فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
در بدن ما سلول‌هایی با عنوان سلول های بنیادی بالغ وجود دارد که سلول‌هایی تمایز نیافته‌اند. این یعنی آنها می‌توانند به سلول‌هایی تبدیل شوند که عملکردهای متعددی را در بخش‌های مختلف بدن انجام می‌دهند. این سلول‌ها می‌توانند تقسیم شده و به سلولهای مختلف، در بافت‌های متفاوت تبدیل شوند. با این حال، انواع مختلفی از سلولهای بنیادی وجود دارد که می‌توانند برای اهداف مختلف مورد استفاده قرار گیرند. در این مقاله به صورت کامل با این سلول‌ها، ویژگی‌هایی که دارند و کاربردهای آن آشنا می‌شویم. برای درمان با سلول بنیادی بالغ می‌توانید از طریق سایت دکترتو با متخصص خون به صورت حضوری یا آنلاین در ارتباط باشید.
سلول های بنیادی بالغ چیست؟
سلول بنیادی چیست؟ یاخته‌های بنیادی بزرگسال نام گمراه‌کننده‌ای دارند، زیرا در نوزادان و کودکان نیز همین سلول‌ها یافت می‌شوند و برعکس تصور اشتباه خیلی‌ها، آنها تنها در افراد بالغ قابل ردیابی نیستند. این سلولهای بنیادی از اندام‌ها و بافت‌های توسعه‌یافته بدن به دست می‌آیند. آنها توسط بدن برای ترمیم و جایگزینی بافت آسیب‌دیده در همان ناحیه‌ای که در آن یافت می‌شوند استفاده خواهند شد. سلولهای بنیادی خون‌ساز از اصلی‌ترین انواع سلول های بنیادی بالغ هستند.
به عنوان مثال، سلولهای بنیادی خون‌ساز نوعی از سلول های بنیادی بالغ هستند که در مغز استخوان یافت می‌شوند. آنها گلبول‌های قرمز جدید، گلبول‌های سفید و انواع دیگر گلبول‌های خونی را می‌سازند. این سلول‌ها از نظر ویژگی با سلولهای بنیادی جنینی تفاوت‌هایی دارند. با این حال این سلول‌ها بخش مهمی از تحقیقات پزشکی و شیوه‌های درمانی نوین هستند. در واقع این سلول‌ها، سلولهای بنیادی غیرتخصصی هستند که هنوز تمایز نیافته‌اند، اما از بافت‌های تمایزیافته در سراسر بدن به دست می‌آیند.
متن انگلیسی:
stemcell
Adult stem cells, also called somatic stem cells, are undifferentiated cells that are found in many different tissues throughout the body of nearly all organisms, including humans
ترجمه متن:
سلول های بنیادی بالغ که سلولهای بنیادی سوماتیک نیز نامیده می‌شوند، سلولهای تمایز نیافته‌ای هستند که در بسیاری از بافت‌های مختلف در سراسر بدن تقریباً همه موجودات از جمله انسان یافت می‌شوند.
ویژگی های سلول بنیادی بالغ
این سلول‌ها را می‌توان در بافت‌های مختلف بدن از جمله مغز استخوان یا عضلات جداسازی کرد. دستیابی به سلول های بنیادی بالغ تنها به دوره جنینی محدود نمی‌شود و در بزرگسالان هم می‌توان به راحتی به این سلول‌ها در بافت‌های مختلف دست یافت. با وجودی که سلول های بنیادی بالغ قابلیت تکثیر سلولی را دارند، اما قابلیت و قدرت تکثیرشان محدود است و نمی‌توانند بی‌نهایت تقسیم شوند.
از طرفی آنها قابلیت اینکه به هر سلولی در بدن تبدیل شوند، ندارند و بسته به اینکه در چه بافتی یافت شده‌اند، تنها می‌توانند به سلولهای همان بافت تبدیل شوند. با این حال هنوز هم یاخته‌های بنیادی بزرگسال می‌توانند موجب تکثیر و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده شوند.
منبع سلول بنیادی بالغ
همان‌طور که گفته شد، سلول های بنیادی بالغ را می‌توان از بافت‌های مختلف بدن به دست آورد و ماهیت آنها نیز بر اساس بافتی که از آن جدا شده‌اند، متفاوت است. برخی از سلولهای بنیادی از بافت‌های کاملاً توسعه‌یافته مانند مغز، پوست و مغز استخوان به دست می‌آیند. البته سلولهای بنیادی موجود در این بافت‌ها محدود است. سایر بافت‌هایی که می‌توانند منبع جداسازی سلول های بنیادی بالغ باشند، بافت چربی، قلب، پالپ دندان، رگ‌های خونی و دیواره بند ناف است.
دسته دیگر سلول های بنیادی بالغ در محیط آزمایشگاهی به دست می‌آیند. این سلول‌ها، سلولهای پر توان القایی هستند که در آزمایشگاه تغییر یافته و بیشتر شبیه سلولهای بنیادی جنینی هستند. از این سلول‌ها با اهداف پزشکی و درمانی، به صورت گسترده استفاده میشود.
فواید و کاربرد سلول های بنیادی بالغ
به صورت کلی یکی از کاربردهای اولیه این سلول‌ها در بدن انسان، ترمیم بافت‌هایی است که در اثر جراحت یا سایر حوادث و صدمات، آسیب دیده‌اند. در بافت‌های مختلف بدن از جمله بافت استخوانی، عضلات و چربی، زمانی که سلول‌ها دچار مشکل می‌شوند، سلول های بنیادی بالغ موجود در آن بافت تمایز می‌یابد و تکثیر میشود. با تکثیر سلول‌ها و جایگزین شدن سلولهای سالم با سلولهای آسیب‌دیده، یاخته‌های بنیادی بزرگسال به ترمیم بافت آسیب‌دیده کمک می‌کنند.
از این سلول‌ها در علم پزشکی نیز به همین صورت استفاده میشود؛ به این معنی که پیوند سلولهای بنیادی سالم به بیماران، به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده و بهبود بیماری کمک می‌کند. از طرفی این سلول‌ها در علم پزشکی برای تحقیق و مطالعه جهت کشف داروهای جدید نیز استفاده می‌شوند. در واقع به جای اینکه کارآزمایی‌های بالینی برای کشف داروها و تستشان روی نمونه‌های انسانی و حیوانی انجام شود، از این سلول‌ها به عنوان مدل استفاده می‌کنند.
تحقیقات در خصوص استفاده از این سلول‌ها در درمان بیماری‌های مختلف هنوز هم ادامه دارد. از کاربرد این سلول‌ها در درمان دیابت، پارکینسون، فلج مغزی، اوتیسم، بیماری‌های کبدی و آلزایمر گرفته تا استفاده از قدرت سلول های بنیادی بالغ برای ترمیم بافت آسیب‌دیده یا تولید اندام‌های خاص و پیچیده مانند قلب، مغز و بازگردانی قدرت بینایی، همگی از جمله کاربردهایی است که دانشمندان در حال کار روی آنها هستند و به زودی محقق خواهند شد.
درمان با سلول بنیادی برات بهترین راه حله؟
سوالاتت رو از دکتر بپرس.
متن انگلیسی:
stanfordchildrens
Other treatments could target illnesses such as type 1 diabetes, spinal cord injuries, Alzheimer disease, and rheumatoid arthritis
ترجمه متن:
سایر درمان‌ها می‌توانند بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۱، آسیب‌های نخاعی، بیماری آلزایمر و آرتریت روماتوئید را هدف قرار دهند.
۱. پیوند سلول بنیادی (پیوند مغز استخوان)
استفاده از یاخته‌های بنیادی سوماتیک برای بازیابی مغز استخوان، در بیماران سرطانی به صورت گسترده در حال استفاده است. در واقع می‌توان در بیمارانی که به پیوند مغز استخوان نیاز دارند، از پیوند سلول های بنیادی بالغ استفاده کرد.
این روش به بیماران مبتلا به سرطان کمک می‌کند تا پس از حذف سلولهای بنیادی خون‌ساز خود توسط پرتودرمانی و شیمی‌درمانی، سلولهای خونی جدید بسازند. همچنین ممکن است برای درمان افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند کم خونی فانکونی؛ یک اختلال خونی که باعث از کار افتادن مغز استخوان بدن میشود، هم از پیوند سلول های بنیادی بالغ استفاده شود.
۲. استفاده از سلول بنیادی بالغ در درمان مشکلات ارتوپدی
یکی از کاربردهای جالب سلول های بنیادی بالغ، استفاده از آنها در درمان آسیب‌های مفاصل، استخوان‌ها و انواع بیماری‌های ارتوپدی است. قدرت ترمیم بالای این سلول‌ها در کنار توانایی ایجاد بافت‌های سالم جدید، این امکان را به متخصصان می‌دهد تا بتوانند از این شیوه درمانی نوین برای رفع مشکلات مختلف ارتوپدی استفاده کنند. برای مثال می‌توان از تزریق یاخته‌های بنیادی سوماتیک، برای ترمیم رباط آسیب‌دیده بیماران یا تسکین دردهای عضلانی استفاده کرد.
کشت سلول های بنیادی بالغ (روش استخراج سلول بنیادی بالغ)
به صورت کلی هنوز محققان نتوانسته‌اند به یک فناوری یا یک روش موثر برای کشت سلول های بنیادی بالغ به مقدار زیاد دست یابند. در حال حاضر تنها سلول‌هایی که به صورت موثر و ثابت شده در درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، سلولهای بنیادی خون‌سازند که از مغز استخوان یا خون افراد گرفته می‌شوند.
البته می‌توان این سلول‌ها را از خون بند ناف هم دریافت کرد. این روش‌های استخراج، مخصوص زمانی است که می‌خواهند یاخته‌های بنیادی سوماتیک را به یک فرد زنده تزریق کرده و پیوند بزنند. برای استخراج سلول های بنیادی بالغ با هدف تحقیقاتی، این سلول‌ها را از هر بافت دور ریز انسانی مانند بافت‌های چربی یا بافت پالپ دندانی هم استخراج می‌کنند.
عکس سلول های بنیادی بالغ
در تصویر سلول های بنیادی بالغ می‌توان نمونه‌های مختلف تمایز نیافته این سلول‌ها را در بافت‌های مختلف بدن مشاهده کرد.
عوارض سلول های بنیادی بالغ
استفاده از سلول های بنیادی بالغ برای درمان بیماری‌ها مزیت‌های بسیار زیادی دارد. این روش می‌تواند جایگزین روش‌های درمانی سنتی شود. اما با این وجود نباید عوارض احتمالی استفاده از یاخته‌های بنیادی سوماتیک را هم نادیده گرفت.
در سلول درمانی یا پیوند سلول های بنیادی بالغ، همیشه ریسک عفونت وجود دارد. در این روش هم هنوز این احتمال هست که سیستم ایمنی بدن بیمار، سلولهای تزریق شده را بیگانه تشخیص دهند و به آنها حمله کنند؛ بنابراین شاهد یک واکنش شدید سیستم ایمنی هستیم. به همین دلیل معمولا در این بیماران از یک سری داروها برای سرکوب سیستم ایمنی استفاده میشود که همین امر احتمال بروز عفونت‌های میکروبی را افزایش می‌دهد.
نکته بعدی احتمال رد شدن پیوند است. حتی با در نظر گرفتن درصد بسیار کم رد شدن سلولهای پیوندی از این طریق و ایمن بودن بالاتر آن نسبت به پیوند عضو، هنوز هم احتمال رد شدن پیوند یا ناسازگاری وجود دارد.
یکی دیگر از عوارض ناشی از سلول های بنیادی بالغ، بیماری انسداد وریدی کبدی است. این مشکل به دنبال تزریق سلول‌ها ایجاد میشود، چرا که به دنبال آن وریدهای کبدی مسدود می‌شوند و می‌توانند مشکلاتی را برای بیماران ایجاد کنند.
در نهایت اینکه حتی در خصوص سلول های بنیادی بالغ با قدرت تکثیر محدودتر از سلولهای بنیادی جنینی، احتمال سرطانی شدن سلول‌ها و ایجاد تومور وجود دارد و هنوز یک نگرانی اصلی است. با این حال هنوز مشخص نیست که آیا واقعاً این سلول‌ها می‌توانند به یک تومور سرطانی تبدیل شوند یا خیر. روی هم رفته می‌توان گفت که عوارض ذکر شده برای استفاده از سلول های بنیادی بالغ بسیار نادر و محدود است و هنوز نمی‌تواند مزیت‌های بالقوه این روش درمانی را زیر سوال ببرد.
آیا واقعا درمان با سلول های بنیادی هیچ عارضه‌ای نداره؟ مشاوره بگیر.
فرق سلول های بنیادی بالغ و سلولهای بنیادی جنینی
در جدول زیر می‌توانید تفاوت سلول های بنیادی بالغ و جنینی را مشاهده کنید.
| ویژگی‌ها و مشخصات | سلول های بنیادی بالغ | سلول های بنیادی جنینی |
|---|---|---|
| منشا یا منبع سلول‌ها | بافت‌های تمایزیافته سراسر بدن | بافت بلاستوسیت جنین |
| قدرت تکثیر سلول‌ها | قدرت تکثیر محدودتر | قدرت تکثیر نامحدود |
| قدرت تمایز سلولی | تمایز به بافتی که از آن منشا گرفته‌اند. | قابلیت تمایز به سلولهای بافت‌های مختلف بدن و تولید انواع سلولهای تخصصی |
| موارد استفاده | استفاده در درمان بیماری‌های مختلف از جمله اختلالات خونی و سرطان‌ها و کاربرد در زمینه‌های تحقیقاتی | استفاده در درمان بیماری‌های مختلف از جمله اختلالات خونی و سرطان‌ها و کاربرد در زمینه‌های تحقیقاتی |
| محدودیت‌های استفاده | هیچ محدودیت اخلاقی و قانونی در استفاده از این سلول‌ها وجود ندارد؛ اما دسترسی به آنها در بافت‌های مختلف محدودیت‌هایی دارد. | محدودیت‌های قانونی در کاربرد این سلول‌ها وجود دارد. آنها را تنها می‌توان از جنین سه تا پنج روزه استخراج کرد. |
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
تحقیقات در خصوص استفاده از سلول های بنیادی بالغ می‌تواند تاثیر قابل توجهی روی سلامت انسان‌ها بگذارد. این سلول‌ها در حال حاضر می‌توانند در درمان بیماری‌های مختلفی مورد استفاده قرار بگیرند. با این حال هنوز هم قدرت تمایز و تکثیر آنها به اندازه سلولهای بنیادی جنینی نیست. با توجه به اختلاف‌نظرها و نگرانی‌هایی که در خصوص استفاده از سلولهای بنیادی جنینی وجود دارد، دانشمندان به دنبال استفاده از روشی هستند تا سلول های بنیادی بالغ را به سلولهای بنیادی پرتوان تبدیل کنند.
هنوز راه زیادی برای کشف تمام ظرفیت‌های این سلول‌ها و کاربرد آنها وجود دارد. حتی با وجود تمام پیشرفت‌هایی که تاکنون صورت گرفته، هنوز کارهای بیشتری باید انجام شود تا دانشمندان بتوانند درمان‌های موفقی را از طریق درمان با سلول های بنیادی بالغ انجام دهند. موسسات معتبر تحقیقاتی و پزشکی می‌توانند به بیمارانی که به تزریق و پیوند سلول های بنیادی بالغ نیاز دارند، مشاوره دهند.
اگر می‌خواهید از این روش درمان استفاده کنید، بهتر است با دکتر متخصص خون مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان ویزیت آنلاین متخصص خون وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!