فهرست مطالب
سوزش معده یک احساس سوزش است که در قلب شما احساس میشود، اما واقعاً اینطور نیست. در واقع این حس سوزش مربوط به مری است که در کنار قلب قرار گرفته و به دلیل برگشت اسید از معده، حس درد و سوزش دارد. این درد و سوزش معمولا در وسط قفسه سینه حس میشود و معمولا نتیجه رفلاکس معده است. در اکثر افراد این درد و سوزش موقتی است و گاه به گاه ایجاد میشود. گاهی نیز ممکن است سوزش معده به یک درد و ناراحتی مزمن تبدیل شود. در مواردی که این درد مزمن میشود، ممکن است به درمان آن نیاز داشته باشید. در این مقاله از دکترتو به گزینههای مختلف درمان سوزش معده میپردازیم. اما اگر سوزش سر دل را به طور مداوم تجربه میکنید بهتر است در این باره با متخصص گوارش یا داخلی در این باره مشورت کنید. شما میتوانید از خدمات نوبتدهی دکترتو برای دریافت نوبت حضوری و خدمات آنلاین برای مشاوره تلفنی یا متنی با پزشکان استفاده کنید.
درمان سوزش معده چیست؟
از آن جایی که فاکتورهای مختلف میتوانند موجب سوزش سر معده شوند، گزینههای درمانی متفاوتی هم برای آن وجود دارد. از گزینههای درمان خانگی گرفته تا درمان طب سنتی، تغییر رژیم غذایی، رعایت یک سری اصول در سبک زندگی و درمانهای دارویی، همگی میتوانند به درمان سوزش سر معده کمک کنند. با این حال بسته به این که چه چیزی موجب سوزش معده میشود و شدت و تکرار درد چقدر است، گاهی نیز ترکیبی از چندین درمان به بیماران توصیه میشود. در بین تمامی درمانها، اصلیترین درمان سوزش معده درمان دارویی است. داروها میتوانند با کاهش اسید معده و کنترل رفلاکس، درد و سوزش را کم کنند.
درمان سوزش معده با رژیم و تغذیه
بیشترین دلیل بروز مشکلات معده بدون شک به نوع تغذیهای که داریم مربوط میشود؛ بنابراین از آن جایی که اصلیترین دلیل سوزش معده نوع تغذیه ماست، بهترین راهکار برای درمان سوزش معده هم تغییر رژیم غذایی است. با داشتن یک رژیم غذایی سالم یا تغذیهای که تحریککننده اسید معده نباشد میتوان تا حد زیادی جلوی سوزش معده را گرفت. رعایت رژیم غذایی شامل خوردن یک سری غذاهای مفید برای سوزش معده و پرهیز از خوردن برخی از غذاهاست. برخی از غذاهای زیر میتوانند سوزش معده را بدتر کنند:
- گوجهفرنگیها
- میوههای خانواده مرکبات
- سیر و پیاز
- شکلات
- قهوه یا محصولات کافئیندار
- الکل
- نعناع تند
- غذاهای سرشار از چربی و روغن
۱. رژیم غذایی ضد رفلاکس
داشتن یک رژیم غذایی بدون رفلاکس ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. در درجه اول برای درمان سوزش معده با کمک تغذیه باید دید چه غذاهایی بیشتر محرک معده است و سوزش سر دل را بدتر میکند؛ بنابراین با پرهیز از خوردن این غذاها میتوان تا حدود زیادی جلوی سوزش را گرفت. غذاهای ضد رفلاکس غذاهایی هستند که میزان اسید معده را کمتر کرده و رفلاکس را کنترل میکنند؛ بنابراین با کنترل رفلاکس و کاهش اسید معده، سوزش نیز کم میشود.
میوههایی مانند موز یا سیب و مواد غذایی با ترکیبات ضدالتهاب مانند زنجبیل یا زردچوبه برای سوزش معده مفیدند. علاوه بر این میتوان برای داشتن یک رژیم غذایی ضد رفلاکس، فیبر مصرفی و مصرف گوشتهای کمچرب را افزایش داد.
۲. مصرف غذاهای کم چرب
غذاهای چرب و سرخکردنیها یکی از اصلیترین دلایل سوزش معده هستند؛ بنابراین معمولا پزشک به کسانی که با این مشکل مواجهاند توصیه میکند که حتماً از مصرف غذاهای پرچرب جلوگیری کرده و غذاهای کمچرب مانند غذاهای دریایی یا گوشت کمچرب را در رژیم غذایی خود جای دهند.
۳. اجتناب از خوردن غذاهای تند و چرب
ادویهها یکی دیگر از عوامل محرک اسید معده هستند که میتوانند سوزش معده را بدتر کنند. به همین دلیل برای درمان سوزش معده باید مصرف ادویهها و غذاهای تند را کنار گذاشت تا اسید معده کمتر ترشح شود.
۴. افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات
میوهها و سبزیجات تازه همیشه برای سلامت مفیدند و میتوانند به کاهش مشکلات گوارشی هم کمک کنند. با افزایش مصرف میوه و سبزیجات تازه، میتوان از نفخ و یبوست جلوگیری کرد که خود این مورد میتواند به تسکین سوزش معده و جلوگیری از آن کمک کند. با این حال از آن جایی که برخی از میوهها ممکن است اسید معده را افزایش دهند، باید دید با مصرف کدام منابع سوزش معده شما تشدید نمیشود.
۵. اجتناب از نوشیدنی های گازدار و الکلی
سبک زندگی سالم یا یک رژیم غذایی سالم با ترک سیگار و الکل و کاهش مصرف نوشیدنیهای الکلی و گازدار همراه است. یکی از موارد مهم برای درمان سوزش معده، کنار گذاشتن الکل و نوشیدنیهای گازدار است، چرا که این نوشیدنیها همگی میتوانند با افزایش اسید معده، سوزش سر دل را بدتر کنند.
تغییرات در سبک زندگی برای درمان سوزش معده
بخش دیگر رویکرد درمان سوزش معده، تغییر سبک زندگی است. اما تغییر سبک زندگی به چه معناست؟ اگر سوزش معده دارید باید عادات غذایی خود را تغییر دهید. برای مثال از خوردن به یک باره غذاها خودداری کنید و سعی کنید آنها را در چند وعده کوچکتر بخورید. کاهش وعدهها و کمتر غذا خوردن به معده این فرصت را میدهد تا به خوبی غذای ورودی را هضم کند. از طرفی همیشه یک وزن نرمال داشته باشید و در صورت چاقی و اضافهوزن، حتماً با رژیم غذایی و ورزش وزن خود را کم کنید.
علاوه بر این داشتن فعالیت مداوم و ورزش کردن روزانه هم بسیار مهم است و میتواند به درمان سوزش سر معده کمک زیادی کند. نکته مهم دیگر برای جلوگیری از سوزش سر دل این است که به هیچ عنوان بلافاصله بعد از غذا خوردن دراز نکشید. دو تا سه ساعت بعد از خوردن غذا زمان لازم است تا غذایی که میخورید خوب هضم شود. به همین دلیل نباید دو تا سه ساعت قبل از تایم خواب غذا خورد. کسانی که سوزش معده مزمن دارند بهتر است در هنگام خواب، سر خود را کمی بالاتر قرار دهند. در نهایت ترک سیگار یا ترک عادات بد غذایی مانند مصرف غذاهای تند یا فراوری شده هم بسیار مهم است.
روش درمان | مزایا | معایب |
---|---|---|
داروها | تسکین سریع درد، کاهش اسید معده | عوارض جانبی احتمالی، وابستگی طولانی مدت |
ضداسیدها | خنثیسازی سریع اسید معده | اثر کوتاه مدت، ممکن است باعث یبوست شود. |
مهارکنندههای پمپ پروتون (PPI) | کاهش تولید اسید معده، موثر در موارد مزمن | عوارض جانبی طولانی مدت، افزایش خطر عفونت |
مسدودکنندههای H2 | کاهش تولید اسید معده، موثر در موارد خفیف تا متوسط | ممکن است باعث سردرد و اسهال شود. |
تغییرات سبک زندگی | ایمن، بدون عوارض جانبی، درمان طولانی مدت | نیاز به تغییر عادات، ممکن است زمانبر باشد. |
تغذیه سالم | کاهش تحریک معده، کاهش وزن | نیاز به تغییر رژیم غذایی |
کاهش وزن | کاهش فشار بر روی معده | نیاز به تغییر سبک زندگی |
ورزش منظم | بهبود هضم، کاهش وزن | نیاز به برنامهریزی |
اجتناب از محرکها | کاهش تولید اسید معده | محدودیت در مصرف برخی غذاها و نوشیدنیها |
درمانهای طبیعی | بدون عوارض جانبی، در دسترس | ممکن است برای همه موثر نباشد، نیاز به تحقیقات بیشتر |
زنجبیل | کاهش التهاب، تسکین درد | ممکن است باعث ناراحتی معده شود. |
عسل | پوشش محافظتی برای مری | ممکن است باعث افزایش قند خون شود. |
بادرنجبویه | کاهش استرس، بهبود هضم | ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. |
درمان سوزش معده با دارو
بعد از تشخیص علت سوزش سر معده توسط پزشک، احتمالاً در مواردی درمان دارویی هم توصیه میشود. درمان دارویی میتواند در کمترین زمان ممکن، در کنار یک سبک زندگی سالم به درمان سوزش سر معده کمک زیادی کند. از آنتیاسیدها گرفته تا بلاکرها و مسدودکنندههای پمپ پروتون، همگی میتوانند برای درمان کردن سوزش سر دل و کاهش رفلاکس معده مفید باشند.
۱. آنتی اسیدها
دسته اول داروهای تجویزی برای درمان سوزش معده، آنتیاسیدها هستند. این دسته از داروها معمولا به صورت بدون نسخه در دسترساند و بیماران میتوانند آنها را از داروخانه تهیه کنند. آنتیاسیدهای بدون نسخه معمولا برای خنثی کردن اسید معده استفاده میشوند؛ بنابراین آنها میتوانند در درجه اول برای درمان دارویی استفاده شوند و سوزش سر دل را تسکین دهند. از جمله آنتیاسیدهایی که میتوان آنها را از داروخانه تهیه کرد میتوان به شربت منیزیم هیدروکسید یا داروی آلومینیوم هیدروکسید اشاره کرد. نکته مهم این که آنتیاسیدها ممکن است بتوانند یک تسکین سریع باشند، اما آنها نمیتوانند به عنوان یک درمان دائمی در نظر گرفته شوند و مری آسیبدیده در اثر اسید معده را درمان کنند.
۲. بلاکرها
در مواردی که آنتیاسیدها برای درمان سوزش سر معده موثر نباشند، پزشک دسته دیگری از داروها به نام بلاکرها یا مسدودکنندههای H2 را تجویز میکند. این داروها هم میتوانند اسید معده را کاهش داده و به تسکین سوزش معده کمک کنند. البته باید توجه داشت که آنها به سرعت آنتیاسیدها عمل نمیکنند، اما ممکن است تسکین طولانیتری داشته باشند. از جمله بلاکرهای موجود میتوان به سایمتیدین (Tagamet HB)، راینیتیدین و فاموتیدین (Pepcid AC) اشاره کرد. (توجه داشته باشید که رانیتیدین مسدودکننده H2 در سال ۲۰۲۰ پس از اینکه مشخص شد حاوی یک عامل سرطانزا است از بازار حذف شد.)
۳. مهارکننده های پمپ پروتون
دسته بعدی داروهای درمان کننده سوزش معده، داروهایی با عنوان مهارکنندههای پمپ پروتون هستند که میتوانند اسید معده را کاهش دهند و به این ترتیب به درمان سوزش معده کمک کنند. این داروها انواع مختلفی دارند و تقریبا همگی به یکشکل عمل میکنند. از جمله آنها میتوان به اسومپرازول (نکسیوم)، لانزوپرازول (پریواسید)، امپرازول، پانتوپرازول (پروتونیکس) و رابپرازول (آسیفکس) اشاره کرد.
۴. سوزش معده قرص فاموتیدین (قرص فاموتیدین برای سوزش معده)
یکی از داروهایی که میتوان برای تسکین سریع تر سوزش معده مصرف کرد، قرص فاموتیدین است. قرص فاموتیدین برای سوزش معده میتواند با کم کردن میزان اسید معده و بهبود رفلاکس معده، سوزش سر دل را کم کند.
۵. قرص دمیترون برای سوزش معده
دمیترون بیشتر یک داروی ضد تهوع و ضد دلپیچه است. با این حال در مواردی میتواند با تنظیم کردن حرکات معده، به کاهش اسید بازگشتی از معده به مری و در نتیجه سوزش معده هم کمک کند.
۶. بهترین قرص برای سوزش معده
تمامی داروهای مورد استفاده برای درمان سوزش معده از طریق کنترل اسید بازگشتی از معده به مری و کاهش اسید عمل میکنند. انتخاب بهترین قرص سوزش معده بستگی به دلیل بروز این مشکل و شدت آن دارد و ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. با این حال در بیشتر مواقع داروهای دسته مهارکنندههای پروتون بهترین تاثیر را در درمان بیماری دارند و بیماران با مصرف آنها میتوانند تا حدود زیادی رفلاکس و سوزش معده را مدیریت کنند.
درمان سوزش معده با روش های خانگی
علاوه بر درمانهای دارویی، میتوان از درمان خانگی سوزش معده کمک گرفت. درمانهای خانگی هم شامل تغییر سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی میشود و هم میتوان از برخی مواد غذایی برای کنترل رفلاکس و کاهش اسید معده استفاده کرد. گزینههای زیادی به عنوان درمان خانگی سوزش سر معده معرفی شده که برخی از آنها هنوز به صورت علمی تایید نشدهاند. برای مثال بادام یکی از گزینههایی است که میتواند اسید معده را کم کرده و درد و سوزش معده را کم کند.
سرکه سیب، جوش شیرین، عسل، زنجبیل و نوشیدنی آلوئهورا از جمله دیگر روشهای خانگی هستند که میتوان با مصرف آنها سوزش معده را درمان کرد. زنجبیل یکی از مواردی است که مطالعات زیادی در خصوص تاثیر آن برای رفع مشکلات مختلف گوارشی انجام شده است و میتوان آن را با عسل یا به صورت دمنوش هم مصرف کرد.
داروی گیاهی سوزش معده
یک سری داروهای گیاهی هم برای درمان سوزش معده وجود دارند که ترکیبی از گیاهان مختلفاند. برای مثال برخی از این داروهای گیاهی ترکیبی از چند گیاه مختلف مانند بابونه، زنجبیل، ریشه شیرینبیان، نعنا یا آلوئهورا هستند. میزان موثر بودن این داروها ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. از طرفی بهتر است برای جلوگیری از بروز هر نوع مشکلی، حتماً با یک پزشک در خصوص مصرف آنها مشورت کرد.
درمان سوزش معده در طب سنتی (درمان سوزش معده در طب اسلامی)
طب سنتی هم گزینههای مختلفی را به عنوان درمان سوزش معده معرفی میکند. از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دمنوشهای گیاهی مانند دمنوش رازیانه، دمنوش بابونه، دمنوش دارچین و عسل با زنجبیل، دمنوش بادرنجبویه و دمنوش گل ختمی
- عرقیجات گیاهی مانند عرق نعنا یا تخم بارهنگ، عرق سکنجبین و عرق بومادران
- تغییر سبک زندگی و داشتن یک رژیم غذایی ضد رفلاکس معده
درمان سوزش معده با طب سوزنی
طب سوزنی یک رویکرد درمانی پرطرفدار برای رفع مشکلات مختلف گوارشی است. بسیاری از اختلالات گوارشی با طب سوزنی درمان میشود که یکی از آنها، درمان سوزش سر معده است. تحقیقات و مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده و بسیاری از طرفداران این طب معتقدند که طب سوزنی میتواند یکی از موثرترین و بهترین روش درمانی برای رفع مشکلات معده باشد. این تکنیک میتواند با کاهش اسید معده میزان سوزش را کم کند و علاوه بر آن به رفع دیگر مشکلات گوارشی مانند تهوع یا دردهای شکمی و زخم و التهابات مری هم کمک کند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
سوزش معده در اثر بازگشت اسید از معده به مری ایجاد میشود و در بسیاری از مواقع با درد قلب اشتباه گرفته میشود. این مشکل ناراحتکننده را میتوان با درمانهای مختلفی کنترل کرد. از تغییر رژیم غذایی گرفته تا بهبود سبک زندگی و روشهای خانگی، همگی میتوانند به درمان سوزش معده کمک کنند. برای درمان دارویی هم گزینهها شامل آنتیاسیدهای بدون نسخه و بلاکرها میشوند.
با این حال اگر درمانها هیچ کدام موثر نبود یا این که علائم روزبهروز شدیدتر شد، بهتر است برای درمان کامل و قطعی و بررسیهای تکمیلی حتماً به یک دکتر گوارش یا دکتر داخلی مراجعه کرد. البته شما میتوانید از خدمات غیرحضوری دکترتو برای مشاوره متنی یا تلفنی با دکتر داخلی آنلاین یا دکتر آنلاین گوارش استفاده کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!