برفک دهان چیست و درمان خانگی و دارویی آن به چه صورت است؟

برفک دهان چیست؟

هنگامی که عفونت قارچی در دهان یا روی زبان شما رشد می‌کند برفک دهان ایجاد می‌شود که با کاندیدیای دهانی، کاندیدیای دهانی حلقی یا برفک تنها شناخته می‌شود. در واقع قارچ کاندیدیا آلبیکنز موجب برفک دهان می‌شود. به صورت طبیعی، مقدار بسیار کمی از این قارچ در دهان شما زندگی می‌کند، در واقع فلور نرمال دهان شما هستند، بدون اینکه آسیبی به دهان وارد کند.

برفک دهان یک عفونت خفیف است و به ندرت عوارض ایجاد می‌کند با این وجود برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می‌تواند خطر ساز باشد.

به طور کلی وقتی این نوع قارچ به صورت کنترل نشده‌ای رشد می‌کند، می‌تواند عفونت دهانی ایجاد کند. همچنین این بیماری در نوزادان و کودکان نیز دیده می‌شود. دقت داشته باشید عفونت موجب برجستگی‌های سفید رنگ بر روی زبان یا قسمت داخل گونه‌ها می‌شود، که رشد قارچ‌ها با اولین درمان متوقف می‌شود. در نظر داشته باشید برفک دهان یک عفونت خفیف است و به ندرت عوارض ایجاد می‌کند با این وجود برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می‌تواند خطر ساز باشد.

نوبت اینترنتی دکتر دندانپزشک کودکان

علائم برفک دهان

در مراحل اولیه‌ی برفک دهان ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند، با این وجود با گذشت زمان و رشد مداوم قارچ، هر کدام از علائم زیر ممکن است دیده شود:

• برجستگی‌های سفید رنگ روی زبان، لثه‌ها، لوزه‌ها و داخل گونه ها
• خونریزی مختصر به هنگام خراشیدگی برفک ها
• درد در محل برجستگی ها
• زخم و خشکی‌های گوشه‌ی لب و دهان
• مشکل در بلع
• مزه‌ی بد در دهان

گاهی اوقات برفک دهان در نوزادان موجب علائم زیر می‌شود:

• مشکل در غدا خوردن
• نق زدن
• تحریک پذیری

نوزادانی که برفک دهان دارند در هنگام شیر خوردن ممکن است عفونت را به مادرخود نیز منتقل کنند. در واقع مادر و نوزاد می‌توانند در یک چرخه‌ی انتقال عفونت به یک دیگر گرفتار شوند. از این رو توجه داشته باشید که اگر به نوزاد خود شیر می‌دهید و سینه هایتان با عفونت قارچی آلوده شده، ممکن است هر کدام از علائم زیر را تجربه کنید:

• خارش شدید، درد و حساسیت در نوک سینه
• پوسته پوسته شدن یا براق شدن اطراف نوک سینه
• درد شدید هنگام شیر دهی
• درد شدید در سینه

علل برفک دهان چیست؟

برفک دهان هنگامی ایجاد می‌شود که قارچ کاندیدیا شروع به رشد غیر قابل کنترل می‌کند. به صورت طبیعی، سیستم ایمنی از میکروب‌های خوب برای کنترل کاندیدیا آلبیکنز و سایر باکتری های بد استفاده می کند. وقتی این تعادل به هم می خورد باکتری های بد و قارچ شروع به تکثیر شدن می کنند و باعث عفونت می شوند.

داروها: گاهی سیستم ایمنی بدن به دنبال مصرف برخی دارو‌ها ضعیف می‌شود، زیرا میکروارگانیسم‌های خوبی که برای مقابله با عفونت وجود دارد را کاهش یافته داده، همچنین فرد را مستعد عفونت‌هایی مانند برفک دهان می‌کند.

شیمی درمانی: از دیگر عوامل آن درمان سرطان، مانند شیمی درمانی و اشعه درمانی را می‌توان نام برد که باعث آسیب به سلول‌های ایمنی بدن می‌شوند و فرد را مستعد عفونت‌ها می کنند.

سرطان: همچنین بیماری‌هایی مانند ایدز و لوکمی (سرطان خون) نیزبه سیستم ایمنی بدن حمله کرده و فرد را مستعد عفونت هایی متعدد از جمله برفک دهان می‌کنند.

دیابت: دیابت نیز بیماری دیگری است کهبر سیستم ایمنی بدن تاثیر گذاشته و فرد را مستعد این عفونت می‌کند. اگر دیابت شما کنترل شده نیست ممکن است سطح بالایی از قند در بزاق شما وجود داشته و قارچ از این قند اضافی برای رشد خود در دهان استفاده می‌کند.

همان قارج‌هایی که موجب این عفونت می‌شوند می‌توانند عفونت‌های قارچی واژن نیز ایجاد کنند. بنابراین در زنان باردار عفونت های قارچی واژن در هنگام زایمان می‌تواند به نوزاد نیز منتقل شود و موجب این عفونت در نوزاد شود.

همان قارج‌هایی که موجب برفک دهان می‌شوند می‌توانند عفونت‌های قارچی واژن نیز ایجاد کنند. بنابراین در زنان باردار عفونت های قارچی واژن در هنگام زایمان می‌تواند به نوزاد نیز منتقل شود و موجب این عفونت در نوزاد شود.

بیشتر بخوانید: دیابت بارداری: علائم، راه‌های تشخیص و درمان آن

چه افرادی در معرض خطر برفک دهان است؟

کودکان و نوزادان بیش تر از سایر افراد در معرض ابتلا به این عفونت هستند. گرچه ممکن است در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نیز برفک دهانی دیده شود. در صورت داشتن سیستم ایمنی ضعیف و هر کدام از شرایط زیر بیش تر از سایر افراد در معرض خطر هستید:

• مبتلا به دیابت، کم خونی و HIV
• در بیماری‌هایی که موجب خشکی دهان می‌شوند.
• مصرف آنتی بیوتیک و کورتیکواستروئید ها
• به دنبال درمان سرطان مانند شیمی درمانی، اشعه درمانی یا مصرف دارو
• استفاده از دندان مصنوعی
• کشیدن سیگار
• پیوند عضو به تازگی (زیرا ریسک عفونت‌های قارچی را بالا می‌برد)

بیشتر بخوانید: علائم دندان درآوردن کودک و راهکارهایی برای کاهش درد آن چیست؟

لیست دندانپزشکان در شهرهای مختلف:

دندانپزشکان تهران

دندانپزشکان شیراز

دندانپزشکان اصفهان

دندانپزشکان مشهد

دندانپزشکان اهواز

تشخیص برفک دهان

پزشک گوش و حلق و بینی احتمالا با معاینه‌ی ساده‌ی دهان و زبان شما و دیدن برچستگی‌های سفید رنگ می‌تواند برفک دهان را تشخیص دهد. در برخی موارد نیز گرفتن بیوپسی (نمونه) به تشخیص کمک می‌کند. در نظر داشته باشید که بیوپسی شامل برداشتن قسمت کوچکی از ضایعات برجسته در دهان است، نمونه‌ای که به آزمایشگاه فرستاده می شود، وجود قارچ کاندیدا در نمونه مورد آزمایش قرار می گیرد. ضمنا اگر برفک های دهانی در مری نیز دیده شود، پزشک احتمالا کارهای بیش تری مانند نمونه کشت از گلو یا اندوسکوپی برای تشخیص دقیق انجام خواهد داد.

برفک دهان چگونه درمان می‌شود؟

درمان‌های متعددی برای برفک دهان وجود دارد که با توجه به سن و وضعیت سلامت فرد متفاوت است. به صورت کلی هدف از درمان جلوگیری از رشد و گسترش قارچ است. با شروع درمان، علائم در عرض چند هفته از بین می‌رود، گرچه این عفونت ممکن است دوباره بازگردد. توجه داشته باشید که درمان کامل غالبا زمانی است که سیستم ایمنی شما سالم باشد و بیماری دیگری نداشته باشید. اگر شما به طور مکرر دچار برفک دهان می‌شوید در عین حال سالم هستید پزشک می تواند شما را از نظر بیماری های زمینه‌ای مورد ارزیابی قرار دهد.

درمان دارویی

هرکدام از درمان‌های دارویی زیر می‌تواند برای درمان برفک دهان استفاده شود:

فلوکونازول: یک داروی ضد قارچ است و برای درمان برفک دهان می‌تواند موثر باشد.

کلوتریمازول: پزشک ممکن است این قرص مکیدنی را برای شما تجویز کند. این دارو را در دهان گذاشته تا زمانی که کاملا حل شود.

نیستاتین: یک دهان شوی ضد قارچی است که در کل دهان آن را چرخانده سپس بلعیده می‌شود.

اینتراکونازول: یک داروی ضد قارچ خوراکی است که در کسانی که به درمان‌های اولیه مقاوم‌اند یا آلوده به عفونت HIV استفاده می‌شود.

آمفوترسین B: این دارو برای درمان عفونت‌های شدید استفاده می‌شود.

درمان‌های خانگی

درمان‌های خانگی برفک دهان:

• دندان‌های خود را با مسواک نرم مسواک کنید تا ضایعات دچار زخم نشوند.
• به صورت منظم دندان‌های مصنوعی خود را تمیز کنید.
• از دهان شویه‌ها و اسپری‌های دهان دیگر در کنار موارد تجویز شده استفاده نکنید.
• اگر مبتلا به دیابت هستید قند خون خود را کنترل کنید.
• از مخلوط آب نمک برای شستشوی دهان خود استفاده کنید.
• مصرف ماست پروبیوتیک برای برگرداندن یا نگه داشتن سطح بالای باکتری‌های خوب
• درمان برفک دهان در مادران شیرده و نوزادان

هنگامی که نوزاد شیر خوار دچار برفک دهان می‌شود باید مادر و نوزاد هر دو درمان شوند تا جلوی انتقال عفونت مجدد به یکدیگر گرفته شود. درمان در این حالت شامل موارد زیر است:

برای درمان برفک از یک داروی ضد قارچ مانند تربینافین یا کوتریموکسازول برای بچه و یک کرم ضد قارچ برای پستان مادر استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: دلایل بوی بدن دهان چیست؟ درمان بوی بد دهان

عوارض

برفک دهان به ندرت موجب عوارض در افرادی با سیستم ایمنی سالم می‌شود. افرادی که به دلیل برخی بیماری‌ها یا مصرف بعضی دارو‌ها، سیستم ایمنی شان ضعیف می‌شود، بیش تر از سایر افراد ممکن است دچار عوارض شوند. اگر سیستم ایمنی شما ضعیف است، قارچ ها ممکن است وارد جریان خون شوند و از این طریق در سراسر بدن پخش می شوند و در نهایت باعث درگیری ارگان‌های مختلف بدن مانند مغز، قلب و کبد می شود. کودکانی که دچار برفک دهان هستند ممکن است دچار راش های (دانه های پوستی) شدید پوشک نیز شوند.

چگونه می‌توان از برفک دهان پیشگیری کرد؟

شما می‌توانید با استفاده از روش‌های ساده زیر احتمال ابتلا را کاهش دهید:

• سعی کنید بهداشت دهان را با مسواک زدن وکشیدن نخ دندان به صورت روزانه رعایت کنید. بهداشت دهان مخصوصا هنگامی که مبتلا به دیابت هستید یا از دندان مصنوعی استفاده می‌کنید بسیار مهم است.
• بعد از استفاده از کورتیکواستروئید‌های استنشاقی حتما دهان خود را بشوید.
• هرزمان که از آنتی بیوتیک استفاده می‌کنید ماست را نیز به رزیم غذایی خود بیافزایید.
• عفونت‌های قارچی واژن را فورا درمان کنید مخصوصا اگر باردار هستید.

منبع: healthline