آیا تابه‌حال عبارت سندرم قلب شکسته را شنیده‌اید؟ تنش عاطفی و استرس ناشی از اتفاقات مختلف، مانند شکست عاطفی، فوت نزدیکان یا تراژدی‌های بزرگتر می‌توانند غیر از اثر روانی، آثار جسمی نیز داشته باشند. یکی از این آثار، سندروم قلب شکسته است. در این مطلب علائم سندرم قلب شکسته، علت ایجاد آن، درمان این بیماری و نحوه مدیریت آن را به شما توضیح می‌دهیم.
اگر علائم سندرم قلب شکسته دارید، باید به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. برای پیداکردن بهترین متخصص می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.
سندرم قلب شکسته چیست؟
در پزشکی سندرم قلب شکسته با نام سندرم بالونی آپیکال گذرا یا کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو شناخته می‌شود. زمانی که قلب یک بیمار می‌شکند، بطن سمت چپ قلب ضعیف‌شده و منجر به درد و تنگی نفس می‌شود.
سندروم قلب شکسته یا تاکاتسوبو کاردیومیوپاتی، نوعی بیماری قلبی موقت است که در آن قسمت‌های انتهایی و میانی بطن چپ قلب دچار اختلال در پمپاژ خون به سرخرگ آئورت می‌شوند. این نارسایی در رده نارسایی‌های ماهیچه قلب طبقه‌بندی می‌شود. دلیل اصلی آن استرس است و بیشتر در زنان، پس از پریود دیده شده‌است. استرس ناشی از بیماری حاد نیز می‌تواند منجر به سندرم قلب شکسته شود.
این ناراحتی قابل بهبود و موقتی است اما می‌تواند منجر به مشکلات پیچیده دیگری مثل حمله قلبی شود. متخصصان معتقدند دلیل سندرم قلب شکسته حجم زیادی از هورمون‌ها (مثل آدرنالین) است که در یک موقعیت پر استرس تولید می‌شود و موجب اختلال در قلب می‌شود.
بخشی از نام سندرم قلب شکسته که در پزشکی با عنوان کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو شاخته می‌شود از ژاپنی گرفته‌شده‌است. کلمه «تاکوتسوبو» در ژاپنی به معنی «ظرف اختاپوس‌گیری» است.
دکتر دکر میگوید زمانی که با کمک آزمایش، سندروم قلب شکسته در بیمار تشخیص داده می‌شود، در واقع پزشک متوجه می‌شود که بخشی از قلب فعالیت خود را به درستی انجام نمی‌دهد. در این شرایط بخش‌های دیگر قلب وظیفه بخش از کار افتاده را بر عهده می‌گیرند. این شرایط قلب را شبیه به ظرفی می‌کند که ژاپنی‌ها برای به دام انداختن اختاپوس از آن استفاده می‌کنند.
میزان شیوع قلب شکسته
دکتر هول میگوید در سال ۲۰۱۲ بیش از ۶۲۰۰ مورد سندرم قلب شکسته در آمریکا گزارش شده است درحالیکه این رقم در سال ۲۰۰۶ فقط ۳۰۰ مورد بوده‌است. همینطور بیشتر بیماران زن هستند. البته افزایش این تعداد می‌تواند به دلیل افزایش آگاهی افراد نسبت به سندرم قلب شکسته باشد.
بیشتر اوقات مجموعه اتفاقات مختلفی در زندگی فرد در حال رخ دادن است و یکی از آنها بیمار را از پا در می‌آورد. دکتر هول میگوید «تقریبا همیشه یک موقعیت مشخص استرس‌زا وجود دارد. اگر از بیماران به دقت بپرسید، آنها این موقعیت به خصوص را برای شما شرح می‌دهند.»
سندروم قلب شکسته فقط با از دست دادن فردی نزدیک در زندگی یا یک حیوان اتفاق نمی‌افتد. دکتر «دکر» دستیار پرفسور دارویی در دانشگاه میشیگان میگوید «من یک بیمار سندرم قلب شکسته داشتم که وقتی فهمید دخترش کارش را از دست داده با این مشکل روبرو شد. یا یک خانم دیگر در اثر اختلافی که با کمپانی تلویزیونش داشت به سندروم قلب شکسته دچار شده‌بود.
علائم سندرم قلب شکسته
علائم سندرم قلب شکسته مشابه حمله قلبی است. در بیشتر مواقع این بیماری با علائم و نشانه‌های زیر خود را نشان می‌دهد.
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
درد قفسه سینه یکی از اصلی‌ترین علائم بیماری قلبی است. به همین دلیل باید درصورت تداوم درد قفسه سینه سریعا به پزشک قلب مراجعه کنید. برای پیدا کردن بهترین متخصص دکترتو همراه شماست.
علت سندرم قلب شکسته
علت دقیق قلب شکسته مشخص نیست. اما احتمالا افزایش هورمون استرس مانند آدرنالین باعث آسیب موقت به قلب می‌شود. اما چگونگی آسیب این هورمون به قلب و علل دیگر سندرم قلب شکسته مشخص نیست.
درد شدید ناشی از یک رویداد فیزیکی یا تحساسی شدید می‌تواند باعث بروز این سندرم شود. برخی از محرک‌های آن عبارتند از:
- حمله آسمی یا شنیدن خبر بد مثل شنیدن مبتلا شدن به سرطان
- دعوای شدید
- مهمانی سورپرایزی
- سخنرانی عمومی
- مرگ یکی از عزیزان
- آزار خانگی
- ازدست‌دادن یا حتی برنده شدن پول زیاد
- ازدست‌دادن شغل یا مشکلات مالی
- طلاق
گاهی نیز برخی داروها با ایجاد هورمون استرس باعث بروز این بیماری می‌شوند. داروهایی که ممکن است به ایجاد این سندرم کمک کنند، عبارتند از:
- اپی‌نفرین: در درمان واکنش‌های آلرژیک شدید یا درمان آسم کاربرد دارد.
- دولوکستین: این دارو برای درمان مشکلات عصبی در افراد دیابتی یا درمان افسردگی استفاده می‌شود.
- ونلافاکسین: داروی درمان افسردگی
- لووتیروکسین: داروی درمان اختلالات تیروئید
- مواد محرک مانند مت‌آمفتامین یا کوکائین
عوامل خطر سندرم قلب شکسته
برخی عوامل خطر در رابطه با سندرم قلب شکسته وجود دارد. این عوامل عبارتند از:
- رابطه جنسی: این عامل زنان را بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- سن: بیشتر افرادی که به این عارضه مبتلا می‌شوند، بالای 50 سال هستند.
- سابقه بیماری عصبی: افراد دارای اختلالات عصبی مانند ضربه به سر یا اختلال تشنج (صرع) بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.
- اختلال روانپزشکی قبلی یا فعلی: اختلالاتی مانند اضطراب یا افسردگی خطر ابتلا به سندرم قلب شکسته را بیشتر می‌کنند.
عوارض سندرم قلب شکسته
در بیشتر مواقع افرادی که دچار این بیماری می‌شوند، بهبود پیدا کرده و عوارض طولانی‌مدت ندارند. عواقب آن می‌تواند برای برخی (حدود ۲-۱ درصد افراد مبتلا) جدی باشد؛ اما پس از بستری شدن در بیمارستان، طی یک تا چهار هفته کارکرد قلب به حالت طبیعی بازمی‌گردد. اما گاهی این سندرم می‌تواند کشنده باشد. عوارض سندرم قلب شکسته می‌تواند شامل موارد زیر باشد.
- ذخیره مایع در ریه‌ها
- فشارخون پایین
- اختلال در ضربان قلب
- نارسایی قلب
تشخیص سندرم قلب شکسته
نشانه‌های سندرم قلب شکسته مثل حمله قلبی در بیشتر اوقات درد قفسه سینه و تنگی نفس است. حالت تهوع، استفراغ و تپش قلب هم نشانه‌های دیگری است که امکان دارد بروز کند. اما تشخیص دقیق سندروم قلب شکسته با آزمایش انجام می‌شود.
متخصص برای تشخیص این بیماری از آزمایش‌های زیر استفاده می‌کند.
- معاینه فیزیکی: پزشک علاوه بر معاینه فیزیکی، سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کند. در بیشتر مواقع افراد مبتلا به سندرم قلب شکسته هیچ علائمی از بیماری قلبی را نداشته‌اند. همچنین در مورد شرایط استرس‌زا که اخیرا با آن روبرو شده‌اید، سوال می‌کند.
- نوار قلب: در بیمارانی که درد قفسه سینه دارند، احتمال تشخیص تاکاتسوبو کاردیومیوپاتی وجود دارد. در واقع بهترین راه تشخیص آن، بررسی نوار قلب یا ECG است. با این آزمایش ضربان قلب ثبت شده و این سیگنال‌های الکتریکی می‌وانند به پزشک در تشخیص بیماری کمک کنند.
- اکو قلب: این آزمایش در واقع سونوگرافی از قفسه سینه است. اکو قلب تصویری از ساختار قلب ارائه می‌دهد که می‌توان با آن شکل غیرطبیعی یا بزرگ شدن قلب را تشخیص داد.
- آزمایش خون: افراد مبتلا به این بیماری معمولا میزنا بالایی از آنزیم‌های قلبی را در خون خود دارند.
- MRI: در این آزمایش باید داخل یک دستگاه دراز بکشید و میدان مغناطیسی آن تصاویر دقیق از قلب ارائه می‌دهند.
درمان سندرم قلب شکسته
برای درمان سندرم قلب شکسته هیچ روش استانداردی وجود ندارد. در بیشتر مواقع درمان مشابه درمان حمله قلبی است. زمانی که این بیماری تشخیص داده می‌شود، احتمالا پزشک داروهای قلبی مانند مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین و مسدودکننده‌های گیرنده بتا را تجویز می‌کند.
بیشتر بیماران حدود یک تا دو ماه بعد بهبود پیدا می‌کنند. برای بررسی علائم باید حدود 4 تا 6 هفته بعد از بروز اولین نشانه‌ها، اکو قلب انجام شود تا عملکرد قلب مورد بررسی قرار گیرد.
نزدیک به ۹۵ درصد بیماران نشانگان قلب شکسته ظرف یک تا دو ماه بهبود پیدا می‌کنند. معمولا پیش‌آگاهی کمک زیادی به این فرایند می‌کند.
برای درمان حمله قلبی روش‌هایی مانند آنژیوپلاستی با بالون، استنت‌گذاری یا جراحی کاربرد دارند. اما این روش‌ها، در درمان سندرم قلب شکسته فایده‌ای ندارند. این روش‌ها رگ‌های مسدودشده را درمان می‌کنند و ارتباطی با این عارضه ندارند.
پیشگیری از سندرم قلب شکسته
گاهی ممکن است شخص دوباره این بیماری را تجربه کند. البته احتمال ابتلای دوباره کم است. بااین‌حال بسیاری از پزشکان برای جلوگیری از ابتلای دوباره به سندرم قلب شکسته از درمان‌های طولانی مدت با مسدودکننده‌های بتا یا داروهای دیگر استفاده می‌کنند. این داروها اثرات مخرب هورمون استرس بر قلب را کاهش می‌دهند. با شناخت و مدیریت استرس نیز می‌توان این عارضه را مدیریت کرد.
استامینوفن درمان قلب شکسته است؟
استامینوفن یا پاراستامول، دارویی برای تخفیف درد و تب است. این دارو از طریق تاثیرگذاری بر سیستم عصبی مرکزی، درد را کاهش می‌دهد. اخیرا فرضیه‌ای مبنی بر اثر استامینوفن بر کاهش دردهای ناشی از طرد شدن اجتماعی مطرح شده‌است؛ این فرضیه با اتکا به روش کاری این دارو، تاثیر آن را بر روی دردهای اجتماعی پیش‌بینی می‌کند. تا زمان نگارش این نوشته، تنها یک مطالعه برای آزمایش این ادعا صورت گرفته است.
آرمایش تاثیر استامینوفن روی سندرم قلب شکسته
در سال ۲۰۱۰، موسسه علوم روانشناسی مطالعه‌ای درباره اثر استامینوفن بر درد ناشی از طرد شدن اجتماعی روی ۶۲ دانشجو انجام داد. در این مطالعه با بررسی احساسات شرکت‌کنندگان و اسکن مغز آنها، اثر استامینوفن بر کاهش دردهای ناشی از طرد شدن اجتماعی بررسی شده‌است. مصرف استامینوفن در افراد مورد آزمایش حداکثر ۲ گرم در روز بود که از ۴-۳ گرم حد مجاز مصرف در افراد بالغ پایین‌تر است. در این مطالعه افراد در زمان مصرف استامینوفن، فعالیت کمتری در قسمت‌هایی از مغز که در زمان درد اجتماعی فعال می‌شوند نشان دادند. همچنین گزارش درد اجتماعی در افرادی که استامینوفن مصرف کرده بودند کمتر شده بود، درحالیکه احساسات مثبت این افراد تغییری ایجاد نشده بود. در پایان مطالعه موسسه علوم روانشناختی، صریحا اشاره می‌شود که محققان به هیچ وجه مصرف همگانی استامینوفن برای مواجه شدن با مشکلات شخصی را توصیه نمی‌کنند.
مطالعه موسسه علوم روانشناختی، صریحا اشاره می‌شود که محققان به هیچ وجه مصرف همگانی استامینوفن برای مواجه شدن با مشکلات شخصی را توصیه نمی‌کنند.
در واقع مطالعه موسسه علوم روانشناختی، ارتباط بین درد فیزیکی و درد ناشی از طرد شدن اجتماعی را روشن کرده و امکان احراز ارتباط مستقیم بین این دو پدیده در آینده را پیش‌بینی می‌کند. اما درحال حاضر نمی‌توان به ضرس قاطع در مورد اثر استامینوفن در درمان دردهای اجتماعی نظر داد، کما اینکه برای این موضوع به مطالعات گسترده‌تر و نمونه‌های بیشتری نیاز است.
چرا استامینوفن به عنوان درمان سندرم قلب شکسته مطرح شده است؟
ستون عشق مدرن روزنامه معروف نیویورک تایمز، در سال ۲۰۱۶ مقاله‌ای را چاپ کرد و در آن مدعی شد که تایلنول (که نام تجاری استامینوفن است) بر روی سندرم قلب شکسته تاثیرگذار است. نویسنده این مقاله تنها یک بار از عنوان استامینوفن استفاده کرده و تنها به یک مرجع اشاره می‌کند: مطالعه موسسه علوم روانشناسی که تنها اثر استامینوفن بر دردهای ناشی از طرد شدن اجتماعی را بررسی کرده و در آن هیچ اثری از سندروم قلب شکسته یا تاکاتسوبو کاردیومیوپاتی دیده نمی‌شود. نارسایی که ذاتا یک مشکل قلبی ناشی از استرس است. از طرفی استامینوفن یک داروی بدون نسخه است؛ دارویی که با نام‌های متفاوتی مانند پانادول و تایلنول به فروش می‌رسد. بنابراین نسبت دادن اثری که اطمینانی نسبت به آن وجود ندارد می‌تواند فروش آن را بالا ببرد.
… استامینوفن یک داروی بدون نسخه است؛ دارویی که با نام‌های متفاوتی مانند پانادول و تایلنول به فروش می‌رسد. بنابراین نسبت دادن اثری که اطمینانی نسبت به آن وجود ندارد می‌تواند فروش آن را بالا ببرد.
این دارو عوارضی نیز دارد، برای مثال مصرف زیاد آن به کبد آسیب می‌زند. بنابراین مصرف سرخود آن، بخصوص برای مواردی که اثر این دارو بر روی آن اثبات نشده است، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
سندرم قلب شکسته در کرونا
دلیل سندرم قلب شکسته به طور دقیق مشخص نیست. اما این عارضه در حال افزایش است. اخیرا به دلیل شیوع کرونا این بیماری بیش از پیش افزایش پیدا کرده است. افراد به دلیل مرگ عزیزان، ازدست‌داند شغل و شرایط مالی نامناسب تحت فشار هستند.
سندرم قلب شکسته و سرطان
همانطور که گفتیم این بیماری با استرس رابطه مستقیم دارد. طبق تحقیقات از هر 6 نفر بیمار مبتلا به سندروم قلب شکسته یک نفر با سرطان دست‌وپنجه نرم می‌کند. هنوز علت دقیق رابطه بین این دو بیماری مشخص نیست. ممکن است به دلیل فشار روحی و جسمی سرطان، این بیماران دچار سندرم قلب شکسته شوند.
سندرم قلب شکسته در روانشناسی
عوامل روانشناختی یکی از دلایل ایجاد سندرم قلب شکسته هستند. اختلالات روانی و استرس عاطفی می‌توانند به بروز این عارضه کمک کنند. اگر دچار اضطراب یا دیگر اختلالات روانشناسی هستید، باید به کمک یک روانشناس، اختلالات را کنترل کرده تا از بروز هرگونه بیماری قلبی به ویژه سندروم قلب شکسته جلوگیری کنید.
آیا سندرم قلب شکسته خطرناک است؟
نزدیک به ۹۵ درصد بیماران نشانگان قلب شکسته ظرف یک تا دو ماه بهبود پیدا می‌کنند. معمولا پیش‌آگاهی کمک زیادی به این فرایند می‌کند. بیماران بیشتر اوقات داروی مشابه داروی نارسایی قلبی را مصرف می‌کنند تا ضعف قلب را جبران کرده و آن را قوی‌تر کنند. سندروم قلب شکسته معمولا منجر به مرگ نمی‌شود مگر در مواردی که افراد شرایط ویژه‌ای دارند. درصد مرگ و میر با تاثیر مستقیم این سندرم کمتر از ۳ درصد است.
تفاوت سندرم قلب شکسته با حمله قلبی در چیست؟
حمله قلبی به دلیل انسداد شریان قلب ایجاد می‌شود. زمانی که در دیواره شریان چربی تجمع می‌کند،آن محل باریک شده و خون لخته می‌شود. اما در سندرم قلب شکسته رگ‌های قلبی مسدو نمی‌شوند. ممکن است، جریان خون به سمت قلب کاهش پیدا کند.
مشاهده موردی از سندروم قلب شکسته
یک روز صبح وقتی خانم «جوآنی سیمپسون» با درد قفسه سینه و شانه از خواب بیدار شد فکر کرد که دچار حمله قلبی شده است. زمانی که به بیمارستان رسید متخصص قلب «آبیجیت هوبل» هم نظر مشابهی داشت. اما آزمایش‌ها نشان دادند که دلیل متفاوتی برای درد او وجود دارد: سندرم قلب شکسته.
در مورد خانم سیمپسون، مرگ شوهرش که اتفاقا در بیمارستان کنارش بود دلیل این اتفاق نبود. بلکه مرگ سگ تِریِر مورد علاقه‌اش باعث مبتلا شدن او به این سندرم بود.
خانم سیمپسون که تجربه کار به عنوان نسخه‌نویس را داشت و با اصطلاحات پزشکی آشنا بود میگوید وقتی شنید حمله قلبی نداشته خیالش راحت شد. او میگوید: «فکر می‌کنم به دکتر گفتم ممنونم قربان». او وقتی فقط ۱۷ سال داشت پدرش را در اثر یک حمله قلبی بزرگ از دست داد. به همین خاطر در مورد مریضی‌اش به بدترین شرایط ممکن فکر می‌کرد. سیمپسون میگوید «زمان فارغ‌التحصیلی دبیرستان، پدرم پیشم نبود.»
البته خیال راحتی که سیمپسون داشت چندان درست نبود چرا که سندروم قلب شکسته می‌توانست به اندازه حمله قلبی خطرناک باشد.
استرس پشت استرس
خانم سیمپسون ۶۲ ساله میگوید مرگ سگش «ماها» فقط یکی از چالش‌هایی است که او در آن زمان با آن روبرو بود. او به یاد می‌آورد که شوهرش در حال انجام کارهای بازنشستگی‌اش بود و هم‌زمان کار زمینی که قصد فروشش را داشتند به خوبی پیش نمی‌رفت. در کنار همه این‌ها پسرش با درد شدید کمر روبرو بود و دامادش شغلش را از دست داده بود.
همان زمان سگ کوچکشان «ماها» که این زوج سرپرستیش را در ۱ سالگی به عهده گرفته بودند دچار نارسایی قلبی شد. سیمپسون میگوید تنها کاری که از دستشان بر می‌آمد استفاده پیاپی از دارو بود. حال «ماها» بدتر شد و سیمپسون او را برای اتانازی (مرگ به خواست انسان) برد. اما وقتی به دامپزشکی رسیدند حال سگش بد شد. او میگوید: «سگم سعی می‌کرد لباس من را بگیرد». در نتیجه از اتانازی سگش منصرف شد و او را به خانه برگرداند.
اما روز بعد ماها مرد و البته مرگش هم چندان آرام نبود. تماشا کردن مرگ او برای خانم سیمپسون به شدت دشوار بود. از این واقعه تا بیش از یک سال بعد خانم سیمپسون حس خفگی می‌کرد. او فکر می‌کرد که بدنش دارد با این اتفاق تراژیک مقابله می‌کند اما چند روز بعد با درد شدید از خواب بیدار شد.
وضعیت امروز «جوانی سیمپسون» با سندرم قلب شکسته
بعد از گذشت ۱ سال، آزمایش‌های خانم سیمپسون هیچ مشکل جدی‌ای را نشان نمی‌دهند. معمولا افرادی که یک بار سندروم قلب شکسته را تجربه می‌کنند احتمال بیشتری دارد که دوباره آن را تجربه کنند. اما در حال حاضر خانم سیمپسون از داروهای قلبی استفاده می‌کند و مشکل خاصی ندارد.
اما امروز خانم سیمپسون زندگی را شکل دیگری اداره می‌کند. او میگوید «من اجازه می‌دادم نگرانی‌هایم در من انباشته شود به جای اینکه درباره آنها صحبت کنم.» امروز یک پیشنهاد برای بقیه دارد: «درسته، شما در زندگی استرس خواهید داشت، اما به نقطه‌ای نرسید که فکر کنید لازم است تنهایی با همه چیز روبرو شوید. اجازه ندهید هر چیز کوچکی حال شما را بد کند.»
برای درمان سندرم قلب شکسته به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
سندرم قلب شکسته می‌تواند به یک بیماری جدی تبدیل شود. به همین دلیل باید علائم آن را جدی گرفت. اگر دچار علائم این بیماری هستید باید برای تشخیص بیماری و شروع درمان به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. متخصص با انجام آزمایش‌های لازم و تشخیص بیماری، روش درمانی مناسب را توصیه می‌کند.
برای پیدا کردن بهترین متخصص قلب و عروق می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.
منبع: Webmd, New York Times, Trends in Cardiovascular Medicine, Semel Institute for Neuroscience & Human Behavior
