انواع بیماری پروستات چیست و چه عوارضی دارد؟

انواع بیماری پروستات معمولاً در مردان مسن شایع‌تر است. علائم آن اغلب به‌صورت مشکل در ادرارکردن ظاهر می‌شود که به دلیل کنترل ضعیف مثانه یا جریان ضعیف ادرار در اثر بزرگ‌شدن غده پروستات است. مراحل اولیه بیماری پروستات ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. به همین دلیل حدود ۲۵ درصد از مردان بالای ۵۵ سال (در سن ۷۰ سالگی با افزایش ۵۰ درصد) به بیماری‌های شایع پروستات دچار می‌شوند. بهترین روش برای پیشگیری از بروز انواع بیماری‌های پروستات، ایجاد سبک زندگی سالم و انجام آزمایش‌های دوره‌ای پروستات است‌. اگر سابقه خانوادگی انواع بیماری های پروستات را دارید یا بالای ۵۰ سال هستید، این موارد را جدی بگیرید. اگر بیماری های پروستات درمان نشوند منجر به ایجاد عوارضی مثل مشکلات ادراری و درد مزمن می‌شوند.

انواع بیماری های پروستات کدام‌اند؟

بیماری پروستات انواع مختلفی دارد که با وجود متنوع بودن اسامی انواع بیماری پروستات معمولا علائم آن‌ها مشابه است. گاهی ممکن است یک فرد به نوع از از بیماری‌های غده پروستات دچار شود. ابتلا به هرکدام از آن‌ها، خطر ابتلا به دیگری را کاهش نمی‌دهد. به همین دلیل مهم است که آزمایش پروستات را به‌عنوان بخشی از معاینه فیزیکی سالانه خود قرار دهید. انواع بیماری پروستات عبارت است از

• هایپرتروفی خوش‌خیم پروستات (BPH)
• سرطان پروستات
• پروستاتیت یا التهاب پروستات
• عفونت پروستات
• کیست پروستات
• سنگ پروستات

خون در ادرار دیدی و نگرانی؟

هرچه زودتر با متخصص اورولوژی مشورت کن.

دکتر اورولوژیست

هایپرتروفی خوش خیم پروستات (BPH)

BPH یا هایپرپلازی غده پروستات یک بیماری شایع در مردان بالای ۵۰ سال است که سن و سابقه خانوادگی در بروز آن موثرند. از هر ۱۰ مرد، ۸ نفر دچار بزرگی پروستات می‌شوند، حدود ۹۰ درصد از مردان بالای ۸۵ سال BPH دارند که ۳۰ درصدشان احساس علائم دردناک را هم گزارش کرده‌اند. هیپرپلازی پروستات، سرطان نیست و خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش نمی‌دهد.

بزرگ شدن پروستات باعث باریک شدن مجرای ادرار و فشار بر پایه مثانه می‌شود. اگر درمان نشود، درنهایت می‌تواند انسداد در جریان ادرار را ایجاد کند. زمانی که این اتفاق به‌طور ناگهانی رخ می‌دهد، به آن احتباس حاد ادرار می‌گویند که بسیار دردناک است. با قراردادن یک لوله نازک در مجرای ادراری (یک کاتتر) و آزادکردن موقت جریان ادرار تسکین پیدا می‌کند.

انجام آزمایش‌های پروستات در صورت وقوع علائمی مانند بی اختیاری ادرار، می‌تواند در پیشگیری و درمان بزرگی پروستات کمک‌کننده باشد. اگرچه علت دقیق بزرگی غده پروستات مشخص نیست، اما تغییر سطح هورمون تستوسترون می‌تواند در کنار افزایش سن، از دلایل اصلی آن باشد.

پروستاتیت

پروستاتیت یا التهاب پروستات در بیشتر موارد به دلیل بروز عفونت در اثر حرکت باکتری از مجرای ادرار به غده پروستات رخ می‌دهد. این بیماری می‌تواند نوجوانان تا میان‌سالان را تحت تأثیر قرار دهد (در سنین ۳۰ تا ۵۰ شایع‌تر است) و مشکل دفع ادرار، تب‌ولرز و مشکلات جنسی از مهم‌ترین علائم آن هستند. التهاب پروستات به دو دسته پروستاتیت باکتریایی حاد و مزمن تقسیم می‌شود. نوع حاد به‌طور ناگهانی رخ می‌دهد و در مدت کوتاهی از بین می‌رود. درحالی‌که نوع مزمن به‌کندی گسترش پیدا می‌کند و برای مدت طولانی، چندین سال، طول می‌کشد.

عفونت پروستات

پروستاتیت باکتریایی یا عفونت پروستات نوعی التهاب غده پروستات است که به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد شده و به دو شکل حاد و مزمن دیده می‌شود:

• پروستاتیت باکتریایی حاد: شروع ناگهانی دارد و با علائمی مانند تب، لرز، درد هنگام ادرار و تکرر ادرار همراه است. این نوع از پروستاتیت نیاز به درمان فوری با آنتی‌بیوتیک دارد.
• پروستاتیت باکتریایی مزمن: به‌تدریج بروز می‌کند، درمان آن طولانی‌تر است و برخلاف نوع حاد معمولاً تب و لرز ایجاد نمی‌کند. با این حال، علائمی مانند درد هنگام ادرار یا مشکل در ادرار همچنان وجود دارد.

سرطان پروستات

سرطان پروستات، بعد از سرطان پوست، شایع‌ترین شکل سرطان در مردان است. خوشبختانه آمار مرگ‌ومیر آن بالا نیست اما نیاز به مراقبت جدی دارد (از هر ۴۱ مرد، تنها یک نفر بر اثر سرطان پروستات می‌میرد). سرطان پروستات در درجه اولبیماری پیری است به این معنی که با افزایش سن، احتمال ابتلا به سرطان پروستات افزایش می‌یابد؛ اما در کنار آن، نژاد و ژنتیک نیز نقش بسزایی دارند. اگرچه در صورت داشتن این عوامل، پیشگیری از سرطان پروستات دشوار می‌شود، اما غربالگری زودهنگام می‌تواند به تشخیص و درمان سرطان کمک کند.

در مراحل اولیه، سلول‌های سرطانی تنها در غده پروستات قرار دارند اما به‌مرور و با انواع تهاجمی‌تر سرطان پروستات، سلول‌های جهش‌یافته گسترش می‌یابند، وارد سیستم عروقی و لنفاوی می‌شوند و تومورهای ثانویه را، به‌ویژه در استخوان‌ها، ایجاد می‌کنند. پرتودرمانی داخلی یا براکی تراپی، هورمون درمانی، فرسایش لیزری، ایمونوتراپی، پروستاتکتومی یا جراحی پروستات و دارودرمانی مانند داروهای اصلاح‌کننده استخوان، از روش‌های درمانی سرطان غده پروستات هستند.

کیست پروستات

کیست پروستات کیسه‌های کوچکی از مایع است که در داخل یا اطراف غده پروستات تشکیل می‌شوند. این کیست‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که سلول‌های پروستات به‌صورت غیرطبیعی رشد کرده و باعث ضخیم شدن دیواره غده یا ایجاد بافت اضافی در مثانه یا مجرای پروستات می‌شوند. کیست‌ها ممکن است مادرزادی باشند یا به‌دلایلی مانند عفونت، التهاب مزمن یا انگل‌ها ایجاد شوند.

کیست‌های پروستات به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند، از جمله: کیست‌های پارانشیمی، کیست‌های خط میانی (در مجرای مولر یا کیسه منی)، کیست مجرای انزال، آبسه‌ها، و کیست‌های ناشی از بیماری‌های انگلی مثل شیستوزوما. این کیست‌ها ممکن است در اثر مسدود شدن مجاری پروستات، رشد غیرعادی بافت، یا التهاب‌های مزمن به‌وجود بیایند. اگر اندازه کیست بزرگ شود، می‌تواند باعث بروز علائم ادراری یا درد در ناحیه لگن و مثانه شود.

سنگ پروستات

سنگ پروستات، تکه‌های کوچکی از مواد کلسیمی هستند که در غده پروستات مردان، به‌خصوص از سن میانسالی به بعد، جمع می‌شوند. اندازه این سنگ‌ها در حد دانه‌های خشخاش یا ارزن خیلی کوچک است. بیشتر وقت‌ها هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند و کاملاً بی‌خطرند، طوری که فقط به‌طور اتفاقی در سونوگرافی یا عکس‌برداری دیده می‌شوند. اما گاهی ممکن است باعث ناراحتی‌هایی مثل تکرر ادرار (مخصوصاً در شب)، سختی در ادرار کردن یا احساس درد در پایین کمر، آلت تناسلی یا ناحیه بین بیضه و مقعد شوند.

برخی از این سنگ‌های پروستات ممکن است محل رشد باکتری‌ها شوند و به این ترتیب در ایجاد التهاب مزمن پروستات یا عفونت‌های ادراری نقش داشته باشند. علت دقیق به‌وجود آمدن سنگ پروستات هنوز کاملاً مشخص نیست، ولی به‌نظر می‌رسد بالا رفتن سن و برخی تغییرات طبیعی در بدن باعث آن می‌شوند. این سنگ‌ها معمولاً هنگام بررسی بیماری‌هایی مثل بزرگ شدن پروستات یا التهاب آن کشف می‌شوند و با آزمایش‌هایی مثل سونوگرافی از راه مقعد یا سی‌تی‌اسکن قابل شناسایی هستند.

علائم بیماری های غده پروستات

اگر در زمان ادرار مشکل دارید یا مجبورید دفعات زیادی، به‌خصوص شب‌ها، به سرویس بهداشتی رجوع کنید، ممکن است در غده پروستات خود مشکلی داشته باشید. سایر علائم و نشانه‌های پروستات عبارت‌اند از:

• تکرر ادرار
• احساس اضطرار برای ادرار اما خروج کم یا عدم توانایی در ادرار
• چکه‌چکه کردن ادرار یا نشت آن
• ضعیف شدن جریان ادرار
• ناتوانی کامل در دفع ادرار (اورژانس پزشکی)
• مشکل در شروع یا کنترل جریان ادرار
• بیدار شدن مکرر شبانه برای ادرار
• وجود خون در ادرار یا تغییر رنگ و بوی آن
• تب، لرز یا بدن‌درد
• درد یا ناراحتی شدید در شکم، بین کیسه بیضه و مقعد، یا در بیضه و آلت
• احساس سوزش و درد
• درد یا احساس سفتی مکرر در قسمت تحتانی کمر، ناحیه لگن، رکتوم یا بالای ران‌ها
• انزال دردناک
• وجود خون در ادرار یا مایع منی

علت پروستات چیست؟

دلیل پروستات و بروز بیماری‌های آن ناشناخته است اما مطالعات و آزمایشات نشان می‌دهند که افزایش سن مردان با تغییرات هورمونیبا ابتلا به بیماری پروستات مرتبط است. تعادل هورمون‌ها و میزان هورمون تستوسترون در بدن با افزایش سن تغییر می‌کند و این شرایط ممکن است باعث رشد غده پروستات شود. همچنین مردانی که بیضه‌های خود را در سنین پایین برداشته‌اند (مثلاً درنتیجه سرطان بیضه) دچار BPH نمی‌شوند. سایر علل انواع بیمار پروستات عبارت‌اند از:

• عفونت باکتریایی
• سابقه خانوادگی
• دیابت
• بیماری قلبی
• سبک زندگی ناسالم

تشخیص بیماری های پروستات

روش‌های متفاوتی برای تشخیص انواع بیماری های پروستات وجود دارد. ابتدا پزشک در مورد علائم، سوابق پزشکی شما و سوابق خانوادگی ابتلا به بیماری‌های پروستات شما سوالاتی می‌پرسد. در صورت نیاز در مراحل بعد آزمایش‌های زیر تجویز می‌شود.

• غربالگری سرطان
• معاینه رکتوم دیجیتال (DRE): پزشک با دستکش یک انگشت را وارد راست‌روده می‌کند تا اندازه پروستات شما را بررسی کند.
• آزمایش خون و ادرار برای بررسی عفونت
• تست‌های اورودینامیک برای بررسی عملکرد مثانه
• سیستوسکوپی برای مشاهده داخل مجرا و مثانه
• سونوگرافی پروستات و دستگاه ادراری
• آزمایش پروستات PSA (آنتی‌ژن اختصاصی پروستات)
• نمونه‌برداری از پروستات برای تشخیص یا رد سرطان
• آزمایش ادرار میانی (MSU) برای بررسی عفونت یا خون در ادرار

اگر نگران ابتلا به انواع بیماری پروستات هستی برای غربالگری سرطان اقدام کن.

دکتر غربالگری سرطان

معاینه پروستات چگونه انجام میشود؟

در معاینه مقعدی دیجیتال (DRE)، پزشک یک انگشت پوشیده‌شده با دستکش و ژل روان‌کننده را به‌آرامی وارد مقعد می‌کند تا از طریق لمس، اندازه و شکل پروستات را بررسی کند و وجود هرگونه برجستگی یا توده غیرطبیعی را ارزیابی کند. بیشتر سرطان‌های پروستات از قسمت پشتی غده شروع می‌شوند و از این طریق قابل لمس هستند. این آزمایش در اغلب موارد دردناک نیست و فقط چند ثانیه طول می‌کشد. اگر مشکل خاصی مانند بواسیر یا زخم مقعدی دارید، حتماً پزشک را مطلع کنید تا با احتیاط بیشتری معاینه را انجام دهد.

درمان بیماری های پروستات

نوع بیماری پروستات، روش درمان پروستات را مشخص می‌کند. درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات (BPH) ممکن است شامل داروهایی برای شل کردن عضلات صاف غده پروستات یا کوچک کردن اندازه پروستات باشد. در برخی موارد، جراحی انجام می‌شود تا مجرای ادرار که از درون پروستات عبور می‌کند، به‌طور دائمی بازتر شود. درمان سرطان پروستات با توجه به شرایط هر فرد تنظیم می‌شود. نوع سرطان، سایر مشکلات سلامتی فرد و خواسته‌های او در انتخاب روش درمان در نظر گرفته می‌شود. سایر روش‌های مدیریت سرطان پروستات شامل موارد زیر است:

• پایش فعال (بررسی منظم بدون درمان فوری)
• جراحی، مانند پروستاتکتومی (برداشتن پروستات)
• پرتودرمانی
• درمان‌های تخریبی مانند هایفوتراپی (HIFU)
• درمان هورمونی (کاهش هورمون‌های مردانه)
• شیمی‌درمانی

برای درمان پروستات چه بخوریم؟

عوارض بیماری های پروستات

عوارض بیماری‌های پروستات بسته به نوع بیماری متفاوت هستند. برخی از مهم‌ترین عوارض عبارت‌اند از:

• درد مزمن لگن، کمر، آلت یا ناحیه بین مقعد و بیضه‌ها
• مشکلات ادرار مثل سوزش، تکرر، احساس تخلیه ناقص
• اختلال یا درد هنگام انزال
• ناتوانی جنسی یا کاهش میل جنسی
• شب‌ادراری یا بیدار شدن‌های مکرر شبانه برای ادرار
• ایجاد سنگ مثانه
• متاستاز سرطان به استخوان‌ها یا سایر اندام‌ها
• نارسایی کلیه یا مشکلات شدید خونی در مراحل پیشرفته سرطان پروستات

راه های پیشگیری از بیماری های پروستات

موارد زیر، مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از انواع بیماری های پروستات به‌حساب می‌آیند:

• انتخاب رژیم غذایی و سبک زندگی سالم در کنار ورزش منظم
• استفاده از روی، امگا ۳ و ویتامین‌ها، به‌خصوص ویتامین D
• مصرف گوجه‌فرنگی (آنتی‌اکسیدان لیکوپن که در گوجه‌فرنگی پخته وجود دارد، در برخی مطالعات نشان داده است که رشد سلول‌های سرطانی پروستات را کند می‌کند.)
• خودداری از مصرف گوشت زغالی (ترکیب شیمیایی آن سرطان‌زا است.)
• حفظ وزن متعادل و جلوگیری از افزایش وزن افراطی
• ترک سیگار، الکل و تنباکو
• فعال‌بودن ازنظر جنسی (انزال بدن را از سموم و سایر موادی که می‌توانند باعث التهاب شوند پاک می‌کند).

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۱۱۲۰ نظر)

دکتر نیلوفر قدرتی

فوق تخصص خون و سرطان (هماتولوژی آنکولوژی)

نوبت بگیرید

۴.۷ (۹۷۸ نظر)

دکتر محمدباقر بخشی پور

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۶۲۱ نظر)

دکتر علی اکبر طاهری

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۵۷۱ نظر)

دکتر شمیلا رضوانی نیا

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۴ (۴۶۶ نظر)

دکتر هادی اسلامی

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۵ (۳۹۴ نظر)

دکتر فریبا بخشی

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر متخصص

چهار نوع متمایز و شایع از انواع بیماری‌ های پروستات وجود دارد که شامل پروستاتیت، بزرگی پروستات، هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات و سرطان پروستات هستند. این بیماری‌ها علائم مشترک و دلایل متفاوتی دارند. آزمایش پروستات و غربالگری سرطان کمک بسیار مهمی در پیشگیری از بیماری‌ها می‌کند. مشکلات ادراری، مشکلات جنسی، درد در لگن و کمر، از علائمی هستند که ممکن است ناشی از انواع بیماری پروستات باشند و در صورت بروز آن‌ها باید به پزشک مراجعه کنید. متخصص اورولوژی می‌تواند درزمینه درمان مشکلات پروستات به شما کمک کند.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!