فهرست مطالب
در گذشته مردم مصر باستان و چین، بذر کتان را به عنوان محصولی با خواص فوق‌العاده می‌شناختند. در آسیا هم هزاران سال است که این گیاه را جزئی ضروری از طب آیورودا می‌دانند. امروزه نیز تخم کتان در اشکال مختلفی در دسترس است و مردم از آن به عنوان یک ماده مغذی برای حفظ سلامتی و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند. اگر شما هم می‌خواهید بیشتر با این دانه شگفت‌انگیز و خواص آن آشنا شوید تا انتهای این مقاله از دکترتو ما را همراهی کنید. اگر علاقمند به مصرف این ماده هستید بهتر است با یک متخصص تغذیه یا طب سنتی در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از دکترتو بهترین متخصصین این حوزه را یافته و از آنها نوبت حضوری گرفته و یا به صورت آنلاین مشورت کنید.
تخم کتان چیست؟
بذر، دانه یا تخم کتان از گیاه کتان (با نام علمی Linum usiatatissium) می‌آید. این ماده در رنگ‌های مختلفی در دسترس است که دو رنگ اصلی آن طلایی و قهوه‌ای هستند. این دو نوع دانه کتان با اینکه خواص مشابهی دارند اما از نظر طعم کمی با هم متفاوت‌اند. به‌طوری‌که دانه‌های طلایی کمی شیرین‌تر هستند و دانه های کتان قهوه ای، طعم برشته دارند. در حقیقت تخم کتان با طعم ملایم، آجیلی و ترد خود، یک ماده همه کاره است که می‌تواند به عنوان چاشنی، طعم دهنده به غذا و نوشیدنی، یا مکمل استفاده شود. علاوه بر این، سرشار از مواد مغذی است و فواید متعددی برای سلامتی دارد.
متن انگلیسی:
webmed
Flaxseed has most often been used by adults in doses of 20-30 grams by mouth daily
ترجمه متن:
بزرگسالان اغلب تخم کتان را به صورت خوراکی در دوزهای ۲۰ تا ۳۰ گرم در روز استفاده می‌کنند.
ترکیبات و ارزش غذایی تخم کتان
فقط یک سروینگ (Serving) تخم کتان، مقدار مناسبی از پروتئین، فیبر، اسیدهای چرب امگا ۳، ویتامین‌ها و مواد معدنی مهم را برای بدن فراهم می‌کند. یک قاشق غذاخوری (۷ گرم) تخم کتان آسیاب شده حاوی این ترکیبات است:
- کالری: ۳۷
- کربوهیدرات: ۲ گرم
- چربی: ۳ گرم
- فیبر: ۲ گرم
- پروتئین: ۱.۳ گرم
- تیامین: ۱۰% از ارزش روزانه (DV)
- مس: ۹% از ارزش روزانه (DV)
- منگنز: ۸% از ارزش روزانه (DV)
- منیزیم: ۷% از ارزش روزانه (DV)
- فسفر: ۴% از ارزش روزانه (DV)
- سلنیوم: ۳% از ارزش روزانه (DV)
- زینک: ۳% از ارزش روزانه (DV)
- ویتامین B6: حدود ۲% از ارزش روزانه (DV)
- آهن: ۲% از ارزش روزانه (DV)
- فولات: ۲% از ارزش روزانه (DV)
تخم کتان حاوی مقادیر مناسبی از تیامین است. تیامین نوعی ویتامین B است که نقش کلیدی در متابولیسم انرژی و همچنین عملکرد سلول‌ها ایفا می‌کند. تخم کتان همچنین یک منبع مناسب از مس نیز در نظر گرفته می‌شود که وجود این ماده برای رشد مغز، سلامت سیستم ایمنی و متابولیسم آهن ضروری است.
خواص تخم کتان (تخم کتان برای چی خوبه؟)
تخم کتان کاربرد زیادی در درمان بسیاری از عارضه‌ها دارد و یک درمان کم‌هزینه و بی‌خطر تلقی می‌شود. تخم کتان، منبع غنی از اسیدهای چرب امگا-۳، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها است که به بهبود سلامت عمومی کمک می‌کند. این دانه‌ها به ویژه برای تقویت سیستم گوارشی مفید هستند، زیرا محتوای فیبر بالا به کاهش یبوست و بهبود عملکرد روده می‌انجامد. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف منظم تخم کتان در رژیم غذایی برای یبوست شدید می‌تواند به کنترل قند خون و بهبود سطح کلسترول نیز کمک کند. از دیگر مواردی که می‌توان برای خواص تخم کتان ذکر کرد شامل موارد زیر است:
نحوه مصرف تخم کتان رو برای تقویت سیستم گوارش نمی‌دونی؟
از متخصص سوال کن.
۱. سلامت قلب و عروق
تخم کتان یک منبع عالی از آلفا لینولنیک اسید (ALA) است، نوعی اسید چرب امگا ۳ که در حفظ سلامت قلب نقش مهمی دارد و اغلب در مواد غذایی گیاهی یافت می‌شود. ALA یکی از دو اسید چرب ضروری است که باید حتما در رژیم غذایی‌تان گنجانده شود زیرا بدن آن را تولید نمی‌کند. ALA موجود در تخم کتان می‌تواند به کاهش التهاب و جلوگیری از رسوب کلسترول در رگ‌های خونی قلب کمک کند. دریافت منظم ALA با کاهش خطر بروز بیماری ایسکمی قلبی، سکته مغزی و مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی در ارتباط است. از این گذشته، تخم کتان متابولیسم لیپید را بهبود می‌دهد و به خاطر وجود فواید ضدالتهابی، به کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک کمک می‌کند.
۲. تخم کتان برای روده تحریک پذیر
تخم کتان علاوه بر پشتیبانی از میکروبیوم سالم روده، به بهبود مشکلات گوارشی مانند یبوست و اسهال و همچنین بهبود علائم IBS (سندرم روده تحریک‌پذیر) در برخی از افراد کمک می‌کند. برای بهبود حرکات روده و کاهش التهابات سعی کنید روزانه پودر کتان را در برنامه غذایی خود بگنجانید. با افزایش مصرف فیبر از طریق تخم کتان، می‌توان به هضم بهتر غذا و کاهش مشکلات گوارشی کمک کرد.
۳. تخم کتان برای لاغری و کنترل قند خون
افرادی که قصد کاهش وزن دارند، می‌توانند تخم کتان را در رژیم غذایی‌شان بگنجانند. تخم کتان حاوی فیبر محلول است که در صورت مخلوط شدن با آب، حالت چسبندگی زیادی پیدا می‌کند. این فیبر در سرکوب کردن گرسنگی و میل به غذا، نقش موثری ایفا می‌کند و در نتیجه پس از مدتی سبب کاهش وزن می‌شود. طبق نتایج یک مطالعه، افرادی که تخم کتان مصرف کردند در مقایسه با گروه کنترل، حدود ۲.۲ پوند (۱ کیلوگرم) وزن از دست دادند. البته این کاهش وزن در مطالعاتی که بیشتر از ۱۲ هفته طول کشیدند و در افرادی که بیش از ۳۰ گرم تخم کتان در روز مصرف کردند، بیشتر بود.
تخم کتان همچنین می‌تواند سطح قند خون را تثبیت و کنترل کند. بر اساس نتایج ۲۵ مطالعه، تخم کتان قند خون را کاهش می‌دهد و از مقاومت به انسولین جلوگیری می‌کند. مقاومت به انسولین وضعیتی است که طی آن، توانایی بدن برای تنظیم سطح قند خون دچار اختلال می‌شود. این اثر کاهش دهنده قند خون به خاطر وجود فیبر محلول در تخم کتان است، زیرا این فیبر باعث آهسته شدن جذب قند در خون می‌شود. به همین خاطر است که مصرف تخم کتان به بیماران دچار دیابت نوع ۲ نیز توصیه می‌شود.
۴. تخم کتان برای پوست
تخم کتان اثرات مفید بی‌شماری برای سلامت پوست دارد. این گیاه به روشن کردن پوست و افزایش آبرسانی کمک می‌کند و دارای اثرات ضد پیری و جوان‌کننده نیز هست. از آنجایی که تخم کتان سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر است، مصرف آن باعث کاهش التهاب، رفع زبری پوست و بهبود ظاهر پوست می‌شود.
۵. تخم کتان برای جوش صورت
تخم کتان یکی از شناخته‌شده‌ترین گیاهان شفابخش برای آکنه است. خاصیت درمانی این دانه، به خاطر وجود مقادیر زیاد اسیدهای چرب ضروری (EFA) است. EFAها با کنترل تولید آندروژن، نقش مهمی در پیشگیری از جوش صورت ایفا می‌کنند. در حقیقت آندروژن‌ها نوعی از هورمون‌ها هستند که بر تولید سبوم تاثیر می‌گذارند و در دوران نوجوانی فعال‌تر هستند. به همین خاطر است که بیشتر نوجوانان از آکنه رنج می‌برند. پس اگر شما هم دچار آکنه هستید کافی است تخم کتان را به برنامه غذایی‌تان اضافه کنید تا پس از مدتی شاهد اثرات چشمگیر آن باشید.
۶. تخم کتان برای مو
استفاده از تخم کتان به صورت موضعی یا خوراکی، به حفظ سلامت موها و افزایش درخشندگی آنها کمک می‌کند. در حقیقت تخم کتان با تغذیه فولیکول‌های مو، باعث رشد سریع و طولانی‌تر موها نیز می‌شود.
ویتامین E موجود در تخم کتان، مواد مغذی مورد نیاز برای پوست سر را فراهم می‌کند و آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد را کاهش می‌دهد. اگر شما هم از شکنندگی و خشکی بیش از حد مو رنج می‌برید و موهایی سالم و زیبا می‌خواهید، حتما درمان با تخم کتان را امتحان کنید.
۷. تخم کتان برای تنبلی تخمدان
اگر با مشکلات زنانه‌ای همچون تنبلی تخمدان دست‌وپنجه نرم می‌کنید، یکی از آسان‌ترین راه‌حل‌ها برای درمان تنبلی تخمدان در خانه، تخم کتان است. این ماده با وجود مواد مغذی مناسب، تعادل هورمونی در بدن را حفظ می‌کند. علاوه بر این، لیگنان‌های موجود در تخم کتان می‌توانند به بهبود علائم زنانی که مبتلا به تنبلی تخمدان هستند کمک کنند.
۸. پیشگیری از سرطان
تخم کتان قهوه ای سرشار از ماده‌ای به نام لیگنان است. در حقیقت تخم کتان ۷۵ تا ۸۰۰ برابر بیشتر از سایر مواد غذایی گیاهی، لیگنان دارد. لیگنان‌ها ترکیبات گیاهی‌ای هستند که خواص زیادی در مبارزه با سرطان دارند. در برخی از مطالعات، نشان داده شد که مصرف تخم کتان باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه (خصوصا در زنان یائسه) می‌شود.
مطالعات حیوانی نیز نشان دادند که تخم کتان می‌تواند از بدن در مقابل سرطان روده بزرگ و سرطان‌های پوست، خون و ریه محافظت می‌کند. با این حال هنوز برای تصمیم‌گیری قطعی زود است و به تحقیقات بیشتری در خصوص اثرات ضدسرطان این ماده گیاهی نیاز است.
۹. روغن تخم کتان برای چی خوبه؟
روغن تخم کتان طی فرایندی به نام پرس سرد تولید می‌شود. دستگاه پرس سرد برای استخراج روغن از دانه‌ها استفاده می‌شود. شایان‌ذکر است که روغن تخم کتان حاوی مقدار بیشتری ALA نسبت به تخم کتان آسیاب شده است. به همین خاطر از آن برای کاهش رشد سلول‌های سرطانی، بهبود سلامت قلب، رفع مشکلات گوارشی مانند اسهال و یبوست، بهبود سلامت پوست و کاهش التهاب استفاده می‌شود. با این حال، تخم کتان حاوی مواد مغذی مفیدی مانند فیبر است که در روغن آن یافت نمی‌شوند.
متن انگلیسی:
healthline
If you use flaxseed oil, remember to store it in a cool, dark place and cook with it at low temperatures
ترجمه متن:
اگر از روغن تخم کتان استفاده می‌کنید، به خاطر داشته باشید که آن را در جای خنک و تاریک نگه دارید و با آن در دمای پایین پخت‌وپز کنید.
از تخم کتان برای درمان یبوست می‌خوای استفاده کنی؟ همین حالا مشاوره بگیر.
انواع محصولات تخم کتان
تخم کتان یکی از دانه‌های روغنی بسیار مفید است که سرشار از فیبر، پروتئین، اسیدهای چرب امگا ۳ و لیگنان‌ها است. این دانه‌ها به دلیل خواص تغذیه‌ای و درمانی فراوان، در انواع محصولات غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تخم کتان به‌صورت دانه، پودر، مکمل و روغن یافت می‌شود که هرکدام کاربردهای خاص خود را دارد.
| انواع | کاربردها |
|---|---|
| تخم کتان کامل | تخم کتان کامل رایج‌ترین شکل تخم کتان است که غنی از ویتامین‌ها، پروتئین، اسیدهای چرب امگا ۳ و مواد مغذی است و خواص بی‌شماری دارد. |
| پودر تخم کتان | تخم کتان آسیاب شده خواصی مشابه تخم کتان کامل دارد، اما هضم آن بسیار راحت‌تر است. به این خاطر که روده‌ها قادر به تجزیه پوسته بیرونی و سفت دانه‌های کامل نیستند. پس می‌توانید تخم کتان کامل را بخرید و آن را در یک آسیاب پودر کنید. |
| روغن تخم کتان | روغن تخم کتان را می‌توان در پخت‌وپز و به صورت موضعی استفاده کرد. |
| مکمل‌های تخم کتان | افرادی که قادر به افزودن تخم کتان به رژیم غذایی روزانه‌شان نیستند می‌توانند مکمل‌های دارویی حاوی تخم کتان را خریداری کنند. |
طریقه مصرف تخم کتان
بسته به این که کدام شکل تخم کتان را تهیه کرده‌اید می‌توانید از آن به روش‌های مختلفی استفاده کنید. در اینجا به چند راه ساده برای مصرف تخم کتان اشاره کرده‌ایم:
- پودر تخم کتان را به آب اضافه کنید یا آن را با اسموتی ترکیب کنید.
- روغن تخم کتان را به جای سس روی سالاد سبزیجات بریزید.
- کمی پودر تخم کتان را روی غلات بریزید تا فیبر بیشتری دریافت کنید و طعم خوشایندتری به غلات بدهید.
- تخم کتان را با ماست ترکیب کنید.
- تخم کتان را به کیک، کلوچه یا نان اضافه کنید.
- کمی تخم کتان را به گوشت گریل شده یا کبابی اضافه کنید.
- کمی تخم کتان را به فرنی صبحگاهی، گرانولا یا غلات صبحانه اضافه کنید.
- از تخم کتان برای طعم دادن به مرغ یا ماهی استفاده کنید.
- مقداری تخم کتان را به سوپ اضافه کنید تا غلیظ‌تر شود.
عوارض جانبی و مضرات تخم کتان
تخم کتان به دلیل خواص تغذیه‌ای فراوان، به عنوان یک مکمل غذایی محبوب شناخته می‌شود. با این حال، مانند هر ماده غذایی دیگری، مصرف بیش از حد یا در برخی شرایط خاص ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد. اگر چه تخم کتان فواید بسیار زیادی برای سلامتی دارد، اما ممکن است باعث بروز این عوارض جانبی شود:
- برای افرادی که عادت به دریافت فیبر زیاد ندارند، استفاده زیاد و ناگهانی از تخم کتان می‌تواند باعث مشکلات گوارشی همچون نفخ، دل درد و حالت تهوع شود.
- در موارد نادر، احتمال واکنش آلرژیک به تخم کتان و روغن تخم کتان وجود دارد.
- یکی از مضرات تخم کتان بالا بردن امکان خطر خونریزی حین جراحی و بعد از آن است. به همین خاطر در صورت امکان حداقل ۲ هفته قبل از جراحی، استفاده از آن را متوقف کنید.
- از آنجایی که برخی از ترکیبات تخم کتان ممکن است اثرات استروژن را تقلید کنند، کسانی که تحت هورمون درمانی هستند یا سرطان حساس به هورمون دارند، باید قبل از افزودن آن به رژیم غذایی‌شان با پزشک صحبت کنند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
تخم کتان به خاطر مواد مغذی و ترکیبات گیاهی مفیدی که دارد، محبوب شده است. مصرف این دانه به کاهش وزن، کنترل قند خون، سلامت قلب و گوارش، سلامت پوست و مو و پیشگیری از سرطان کمک می‌کند. به همین خاطر یک انتخاب عالی برای افرادی است که به‌سلامتی خود اهمیت می‌دهند. اگر شما هم می‌خواهید با این دانه‌های کوچک سلامت خود را بهبود دهید، بهتر است از متخصص تغذیه یا دکتر طب سنتی یک برنامه غذایی مناسب با این ماده را دریافت کنید و یا از خدمات غیرحضوری دکترتو برای مشاوره آنلاین طب سنتی یا متخصص تغذیه بدین منظور کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!