فهرست مطالب
روماتیسم ستون فقرات (اسپوندیلیت آنکیلوزان) نوعی آرتریت است که مفاصل ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پزشکان گاهی اوقات آن را اسپوندیل آرتریت محوری می‌نامند. مفاصل ساکروایلیاک رابط بین ستون فقرات و لگن هستند. به طور خاص، آن‌ها محلی هستند که ساکروم (آخرین بخش مثلثی شکل ستون فقرات) با ایلیوم (بالا و قسمت پشتی لگن) برخورد می‌کند. مفاصل ساکروایلیاک یکی از بزرگ‌ترین مفاصل بدن هستند و هر بار که باسن خود را حرکت می‌دهید یا جابجا می‌کنید در حال استفاده از آن‌ها هستید. اگر چه که تحت تاثیر قرار گرفتن شانه‌ها، باسن و زانوها کمتر شایع است، اما اسپوندیلیت انکیلوزان می‌تواند مفاصل این نقاط را هم تحت تاثیر قرار دهد. شما می‌توانید پس از شناخت این بیماری، در صورت نیاز به مشاوره و صحبت با یک پزشک متخصص ارتوپدی یا روماتولوژی از وبسایت دکترتو کمک بگیرید. دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت آنلاین یا حضوری تنها از طریق سایت و به صورت کاملا غیرحضوری را برای شما ممکن کرده است.
روماتیسم ستون فقرات چیست؟
اسپوندیلیت آنکیلوزان که به عنوان اسپوندیل آرتریت محوری نیز شناخته می‌شود، یک بیماری التهابی بوده که به مرور زمان باعث جوش خوردن برخی از استخوان‌های ستون فقرات شود. این اتفاق باعث می‌شود ستون فقرات انعطاف‌پذیری کمتری داشته باشد و به حالت خمیده درآید. همچنین در چنین شرایطی اگر دنده‌ها تحت تاثیر این خمیدگی قرار گیرند، ممکن است تنفس عمیق دشوار شود. در واقع روماتیسم ستون فقرات نوعی روماتیسم مفصلی پیشرونده، مزمن و خودایمنی است. این بیماری اغلب ستون فقرات و استخوان‌های لگن را درگیر می‌سازد.
علائم روماتیسم ستون فقرات
علائم اولیه روماتیسم ستون فقرات ممکن است شامل کمردرد و سفتی در ناحیه کمر و باسن باشد، به خصوص در صبح و بعد از دوره‌های عدم تحرک. گردن درد و خستگی نیز از جمله علائم شایع هستند. با گذشت زمان، علائم ممکن است بدتر شود، بهبود یابد یا در فواصل نامنظم متوقف شود. اما به طور کلی روماتیسم ستون فقرات می‌تواند با علائم زیر همراه باشد:
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- خستگی
- تب
- کم خونی
- التهاب چشم
- بیماری گوارشی
علائم روماتیسم ستون فقرات گردن
بر اساس یک بررسی در سال ۲۰۱۵، علائم روماتیسم ستون فقرات گردن متفاوت است و ۳۳٪ تا ۵۰٪ از افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. با این حال، یکی از شایع‌ترین علائم، گردن درد است که در افراد مختلف از نظر شدت متفاوت است. آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا خاطرنشان می‌کند که اگر فرد برای مدت طولانی در همان وضعیت بنشیند، این درد می‌تواند بدتر شود. علائم RA معمولاً صبح‌هاو بعد از دوره‌های عدم تحرک شدیدتر می‌شود. سایر علائم روماتیسم ستون فقرات گردن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد مبهم یا ضربان‌دار در قاعده جمجمه یا پشت گردن
- تورم یا سفتی در گردن ممکن است حرکت گردن را دشوار کند.
- سردرد
- اسپاسم عضلات گردن و گرفتگی شانه
- احساس ساییدگی یا صدای شکستن هنگام چرخاندن گردن
- مشکل در راه رفتن
- ضعف در دست‌ها یا پاها
- از دست دادن تعادل
- سرگیجه
متن انگلیسی:
hopkinsmedicine
Researchers do not know the cause of ankylosing spondylitis. However, studies show that both genes and environment may lead to the development of the disease
ترجمه متن:
محققان علت اسپوندیلیت آنکیلوزان را نمی‌دانند. با این حال، مطالعات نشان می‌دهد که هم ژن‌ها و هم محیط ممکن است منجر به ایجاد این بیماری شوند.
گردن درد مزمن داری و نمی‌دونی علتش چیه؟
همین حالا برای تشخیص اقدام کن.
علت روماتیسم ستون فقرات
اگرچه به نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی در آن دخیل باشند، اما گفته می‌شود اسپوندیلیت آنکیلوزان هیچ علت مشخصی ندارد. به ویژه، افرادی که دارای ژنی به نام HLA-B27 هستند، در معرض خطر ابتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان هستند. با این حال، تنها برخی از افراد دارای این ژن به این بیماری مبتلا می‌شوند.
راه های تشخیص روماتیسم ستون فقرات
تشخیص روماتیسم ستون فقرات از طریق معاینه اولیه و پس از آن هم برخی روش‌های پزشکی ممکن است. این روش‌ها به شروع درمان در سریع‌ترین زمان ممکن کمک خواهد کرد. در این قسمت انواع روش تشخیصی روماتیسم ستون فقرات را مشاهده می‌کنید:
- معاینه فیزیکی: در طول معاینه فیزیکی پزشک از بیمار می‌خواهد که در جهات مختلف خم شود تا دامنه حرکتی ستون فقرات او را بررسی کند. همچننی ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که یک نفس عمیق بکشد تا توانایی بیمار در باز و بسته کردن قفسه سینه را بررسی کند.
- تست‌های تصویربرداری: اشعه ایکس به پزشکان اجازه می‌دهد تا تغییرات مفاصل و استخوان‌ها را بررسی کنند که به آن اسپوندیل آرتریت محوری رادیوگرافیک نیز گفته می‌شود.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این روش از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای ارائه تصاویر دقیق‌تر از استخوان‌ها و بافت‌های نرم استفاده می‌کند.
- تست‌های آزمایشگاهی: هیچ آزمایش آزمایشگاهی خاصی برای شناسایی اسپوندیلیت آنکیلوزان وجود ندارد. تنها برخی از آزمایش‌های خون می‌توانند نشانه‌ها تشخیصی وجود التهاب را بررسی کنند.
- آزمایشات ژنتیک برای سنجش ژن HLA-B27: بسیاری از افرادی که این ژن را دارند اما به اسپوندیلیت آنکیلوزان مبتلا نیستند. در واقع افراد بدون داشتن ژن HLA-B27 هم می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند.
درمان قطعی روماتیسم ستون فقرات
امکان درمان قطعی روماتیسم مفصلی وجود ندارد؛ در واقع هدف از درمان، تسکین درد و سفتی و جلوگیری یا به تاخیر انداختن عوارض و تغییر شکل ستون فقرات است. درمان اسپوندیلیت انکیلوزان قبل از ایجاد آسیب غیرقابل برگشت بیماری، بسیار موفق است. فیزیوتراپی بخش مهمی از درمان است و می‌تواند مزایای متعددی از تسکین درد گرفته تا بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری را به همراه داشته باشد. یک فیزیوتراپیست می‌تواند تمرینات خاصی را با توجه به نیازها و شرایط بیمار پیشنهاد دهد. برخی از این تمرینات شامل موارد زیر خواهند بود:
- تمرینات دامنه حرکتی و کششی
- تمرینات تقویتی برای عضلات شکم و پشت
- تمریناتی برای بهبود وضعیت خواب و راه رفتن
۱. داروی روماتیسم ستون فقرات
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ناپروکسن سدیم (Aleve) و ایبوپروفن داروهایی هستند که پزشکان برای درمان روماتیسم ستون فقرات تجویز می‌کنند. این داروها می‌توانند التهاب، درد و سفتی را تسکین دهند، اما ممکن است باعث خونریزی دستگاه گوارش نیز شوند. اگر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مفید نباشند، پزشک ممکن است شروع مصرف یک مسدودکننده فاکتور نکروز تومور (TNF) یا یک مهارکننده اینترلوکین ۱۷ (IL-17) را پیشنهاد کند. این داروها زیر پوست یا از طریق یک خط داخل وریدی تزریق می‌شوند. گزینه دیگر مهارکننده ژانوس کیناز (JAK) است. مهارکننده‌های ژانوس کیناز (JAK) به صورت خوراکی مصرف می‌شوند. این نوع داروها می‌توانند سل درمان نشده را دوباره فعال و بیمار را مستعد ابتلا به عفونت کنند. نمونه‌هایی از مسدود کننده‌های فاکتور نکروز تومور (TNF) عبارتند از:
- آدالیموماب (حمیرا)
- اتانرسپت (انبرل)
- گولیموماب
- اینفلیکسیماب (رمیکید)
۲. جراحی روماتیسم ستون فقرات
بسیاری از موارد اسپوندیلیت آنکیلوزان بدون جراحی درمان می‌شود. این درمان‌ها ممکن است شامل داروهای ضد التهابی (NSAIDs)، استروئیدها و داروها و فیزیوتراپی باشد. اما اگر بیماری به حدی پیشرفت کرده باشد که فعالیت‌های روزانه را به شدت مختل کرده باشد، جراحی ممکن است یک گزینه انتخابی درست و به موقع باشد. در موارد بسیار نادر، روشی به نام استئوتومی همراه با فیوژن ممکن است برای صاف کردن ستون فقرات و جوش دادن مهره‌ها در تراز بهتر استفاده شود. هدف جراحی از بین بردن فشرده‌سازی ریشه‌های عصبی است و هدف دوم تثبیت و جوش دادن ستون فقرات با پیوند استخوان. رایج ترین روش‌های جراحی اسپوندیلیت آنکیلوزان عبارتند از:
- لامینکتومی: لامینکتومی برای کاهش فشار روی ریشه‌های عصبی انجام می‌شود. این روش جراحی شامل برداشتن بخشی از استخوان مهره به نام لامینا به منظور کاهش فشار روی اعصاب است. این روش کم تهاجمی به یک برش کوچک در پشت نیاز دارد، جایی که عضلات به جای بریدن به کناری فشار داده می‌شوند. این عمل جراحی تقریباً ۱-۲ ساعت طول می‌کشد.
- فیوژن: ممکن است در موارد تروما که شکستگی در ستون فقرات وجود دارد، جراحی فیوژن انجام شود. این جراحی اغلب شامل قرار دادن پیچ‌ها و میله‌ها به منظور تثبیت ستون فقرات است.
متن انگلیسی:
hopkinsmedicine
Four progressive stages are described: an inflammatory stage (stage 1), the stage of early discal calcification (stage 2), the stage of fibrous ankylosis (stage 3), and the stage of bony ankylosis (stage 4)
ترجمه متن:
چهار مرحله پیشرونده این بیماری عبارتند از: مرحله التهابی (مرحله ۱)، مرحله کلسیفیکاسیون اولیه دیسک (مرحله ۲)، مرحله آنکیلوز فیبری (مرحله ۳) و مرحله آنکیلوز استخوانی (مرحله ۴).
۳. رژیم غذایی برای روماتیسم ستون فقرات
پیروی از یک رژیم غذایی مناسب برای روماتیسم ستون فقرات جز واجباتی است که بیماران مبتلا به این بیماری باید در نظر داشته باشند. در ادامه نکاتی را درباره رژیم غذایی مناسب روماتیسم ستون فقرات مشاهده می‌کنید. با رعایت این موارد احتمال بهبودی و کاهش تشدید عوارض احتمالی به طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
- به طور کلی، پیروی از یک رژیم غذایی عمدتاً گیاهی به بیماران مبتلا به روماتیسم ستون فقرات توصیه می‌شود. این بیماران باید مقدار زیادی سبزیجات، میوه و غلات کامل مصرف کنند.
- بیماران باید از مصرف غذاهای بسیار فرآوری شده، به ویژه آن‌هایی که دارای چربی‌های اشباع شده، قند یا نمک هستند، اجتناب کنند.
- باید مقدار زیادی چربی‌های سالم مصرف کنند. روغن زیتون تازه، آجیل و دانه‌ها، آووکادو و ماهی‌های روغنی را به لیست برنامه غذایی خود اضافه کنند. امگا ۳ نه تنها برای رشد و عملکرد مغز مهم است، بلکه می‌تواند علائم مفصلی روماتیسم ستون فقرات را بهبود بخشد.
- آهسته غذا خوردن، انتخاب وعده‌های غذایی کوچک‌تر، نوشیدن مقدار زیادی آب و محدود کردن غذاهای شیرین نمونه‌هایی از یک سبک زندگی ایده‌آل برای بیماران مبتلا به این بیماری است.
- باید از رژیم‌های غذایی افراطی یا مد روز خودداری کرد، زیرا این رژیم‌ها بیشتر از اینکه مفید باشند، ضرر دارند.
- باید هر شخص با پزشک خود در مورد برنامه غذایی مناسب، نیازهای غذایی، مکمل‌ها و همه داروهای بدون نسخه و نسخه‌ای مصرفی صحبت کند.
دنبال درمانی مناسب برای روماتیسم ستون فقرات هستی؟ از متخصص کمک بگیر.
۴. درمان خانگی روماتیسم ستون فقرات
روماتیسم ستون فقرات یک بیماری مزمن است که درمان‌های طبیعی ممکن است به تنهایی یا همراه با درمان‌های دیگر برای بهبود بیماران مبتلا به آن مورد استفاده قرار گیرند. در ادامه ۱۰ درمان طبیعی موثر برای تسکین روماتیسم ستون فقرات را توضیح داده‌ایم:
| نوع درمان | توضیحات |
|---|---|
| کشش | حرکات کششی به ایجاد انعطاف‌پذیری کمک کرده و درد را کاهش می‌دهند. |
| گرما درمانی | برای کاهش سفتی و درد، یک بطری آب گرم یا پد گرم‌کننده را روی ناحیه آسیب دیده بمالید.حمام آب گرم به خصوص قبل از ورزش هم ممکن است به تسکین درد کمک کند. |
| سرما درمانی | استفاده از کیسه یخ، بسته ژل سرد یا کیسه سبزیجات یخ‌زده روی مفاصل دردناک می‌تواند به کاهش تورم کمک کند. |
| طب سوزنی | طب سوزنی یک درمان مکمل است. تصور می‌شود که این روش هورمون‌های تسکین‌دهنده بدن را فعال کند. |
| ماساژ درمانی | ماساژ به آرامش بدن کمک می‌کند. همچنین ممکن است به بیمار کمک کند که احساس انعطاف‌پذیری یا شلی بیشتری برای ورزش یا کشش بدن خود داشته باشد. |
| داشتن تحرک | هر چه بیشتر بنشینید، احساس درد بیشتری خواهید داشت. پس بلند شوید، حرکت کنید و به طور منظم حرکات کششی انجام دهید. |
| ورزش | برنامه‌های تمرینی ملایم مانند یوگا و پیلاتس برای AS عالی هستند؛ چرا که این تمرینات شامل حرکات کششی هستند. شنا نیز ممکن است مفید باشد. تمرینات تقویتی با وزنه هم به ساخت عضله کمک می‌کند. |
| تکنیک الکساندر | تمرین وضعیت بدنی خوب در AS بسیار مهم است، زیرا می‌تواند روی کمر تأثیر بگذارد. تکنیک الکساندر به شما می‌آموزد که در طول روز از وضعیت بدن خود آگاه باشید. همچنین اصلاح وضعیت بدنی نامناسب را هم به شما یاد می‌دهد. |
| TENS درمانی | در درمان تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) از جریان الکتریکی برای مدیریت درد استفاده می‌شود. یک فیزیوتراپیست می‌تواند تکنیک TENS را به شما آموزش دهد تا بتوانید از آن در خانه استفاده کنید. |
| ترک مصرف سیگار | سیگاری‌ها، به‌ویژه مردان، بیشتر از افراد غیرسیگاری در معرض آسیب ستون فقرات ناشی از AS هستند. |
۵. درمان گیاهی روماتیسم ستون فقرات
به کمک روش‌های درمان گیاهی هم می‌توان روماتیسم ستون فقرات را درمان کرد و به کاهش عوارض و البته کنترل شدت یافتن بیماری کمک کرد. در ادامه انواع درمان گیاهی روماتیسم ستون فقرات را نام برده‌ایم:
- گزنه
- مصرف زنجبیل یا دمنوش زنجبیل
- دمنوش آلوئه ورا
- دمنوش اکالیپتوس
- زردچوبه
- اسطوخودوس
- کُندُر
- مصرف عسل
- سیاه دانه
- دارچین بابونه
- گیاه پنجه‌شیطان
- ریحان
- گل نسترن
- انغوزه
- آویشن
- نمک درمانی
- روغن دانه گل گاو زبان
عوارض بیماری روماتیسم ستون فقرات
اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) یک بیماری پیچیده بوده که می‌تواند بسیاری از قسمت‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری می‌تواند مشکلاتی در زندگی روزمره بیمار ایجاد کند و منجر به ابتلا به برخی بیماری‌های دیگر شود. در ادامه برخی از رایج‌ترین عوارض بیماری روماتیسم ستون فقرات را می‌خوانید:
- کاهش انعطاف پذیری: اگرچه اکثر افراد مبتلا به AS در دراز مدت کاملاً مستقل یا با حداقل ناتوانی به زندگی عادی خود ادامه خواهند داد اما برخی از افراد مبتلا به این عارضه هم در نهایت حرکت در ستون فقراتی به شدت محدود خواهند داشت.
- آسیب مفصل: اگر مفصل آسیب خاصی ببیند، ممکن است برای تعویض آن با یک مفصل مصنوعی نیاز به جراحی داشته باشید.
- ایریت: ایریت تورم و التهاب در حلقه رنگی اطراف مردمک چشم یعنی عنبیه است. ایریت را معمولاً می‌توان با قطره‌های کورتیکواستروئیدی درمان کرد.
- پوکی استخوان و شکستگی ستون فقرات: پوکی استخوان در بیماران مبتلا به روماتیسم ستون فقرات می‌تواند خطر شکستگی استخوان‌های ستون فقرات را افزایش دهد. هر چه مدت طولانی‌تری به این بیماری مبتلا باشید، این خطر بیشتر خواهد بود. داروهای مختلفی برای درمان پوکی استخوان وجود دارد که می‌توان آن‌ها را به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف کرد.
- بیماری قلبی عروقی: ابتلا به روماتیسم ستون فقرات ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی (CVD) را نیز افزایش دهد.
- سندرم دم اسبی: سندرم دم اسبی یک عارضه بسیار نادر از روماتیسم ستون فقرات است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که اعصاب در پایین ستون فقرات فشرده شوند.
- پسوریازیس: افراد مبتلا به روماتیسم ستون فقرات به پسوریازیس نیز مبتلا می‌شوند. پسوریازیس یک بیماری پوستی بوده که باعث ایجاد لکه‌های پوسته پوسته می‌شود. هیچ درمانی برای پسوریازیس وجود ندارد، اما پزشک می‌تواند درمان‌هایی را توصیه کند که علائم و ظاهر لکه‌های پوستی را بهبود بخشد.
- بیماری التهابی روده (IBD): برخی از افراد مبتلا به AS به بیماری التهابی روده (IBD) مبتلا می‌شوند.
پیشگیری از روماتیسم ستون فقرات
روماتیسم ستون فقرات قابل پیشگیری نیست. با این حال، با تشخیص و درمان مناسب و سریع، مطمئناً می‌توان آن را مدیریت کرد. مدیریت علائم به خوبی احتمال عوارض طولانی‌مدت را کاهش می‌دهد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
روماتیسم ستون فقرات یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب مفاصل می‌شود. اگرچه که معمولاً این بیماری ابتدا مفاصل کوچک‌تر مانند دست و پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند به سمت ستون فقرات گردنی هم کشیده شود.
ترکیبی از داروها، فیزیوتراپی و درمان‌های خانگی می‌تواند به مدیریت این بیماری و تسکین شرایط بیمار کمک کند. اگر سایر گزینه‌های درمانی موثر نباشند یا RA گردن بر نخاع تاثیر بگذارد، ممکن است افراد نیاز به جراحی داشته باشند. افراد در صورت درد مداوم مفاصل در دست‌ها، پاها، گردن یا هر قسمت دیگری از بدن که به درمان پاسخ نمی‌دهد، باید سریعا به دکتر روماتولوژی یا پزشک ارتوپد مراجعه کنند. اگر در چنین شرایطی هستید یا برای مشاوره گرفتن از پزشک متخصص نیاز به یک منبع جامع دارید، از وبسایت دکترتو کمک بگیرید. دکترتو یک پلتفرم جامع آنلاین است که از طریق آن می‌توانید نوبت حضوری یا مشاوره آنلاین با دکتر روماتولوژی و مشاوره آنلاین دکتر ارتوپد از بهترین متخصصان در سراسر ایران را دریافت کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!