آشنایی با علائم و روش‌ های درمان یبوست کودکان

یبوست کودکان یک مشکل بسیار رایج است. برای اکثر کودکان، یبوست به معنای دفع مدفوع سفت، مشکل در دفع و یا دفع مدفوع کمتر از حد معمول است. در مواردی که هیچ بیماری یا مشکل خاصی باعث یبوست نشده‌باشد، به آن یبوست ایدیوپاتیک (غیرمرتبط با هرگونه بیماری) می‌گویند. تشخیص سریع یبوست کودکان برای جلوگیری از تبدیل آن به یک مشکل طولانی‌مدت (یبوست مزمن) اهمیت زیادی دارد.

یبوست در زبان عامیانه به‌عنوان کارنکردن شکم رایج است. پس اگر فکر می‌کنید شکم کودکتان خوب کار نمی‌کند یا در دفع مدفوع شکل دارد، بی‌توجه از کنار آن رد نشوید. مراجعه به متخصص کودکان و دکتر گوارش در این موارد ضروری است و از مشکلات سلامتی در آینده جلوگیری می‌کند. برای دریافت مشاوره و نوبت حضوری دکتر خوب برای یبوست کودکان نیز می‌توانید به سایت دکترتو مراجعه کنید. در ادامه همراه ما باشید که به بررسی دلایل، علائم و روش‌های درمان یبوست کودکان می‌پردازیم.

یبوست نوزادان و یبوست در کودکان چیست؟

کودکانی که یبوست دارند کمتر از ۲ بار در هفته دفع مدفوع دارند و به‌اصطلاح عامیانه شکم آن‌ها خوب کار نمی‌کند. هنگامی که دفع دارند هم دفع مدفوع سفت، خشک، کوچک و سخت یا دردناک است. برخلاف بزرگسالان، کودکان نمی‌دانند چه اتفاقی می‌افتد و بسته به سنشان، همیشه نمی‌توانند علائم خود را درست بیان کنند. ممکن است کودک شما مدتی قبل از اینکه شما متوجه شوید، یبوست شدید داشته‌باشد.

علائم یبوست در کودکان چیست؟

دفعات دفع مدفوع می‌تواند از نوزادی به نوزاد دیگر متفاوت باشد؛ بنابراین از فعالیت طبیعی روده‌ی کودک خود به‌عنوان پایه استفاده کنید. اگر کودک شما به طور معمول یک‌بار در روز دفع دارد و چند روز از آخرین مدفوع او می‌گذرد، این می‌تواند نشانه‌‌ی یبوست باشد.

بااین‌وجود اگر کودک شما علائم زیر را در فرایند دفع مدفوع دارد یعنی به یبوست مبتلا شده‌ است:

• در یک هفته اخیر حداقل ۳ بار دفع را نداشته است
• مدفوع او بزرگ و سفت است
• مدفوع او شبیه فضولات خرگوش یا گلوله‌های کوچک است
• در هنگام دفع مدفوع درد دارد یا خیلی زور می‌زند
• به علت بزرگی یا سفتی مدفوع در حین یا بعد از فرایند دفع خونریزی دارد
• احساس شکم‌درد دارد که پس از دفع مدفوع رفع می‌شود
• کم‌اشتها بودن کودک و نوزاد را مشاهده می‌کنید
• نفخ یا تورم شکم دارد.

علائم یبوست شدید در کودکان

یبوست شدید می‌تواند باعث گیرکردن مدفوع شود، یعنی یک مدفوع بسیار بزرگ در قسمت تحتانی روده، معمولاً درست بالای مقعد، در بخشی به نام رکتوم گیر می‌کند. این امر می‌تواند باعث شود که کودک شلوار خود را مرتباً با مدفوع بسیار نرم یا مخاط آغشته به مدفوع کثیف کند. معمولاً این حالت توسط والدین با اسهال اشتباه گرفته‌می‌شود. در نوزادان به‌این‌علت که بیان احساسات برای آن‌ها مشکل‌تر است، ممکن است علائمی نظیر موارد زیر وجود داشته‌باشد:

• گریه در حین دفع مدفوع
• علائمی برای مخالفت با دفع مدفوع مانند روی زمین کوبیدن پاها، دویدن به اطراف، گریه کردن یا امتناع از نشستن روی توالت.

تب و یبوست در کودکان نشانه چیست؟ (یبوست کودکان همراه با تب)

یبوست و تب می‌توانند هم‌زمان رخ دهند، اما این لزوما به این معنا نیست که یبوست باعث تب شما شده‌است. تب ممکن است ناشی از یک بیماری زمینه‌ای باشد که با یبوست نیز مرتبط است. درنتیجه باید برای درمان به دنبال نشانه‌های بیشتری بود. این تب خصوصا اگر با دردهای شکمی شدید، حالت تهوع و خون در مدفوع همراه باشد به بررسی‌های پزشکی دقیقی نیاز دارد. برای درمان تب ناشی از یبوست مزمن کودک حتما به متخصص مراجعه کنید تا از عوارض آن جلوگیری شود.

اسهال بعد از یبوست در کودکان

در بسیاری از مواقع کودکان بعد از تحمل یک دوره یبوست، دچار اسهال می‌شوند. هنگامی که مدفوع به دلیل یبوست و بعد از رفع آن مانند اسهال سرریز می‌شود، به آن انکوپرزیس می‌گوییم. Encopresis می‌تواند برای کودکان و والدین بسیار نگران‌کننده باشد زیرا می‌تواند شبیه اسهال ناشی از عفونت باشد.

بااین‌حال، در واقع بدن کودک تلاش می‌کند مقدار زیادی مدفوع را تخلیه کند و به همین دلیل این‌طور به نظر می‌رسد که کودک مسهل است. در واقع نشت مدفوع آبکی می‌کند که شبیه اسهال است به علت یبوست شدید و انسداد روده اتفاق می‌افتد.

چه زمانی یبوست در کودکان خطرناک است؟

هنگامی که فرزند شما به یبوست دچار می‌شود، اولین سوالی که ذهن شما را درگیر می‌کند این است که تا چند روز این علامت طبیعی است! همچنین در رابطه با سن کودک یا نوزاد، ممکن است سوالات زیر را از خود بپرسید:

• مدفوع نکردن کودک دو ساله تا چند روز طبیعی است؟
• شکم نوزاد کار نمیکنه، تا چند روز می‌توان صبر کرد؟
• کار نکردن شکم کودک ۳ ساله طبیعی است؟
• دستشویی نکردن نوزاد طبیعی است؟
• خون در مدفوع کودک ۳ ساله خطرناک است؟
• نوزادم شکمش کار نمیکنه، این خطرناکه؟

طبیعی است که این سوالات را بپرسید و نگران مدفوع نکردن فرزند خود در سنین مختلف باشید. کودکی که کمتر از ۲ بار در هفته دفع مدفوع داشته باشد، به یبوست دچار شده است و اجابت مزاج غیرطبیعی است. همچنین در جدول زیر به میانگین دفع مدفوع در کودکان اشاره کرده‌ایم.

سن کودک	میانگین دفع مدفوع
تازه متولد شده تا یک ماهگی	۴ تا ۶ بار در روز
۱ تا ۳ ماهگی	۳ تا ۵ بار در روز
۳ تا ۶ ماهگی	۲ تا ۵ بار در روز
۶ ماهگی تا ۱۲ ماهگی	۱ تا ۴ بار در روز
۱ سالگی تا ۳ سالگی	۱ تا ۳ بار در روز
۳ سالگی تا ۶ سالگی	۱ تا ۲ بار در روز
۶ تا ۱۲ سالگی	۱ بار در روز

با دیدن علائم یبوست در کودکان به چه دکتری مراجعه کنیم؟

اگر نوزاد یبوست گرفت چه کنیم؟ اگر تعداد دفعات دفع کودک مانند همیشه و روتینی که دارد نیست یا علائمی مانند تب، بی اشتهایی در کودکان، مدفوع همراه با درد و خونریزی یا نفخ‌های طولانی‌مدت در کودک دیده‌می‌شود، در این شرایط باید برای درمان یبوست کودک به یک پزشک مراجعه کرد.

خصوصا زمانی که درمان‌های خانگی یبوست در کودکان نتیجه‌ای ندارد. بهتر است برای درمان یبوست کودکان زیر دو سال به متخصص اطفال مراجعه کرد. در کودکان بالای ۳ سال هم یک متخصص اطفال یا یک نوبت دکتر گوارش و کبد می‌تواند به درمان یبوست آنها کمک کند. در پنل دکترتو می‌توانید اقدام به گرفتن نوبت حضوری یا تلفنی کنید.

درمان یبوست در کودکان چیست؟

برای درمان فوری اقدام کنید.

دکتر اطفال آنلایندکتر اطفال خوب

علت یبوست در کودکان چیست؟ (دلیل یبوست کودکان)

در حالت طبیعی روده بزرگ آب را از باقی‌مانده مواد غذایی جذب می‌کند. در انتها وقتی مدفوع به راست‌روده می‌رسد، حالت جامدی دارد. وقتی کودک شما یبوست دارد، حرکات ماهیچه روده بزرگ بسیار کند می‌شود. این باعث می‌شود مدفوع با سرعت کمتری در روده بزرگ حرکت کند و روده بزرگ بیشتر از حد معمول آب جذب می‌کند. در این حالت مدفوع بسیار سفت و خشک می‌شود.

به‌طورکلی علت واحد و مشخصی برای یبوست کودکان وجود ندارد. دلایل متعددی می‌توانند منجر به کارنکردن شکم نوزادان و کودکان شوند. برخی از دلایل رایج این مسئله به شرح زیر هستند:

علت یبوست کودکان زیر دو سال	علت یبوست در کودکان بالای ۲ سال	روش درمان یبوست کودکان
خودداری و ترس از توالت رفتن	—	تغییر رفتار کودک و تشویق آنها به استفاده و نشستن روی توالت
رژیم غذایی	رژیم غذایی	مصرف مواد غذایی پر فیبر و مصرف آب و مایعات، آبمیوه‌ها، میوه‌های خشک و پوره میوه
کم‌تحرکی کودک	فعالیت نداشتن	تشویق کودکان بالای سه سال به ورزش‌کردن و انجام بازی‌های دارای تحرک برای کودکان زیر سه سال
—-	مصرف شیر گاو	تغییر در رژیم غذایی و مشورت با متخصص تغذیه
سابقه خانوادگی	سابقه خانوادگی	دریافت یک رژیم غذایی مناسب از پزشک و مصرف داروهای درمان یبوست مطابق سن و شرایط پزشکی
عفونت‌های گوارشی و بیماری‌های زمینه‌ای	عفونت‌های گوارشی و بیماری‌های زمینه‌ای	درمان عفونت با داروهای اختصاصی و کنترل بیماری بر اساس نظر متخصص اطفال

۱. رژیم غذایی

رژیم غذایی در عملکرد دستگاه گوارش تأثیر زیادی دارد. یکی از چیزهایی که به حرکات روده‌ای کمک زیادی می‌کند، فیبر است. فیبر در سبزیجات و برخی میوه‌ها به مقدار زیادی وجود دارد؛ بنابراین مطمئن شوید که کودک شما مقدار کافی میوه و سبزیجات استفاده می‌کند. خوردن بیش از حد غذاهای پرچرب و کم فیبر باعث یبوست می‌شود، از جمله:

• فست‌فودها
• غذاهای ناسالم
• یبوست نوزاد با شروع غذای کمکی
• یبوست نوزاد با شیر خشک (می‌توان از شیر خشک ضد یبوست نوزادان استفاده کرد)
• یبوست نوزاد با شیر مادر
• نوشابه.

علت زور زدن کودک دو ساله هنگام مدفوع (یا سنین بالاتر) می‌تواند داشتن یک رژیم غذایی نامناسب باشد! برای تشخیص علت یبوست و درمان آن می‌توانید به دکتر کودکان مراجعه کنید. برای پیدا کردن بهترین دکتر کودکان و دریافت اولین نوبت، می‌توانید از دکترتو کمک بگیرید.

۲. ننوشیدن کافی آب و سایر مایعات علت پشکلی شدن مدفوع کودک

زمانی‌که غذای اصلی نوزادان از شیر مادر به شیر خشک تغییر می‌کنند یا زمانی که شروع به خوردن غذاهای جامد می‌کنند و همچنین وقتی نوزاد یا کودک به‌اندازه کافی آب ننوشد هم ممکن است به یبوست مبتلا شود. البته بهتر است در این زمینه مراقب بود که نوشیدن آب زیاد قبل از خواب علت شب ادراری کودکان نشود.

۳. ورزش نکردن و تحرک کم روزانه علت خشک شدن و مدفوع کلفت در کودکان

کودکانی که زیاد تلویزیون تماشا می‌کنند و بازی‌های ویدئویی انجام می‌دهند، به‌اندازه کافی ورزش نمی‌کنند. ورزش به حرکت غذای هضم شده در روده کمک می‌کند. به‌عبارت‌دیگر ورزش و فعالیت بدنی به بهبود عملکرد ماهیچه‌هایی که مسئول حرکات روده هستند کمک می‌کند؛ بنابراین نداشتن تحرک کافی و ورزش می‌تواند منجر به یبوست در کودکان شود.

۴. مشکلات و مسائل عاطفی

گاهی کودکان تمایلی به استفاده از توالت در مکان‌های عمومی ندارند و از دفع مدفوع جلوگیری می‌کنند. آموزش استفاده از توالت در سنین خیلی پایین برای مستقل‌شدن آن‌ها می‌تواند برای آن‌ها سخت باشد و منجر به خودداری از دفع به‌موقع مدفوع شود.

کودکانی با خانواده خود بحث یا درگیری دارند هم ممکن است از روی لجبازی از دفع به‌موقع مدفوع خودداری کنند. در کودکانی که به‌خاطر مدرسه و یا رفتار خانواده، دوستان و اطرافیان استرس زیادی دارند هم ممکن است از دفع مدفوع جلوگیری کنند و ابتلا به یبوست در آنها بیشتر است.

متن انگلیسی:
«Some diseases that commonly cause constipation include celiac disease, hypothyroidism, inflammatory bowel disease, spinal cord issues, neuromuscular diseases, lead poisoning, and anal malformations.»
ترجمه فارسی:
«برخی از بیماری‌هایی که معمولاً باعث یبوست می‌شوند شامل بیماری سلیاک، کم‌کاری تیروئید، بیماری التهابی روده، مشکلات نخاعی، بیماری‌های عصبی-عضلانی، مسمومیت با سرب و ناهنجاری‌های مقعدی هستند.»

به نقل از سایت choc

۵. بازیگوشی کودکان

برخی از کودکان به علائم و پیغام‌هایی که سیستم عصبی بدن برای دفع مدفوع به آن‌ها می‌دهد، توجه نمی‌کنند. این ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که کودکان بیش‌از‌حد مشغول بازی هستند. در این حالت کودکان فراموش می‌کنند که به دستشویی بروند.

یبوست در شروع اولین سال تحصیلی هم می‌تواند شایع باشد. در این زمان کودکان به دلیل سخت‌گیری و قوانین مدارس، نمی‌توانند هر زمانی که احساس نیاز به دفع کنند به دستشویی بروند. در این شرایط کودکان باید روتین روده خود را تغییر دهند که می‌تواند علتی برای یبوست کودکان باشد.

۶. مشکل فیزیکی یا بیماری زمینه ای علت سفت شدن مدفوع نوزاد یا کودک

یبوست به‌ندرت می‌تواند ناشی از یک مشکل فیزیکی بزرگ‌تر باشد. این مشکلات فیزیکی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مشکلات دستگاه گوارشی مانند روده، راست‌روده یا مقعد
• اختلالات سیستم عصبی، مانند فلج مغزی
• مشکلات غدد درون‌ریز، مانند کم کاری تیروئید
• برخی داروها مانند مکمل‌های آهن، برخی داروهای ضدافسردگی و مسکن‌ها مانند کدئین.

۷. یبوست کودکان با شیر گاو (ایا شیر پاستوریزه باعث یبوست میشود؟)

یکی از سوالات رایج والدین این است که ایا شیر گاو باعث یبوست در کودکان می‌شود؟ در پاسخ باید گفت بله در مواردی ممکن است مصرف شیر گاو موجب بروز یبوست در کودکان شود. برخی از کودکان به دلیل ناتوانی در تحمل پروتئین موجود در شیر گاو دچار یبوست می‌شوند.

۸. آیا شربت زینک باعث یبوست در کودکان می شود؟

چی برای یبوست کودکان خوبه؟ شربت زینک سولفات برای کودکان در حد معمول موجب بروز یبوست در کودکان نمی‌شود. اما مصرف بیش‌ازحد روی می‌تواند با تداخل در جذب سایر مواد مغذی ضروری مانند مس و آهن که برای حفظ منظم بودن روده مهم هستند، باعث یبوست در کودکان شود.

۹. یبوست در کودکان تا چند روز طبیعی است؟

یبوست در کودکان و یبوست نوزاد چند روزه و اطفال شیرخوار معمولا جدی نیست و به دلایل مختلفی بروز آن طبیعی است. بااین‌حال این یبوست نباید بیشتر از دو هفته طول بکشد و اگر یبوست در کودکان از این بیشتر طول کشید یا با نشانه‌هایی مانند تب همراه بود، می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد که به مراجعه به پزشک نیاز دارد.

روش تشخیص یبوست در کودک چیست؟

پدر و مادر کودک احتمالا اولین کسانی هستند که متوجه یبوست کودک خود می‌شوند. شما باید به ریتم دفع مدفوع فرزند خود دقت کنید و اگر متوجه تغییری در آن شدید باید به دنبال دلیل آن باشید. متخصص کودکان از شما در مورد بیماری‌های قبلی فرزندتان از شما سؤال خواهد کرد. او همچنین احتمالا درباره رژیم غذایی و الگوهای فعالیت بدنی فرزندتان سؤالاتی را از شما خواهد‌پرسید.

معاینه شکم کودکان شما احتمالا شامل معاینه فیزیکی مقعد (واردکردن انگشت با دستکش در مقعد کودک) برای بررسی ناهنجاری‌ها یا وجود مدفوع نهفته است. مدفوع یافت‌شده در رکتوم ممکن است برای وجود خون، آزمایش شود. آزمایش‌های گسترده‌تر معمولا فقط برای شدیدترین موارد یبوست در نظر گرفته‌می‌شود. وجود خون در مدفوع خطرناک است.

متخصص پزشکی اطفال در صورت لزوم، این آزمایش‌ها را درخواست خواهد‌داد:

• تصویربرداری اشعه ایکس از شکم: این تست استاندارد اشعه ایکس به پزشک اجازه می‌دهد تا ببیند آیا انسدادی در شکم کودک شما وجود دارد یا خیر.
• تست تحرک: در این آزمایش، یک لوله نازک به نام کاتتر در مقعد قرار داده می‌شود تا هماهنگی ماهیچه‌هایی را که کودک برای دفع مدفوع استفاده می‌کند، اندازه‌گیری کند.
• بیوپسی رکتوم: در این آزمایش، نمونه کوچکی از بافت پوششی راست‌روده گرفته می‌شود تا ببیند آیا سلول‌های عصبی طبیعی هستند یا خیر.
• مطالعه ترانزیت یا مطالعه نشانگر: کودک شما یک کپسول حاوی نشانگرهایی را می‌بلعد که در اشعه ایکس نشان داده‌می‌شود. پزشک نحوه حرکت نشانگرها در دستگاه گوارش کودک را تجزیه‌وتحلیل خواهد‌کرد.

راه های درمان یبوست کودکان (بازه سنی ۱ تا ۱۰ سال) چیست؟

ملین‌ها (قرص های مسهل، بهترین داروی علاج یبوست کودکان) اغلب برای کودکانی که غذاهای جامد می‌خورند، در کنار تغییر در رژیم غذایی، مصرف فیبر و ضد یبوست کودکان و همچنین شیوه زندگی توصیه می‌شود. ممکن است چندین ماه طول بکشد تا درمان‌ها مؤثر واقع شوند، اما به تلاش خود ادامه دهید. به یاد داشته باشید که درمان با ملین ممکن است باعث افزایش مشاهده لکه آلودگی بر لباس کودک تا قبل از بهبود او شود.

هنگامی‌که یبوست کودک شما برطرف شد، مهم است که از عود مجدد آن جلوگیری کنید. پزشک ممکن است توصیه کند که کودک برای مدتی به مصرف ملین ادامه دهد تا مطمئن شوید که مدفوع او آن‌قدر نرم می‌ماند که به‌طور منظم دفع می‌شود. اگر فکر می‌کنید فرزندتان دچار یبوست است به متخصص اطفال مراجعه کنید. درمان یبوست به سن کودک شما بستگی دارد. هر چه کودک مدت طولانی‌تری یبوست داشته‌باشد، بازگشت به حالت عادی برای او دشوارتر می‌شود، بنابراین مطمئن شوید که زودتر از پزشک کمک بگیرید.

سؤالی که پیش می‌آید این است که برای درمان یبوست کودک چه‌کار کنیم؟ در ادامه به بررسی روش‌های مختلف درمان یبوست کودکان می‌پردازیم.

۱. درمان فوری یبوست کودکان زیر ۲ سال – قرص و شربت برای یبوست کودکان زیر دو سال

اگر کودک زیر ۲ سال شما درگیر یبوست است، تغییرات ساده‌ای را در رژیم غذایی نوزاد خود در نظر بگیرید. می‌توانید کمی آب یا آب‌میوه را به رژیم غذایی روزانه کودک اضافه کنید. علاوه‌بر تغذیه معمول، مقدار کمی آب یا یک وعده روزانه آب سیب، آلو یا گلابی صددرصد پخته‌شده را به‌صورت پوره به کودک خود بدهید. این آب‌میوه‌ها حاوی سوربیتول، شیرین‌کننده‌ای است که مانند یک ملین عمل می‌کند و به درمان فوری یبوست کودکان زیر ۲ سال تا درمان یبوست نوزاد ۱۵ روزه کمک زیادی می‌کند.

درمان خانگی یبوست کودکان ۲ ساله

در کودکان ۲ ساله هم می‌توان مانند مواردی که در بالا گفته‌شد، به درمان یبوست آنها کمک کرد. بااین‌حال ممکن است در این سن چالش تشویق کودک برای استفاده از توالت کمی بیشتر باشد. مورد دیگر این که اگر کودکان زیر دو سال هنوز در حال تغذیه با شیر مادر باشند، تغییر در تغذیه مادر هم برای درمان یبوست آنها اهمیت دارد. بهتر است در غذاهای کودکان زیر دو سال از روغن‌زیتون یا کره پاستوریزه استفاده شود تا از بروز یبوست در آنها به میزان زیادی جلوگیری کرد.

آیا شربت انجیر برای یبوست کودکان خوب است؟ شربت برای یبوست شدید کودکان

به‌طورکلی شربت انجیر برای یبوست شدید کودکان جزء مواد مسهل محسوب می‌شود. خوردن شربت انجیر فیژان برای یبوست کودکان مانند خود انجیر به دفع راحت مدفوع و درمان یبوست کودکان کمک‌می‌کند.

شربت انجیر فیژان را چگونه و چه موقع مصرف کنیم؟ به اندازه ۱۰ تا ۲۰ میلی‌لیتر و دو بار در روز کافی است. قیمت شربت انجیر برای یبوست کودکان نیز ۶۵ هزار تومان است.

درمان یبوست کودکان با خاکشیر – درمان خانگی یبوست کودکان ۲ساله

ترکیب خاکشیر با آب گرم و کمی شکر می‌تواند برای درمان یبوست کودکان معجزه کند. اگر روزانه این ترکیب را به کودکی یبوست دارد بدهیم، به‌تدریج مشکل یبوست کودک برطرف‌شده و عمل دفع راحت‌تر انجام می‌شود. دلیل آن هم این است که خاکشیر و آب گرم حرکت عضلات روده را بهبود می‌بخشد. خاکشیر و گلاب برای درمان یبوست کودکان نیز معجزه می‌کند و خاکشیر درمان فوری یبوست کودکان را امکان پذیر می‌کند.

برای تشخیص علت یبوست و درمان آن می‌توانید به دکتر کودکان مراجعه کنید. برای پیدا کردن بهترین دکتر کودکان و دریافت اولین نوبت، می‌توانید از دکترتو کمک بگیرید.

۲. درمان یبوست کودکان بالای ۳ سال

سن ۳ سالگی اوج بروز مشکل یبوست در کودکان است زیرا معمولا بروز یبوست در کودکان بیشتر مربوط به دوران آموزش دستشویی‌رفتن رخ می‌دهد (یبوست در پسران شیوع بیشتری دارد.). از آنجایی که کودک برای گذار از پوشک‌شدن به استفاده از توالت، چالش‌های زیادی را تجربه می‌کند، سعی می‌کنند مدفوع خود را نگه‌داشته و به مشکل یبوست دچار می‌شوند.

مصرف برخی میوه‌ها مانند انجیر، سیب و آلو (به‌صورت خشک‌شده یا به‌صورت آبمیوه) که حاوی سوربیتول بالایی است هم می‌تواند به درمان یبوست در کودکان بالای ۳ سال کمک کند. می‌توان از حمام آب گرم نیز برای درمان خانگی یبوست در کودکان استفاده کرد. خصوصا اگر هنگام حمام، از ماساژ شکمی ملایم نیز برای آنها استفاده شود.

تغذیه مناسب برای پیشگیری و درمان کار نکردن شکم کودک ۳ ساله ( که شامل رژیم غذایی با فیبر بالا به همراه مصرف مایعات به میزان کافی است) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نوشیدنی‌هایی مانند خاکشیر یا آب گرم هم می‌توانند به درمان یبوست کودکان بالای ۳ سال کمک زیادی کنند.

 نکته مهم دیگر تغییر رفتار کودکان است. معمولا در بسیاری از موارد یبوست در کودکان به دلیل ترس آنها در این سن و ممانعتشان از نشستن روی توالت است. با تمرین‌های مکرر و تشویق کودک برای نشستن روی توالت می‌توان تا حد زیادی از بروز یبوست در آنها جلوگیری کرد.

در نهایت این که ورزش و فعالیت‌های بدنی برای درمان و رفع یبوست کودکان بخصوص در سن ۳ تا ۵ سالگی بسیار مهم است. بی‌تحرکی می‌تواند یکی از دلایل اصلی یبوست کودکان باشد؛ بنابراین حتما مطمئن شوید که کودک در طول روز به میزان کافی فعالیت‌های بدنی دارد و ترجیحا یک ورزش را هم دنبال می‌کند.

۳. درمان یبوست در کودکان ۴ ساله تا ۵ ساله

در کودکان ۴ سال به بالا می‌توان علاوه‌بر روش‌های ذکرشده در بالا از روش‌های درمانی و دارویی دیگری نیز کمک‌گرفت. برای مثال اگر مصرف قرص، پودر یا مکمل مایع برای کودک چالش‌برانگیز به نظر می‌رسد، یک ملین جویدنی نرم ممکن است بهترین راه‌حل شما باشد. جویدن‌های نرم دولکولاکس برای کودکان ۴ سال به بالا بی‌خطر بوده و فاقد محرک است.

۴. درمان یبوست در کودکان ۷ ساله + درمان یبوست در کودکان ۹ ساله

در کودکان ۷ تا ۹ ساله برای درمان یبوست می‌توان از تمامی روش‌هایی که در بالا اشاره شد، استفاده‌کرد. اما به‌صورت اختصاصی در این گروه سنی می‌توان با نظر پزشک و در صورت مزمن بودن از شیاف و قرص بیزاکودیل برای یبوست در کودکان نیز کمک‌گرفت تا سریع‌تر و بهتر یبوست در آنها درمان شود. گاهی نیز از قرص سیلاکس برای درمان یبوست در کودک استفاده می‌شود.

۵. درمان یبوست در کودکان اوتیسم

رژیم غذایی نامناسب، ناراحتی‌های اجتماعی، مصرف مایعات کم، رفتارهای پرخاشگرانه، تداخلات داروها و برنامه‌های درمانی، همگی ممکن است در تبدیل شدن یبوست به موضوعی مهم برای کودکان در طیف اوتیسم نقش داشته باشند. در حال حاضر، Miralax موثرترین دارو برای بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم و ​​یبوست شدید و مزمن است.

۶. دارو و قرص برای یبوست کودکان

داروهایی که برای درمان یبوست کودکان تجویز می‌شوند بسته به سن کودک و میزان و شدت یبوست می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال اگر تجمع مواد مدفوعی باعث انسداد شده‌باشد، پزشک کودک شما ممکن است از یک ملین با تنقیه برای رفع انسداد کمک بگیرد.

داروها و قرص تخلیه کننده و روان کننده روده یبوست کودکان، می‌توانند به‌صورت شیاف یا شربت برای کودکان زیر سه سال تجویز شوند. در کودکان بالای سه سال هم ممکن است داروها به‌صورت پودری، قرص، شیاف یا شربت باشند. از جمله داروهای ملین تجویزی برای درمان یبوست کودکان می‌توان به پلی‌اتیلن گلیکول‌ها مانند MiraLax یا GlycoLax و روغن‌های معدنی اشاره‌کرد.

۷. انواع بهترین شیاف برای یبوست کودکان

یکی از رایج‌ترین و سریع‌ترین درمان‌هایی که برای رفع یبوست کودکان، خصوصا کودکان زیر ۳ سال وجود دارد، شیاف است. شیاف می‌تواند به میزان قابل‌توجهی به درمان یبوست کودکان کمک‌کند. شیاف گلیسیرین و شیاف بیزاکودیل از جمله داروهایی است که به‌صورت ملین عمل کرده و برای درمان یبوست در کودکان زیر ۱۰ سال از آنها استفاده می‌شود. البته استفاده از این شیاف‌ها باید حتما با نظر پزشک معالج باشد.

۸. بهترین ملین و بهترین شربت برای یبوست کودکان چیست؟

برای درمان یبوست کودکان می‌توان از شربت‌های ملین هم استفاده‌کرد. این شربت‌ها انواع مختلفی دارند. شربت کرمافین یک ملین ملایم و موثر است که به‌راحتی یبوست را تسکین می‌دهد. کرمافین دارای دو ماده اصلی است:

• شیر منیزیا
• پارافین مایع (نباید بدون اجازه پزشک و در سنین پایین استفاده شود)
• شربت لاکساپلاس برای کودکان

 اینها به کشیدن آب به داخل روده و همچنین حفظ آب و چربی در مدفوع کمک می‌کنند. شربت Sananitos هم یک شربت حاوی فروکتواولیگوساکارید و پنیرک که به‌صورت ملین عمل کرده و برای درمان یبوست کودکان از آن استفاده می‌شود.

شربت یبوست کودکان باریج – درمان فوری یبوست کودکان طب سنتی

دارو و شربت گیاهی باریج یک ملین و مسهل برای درمان یبوست است (شربت یبوست کودکان خارجی نیست و ساخت ایران است). این دارو به کودکانی که مشکلات هضم غذا دارند نیز کمک زیادی می‌کند.

متن انگلیسی:
«First line treatment of all idiopathic constipation in children is with laxatives, usually macrogols. Prompt treatment may prevent constipation becoming chronic.»
ترجمه فارسی:
«خط اول درمان تمام یبوست‌های ایدیوپاتیک یا اولیه در کودکان با ملین‌ها، معمولا ماکروگول (نوعی داروی درمانی) است. درمان سریع ممکن است از مزمن‌شدن یبوست جلوگیری کند.»

به نقل از سایت england

۹. قطره برای یبوست نوزاد

در نوزادان و کودکان زیر ۲ سال هم می‌توان از قطره یبوست کودکان کولوکسیل و شربت دی سیکلومین برای کودکان استفاده کرد. این قطره یک نرم‌کننده ملایم مدفوع برای رفع یبوست در نوزادان و کودکان تا ۳ سال است.

قطره دایمتیکون نیز برای کودکانی که در کنار یبوست به نفخ معده دچار هستند کمک می‌کند. این دارو با کند‌ کردن حرکات طبیعی روده و عضلات معده عمل می کند.

۱۰. جراحی یبوست کودکان

سکوستومی جراحی است که برای پاکسازی روده کودک از مدفوع در زمانی که درمان‌های دیگر موثر نبوده‌اند استفاده می‌شود. این روش بیشتر برای کودکان مبتلا به بی‌اختیاری مدفوع ناشی از مشکلات بیماری زمینه‌ای استفاده می‌شود.

۱۱. درمان یبوست کودکان در طب سنتی و داروی گیاهی برای کارکردن شکم نوزاد

از نظر طب سنتی و طب اسلامی برخی از خوردنی‌ها می‌تواند به رفع و پیشگیری از یبوست کمک‌کند. طب سنتی توصیه‌های زیر را برای درمان یبوست می‌کند:

• استفاده از انجیر خشک آغشته به عسل پیش از غذا
• خوردن سیب بعد از غذا
• مصرف ناشتای یک قاشق سوپ‌خوری خاکشیر با یک‌تکه نبات در یک لیوان آب گرم
• استفاده از نعنا یا ریحان همراه غذا
• ورزش‌کردن.

درمان یبوست کودکان با فلوس + طریقه مصرف فلوس برای یبوست کودکان

فلوس یک گیاه داری غلاف، دانه و پوسته چوبی است که می‌توان آن را به‌صورت دم‌نوش برای درمان یبوست کودکان مورداستفاده قرار داد. گیاه فلوس به دلیل لعاب و املاح خود، خواص مسهلی دارد. میلین‌ها به افزایش حرکات موضعی و دودی روده کمک می‌کنند تا راحت‌تر بتواند مدفوع کودک را دفع کند.

این درمان گیاهی می‌تواند هم برای کودکان بالای ۳ سال و هم کودکان زیر ۲ سال استفاده شود. در کودکان بالای ۳ سال می‌توان دم‌نوش فلوس را به همراه عسل به کودک داد. مصرف فلوس برای یبوست کودک چند ساعت بعد نتیجه میده؟ گیاهان دارویی معمولا در مدت زمان دیرتری نسبت به داروی شیمیایی جواب می‌دهند اما خواص طولانی مدتی دارند. قبل از مصرف حتما با متخصص طب سنتی مشورت کنید.

۱۲. بهترین غذا برای یبوست کودکان چیست؟

برای یبوست کودکان چی خوبه و غذای یبوست کودکان کدامند؟ معمولاً تغییر در رژیم غذایی کودک می‌تواند به بهبودی یبوست کمک زیادی کند. با روش‌های زیر به کودک خود کمک کنید که فیبر بیشتری مصرف کند:

• افزودن میوه و سبزیجات بیشتر به رژیم غذایی کودک
• بهترین صبحانه برای یبوست کودکان با افزودن غلات کامل و نان بیشتر. برچسب‌های مواد تشکیل‌دهنده روی بسته‌بندی مواد غذایی را برای غذاهایی که فیبر بیشتری دارند، بررسی کنید
• از کودک خود بخواهید مایعات بیشتری بنوشد
• محدودکردن فست‌فودها و غذاهای ناسالم که اغلب سرشار از چربی هستند. به‌جای آن وعده‌های غذایی و میان وعده‌های متعادل‌تری فراهم کنید
• محدودکردن نوشیدنی‌های حاوی کافئین، مانند نوشابه و چای
• محدودکردن شیر. کاملاً طبق دستور پزشک مصرف شود.

همچنین از کودک خود بخواهید که وعده‌های غذایی خود را در یک برنامه منظم بخورد. خوردن یک وعده غذایی اغلب باعث نیاز به دفع در عرض ۳۰ تا ۶۰ دقیقه می‌شود. صبحانه را زود سرو کنید. این کار به کودکان فرصت می‌دهد تا قبل از رفتن به مدرسه در خانه مدفوع خود را دفع کنند.

۱۳. ورزش و درمان یبوست

داشتن تحرکات و ورزش بیشتر هم می‌تواند به رفع یبوست و هضم بهتر غذا کمک می‌کند. داشتن میزان مناسب تحرک و ورزش به حرکات طبیعی روده کمک می‌کند تا غذا را در حین هضم به جلو براند. افرادی که زیاد حرکت نمی‌کنند اغلب یبوست دارند. از فرزندتان بخواهید به‌جای تماشای تلویزیون یا سایر فعالیت‌های داخل خانه، بیرون برود و بازی کند.

۱۴. درمان فوری یبوست کودکان با صابون

تنقیه کف صابون یکی از روش‌های درمان یبوست است. به‌طورکلی تنقیه روشی است که طی آن مایعی را از مقعد وارد روده می‌کنند. این مایع ممکن است دارای خاصیت دارویی باشد و یا فقط برای تخلیه راست‌روده بکار گرفته شود. همچنین برخی از افراد از آن برای درمان بی‌اختیاری مدفوع یا پاک‌سازی روده از یک عمل پزشکی استفاده می‌کنند.

رفع سریع یبوست حاد با صابون یکی از رایج‌ترین انواع آن، به‌ویژه برای یبوست است. ترکیبی از آب مقطر و مقدار کمی صابون است. صابون به‌آرامی روده شما را تحریک می‌کند که به تحریک حرکات روده و دفع مدفوع کمک می‌کند.

به‌خاطر داشته باشید که تنقیه کف صابون معمولا فقط در مواردی برای درمان یبوست استفاده می‌شود که به کودک به درمان‌های دیگر مانند ملین‌ها پاسخ نداده‌‌باشد. همچنین فقط درصورتی‌که پزشک پیشنهاد دهد از تنقیه کف صابون استفاده کنید.

۱۵. درمان قطعی یبوست کودکان چیست؟

علاوه‌بر تغییر رژیم غذایی و تغییر عادات مثبت رفتاری کودک، برای درمان قطعی یبوست کودکان شاید مجبور به مصرف دارو برای آنها شوید. خصوصا در مواردی که یبوست کودک بسیار مزمن و شدید است، باید با مراجعه به پزشک داروهای موردنیاز را دریافت کرد. توصیه شده است که روش رفع و درمان سریع یبوست حاد کودکان با روغن زیتون و درمان یبوست کودکان با پودر پیدرولاکس نیز جوابگو است.

درمان یبوست نوزاد تازه متولد شده و نوزاد شیرخوار چیست؟

راه‌هایی مانند افزایش فیبر در رژیم غذایی، استفاده از غلات سبوس‌دار و مصرف مقادیر زیاد میوه، سبزیجات و آب ممکن است برای درمان فوری یبوست شدید کودکان و نوزادان در خانه مناسب نباشد. توصیه‌های معمول پرستار یا پزشک کودک خود را در مورد مصرف مواد جامد برای نوزادان کمتر از ۱ سال دنبال کنید.

توصیه های زیر برای درمان یبوست در نوزادان هستند:

• اگر کودک شما با شیشه شیر تغذیه می‌شود، مطمئن شوید که شیر خشک درست تهیه شده‌است. همیشه ابتدا آب را اندازه بگیرید و سپس پودر را اضافه کنید
• نوشیدنی اضافی آب به نوزاد بدهید
• ماساژ ملایم شکم می‌تواند کمک‌کننده باشد
• حمام آب گرم ممکن است به شل‌شدن عضلات کودک کمک‌کند
• فقط داروهای تجویز‌شده توسط پزشک را به او بدهید.

نکاتی که بهتر است به یاد داشته‌باشید:

• آب آلو را به نوزادان زیر ۶ ماه ندهید. این آب آلو حاوی یک محرک طبیعی روده است، حتی اگر رقیق شده‌باشد.
• هیچ شکلی از شکر، عصاره مالت یا غلات برنج را به شیر خشک اضافه نکنید. این به جلوگیری از یبوست کمک‌نمی‌کند.
• مواد جامد را قبل از ۴ تا ۶ ماهگی وارد رژیم غذایی نکنید.

درمان خانگی یبوست کودکان و نوزادان – درمان یبوست کودکان در خانه

بهترین درمان برای یبوست کودکان چیست؟ یبوست در نوزادان و کودکان نوپا به‌ندرت ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد. چندین درمان خانگی می‌تواند به نرم شدن مدفوع و رفع یبوست کودکان کمک‌کند:

• نوشیدن آب بیشتر و آبمیوه: زمانی که مدفوع خشک و سفت می‌شود، یبوست ایجاد می‌شود. نوشیدن آب می‌تواند مدفوع را نرم کند و دفع آن را آسان‌تر کند. آب‌میوه هم برای رفع یبوست مؤثر است؛ زیرا برخی از آب‌میوه‌ها حاوی شیرین‌کننده مصنوعی سوربیتول است. مصرف پودر سوربیتول برای یبوست می‌تواند به‌عنوان یک ملین عمل کند. از جمله آب سیب، آب آلو و آب گلابی که باید در کنار تغذیه مناسب از آنها استفاده‌شود.

• درمان یبوست کودکان با سیب: اگر کودک شما شروع به خوردن غذاهای جامد کرده‌است، غذاهای پرفیبر بیشتری را در رژیم غذایی او بگنجانید:
  • سیب
  • گلابی
  • نخودفرنگی
  • آلو
  • موز.

فقط با یک کلیک یبوست در فرزند خود را درمان کنید!

دکتر یبوست

انواع یبوست کودکان و نوزادان کدامند؟

به‌طورکلی دو نوع اصلی یبوست در افراد داریم:

• یبوست اولیه: یبوست اولیه بدون هیچ علت مشخصی رخ می‌دهد.
• یبوست ثانویه: یبوست ثانویه در نتیجه عواملی مانند سبک زندگی یا بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد می‌شود.

پزشکان گاهی یبوست اولیه را به‌عنوان یبوست ایدیوپاتیک یا بدون عامل زمینه‌ای نام می‌برند. در این حالت یبوست خودش یک بیماری اولیه است و نشانه‌ای از بیماری یا شرایط دیگری نیست.

متن انگلیسی:
«Normal-transit constipation is the most common type and is caused by problems with the muscles and nerves that control bowel movements.»
ترجمه فارسی:
«یبوست طبیعی، شایع ترین نوع یبوست است و به دلیل مشکلات عضلات و اعصاب کنترل‌کننده حرکات روده ایجاد می‌شود.»

به نقل از سایت ncbi.nlm

انواع یبوست اولیه یا آیدیوپاتیک در کودکان

این نوع یبوست با علائم زیر مشخص می‌شود:

• یبوست با انتقال و حرکت طبیعی: در این حالت فرد خودش احساس یبوست می‌کند اما مدفوع او حالت طبیعی دارد و میزان حرکات روده در دستگاه گوارش فرد به‌صورت طبیعی است. افراد مبتلا به این حالت علائمی مانند نفخ و درد را احساس می‌کنند.
• یبوست با انتقال و حرکت آهسته: در این حالت بعد از خوردن غذا، روده‌ها به طور طبیعی تحریک نمی‌شوند؛ بنابراین غذا در دستگاه گوارش کندتر از حد معمول حرکت می‌کند. در نتیجه دفع مدفوع از روده بزرگ بیشتر طول می‌کشد. در این حالت افراد تعداد دفعات دفع کمتری هم دارند.
• یبوست خروجی: این حالت در نتیجه آسیب به عضلات لگن رخ می‌دهد. عضلاتی که از حرکات روده، مثانه و همچنین رحم در خانم‌ها پشتیبانی می‌کنند. این آسیب می‌تواند به دلایل مختلفی مانند بارداری و زایمان رخ دهد و دفع را برای فرد دشوار کند. از علائم این حالت زور زدن برای تخلیه روده، تأخیر در حرکات روده به علت درد و گاها نیاز به استفاده از دست برای کمک به حرکات روده را می‌توان نام برد.

انواع یبوست ثانویه

یبوست ثانویه، یبوستی است که در نتیجه یک مشکل اساسی در سلامتی (مانند بیماری‌های زمینه‌ای) یا عوارض مصرف دارو رخ می‌دهد. شایع‌ترین علل یبوست ثانویه عبارت‌اند از:

• کم‌کاری تیروئید
• دیابت
• بیماری‌هایی که بر مغز یا رگ‌های خونی تأثیر می‌گذارد، مانند زوال عقل و آلزایمر
• افسردگی
• استفاده از داروهای خاص
• بیماری روده تحریک پذیر (IBS).

برخی علل یبوست ثانویه که شیوع کمتری دارند عبارت‌اند از:

• کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
• شقاق مقعد (به پارگی‌های کوچک در بافت مقعد گفته می‌شود)
• آسیب عصبی
• آسیب‌های نخاعی
• بیماری‌هایی که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند، مانند بیماری پارکینسون و ام‌اس
• سرطان روده بزرگ یا سرطان های کودکان مانند رابدومیوسارکوم.

عوارض یبوست در نوزادان و کودکان چیست؟

یبوست کودکان چه عوارضی دارد؟ سفت‌شدن مدفوع می‌تواند باعث تحریک یا پاره شدن پوشش مقعد شود. این پارگی باعث دردناک‌شدن فرایند دفع می‌شود. در این حالت کودک شما ممکن است در برابر دفع مدفوع مقاومت کند؛ زیرا باعث درد می‌شود. در این حالت یبوست کودکان بدتر می‌شود.

گاهی اوقات یک کودک مبتلا به یبوست ممکن است توده‌هایی را که شبیه اسهال است دفع کند. وقتی کودک مدفوع خود را نگه می‌دارد، مدفوع تشکیل می‌شود و بزرگتر می‌شود. ممکن است آن‌قدر بزرگ شوند که راست رود کشیده شود. در این‌صورت ممکن است کودکان از رفتن به دستشویی امتناع کنند. اگر ادامه پیدا کند، مدفوع آن‌قدر بزرگ می‌شود که بدون ملین یا درمان‌های دیگر دفع نمی‌شود.

گاهی اوقات مدفوع فقط به‌صورت مایعات یا لکه‌های جامد بیرون می‌آید و روی لباس زیر نمایان می‌شود. این حالت انکوپرزیس یا بی‌اختیاری مدفوع نامیده می‌شود. بهتر است حتما با متخصص کودکات در مورد این موضوع صحبت کنید. این شرایط می‌تواند بهتر شود، اما ماه‌ها طول می‌کشد.

پیشگیری از ابتلا به یبوست در کودکان و نوزادان چگونه است؟

با تعیین زمان وقوع یبوست و ایجاد تغییرات مناسب می‌توان از یبوست پیشگیری کرد. به‌عنوان‌مثال، هنگامی‌که نوزادان شروع به خوردن غذای جامد می‌کنند، یبوست می‌تواند ایجاد شود. به این دلیل که آنها فیبر کافی در رژیم غذایی جدید خود دریافت نمی‌کنند. می‌توانید با افزودن سبزیجات و میوه‌های پوره‌شده فیبر را به رژیم غذایی کودک خود اضافه کنید.

یبوست همچنین می‌تواند در زمان آموزش توالت‌رفتن کودکان رخ دهد. کودکانی که دوست ندارند از توالت عمومی استفاده‌کنند، ممکن است مدفوع خود را نگه دارند. این باعث یبوست می‌شود. در سن خیلی پایین آموزش را شروع نکنید و در حین آموزش خیلی به کودک فشار نیاورید. اگر کودک در مقابل آموزش مقاومت دارد، راه‌های دیگر را هم امتحان کنید.

همه کودکان باید مقدار مناسب فیبر و مایعات دریافت کنند. سایر اقدامات پیشگیرانه عبارت‌اند از:

• دسترسی منظم و راحت به توالت
• زمان کافی برای استفاده از توالت
• ورزش بدنی منظم.

به‌طورکلی همان تغییراتی که می‌توانند به درمان یبوست کمک کنند، ممکن است به جلوگیری از بروز آن هم کمک کنند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

یبوست کودکان و نوزادان مسئله‌ای نیست که بتوان به آن بی‌توجهی کرد. بهتر است عادات دفع مدفوع فرزند خود را بدانید و در صورت تغییر آن با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. برخی تغییرات در دوره‌هایی از زندگی کودک می‌تواند باعث بروز یبوست شود. برای مثال یبوست کودک ۳ ساله در بسیاری از موارد به خاطر لجبازی کودک است. در واقع در این سن کودک قدرت خود را این‌گونه به پدر و مادر نشان می‌دهد.

در سنین پایین‌تر مانند موارد یبوست در کودکان زیر ۲ سال یکی از دلایل یبوست می‌تواند مربوط به آموزش توالت‌رفتن به کودک باشد. اگر آموزش از سن پایین شروع شود می‌تواند باعث ناراحتی کودک شود و کودک برای اجتناب از این ناراحتی مدفوع خود را نگه دارد و در نهایت دچار یبوست شود.

اگر متوجه شدید که کودکتان یبوست دارد، برای تشخیص درست و درمان به دکتر کودکان مراجعه کنید. همچنین می‌توانید از دکتر گوارش هم کمک بگیرید. برای پیدا کردن بهترین متخصص کودکان به وب‌سایت دکترتو مراجعه کنید. شما می‌توانید با استفاده از نوبت‌دهی دکترتو برای معاینه و درمان یبوست کودکان نوبت بگیرید. علاوه‌بر این می‌توانید از خدمات مشاوره تلفنی یا مشاوره آنلاین با پزشکان هم استفاده کنید. برای دریافت مشاوره تلفنی از لینک‌های زیر کمک بگیرید:

• دکتر اطفال آنلاین
• دکتر گوارش کودکان آنلاین

دکترتو مراقب سلامت شماست!