فهرست مطالب
دمانس عروقی (زوال عقل عروقی) یک اصطلاح کلی است که مشکلات مربوط به استدلال، برنامه ریزی، قضاوت، حافظه و سایر فرایندهای فکری این چنینی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری ناشی از آسیب مغزی به دلیل بروز برخی اختلالات در جریان خونی که به مغز می‌رسد است. عواملی که خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهند از جمله دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا و مصرف سیگار، همگی خطر زوال عقل عروقی را افزایش می‌دهند. کنترل این عوامل ممکن است به کاهش شانس ابتلا به زوال عقل عروقی کمک کند. مشاوره گرفتن از یک متخصص مغز و اعصاب، در مواجهه این بیماری و البته روش‌های پیشگیری از ابتلا بسیار موثر است. شما می‌توانید نوبت ویزیت خود از بهترین پزشکان متخصص در این زمینه را از طریق وبسایت دکترتو دریافت کنید.
دمانس عروقی چیست؟
زوال عقل عروقی (Vascular Dementia) یک نوع شایع از زوال عقل است که به دلیل کاهش جریان خون در مغز بروز پیدا می‌کند. این بیماری به مشکلات مرتبط با توانایی‌های ذهنی گفته می‌شود که در اثر تغییرات تدریجی و آسیب در مغز ایجاد می‌گردد. زوال عقل عروقی با گذشت زمان بدتر می‌شود، اگرچه که گاهی اوقات و در برخی افراد ممکن است سرعت آن به مرور زمان کاهش یابد. دمانس عروقی در حال حاضر به عنوان دومین شکل شایع زوال عقلی پس از بیماری آلزایمر شناخته می‌شود. این بیماری مغزی شیوع زیادی در بین سالمندان دارد.
علائم زوال عقل عروقی
اگر چه که انواع مختلف زوال عقل عروقی می‌توانند علائم متفاوتی داشته باشند، اما شایع‌ترین علائم در مراحل اولیه زوال عقل عروقی عبارتند از:
- مشکلات برنامه‌ریزی یا سازماندهی، تصمیم‌گیری یا حل مشکلات
- مشکل در پیروی از یک سری مراحل پشت سر هم (مانند پختن غذا)
- کند بودن سرعت فکر
- مشکلات تمرکز از جمله دوره‌های کوتاه سردرگمی ناگهانی
- مشکلات حافظه مثلا ممکن است در به خاطر آوردن اسامی یا رویدادهای اخیر مشکل داشته باشند. (اگرچه ممکن است خفیف باشد.)
- مشکل در تکلم از جمله کند شدن گفتار
علت کم شدن حافظه چیست؟
طول عمر بیماران دمانس عروقی
طول عمر بیماران دمانس عروقی حدود پنج تا شش سال تخمین زده شده است. این میزان کمتر از میانگین طول عمر بیماران مبتلا به آلزایمر است. عمدتاً به این دلیل که فردی که احتمال مرگ ناشی از سکته مغزی یا حمله قلبی در افراد مبتلا به زوال عقل عروقی بیشتر است.
اگرچه درمان می‌تواند کمی کمک کننده باشد، اما به طور کلی زوال عقل عروقی به طور قابل توجهی طول عمر را کاهش می‌دهد. با این حال این موضوع در افراد مختلف بسیار متغیر است و بسیاری از مردم چندین سال با این عارضه زندگی می‌کنند و حتی در نهایت به دلیل دیگری جان خود را از دست می‌دهند.
متن انگلیسی:
mayoclinic
Factors that increase your risk of heart disease and stroke — including diabetes, high blood pressure, high cholesterol and smoking — also raise your vascular dementia risk
ترجمه متن:
عواملی از جمله دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا و سیگار کشیدن که خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهند، همچنین خطر زوال عقل عروقی را هم افزایش خواهند داد.
علت دمانس عروقی
هر فرد ممکن است پس از انسداد شریان مغزی در اثر سکته مغزی دچار زوال عقل عروقی می‌شود. اما سکته مغزی همیشه باعث زوال عقل عروقی نخواهد شد. اینکه آیا سکته مغزی بر تفکر و استدلال بیمار تأثیر می‌گذارد یا نه، به شدت و محل سکته بستگی دارد.
زوال عقل عروقی همچنین می‌تواند ناشی از شرایط دیگری باشد که به عروق خونی آسیب رسانده و گردش خون را کاهش می‌دهد. در نتیجه هم مغز را از اکسیژن و مواد مغذی حیاتی خود محروم می‌کند. زوال عقل عروقی ناشی از کاهش جریان خون به مغز بوده که به سلول‌های مغز آسیب می‌رساند و در نهایت از بین می‌رود. این موضوع می‌تواند در نتیجه باعث:
- باریک شدن و انسداد عروق خونی کوچک داخل مغز شود.
- یک سکته مغزی که در آن جریان خون بخشی از مغز به طور ناگهانی قطع می‌شود را رقم بزند.
- منجر به بسیاری از سکته‌های کوچک (که حملات ایسکمیک گذرا یا TIA نیز نامیده می‌شود.) که باعث آسیب کوچک اما گسترده به مغز می‌شود، گردد.
- فشار خون بالا، دیابت و عوامل سبک زندگی مانند سیگار کشیدن و اضافه وزن شود.
مقابله با این موارد ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل عروقی را کاهش دهد، اگرچه هنوز دقیقاً مشخص نیست که خطر ابتلا به زوال عقل چقدر می‌تواند کاهش یابد.
راه های تشخیص دمانس عروقی
در اکثر مواقع پزشکان بر اساس اطلاعاتی که بیمار ارائه می‌دهد، سابقه پزشکی فرد را برای سنجش خطر ابتلا به سکته مغزی یا اختلالات قلب و عروق با نتایج آزمایش‌هایی که ممکن است به روشن شدن تشخیص کمک کند می‌سنجند. با این حال در ادامه از انواع راه‌هایی صحبت کرده‌ایم که تشخیص درمانی عروقی را آسان می‌کند.
| روش تشخیصی | توضیحات |
|---|---|
| تست‌های آزمایشگاهی | اگر سوابق پزشکی اطلاعات مورد نیاز پزشک برای تشخیص بیماری را منتقل نکند، مواردی از جمله فشار خون، کلسترول و قند خون شما را با درخواست انجام آزمایش بررسی خواهد کرد. او همچنین ممکن است آزمایشاتی را برای رد سایر علل بالقوه از دست دادن حافظه و سردرگمی تجویز کند. |
| معاینه عصبی | پزشک شما احتمالاً سلامت کلی عصبی را با بررسی رفلکس‌ها، توان و قدرت عضلانی و اینکه قدرت یک طرف بدن شما با طرف دیگر چگونه است، توانایی بلند شدن از روی صندلی و راه رفتن در سراسر اتاق، حس لامسه و بینایی، هماهنگی و تعادل تست خواهد کرد. |
| تصویربرداری از مغز | تصاویر مغز می‌توانند ناهنجاری‌های قابل مشاهده ناشی از سکته مغزی، بیماری‌های عروق خونی یا تروما را مشخص کنند. این بیماری‌ها هر یک ممکن است باعث تغییر در تفکر و استدلال شود. یک تصویربرداری مغزی به پزشک در درک علل احتمالی علائم و رذ سایر علل را کمک می‌کند. روش‌های تصویربرداری از مغز ممکن است شامل تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن باشد. |
| تست‌های عصب روانشناسی | تست‌های عصب روانشناسی توانایی بیمار را در مواردی چون صحبت کردن، کار با اعداد و نوشتن بررسی می‌کند. آزمایشات عصب روانشناختی گاهی اوقات نتایج مشخصی را برای افراد مبتلا به انواع مختلف زوال عقل نشان می‌دهد. افراد مبتلا به زوال عقل عروقی ممکن است برای تجزیه و تحلیل یک مشکل و یافتن یک راه حل موثر مشکل داشته باشند. این افراد ممکن است نسبت به افراد مبتلا به زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر در یادگیری اطلاعات جدید و به خاطر سپردن مشکل کمتری داشته باشند، مگر اینکه مشکلات عروق خونی آن‌ها بر مناطق خاصی از مغز که برای حافظه مهم است تأثیر بگذارد. |
علائم بیماری دمانس عروقی داری و دنبال روش‌های تشخیص هستی؟
برای بررسی بیشتر نوبت بگیر.
راه های درمان دمانس عروقی
درمان می‌تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر به مغز در افراد مبتلا به زوال عقل عروقی کمک و حتی ممکن است پیشرفت آن را کند کند. هدف اصلی درمان زوال عقل عروقی، درمان علت زمینه‌ای برای کمک به جلوگیری از بدتر شدن شرایط فرد مبتلا است. در ادامه انواع روش درمان دمانس عروقی را نام برده و توضیح داده‌ایم.
۱. حمایت اجتماعی
گفتار درمانی می تواند به فرد مبتلا به زوال عقل این فرصت را بدهد که آشکارا در مورد احساسات خود، از جمله احساس خود در مورد تشخیص اخیر صحبت کند. این صحبت می‌تواند به بیمار در سازگاری با شرایط کمک کند.
۲. تغییر سبک زندگی
تغییر سبک زندگی معمولاً شامل ایجاد تغییراتی به منظور انتخاب یک سبک زندگی سالم است. به عنوان مثال:
- مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل (مثلا ممکن است به شما توصیه شود که برای مدیریت فشار خون بالای خود از یک رژیم غذایی کم نمک پیروی کنید.)
- کاهش وزن در صورت ابتلا به اضافه وزن
- ترک سیگار
- حفظ تناسب اندام
- کاهش و حتی قطع مصرف الکل
- مصرف برخی داروها
۳. درمان دارویی دمانس عروقی
درمان دارویی دمانس عروقی به طور معمول بر کنترل عوامل خطر، بهبود جریان خون به مغز و محافظت از سلول‌های عصبی متمرکز است. انتخاب دارو و دوز آن به شدت بیماری، علائم بیمار و سایر شرایط پزشکی فرد بستگی دارد. ممکن است داروهایی برای درمان علت اصلی زوال عقل عروقی و کمک به جلوگیری از تشدید بیماری تجویز شود. این داروها عبارتند از:
- داروهای درمان فشار خون بالا
- داروهایی برای درمان کلسترول بالا مانند استاتین‌ها
- داروهایی مانند آسپرین با دوز کم یا کلوپیدوگرل برای کاهش خطر لخته شدن خون و سکته مکرر
- داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین، (این داروها می‌توانند خطر لخته شدن خون و سکته‌های بیشتر را کاهش دهند.)
- داروهایی برای درمان دیابت
- گاهی اوقات ممکن است یک داروی ضد روان پریشی مانند هالوپریدول یا ریسپریدون به افرادی داده شود که پرخاشگری مداوم یا پریشانی شدید را نشان می‌دهند. مثلا مواردی که مشکوک به آسیب رساندن به خود یا دیگران هستند. البته که یک روانپزشک باید به عنوان در تصمیم‌گیری برای تجویز این دارو نظر دهد.
دانستن این نکته هم بد نیست؛ داروهای بیماری آلزایمر، مانند دونپزیل (آریسپت)، گالانتامین (رمینیل)، ریواستیگمین (اکسلون) یا ممانتین برای درمان زوال عقل عروقی استفاده نمی‌شوند، اما ممکن است در افرادی که ترکیبی از زوال عقل عروقی و بیماری آلزایمر دارند استفاده شود.
۴. مشاوره و حمایت روانی
دمانس عروقی بیماری پیچیده‌ای است که نه تنها بر فرد مبتلا بلکه بر خانواده و مراقبان او نیز تأثیر می‌گذارد. در کنار درمان‌های دارویی، مشاوره و حمایت روانی نقش بسیار مهمی در مدیریت این بیماری ایفا می‌کند. چندین روش درمانی و اقدامات عملی وجود دارد که می‌تواند به آسان‌تر کردن زندگی روزمره افراد مبتلا به زوال عقل عروقی کمک کند. این موارد عبارتند از:
- کاردرمانی برای شناسایی مشکلات زندگی روزمره مانند لباس پوشیدن
- گفتار و زبان درمانی برای کمک به بهبود مشکلات ارتباطی
- فیزیوتراپی برای کمک به مشکلات حرکتی
- درمان‌های روانشناختی، مانند تحریک شناختی (فعالیت‌ها و تمرین‌هایی برای بهبود حافظه، حل مسئله و زبان)
- تکنیک‌های آرامش بخش مانند ماساژ، موسیقی یا رقص درمانی
- تعامل اجتماعی مانند اوقات فراغت و سایر فعالیت‌های زوال عقل، مانند شرکت در جلسه‌هایی برای افراد مبتلا به مشکلات حافظه و مراقبان آن‌ها برای دریافت حمایت و مشاوره بیشتر
- تماس با یک گروه پشتیبانی مانند انجمن آلزایمر یا زوال عقل
نمی‌دونی از بیمار زوال عقل چطور مراقبت کنی؟ کلیک کن و مشاوره بگیر.
عوارض بیماری دمانس عروقی
دمانس عروقی، بیماری است که به دلیل آسیب به رگ‌های خونی مغز رخ می‌دهد و می‌تواند عوارض متعددی را به همراه داشته باشد. این عوارض نه تنها بر سلامت جسمی، بلکه بر کیفیت زندگی فرد مبتلا و خانواده‌اش تأثیر می‌گذارد. عوارض بیماری دمانس عروقی شامل موارد زیر است:
- خطر بروز سکته در آینده
- بیماری قلبی
- از دست دادن توانایی عملکرد یا مراقبت از خود
- از دست دادن توانایی تعامل
- ذات الریه
- عفونت‌های پوستی
- عفونت‌های دستگاه ادراری
متن انگلیسی:
mayoclinic
Vascular dementia symptoms vary, depending on the part of your brain where blood flow is impaired. Symptoms often overlap with those of other types of dementia, especially Alzheimer’s disease dementia. But unlike Alzheimer’s disease, the most significant symptoms of vascular dementia tend to involve speed of thinking and problem-solving rather than memory loss
ترجمه متن:
علائم زوال عقل عروقی بسته به بخشی از مغز که در آن جریان خون مختل شده است، متفاوت است. نشانه‌ها اغلب با علائم سایر انواع زوال عقل، به ویژه زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر همپوشانی دارند. اما بر خلاف بیماری آلزایمر، مهم‌ترین علائم زوال عقل عروقی به جای از دست دادن حافظه، شامل سرعت تفکر و حل مسئله است.
راه های پیشگیری از دمانس عروقی
نگرانی از بابت ابتلا به بیماری دمانس عروقی موضوعی طبیعی است. این نگرانی باعث می‌شود آگاهی خود را بالا ببرید و راه‌های جلوگیری از ابتلا به آن را در نظر داشته باشید. پزشکان معتقدند که آنچه برای قلب شما مفید است برای مغز شما نیز مفید است. این بدان معنی است که شما می‌توانید به کاهش خطر زوال عقل کمک کنید. این در صورتی است که به نکات گفته شده زیر توجه داشته باشید. روش‌های پیشگیری از ابتلا به زوال عقل عروقی عبارتند از:
- پیروی از یک رژیم غذایی متعادل
- حفظ وزن در محدوده سالم
- ورزش منظم
- ترک مصرف الکل
- ترک سیگار
- حفظ فشار خون در سطح سالم
- درمان مشکلاتی مانند فشار خون بالا، دیابت، کلسترول بالا و مشکلات ریتم ضربان قلب
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
دمانس عروقی بیماری شایعی است که نیاز شناخت دارد. این شناخت باعث می‌شود که نه تنها راه‌های پیشگیری از آن را بدانید و رعایت کنید، در زمان مواجهه با این بیماری هم بهترین رویکرد را داشته باشید. داشتن اطلاعات کافی در این زمینه روند درمانی شما را هم سرعت می‌بخشد. شما با آگاهی بیشتری در زمینه روبه‌رو شدن با بیماری قدم برمی‌دارید. هدف از ارائه این مطلب هم افزایش دانش شما درباره بیماری دمانس عروقی بود. البته این تمام مسیر نیست. شما یا هر یک از عزیزانتان در صورت ابتلا به این بیماری نیاز به مشورت و ویزیت توسط یک پزشک مغز و اعصاب دارید. پزشکی که بهترین روند درمانی را برای شما پیش بگیرد.
اگر هر سوالی در رابطه با این بیماری و روش‌های پیشگیری، تشخیص و درمان آن دارید از یک متخصص کمک بگیرید. وبسایت دکترتو به عنوان یک پلتفرم نوبت دهی آنلاین، به شما امکان دریافت ویزیت مشاوره حضوری و آنلاین از بهترین پزشکان در سطح کشور را می‌دهید. می‌توانید نوبت ویزیت پزشک مورد نظر خود را به سادگی و در زمانی کوتاه ثبت و دریافت کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!