درمان فیستول مویی یکی از موضوعات مهم در حوزه سلامت پوست و جراحی است. این عارضه میتواند باعث درد، التهاب و ناراحتی مزمن در ناحیه دنبالچه شود. فیستول مویی یا کیست پیلونیدال معمولاً در اثر فرو رفتن مو به زیر پوست و واکنش التهابی بدن به آن ایجاد میشود. اگرچه در مراحل اولیه ممکن است با مراقبتهای خانگی یا دارویی کنترل شود، اما در بسیاری از موارد درمان قطعی آن نیازمند تخلیه یا جراحی است. انتخاب نوع درمان به شدت علائم، میزان التهاب و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد و هدف آن، رفع عفونت، جلوگیری از عود مجدد و بازگرداندن کیفیت زندگی بیمار است. در این مقاله از دکترتو به بررسی تمامی این روشها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
فیستول مویی چگونه درمان میشود؟
کیست پیلونیدال مرحله اول از بیماری است که در صورت درمان نشدن میتواند تبدیل به فیستول مویی شود، که معمولاً در مطب پزشک درمان میشود. پس از بیحس کردن ناحیه با بیحسی موضعی، پزشک برشی کوچک در محل ایجاد میکند تا چرک، موها و ترشحات داخل کیست تخلیه شوند.
در بسیاری از موارد، این روش ساده برای درمان عفونتهای حاد کافی است. رعایت بهداشت نقطه تحت درمان، تمیز و خشک نگهداشتن آن و پرهیز از نشستن طولانیمدت از اقدامات مهم پس از درمان هستند تا از بازگشت بیماری جلوگیری شود.
اگر کیست دوباره عود کند، احتمالا بیمار به جراحی نیاز داشته باشد. در جراحی، پزشک بافت آلوده و مجراهای تشکیلشده را بهطور کامل خارج میکند. بسته به شرایط بیمار، زخم میتواند باز بماند تا بهطور طبیعی ترمیم شود یا با بخیه بسته شود. پس از عمل، مراقبت از زخم، اصلاح منظم موهای ناحیه و رعایت دقیق بهداشت از عوامل کلیدی در پیشگیری از عود مجدد هستند.
- اصلاح مو و آنتی بیوتیک در عفونت سطحی
- لیزر فیستول مویی
- درمان دارویی
- عمل جراحی
- درمان خانگی
- درمان طب سنتی
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mayoclinic
A pilonidal cyst is usually treated in your health care provider’s office. After numbing the area, your health care provider makes a small cut to drain the cysts. If the cyst returns, you may need surgery.
ترجمه فارسی:
کیست پیلونیدال معمولاً در مطب پزشک درمان میشود. پس از بیحس کردن ناحیه، پزشک برش کوچکی برای تخلیه کیستها ایجاد میکند. در صورت بازگشت کیست، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.

۱. اصلاح مو و آنتی بیوتیک در عفونت سطحی
آنتیبیوتیکها میتوانند در درمان التهابهای پوستی نقش داشته باشند، اما بهتنهایی قادر به درمان کامل کیستهای پیلونیدال نیستند. در موارد بسیار خفیف، ممکن است با نظارت پزشک از آنتیبیوتیکهای خوراکی مانند سفالکسین یا سولفامتوکسازول–تریمتوپریم یا آنتیبیوتیکهای موضعی مانند اسید فوزیدیک استفاده شود. این داروها میتوانند به کنترل تورم، کاهش عفونت و تسکین نسبی درد ناشی از کیست کمک کنند.
درمان دارویی معمولاً شامل آنتیبیوتیکهای بر پایه پنیسیلین، سفالوسپورینها و مترونیدازول است که بسته به شدت عفونت و شرایط بیمار توسط پزشک تجویز میشوند. در کنار درمان دارویی، اصلاح منظم موهای ناحیه و رعایت کامل بهداشت از عوامل کلیدی در جلوگیری از پیشرفت یا عود بیماری به شمار میآیند.
۲. لیزر فیستول مویی
لیزر درمانی بهعنوان یکی از روشهای نوین در درمان کیست پیلونیدال، روشی مدرن و کمتهاجمی برای مقابله با این بیماری است. در این روش، بافتهای ملتهب و آلوده کیست تبخیر و حذف میشوند و ترمیم بافت سریعتر اتفاق میافتد. در برخی موارد، از لیزر برای ایجاد برش کوچک و تخلیه محتویات کیست استفاده میشود و در صورت نیاز، دیواره باقیمانده کیست هم در مرحله بعدی و با برشی محدود برداشته میشود.
جراحی لیزری کیست پیلونیدال گزینهای مناسب برای بیمارانی است که کیستهای عودکننده دارند، از درد یا ناراحتی قابلتوجه رنج میبرند یا به دنبال روشی با حداقل میزان تهاجم هستند. این روش معمولاً دوران نقاهت کوتاهتری دارد و نیاز به جراحی باز را کاهش میدهد. علاوه بر این، استفاده از لیزر موهای زائد در ناحیه درگیر در پیشگیری از عود مجدد بیماری مؤثر است. زیرا رشد موهای جدید را کاهش داده و از بروز التهاب و عفونت جلوگیری میکند.

عمل فیستول با لیزر چگونه است؟
۳. درمان دارویی فیستول مویی
بیمارانی که شواهدی از سلولیت روی آبسه دارند، باید پس از تخلیه، تحت درمان با آنتیبیوتیک قرار گیرند. این درمان میتواند شامل مصرف آموکسیسیلین-کلاوولانات، کلیندامایسین، سفالکسین به همراه مترونیدازول، سیپروفلوکساسین یا لووفلوکساسین به همراه مترونیدازول یا تریمتوپریم-سولفامتوکسازول به همراه مترونیدازول باشد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت my.clevelandclinic
Injections (phenol, an acidic chemical compound) can treat and prevent mild and moderate pilonidal cysts.
ترجمه فارسی:
تزریق فنول میتواند کیستهای پیلونیدال خفیف تا متوسط را درمان کرده و از عود برخی موارد پیشگیری کند.
۴. عمل جراحی فیستول مویی
در صورتی که نیاز به جراحی وجود داشته باشد، پزشک ناحیه را با بیحسی موضعی یا بیهوشی آماده کرده و کیست را از طریق برش خارج میکند. پس از برداشتن کیست، بسته به شرایط بیمار و نظر جراح، دو روش اصلی برای ترمیم زخم وجود دارد:
- باز گذاشتن زخم: در این روش، جراح زخم را باز میگذارد و آن را با پانسمان مخصوص میپوشاند. در این حالت، ترمیم بافت از داخل به بیرون انجام میشود. اگرچه فرآیند بهبودی در این روش طولانیتر است، اما احتمال عود یا بازگشت مجدد کیست بسیار کمتر خواهد بود.
- بستن زخم با بخیه: در این روش، جراح پس از تخلیه و پاکسازی کامل ناحیه، زخم را با بخیه میبندد. این روش معمولاً موجب کوتاهتر شدن دوره نقاهت و بهبود سریعتر میشود؛ اما احتمال بازگشت بیماری در مقایسه با روش قبلی کمی بیشتر است.
۵. درمان خانگی فیستول مویی
اگرچه تنها روش قطعی برای از بین بردن کیست پیلونیدال، انجام یک جراحی جزئی است. البته که تا زمان انجام درمان قطعی میتوان با برخی اقدامات خانگی، درد و ناراحتی ناشی از آن را کاهش داد. استفاده از کمپرس گرم و مرطوب چند بار در روز میتواند به تخلیه چرک و کاهش التهاب کمک کند. گرما جریان خون را افزایش داده و به تسکین درد و خارش کمک میکند.
علاوه بر این، نشستن در حمام آب گرم یا حمام سیتز (نشستنی) نیز میتواند باعث آرامش ناحیه و کاهش ناراحتی شود. در صورت احساس درد، مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (Advil) هم مفید است. هرچند شواهد علمی قطعی درباره اثربخشی درمانهای خانگی وجود ندارد، اما برخی ترکیبات طبیعی به کاهش التهاب و تسریع روند بهبود کمک میکنند.
۶. درمان فیستول مویی در طب سنتی
کیستهای پیلونیدال در صورت عفونی شدن، معمولاً تنها با جراحی بهطور کامل درمان میشوند. در واقع هیچ روش طبیعی یا گیاهی وجود ندارد که بهطور قطعی این کیست را برطرف کند. با این حال، برخی از درمانهای سنتی و طبیعی در کاهش التهاب، تسکین درد و بهبود روند ترمیم پس از جراحی مفید خواهند بود. از جمله این روشها میتوان به کمپرس گرم، استفاده از بالشتک دنبالچه و حمام نشیمن (سیتز) اشاره کرد که به کاهش درد و التهاب ناحیه کمک میکنند.
همچنین میتوان خمیر زردچوبه تهیه کرد؛ بدین صورت که یک قاشق غذاخوری پودر زردچوبه را با مقدار کمی آب مخلوط کرده و خمیر حاصل را روی ناحیهٔ آسیبدیده میزنند تا خشک شود. زردچوبه خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد.
افزون بر آن، برخی روغنهای طبیعی مانند روغن درخت چای و روغن اسطوخودوس هم به دلیل داشتن همین خواص، در کاهش تورم و جلوگیری از عفونت مؤثر است. این روغنها باید به مقدار کم و با احتیاط روی ناحیه تمیز بهصورت موضعی استفاده شوند.
درمان فیستول مویی مردان
اکثر کیستهای پیلونیدال در ناحیه استخوان دنبالچه (بالای خط باسن) تشکیل میشوند. علت اصلی بروز کیستهای پیلونیدال در مردان، نفوذ موهای شل یا رشدکرده به داخل پوست است.
اصطکاک و فشار ناشی از عواملی مانند پوشیدن لباسهای تنگ، نشستن طولانیمدت، دوچرخهسواری یا فعالیتهایی که پوست را به هم میسایند، موجب فرو رفتن مو در پوست میشوند. بدن در واکنش به این وضعیت، برای بیرون راندن مو، یک کیست یا حفره التهابی در اطراف آن ایجاد میکند.

درمان فیستول مویی زنان
درمان کیستها و سینوسهای پیلونیدال بدون علامت یا خفیف معمولاً با حذف مو و رعایت بهداشت موضعی آغاز میشود. در صورت وجود آبسه، پزشک با ایجاد برش کوچکی در ناحیه مبتلا، چرک و ترشحات را تخلیه میکند تا التهاب و درد کاهش یابد.
این روش معمولاً در مطب و تحت بیحسی موضعی انجام میشود و دوره نقاهت کوتاهی دارد. در زنان نیز مانند مردان، حفظ تمیزی ناحیه، خشک نگهداشتن پوست، استفاده از لباسهای آزاد و انجام لیزر موهای زائد در کاهش احتمال بازگشت بیماری نقش مهمی دارند.
| درمان در مردان | درمان در زنان |
|---|---|
| مراجعه به پزشک جراح بهعنوان اقدام اصلی درمان | آغاز درمان موارد خفیف با حذف مو و رعایت بهداشت موضعی |
| تمرکز بر رفع مشکل ناشی از نفوذ مو و فشارهای خارجی | تخلیه آبسه با برش کوچک و بیحسی موضعی در صورت وجود ترشحات |
| اهمیت کنترل عوامل تحریککننده مانند لباس تنگ و نشستن طولانی | دوره نقاهت کوتاه پس از تخلیه آبسه و انجام سرپایی در مطب |
| نیاز به مدیریت التهاب ناشی از فرو رفتن مو | توصیه به استفاده از لباس آزاد، خشک نگهداشتن ناحیه و لیزر موهای زائد |
| تأکید بر مراجعه تخصصی برای پیشگیری از عود و عفونت | تأکید مشابه بر بهداشت و کاهش ریسک بازگشت بیماری |
نتیجه گیری
بهطور کلی، درمان فیستول مویی فرآیندی چندمرحلهای است. این درمان از رعایت بهداشت و مراقبتهای خانگی تا استفاده از آنتیبیوتیکها، لیزر درمانی و در نهایت جراحی را شامل میشود. انتخاب روش مناسب باید زیر نظر پزشک متخصص انجام گیرد تا هم از بروز عفونتهای ثانویه جلوگیری شود و هم احتمال بازگشت بیماری به حداقل برسد. همچنین رعایت بهداشت فردی، اصلاح منظم موهای ناحیه و پرهیز از نشستن طولانیمدت از اقدامات مهم در پیشگیری از بروز یا عود این عارضه به شمار میآید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!