فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
آناتومی بدن انسان بسیار پیچیده و در عین حال جذاب است. یکی از اجزای صورت که کمتر کسی در مورد آن شنیده، “شاخک بینی” نام دارد. شاخک های بینی نقشی مهم در عملکرد عادی بینی ایفا می‌کنند و به مشکل خوردن آن‌ها باعث اختلال در تنفس میشود. آیا شما هم کنجکاو شده‌اید که بدانید این شاخک‌ها در کجا قرار دارند و عملکرد آن‌ها چگونه است؟ اگر می‌خواهید بیشتر با شاخک بینی و مشکلاتی که آن‌ها را تهدید می‌کنند آشنا شوید با این پست از دکترتو همراه ما باشید. اما اگر با مشکلات تنفسی در حفره بینی مواجه هستید حتما با متخصص گوش و حلق و بینی یا جراح پلاستیک مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
شاخک بینی چیست؟
توربین‌ها یا شاخک های بینی ساختارهای استخوانی داخل بینی هستند که توسط بافت نرم (مخاط) پوشانده شده‌اند. این ساختارها مسئول گرم کردن، مرطوب کردن و فیلتر کردن هوایی هستند که تنفس می‌کنیم. به‌طور معمول سه شاخک وجود دارد که شامل شاخک فوقانی (بالایی)، میانی و تحتانی (پایینی) هستند.
متن انگلیسی:
verywellhealth
There are three nasal turbinate structures in the nasal passageway, but some people may have four
ترجمه متن:
سه ساختار شاخک بینی در مجرای بینی وجود دارد، اما برخی افراد ممکن است چهار ساختار داشته باشند.
شاخک بینی بزرگ
شاخک های بینی در امتداد طرفین هر دو حفره بینی قرار دارند. شاخک های تحتانی بینی نسبت به بقیه شاخک‌ها بزرگ‌تر هستند و در پایین‌ترین قسمت بینی قرار دارند. این شاخک‌ها همچنین بیشتر احتمال دارد که بزرگ و متورم شوند. این وضعیت هایپرتروفی شاخک تحتانی نامیده میشود. هنگامی که مخاط به دلیل رینیت یا سینوزیت مزمن ملتهب میشود، شاخک بزرگ میشود. ضخیم‌شدن و قرارگیری استخوان‌های شاخک در موقعیت غیرطبیعی می‌تواند باعث بروز مشکلات تنفسی برای فرد شود.
شاخک تحتانی بینی
کونکا یا شاخک تحتانی بینی یک جفت استخوان در دو سمت بینی هستند که با مخاط بینی پوشانده شده‌اند. همان‌طور که گفتیم این شاخک‌ها بیشتر آسیب پذیر هستند و در معرض اختلالات و بیماری‌های مرتبط با بینی قرار دارند.
شاخک بینی بعد از عمل
شاخک بینی (اغلب شاخک تحتانی) به دلایل گوناگونی در معرض ورم و بزرگ‌شدن قرار دارد. بعد از عمل، از التهاب و ورم این شاخک‌ها کم میشود و اندازه آن‌ها به حالت عادی برمی‌گردد.
شکل شاخک بینی
شاخک های بینی، برآمدگی‌های صدف‌مانند و استخوانی در دیواره جانبی بینی هستند.
علائم بزرگ شدن و شکستگی شاخک بینی
بزرگ شدن یا شکستگی شاخک بینی، تنفس از طریق بینی را برای شما سخت‌تر می‌کند. برخی از علائم دیگری که ممکن است تجربه کنید نیز شامل این موارد می‌شوند:
- تغییر حس بویایی
- خشکی دهان پس از بیدار شدن از خواب. این علامت زمانی که با دهان باز می‌خوابید اتفاق می‌افتد زیرا نمی‌توانید از طریق بینی نفس بکشید. (چه بیماری هایی باعث خشکی دهان میشود؟)
- احساس فشار روی پیشانی
- درد خفیف در ناحیه صورت
- احتقان طولانی‌مدت بینی (علت گرفتگی بینی مداوم چیست؟)
- آبریزش بینی (خروج ناگهانی آب از بینی)
- خر و پف کردن (علت خروپف چیست؟)
علائم هایپرتروفی شاخک بینی بسیار شبیه علائم سرماخوردگی هستند. علاوه بر این، علائم این اختلال گاهی با علائم وضعیتی به نام انحراف سپتوم بینی (تیغه بینی) نیز اشتباه گرفته می‌شوند. انحراف تیغه بینی زمانی رخ می‌دهد که غضروف بین سوراخ‌های بینی صاف نباشد و جریان هوا را مسدود کند. این وضعیت باعث میشود حس کنید نمی‌توانید نفس بکشید.
شاخک بینیت بزرگ شده و اذیت میکنه؟
همین الان از بهترین دکتر بینی نوبت بگیر.
علت بزرگ شدن یا شکستگی شاخک بینی
بزرگ شدن شاخک بینی معمولاً ناشی از آلرژی، سرماخوردگی، سینوزیت و گاهی افزایش سن است. با این حال، گاهی دلایل دیگری برای بزرگ شدن شاخک وجود دارد که برخی از آن‌ها شامل این موارد می‌شوند:
- تغییرات هورمونی: برخی از شرایط مانند مصرف داروهای خاص، بارداری، بلوغ، پرکاری تیروئید و غیره، تولید هورمون را تغییر می‌دهند. همه این موارد می‌توانند منجر به افزایش بافت مخاطی و در نتیجه افزایش حجم شاخک‌ها شوند.
- چاقی: افزایش وزن باعث انسداد راه‌های تنفسی میشود. این امر خصوصاً زمانی مشهود است که استراحت می‌کنید یا به پشت می‌خوابید. چاقی یا اضافه‌وزن باعث کاهش حجم ریه و افزایش تلاش برای تنفس میشود که این وضعیت، ناهنجاری‌هایی مثل هایپرتروفی شاخک بینی را در پی دارد.
- عوامل محیطی: گاهی این عارضه به دلیل قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض مواد سمی یا دمای پایین رخ می‌دهد. این وضعیت باعث میشود راه‌های تنفسی تلاش بیشتری برای حفظ عملکرد صحیح تنفسی انجام دهند که این منجر به افزایش اندازه شاخک‌ها و سایر ساختارهای بینی میشود.
- سیگار کشیدن یا مصرف الکل: برخی از عادات ناسالم مانند سیگار کشیدن یا مصرف زیاد الکل، باعث تغییر شاخک‌ها و هایپرتروفی می‌شوند. این عوامل باعث عملکرد غیرطبیعی و انحطاط ساختار شاخک خواهند شد.
متن انگلیسی:
healthline
Many people with turbinate hypertrophy have a family history of allergic rhinitis
ترجمه متن:
بسیاری از افراد مبتلا به هایپرتروفی شاخک بینی، دارای سابقه خانوادگی رینیت آلرژیک هستند.
تورم شاخک بینی بعد از عمل
گاهی بعد از عمل جراحی، ورم شاخک بینی تشدید میشود. باید گفت که این وضعیت عادی است و نیازی به نگرانی ندارد. پس از گذشت مدتی، این ورم کاهش پیدا می‌کند و شاخک بینی به وضعیت عادی خود برمی‌گردد.
راه های تشخیص شکستگی شاخک بینی
برای تشخیص بزرگ شدن یا شکستگی شاخک بینی راه‌های متعددی وجود دارد. قبل از هر چیزی پزشک از شما در مورد سبک زندگی و علائمتان سوالاتی می‌پرسد و همچنین سابقه پزشکی را بررسی می‌کند. بعد از آن ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد و بر اساس نتیجه حاصل، یک آزمایش پیشرفته‌تر را تجویز کند.
پزشکان اغلب از روش‌های تصویربرداری مانند CT اسکن برای تشخیص این که آیا مشکل هایپرتروفی شاخک بینی است یا نه استفاده می‌کنند. CT اسکن و تست‌های مشابه آن همچنین تصویری دقیق از ساختارهای داخلی بینی ایجاد می‌کنند.
رینوسکوپی نیز یک روش ساده و موثر برای بررسی حفره‌های بینی است. این آزمایش شامل به تصویر کشیدن داخل سوراخ‌های بینی با کمک رینوسکوپ است. رینوسکوپ ابزاری است که بخش‌های داخلی بینی را جدا می‌کند و میدان دید را افزایش می‌دهد. این ابزار دارای یک آینه جلو و یک منبع نور نیز هست. اگر چه این آزمایش نیاز به آمادگی خاصی ندارد، اما توصیه می‌کنیم که مجرای بینی را از قبل با استفاده از محلول سالین تمیز کنید.
راه های درمان بزرگی یا شکستگی شاخک بینی
زمانی که شاخک بینی دچار ورم و بزرگی شده باشد می‌توانید با راهکارهایی این وضعیت را کنترل یا درمان کنید. درمان‌های زیادی برای این عارضه وجود دارند که در اینجا به برخی از پرکاربردترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
۱. درمان شاخک بینی با دارو
ورم و بزرگ شدن شاخک بینی را می‌توان با برخی از داروهای تجویزی کنترل و درمان کرد. برخی از این داروها که به کاهش هایپرتروفی شاخک بینی کمک می‌کنند شامل این موارد می‌شوند:
- داروهایی که برای کاهش حساسیت‌های فصلی استفاده می‌شوند؛ مانند ستیریزین (Zyrtec) یا لوراتادین (کلاریتین).
- داروهای ضد احتقان خوراکی مانند سودوافدرین یا فنیل افرین. با این حال، این داروها می‌توانند روی فشار خون تاثیر بگذارند؛ بنابراین اگر مشکل فشار خون دارید باید از مصرف آن‌ها اجتناب کنید.
۲. اسپری کوچک کننده شاخک بینی
اگر احتقان و انسداد بینیتان شدید است و خیلی اذیتتان می‌کند می‌توانید به طور موقت از اسپری‌های ضد‌احتقان بینی استفاده کنید. این اسپری‌ها برای از بین بردن ورم بینی و کوچک کردن شاخک بینی بزرگ‌شده استفاده می‌شوند. با این حال، این اسپری‌ها نباید به طور منظم استفاده شوند زیرا می‌توانند به مرور زمان منجر به خونریزی شوند و بیمار بعد از مدتی به آن‌ها مقاوم میشود و اثری روی او ندارند.
۳. عمل شاخک بینی
اگر علائمتان با درمان‌های کم تهاجمی و محافظه کارانه برطرف نشدند، ممکن است پزشک جراحی را برای کاهش اندازه شاخک های بینی توصیه کند. سه روش جراحی اصلی برای کاهش هایپرتروفی شاخک وجود دارد:
| نوع جراحی | توضیحات روش |
|---|---|
| برداشتن استخوان شاخک تحتانی (ITBR) | در این پروسه بخشی از استخوان شاخک‌های تحتانی برداشته میشود و هدف آن افزایش جریان هوا در بینی است. |
| توربینکتومی تحتانی جزئی (PIT) | در این پروسه، بافت نرم شاخک تحتانی برداشته میشود. |
| دیاترمی زیر مخاطی (SMD) | در این روش از یک سوزن مخصوص به نام سوزن دیاترمی استفاده میشود. این سوزن از انرژی گرمایی استفاده می‌کند تا بافت نرم داخل شاخک‌ها را کوچک کند. |
جراحی‌های گوناگون و بیشتری برای رفع این عارضه وجود دارند. پزشک بر اساس شدت علائمتان تصمیم می‌گیرد که از کدام روش استفاده کند. جراحی شاخک های بینی می‌تواند دشوار باشد؛ زیرا پزشک نباید به طور کامل شاخک‌ها را خارج کند و بدن به آن‌ها نیاز دارد. اگر تمام شاخک های بینی برداشته شوند ممکن است به صورت دائمی دچار خشکی و گرفتگی بینی شوید که پزشکان به این وضعیت “سندرم بینی خالی” می‌گویند.
شاخک بینیت بزرگ شده و مدام دچار گرفتگی بینی میشی؟ پس مشاوره بگیر.
۴. درمان شاخک بینی طب سنتی
بزرگ شدن شاخک بینی عارضه‌ای نیست که بتوان آن را با طب سنتی درمان کرد، بلکه درمان‌های گیاهی تنها برای بهبود علائم استفاده می‌شوند. برخی از گیاهان مفید برای تسکین علائم این بیماری عبارتند از:
- آویشن: این گیاه خاصیت ضدعفونی‌کننده دارد و گزینه‌ای عالی برای بهبود عملکرد سیستم تنفسی به حساب می‌رود. برای استفاده از این درمان، ۲ گرم آویشن خشک را در آب جوشیده بریزید و اجازه دهید دم بکشد. این دم‌نوش معجزه‌آسا را به صورت روزانه مصرف کنید. همچنین می‌توانید با بخور اسانس آویشن، راه‌های تنفسی‌تان را باز کنید.
- نعناع: چند قطره روغن نعناع را در یک ظرف آب گرم بریزید. سپس حدود ۱۵ دقیقه، بخار حاصل از آن را تنفس کنید. بهتر است حین تنفس چشم‌هایتان را ببندید.
- اکالیپتوس: خواص اکالیپتوس برای رفع اختلالات تنفسی بسیار زیادند. کافی است چند قطره از اسانس این گیاه را در آب گرم بریزید و از آن برای بخور استفاده کنید.
عوارض بزرگ شدن یا شکستگی شاخک بینی
در صورتی‌که بزرگ شدن شاخک بینی را درمان نکنید علائمتان ممکن است تشدید شوند تا جایی که این علائم در زندگی روزمره‌تان تداخل ایجاد می‌کنند. افرادی که شاخک بینی بزرگ شده دارند، ممکن است با مشکل شدید در تنفس از طریق بینی روبرو شوند. این مشکل، خواب راحت و آسوده را دشوار می‌کند.
همچنین ممکن است فرد دچار عفونت‌های سینوسی مکرر شود که این امر می‌تواند کل روز او را درگیر کند و عملکرد کارآمدش در مدرسه یا محل کار را با مشکل روبرو کند. بسیاری از این بیماران، پس از مدتی دچار خونریزی مکرر از بینی نیز می‌شوند. این عارضه همچنین می‌تواند منجر به خشک شدن غشاهای مخاطی پوشاننده بینی شود و حس بویایی بیمار را تحت تاثیر قرار دهد.
راه های پیشگیری از بزرگ شدن شاخک بینی
یکی از راه‌های پیشگیری از بزرگی شاخک بینی، محدود کردن قرارگیری در معرض آلرژن‌های محیطی است. اقدامات زیر تا حد زیادی به کاهش خطر بروز این عارضه کمک می‌کنند:
- گرد و غبار اضافی و شوره بدن حیوانات خانگی را از محیط زندگی‌تان پاک کنید. برای این کار می‌توانید فرش، بالش، پرده، و مبلمان را با جاروبرقی تمیز کنید.
- از استعمال دخانیات بخصوص در داخل خانه خودداری کنید.
- کپک‌های زیر زمین، حمام و آشپزخانه را با پاک‌کننده‌های فرموله شده مخصوص پاک کنید.
- از فیلتر هوای ذرات با راندمان بالا (HEPA) یا به طور مختصر فیلتر هپا در داخل خانه استفاده کنید. این فیلتر می‌تواند به از بین بردن مقدار قابل‌توجهی گرد و غبار تحریک‌کننده کمک کند. بهترین مکان برای استفاده از فیلتر هوا، اتاق خواب است. به علاوه اگر حیوانات خانگی در داخل خانه‌تان دارید، بهتر است آن‌ها را از اتاق خواب دور نگه دارید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
شاخک بینی یکی از اجزای مهم در ساختار بینی هستند. این شاخک‌ها گاهی به علت سینوزیت، آلرژی، محرک‌های محیطی، مصرف سیگار و دخانیات، افزایش سن و غیره ملتهب و متورم می‌شوند و باعث بروز علائمی برای بیمار می‌شوند.
اگر شما هم با علائمی مثل احتقان بینی، انسداد بینی و به مشکل خوردن تنفس روبرو شده‌اید، بهتر است به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی یا دکتر جراحی پلاستیک مراجعه کنید تا پزشک از درمان‌های مربوطه برای شما استفاده کند. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره با دکتر آنلاین گوش و حلق و بینی و دکتر جراحی پلاستیک آنلاین وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام خسته نباشید من ۲سال پیش دماغمو عمل کردم پیش دکتر فوق تخصص جراحی پلاستیک ولی باتوجه به زیبایی ظاهری بینی مشکلات تنفسی خیلی شدیدی از همون روزهای اول داشتم تاالان که واقعا زندگیمو مختل کرده وموقع خواب ودر حین صحبت کردن زیاد دماغم کلا کیپ میشه واین منو واقعا در گیر کرده تروخدا بهم کمک کنید بهم بگید چیکار باید بکنم
سلام! با توجه به مشکلات تنفسی که پس از عمل بینی برای شما ایجاد شده، توصیه میکنم که به جراح پلاستیک خود یا یک متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) مراجعه کنید. ممکن است مشکلات تنفسی ناشی از تغییرات در ساختار داخلی بینی باشد که نیاز به ارزیابی دقیق دارد. در برخی موارد، ممکن است نیاز به عمل جراحی ترمیمی (رینوپلاستی ترمیمی) یا درمان‌های غیرجراحی برای بهبود تنفس باشد.
متخصص گوش و حلق و بینی
سلام شاخک های بینی من ورم کرده توسط آلرژی بد رفتم پیش متخصص حلقو وبینی نگاه کرد گفت اشکال نداره دماغ تو بزرگح و طبیعی هست چون من دردی احساس نمیکنم فقط دماغم از ۶ برج ۵ ورم داره و وسط سرمم زیاد درد میکنه حتی صورت مم ورم داره گوش طرف راست مم خیلی درد میکنح پیش هر دکتري میرم میگن طبیعی هست ولی من طبیعی
حس نمیکنم قطره رینو سالتین و اسپری بودزوناید هم استفاده میکنم و اثری نداشته تا الان
سلام! ورم شاخک‌های بینی و درد در نواحی صورت می‌تواند نشانه‌ای از آلرژی، سینوزیت یا مشکلات دیگر در سیستم تنفسی باشد. اگرچه پزشک شما گفته که هیچ مشکلی از نظر ساختاری در بینی شما وجود ندارد، گاهی اوقات ورم و درد ناشی از التهاب در مجاری بینی و سینوس‌ها است که با آلرژی یا عفونت‌های سینوسی مرتبط میشود. استفاده از اسپری‌ها و قطره‌های ضد آلرژی می‌تواند کمک کند، اما اگر علائم شما ادامه پیدا کرده و درمان‌هایی که انجام می‌دهید مؤثر نیستند، ممکن است نیاز به بررسی‌های دقیق‌تری داشته باشید، مانند رادیوگرافی سینوس‌ها یا حتی مشاوره با یک متخصص گوش و حلق و بینی برای تجویز درمان‌های مناسب‌تر.
برای کاهش ورم و تسکین گرفتگی بینی، می‌توانید از بخور بخار یا استنشاق بخار آب گرم استفاده کنید. این کار می‌تواند به باز شدن مجاری تنفسی کمک کند.
شستشوی بینی با محلول نمکی (مانند رینوسالت) می‌تواند به پاکسازی و تسکین التهاب کمک کند. اگر استفاده از قطره‌ها و اسپری‌ها مؤثر نبوده‌اند، این روش ممکن است مفید باشد.
من عمل کردم برج ۸ سال ۱۴۰۲ از برج ۱۲ متوجه خشکی در بینی شدم بعد در آینه نگاه کردم گوشت اضافی حس کردم چون مانع تنفس هم میشه
بعد از کلی صبر دیروز ۱۸ ام برج ۹ سال ۱۴۰۳ دکتر مشکل رادید و میگه گوشت اضاف نیست و طبیعی ولی من خودم حس طبیعی بودن ازش نگرفتم خب چه دلیلی داره بعد از عمل این اتفاق پیش بیاد؟
سلام
احساس خشکی و وجود گوشت اضافی در بینی بعد از عمل بینی می‌تواند به دلیل تغییرات طبیعی در فرآیند بهبودی باشد. گاهی اوقات ورم و بافت‌های زخم ممکن است باعث احساس غیرطبیعی شوند، حتی اگر از نظر پزشک مشکلی وجود نداشته باشد. همچنین، ممکن است غدد بینی تحت تأثیر جراحی تغییراتی پیدا کنند که باعث خشکی یا تغییر در تنفس شود. اگر پزشک مشکل خاصی پیدا نکرده و بهبودی را طبیعی می‌داند، ولی همچنان احساس ناراحتی دارید، بهتر است برای اطمینان بیشتر نظر دوم را از متخصص گوش و حلق و بینی دریافت کنید.
متخصص گوش و حلق و بینی