فهرست مطالب
بیماری میاستنی گراویس از انواع بیماریهای خودایمنی است که در اثر حمله سیستم ایمنی به گیرندههای استیل کولین ایجاد میشود. این بیماری باعث ضعیف شدن عضلات مختلف بدن میشود و میتواند از عضلات پلک تا عضلات تنفسی را درگیر کند. علت این بیماری به طور دقیق مشخص نیست و درمان قطعی ندارد. اما میتوان با برخی از درمانهای علامتی، شدت بیماری را مدیریت کرد. اگر علائم سستی عضله دارید، حتما از بهترین دکتر روماتولوژی در دکترتو نوبت حضوری یا مشاوره آنلاین دریافت کنید. با دکترتو همراه باشید تا درباره این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنید.
بیماری میاستنی گراویس چیست؟
میاستنی گراویس به انگلیسی Myasthenia Gravis، یک بیماری خودایمنی و نادر است که باعث ضعف عضلات ارادی بدن میشود. این بیماری زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به گیرندههای استیل کولین (یک ماده شیمیایی ضروری برای عملکرد صحیح عضلات) در محل اتصال عصب و عضله حمله میکند. این فرآیند باعث میشود که پیامهای عصبی به درستی به عضلات منتقل نشوند و در نتیجه، عضلات به تدریج ضعیف شوند. این ضعف ممکن است به مرور زمان در طول روز شدیدتر شود و پس از استراحت بهتر گردد. این بیماری میتواند عضلات مختلفی را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله عضلات چشم، صورت، گلو و اندامهای دیگر.
طبق گزارشهای منتشر شده در NHS و Mayo Clinic، اگرچه میاستنی گراویس میتواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشتر در زنان زیر ۴۰ سال و مردان بالای ۶۰ سال دیده میشود.
میاستنی گراویس خفیف
در برخی از افراد، میاستنی گراویس در مراحل اولیه یا به صورت خفیف بروز میکند. در میاستنی گراویس خفیف، ممکن است تنها عضلات چشم درگیر شوند که به آن میاستنی گراویس چشمی گفته میشود. علائم اولیه شامل افتادگی پلکها (پتوز) و دوبینی است که ممکن است ناپایدار و متناوب باشند. تشخیص به موقع و درمان زودهنگام میتواند به کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.
بر اساس مطالعاتی که در National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NINDS) منتشر شده است، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از موارد میاستنی گراویس به شکل خفیف باقی میمانند و سایر عضلات بدن درگیر نمیشوند.
علائم میاستنی گراویس چیست؟
علائم میاستنی گراویس معمولاً به تدریج بروز میکنند و در اوایل روز خفیفتر هستند اما با گذشت زمان و فعالیت، شدت آنها افزایش مییابد. این علائم میتوانند بین افراد متفاوت باشند و گاهی ممکن است به طور موقت بهبود یابند یا ناپایدار باشند. شایعترین علائم عبارتند از:
- ضعف عضلات چشم و افتادگی پلک (پتوز یا دوبینی)
- مشکلات بلع و تکلم (دیسفاژی یا تغییر در صدا و دشواری در صحبت کردن)
- ضعف عضلات اندامها
- تنگی نفس
علت بیماری میاستنی گراویس چیست؟
علت اصلی میاستنی گراویس حمله نادرست سیستم ایمنی به خود است. در این بیماری، سیستم ایمنی آنتیبادیهایی تولید میکند که به گیرندههای استیل کولین در سطح عضلات حمله میکنند. این گیرندهها برای انتقال سیگنالهای عصبی به عضلات ضروری هستند. در نتیجه این حمله، انتقال سیگنالهای عصبی به عضلات کاهش یافته و باعث ضعف عضلانی میشود.
علت دقیق این اختلال هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عواملی مانند عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است نقش داشته باشند. استرسهای جسمی، عفونتها، جراحیها و مصرف برخی داروها ممکن است باعث تشدید علائم شوند.
ایا بیماری میاستنی گراویس ارثی است؟
میاستنی گراویس به طور کلی یک بیماری ارثی محسوب نمیشود و معمولاً به عنوان یک بیماری خودایمنی اکتسابی شناخته میشود. با این حال، تحقیقات نشان دادهاند که برخی از افراد ممکن است تمایل ژنتیکی به توسعه بیماریهای خودایمنی داشته باشند. به عبارت دیگر، اگر در خانوادهای سابقه بیماریهای خودایمنی وجود داشته باشد، احتمال بروز میاستنی گراویس افزایش مییابد.
موارد نادری از نوع ژنتیکی بیماری به نام میاستنی گراویس مادرزادی وجود دارد که در نوزادان به دلیل نقصهای ژنتیکی بروز میکند، اما این نوع کاملاً با میاستنی گراویس خودایمنی که در بزرگسالان دیده میشود، متفاوت است.
علائم | تشخیص | درمان |
---|---|---|
ضعف عضلانی | آزمایش خون برای آنتیبادیهای خودایمنی | مهارکنندههای استیل کولیناستراز (Acetylcholinesterase Inhibitors) |
افتادگی پلکها (پتوز) | الکترومیوگرافی (EMG) | کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids) |
دوبینی | تست تحریک مکرر عصب | داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی (Immunosuppressants) |
مشکلات بلع | تصویربرداری با سیتی اسکن یا MRI | پلاسمافرز (Plasmapheresis) |
خستگی شدید | ایمونوگلوبولین وریدی (IVIG) | |
جراحی تیمکتومی (Thymectomy) |
تشخیص میاستنی گراویس چگونه است؟
تشخیص بیماری میاستنی گراویس معمولاً بر اساس معاینه بالینی، بررسی علائم و نتایج آزمایشهای مختلف انجام میشود. پزشکان برای تشخیص این بیماری از تستها و آزمایشهای مختلفی استفاده میکنند تا به دقت علت ضعف عضلانی را شناسایی کرده و برنامه درمانی مناسبی را برای بیمار تنظیم کنند.
آزمایش میاستنی گراویس
تشخیص میاستنی گراویس معمولاً از طریق آزمایشهای مختلف انجام میشود تا پزشکان بتوانند تأیید کنند که علائم ضعف عضلانی ناشی از این بیماری است. برخی از مهمترین آزمایشها و روشهای تشخیصی برای میاستنی گراویس عبارتند از:
- آزمایش خون: این آزمایش برای شناسایی آنتیبادیهای خودایمنی انجام میشود که به گیرندههای استیل کولین در محل اتصال عصب و عضله حمله میکنند. وجود این آنتیبادیها نشانه روشنی از میاستنی گراویس است.
- الکترومیوگرافی (EMG): این تست فعالیت الکتریکی عضلات را در هنگام انقباض اندازهگیری میکند و به پزشکان نشان میدهد که آیا انتقال سیگنالهای عصبی به درستی انجام میشود یا خیر. به این تست، نوار عصب و عضله میگویند.
- تست تحریک مکرر عصب: در این آزمایش، تحریکات عصبی مکرر به عضله ارسال میشود تا مشخص شود آیا ضعف عضلانی ناشی از نقص در انتقال پیامهای عصبی است یا خیر.
- سیتی اسکن یا MRI: این تصویربرداریها برای بررسی غده تیموس انجام میشود. بزرگشدگی یا غیرطبیعی بودن این غده میتواند نشانهای از میاستنی گراویس باشد، زیرا این غده در تولید آنتیبادیهای خودایمنی نقش دارد.
تست یخ در میاستنی گراویس
تست یخ میاستنی گراویس یکی از روشهای غیرتهاجمی و سریع برای تشخیص بیماری، بهویژه در هنگام بروز افتادگی پلکها است. در این تست، قطعهای یخ به مدت چند دقیقه روی پلک افتاده بیمار قرار داده میشود. اگر پس از این مدت، افتادگی پلک کاهش یابد و پلک به حالت طبیعیتری بازگردد، ممکن است بیمار به میاستنی گراویس مبتلا باشد.
این تست بر این اساس است که خنک شدن عضلات میتواند به بهبود موقت عملکرد استیل کولین کمک کند و ضعف عضلانی را کاهش دهد. هرچند تست یخ یک روش سریع و ساده است، اما به تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست و نیاز به تأیید با آزمایشهای دیگر، مانند آزمایش خون و EMG، دارد.
درمان قطعی میاستنی گراویس (بیماری میاستنی گراویس درمان دارد؟)
میاستنی گراویس در حال حاضر درمان قطعی ندارد، اما روشهای درمانی مختلفی وجود دارند که میتوانند علائم بیماری را مدیریت کنند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشند. این روشها شامل داروهای مختلفی چون مهارکنندههای استیل کولین استراز و کورتیکواستروئیدها هستند. در موارد شدیدتر پلاسمافرز و تزریق وریدی ایمونوگلوبین توصیه میشود. مراحل آخر درمان شامل جراحی تیمکتومی است.
۱. داروی میاستنی گراویس و داروهای ممنوع در میاستنی گراویس
همانطور که قبلاً اشاره شد، داروهای مختلفی برای مدیریت علائم میاستنی گراویس استفاده میشود، اما بیماران باید از مصرف برخی داروها که ممکن است علائم را بدتر کنند، خودداری کنند. این داروها باید همیشه تحت نظر پزشک تجویز شوند. این داروها عبارتند از:
- پیریدوستیگمین (مهارکنندههای استیل کولیناستراز): این دارو برای تقویت قدرت عضلانی استفاده میشود و به افزایش سطح استیل کولین کمک میکند. پیریدوستیگمین به طور موقت قدرت عضلانی را بهبود میبخشد.
- کورتیکواستروئیدها (داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی): انواع کورتون مانند پردنیزون و آزاتیوپرین، برای کاهش فعالیت سیستم ایمنی و کاهش تولید آنتیبادیهای خودایمنی استفاده میشوند.
- پلاسمافرز و ایمونوگلوبولین وریدی (IVIG): این روشها در موارد حاد یا بحرانی استفاده میشوند و به طور موقت آنتیبادیهای مضر را از خون خارج میکنند.
از طرفی، داروهایی هستند که ممکن است علائم میاستنی گراویس را تشدید کنند و مصرف این داروها در بیماران مبتلا به ممنوع است. برخی از داروهایی که علائم میاستنی گراویس را تشدید میکنند عبارتند از:
- آنتیبیوتیکهای خاص: مانند فلوروکینولونها و آمینوگلیکوزیدها، که ممکن است با عملکرد عضلانی تداخل داشته باشند.
- بتابلاکرها: این داروها که معمولاً برای کنترل فشار خون استفاده میشوند، میتوانند ضعف عضلانی را بدتر کنند.
- داروهای بیهوشی و آرامبخشها: مصرف این داروها قبل از هر عمل جراحی باید با پزشک معالج هماهنگ شود، زیرا ممکن است تاثیراتی بر عملکرد عضلات داشته باشند.
۲. جراحی تیمکتومی برای درمان میاستنی گراویس
تیمکتومی (Thymectomy) یک روش جراحی است که در آن غده تیموس که در بخش فوقانی قفسه سینه قرار دارد، برداشته میشود. این جراحی به عنوان یک روش درمانی برای میاستنی گراویس بهخصوص در بیمارانی که دچار بزرگشدگی یا تومورهای خوشخیم این غده (تیموما) هستند، استفاده میشود. غده تیموس در تولید آنتیبادیهای خودایمنی که به گیرندههای استیلکولین حمله میکنند، نقش دارد. برداشتن این غده میتواند به کاهش تولید این آنتیبادیها کمک کند و در نتیجه، بهبود علائم و کاهش نیاز به داروهای سرکوبکننده ایمنی را به دنبال داشته باشد.
۳. درمان میاستنی گراویس چشمی
میاستنی گراویس چشمی نوعی از بیماری است که تنها عضلات چشم را تحت تأثیر قرار میدهد. این نوع بیماری ممکن است باعث دوبینی یا افتادگی پلکها (پتوز) شود. برای درمان این نوع، روشهای زیر استفاده میشود:
- پیریدوستیگمین
- استفاده از عینکهای مخصوص
- کورتیکواستروئیدها و سایر داروهای سرکوبکننده ایمنی
۴. رژیم غذایی میاستنی گراویس
اگرچه هیچ رژیم غذایی خاصی به عنوان درمان مستقیم برای میاستنی گراویس پیشنهاد نمیشود، اما تغذیه مناسب میتواند به بهبود وضعیت کلی بیمار کمک کند. بیماران باید با پزشک خود در مورد برنامه غذایی خود مشورت کنند تا بهترین تصمیمات تغذیهای گرفته شود. برخی از پیشنهادات غذایی شامل موارد زیر هستند:
- رژیم غذایی سرشار از پروتئین
- غذاهای سرشار از فیبر
- کاهش مصرف غذاهای پرچرب و قندی
۵. ورزش برای بیماران میاستنی گراویس
فعالیت بدنی منظم و سبک میتواند برای بیماران میاستنی گراویس مفید باشد، اما باید با احتیاط و تحت نظر پزشک یا متخصص فیزیوتراپی انجام شود. ورزش میتواند به بهبود قدرت عضلانی و کاهش خستگی کمک کند. ورزشهای سبک مانند پیادهروی، شنا یا یوگا که فشار زیادی به عضلات وارد نمیکنند، مناسبتر هستند. بیماران مبتلا باید به بدن خود توجه کنند و در صورت احساس خستگی، استراحت کافی داشته باشند. ورزشهای شدید که باعث فشار زیاد بر عضلات میشوند، ممنوع هستند، زیرا ممکن است علائم بیماری را تشدید کنند.
۶. درمان قطعی میاستنی گراویس در طب سنتی
در حال حاضر، هیچ درمان قطعی برای میاستنی گراویس در طب سنتی تایید نشده است. با این حال، برخی از افراد ممکن است به دنبال روشهای طبیعی یا طب سنتی برای کمک به کاهش علائم خود باشند. مهم است که این درمانها تنها به عنوان مکمل و همراه با درمانهای پزشکی مورد استفاده قرار گیرند و تحت نظر پزشک انجام شوند. در طب سنتی، برخی گیاهان و روشها به دلیل خواص ضدالتهابی یا تقویتکننده سیستم ایمنی توصیه میشوند:
- زنجبیل و زردچوبه
- سیر
- چای سبز
با این حال، هنوز هیچ مطالعهای که نشان دهد طب سنتی میتواند به طور کامل میاستنی گراویس را درمان کند وجود ندارد. این روشها بیشتر برای بهبود کیفیت زندگی و کاهش علائم مورد استفاده قرار میگیرند و باید حتماً با درمانهای مدرن ترکیب شوند.
طول عمر بیماران میاستنی گراویس چقدر است؟
با توجه به پیشرفتها و درمانهای مدرن، عاقبت بیماری میاستنی گراویس به زندگی طولانی و باکیفیت ختم میشود. با مدیریت مناسب علائم از طریق داروها و سایر روشهای درمانی، بیشتر افراد مبتلا به این بیماری میتوانند عمر طبیعی داشته باشند.
آیا میاستنی گراویس کشنده است؟ مرگومیر مرتبط با این بیماری بیشتر در موارد نادری رخ میدهد که بیماران به مشکلات تنفسی شدید دچار میشوند و به موقع درمان نمیشوند. در صورتی که بیمار به درمانهای مناسب دسترسی داشته باشد و تحت نظر پزشک باشد، طول عمر او میتواند بهطور چشمگیری افزایش یابد. امروزه به لطف درمانهای جدید مانند ایمونوگلوبولین وریدی، مهارکنندههای استیلکولین و عملهای جراحی مثل تیمکتومی، شرایط زندگی بیماران بهبود قابل توجهی یافته است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
میاستنی گراویس یک بیماری خودایمنی نادر است که میتواند زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با تشخیص بهموقع و درمان مناسب، بسیاری از بیماران میتوانند علائم خود را مدیریت کنند و به زندگی عادی خود بازگردند. در صورتی که علائمی مانند ضعف عضلانی، افتادگی پلکها، دوبینی یا مشکلات بلع و تنفس را تجربه میکنید، بهتر است همین حالا از بهترين دكتر روماتولوژی در دکترتو نوبت بگیرید تا بررسیهای لازم انجام شود.
درمانهای موجود میتوانند علائم این بیماری را کنترل کرده و به بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. به یاد داشته باشید که همواره در کنار مصرف داروهای تجویز شده، رعایت رژیم غذایی مناسب و ورزش سبک تحت نظر پزشک نیز میتواند به مدیریت بهتر بیماری کمک کند. در صورتیکه به دنبال توصیههای دقیقتر برای کنترل بیماری خود هستید، میتوانید از خدمات مشاوره آنلاین دکترتو بهرهمند شوید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!