان شامل عمل جراحی برای برداشتن بافت‌های بیمار، پرتودرمانی و شیمی درمانی می‌شود.

دنبال راه درمانی برای رفلاکس معده‌ات هستی؟ مشاوره بگیر.

دکتر رفلاکس معده

پیشگیری و درمان رفلاکس معده برای کاهش خطر سرطان

در اکثر مواقع می‌توان با کنترل و درمان رفلاکس معده، خطر سرطان و رفلاکس معده را کاهش داد. موارد زیر همگی می‌توانند به پیشگیری از ابتلا به سرطان ناشی از رفلاکس معده کمک کنند:

• کاهش وزن
• ترک سیگار و الکل
• مصرف غذاهای سالم و پرهیز از مصرف غذاهای اسیدی یا چرب که رفلاکس را بدتر می‌کنند
• درازنکشیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا
• تشخیص به موقع مری بارت و درمان آن قبل از پیشرفت بیماری
• دارودرمانی برای کنترل و درمان رفلاکس معده

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

رفلاکس اسیدی معده، به خصوص زمانی که فقط یک بیماری دوره‌ای باشد، خطر ابتلا به سرطان مری یا معده را افزایش نمی‌دهد. با این حال طولانی‌شدن این عارضه و درمان نشدن آن می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. به همین دلیل هم باید در صورت وجود سوزش سر دل و علائم رفلاکس برای مدت زمانی طولانی، حتما به پزشک مراجعه کرد. پزشک متخصص گوارش می‌تواند با بررسی علائم و ارائه یک سری راهکارها، ریسک مربوط به رفلاکس معده و سرطان را کاهش دهد. البته هنوز به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است تا مشخص شود دقیقا چه ارتباطی بین رفلاکس معده و انواع سرطان دستگاه گوارش وجود دارد. خوشبختانه شما می‌توانید از سامانه مشاوره آنلاین دکترتو برای پرسش سوالات خود کمک بگیرید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!