سلول های بنیادی جنینی چیست و چه مزایایی دارند؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

سلول‌های بنیادی از جمله سلول های بنیادی جنینی، سلول‌های خاص انسانی هستند که می‌توانند به انواع مختلف سلولی تبدیل شوند. در برخی موارد این سلول‌ها حتی قادر به بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده هم هستند. محققان بر این باورند که درمان‌های مبتنی بر سلول‌های بنیادی ممکن است روزی برای درمان بیماری‌های جدی مانند فلج و بیماری آلزایمر مورد استفاده قرار گیرند. سلول‌های بنیادی به دو شکل اصلی دسته‌بندی می‌شوند؛ یکی از آن سلول‌های بنیادی بالغ نام دارند و دسته بعدی نیز سلول های بنیادی جنینی هستند. در این مقاله می‌خواهیم در خصوص سلول های بنیادی جنینی و کاربرد آنها صحبت کنیم. اگر می‌خواهید سلول بنیادی جنینی را ذخیره کنید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو با متخصص خون مشاوره حضوری یا آنلاین داشته باشید.

سلول های بنیادی جنینی چیست؟

سلول بنیادی چیست؟ به سلول های بنیادی جنینی به اختصار ESCs هم گفته می‌شود و در توده سلولی داخلی بلاستوسیت انسانی قرار دارد. این توده سلولی در مرحله اولیه جنینی در جنین در حال رشد ایجاد می‌شود و از روز چهارم تا روز هفتم قابل استخراج است. در رشد طبیعی جنین، این توده سلولی بعد از روز هفتم ناپدید می‌شود و شروع به تشکیل سه لایه بافت جنینی می‌کند.

با این حال، محققان می‌توانند این توده سلولی داخلی را در مرحله بلاستوسیت در محیط آزمایشگاهی کشت داده و جدا کنند. این سلول‌ها تمایز نیافته‌اند و می‌توانند به هر سلول دیگری تبدیل شوند. هنگامی که دانشمندان سلول‌های بنیادی را از جنین می‌گیرند، این‌ها معمولاً جنین‌های اضافه‌ای هستند که از لقاح آزمایشگاهی (IVF)  حاصل می‌شوند.

ویژگی سلول های بنیادی جنینی

سلول های بنیادی جنینی مشخصات و ویژگی‌هایی دارند که آنها را در علم پزشکی بازسازی‌کننده بسیار مهم می‌کند. این سلول‌ها، سلول‌های پر توان هستند؛ به این معنی که می‌توانند به هر سلولی یا بافتی در بدن تمایز پیدا کنند. این سلول‌ها توانایی قابل توجهی برای خود تجدیدی مدام دارند؛ یعنی می‌توانند مقدار زیادی سلول چند توان مشابه خودشان را تولید کنند. این ویژگی‌ها اجازه می‌دهد تا سلول های بنیادی جنینی برای بازسازی یا ترمیم بافت‌ها و اندام‌های بیمار مورد استفاده قرار گیرند.

فواید و کاربرد سلول های بنیادی جنینی

ویژگی‌های مهم و کاربردی که این سلول‌ها دارند، موجب شده تا از آنها در زمینه‌های مختلفی استفاده شود. قطعاً مهم‌ترین هدف جداسازی و استفاده از این سلول‌ها، در بحث تحقیقات پزشکی است. علاوه بر زمینه تحقیقاتی، سلول های بنیادی جنینی ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای درمان بسیاری از بیماری‌ها دارند و می‌توان از این سلول‌ها برای درمان بافت‌های آسیب‌دیده یا درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک گرفت.

یکی از گزینه‌های مهم کاربرد این سلول‌ها بدون شک درمان با سلول‌های بنیادی است. در درمان با سلول‌های بنیادی از جمله جنینی که به عنوان پزشکی احیاکننده نیز شناخته می‌شود، با استفاده از سلول‌های بنیادی یا مشتقات آنها، می‌توان روند ترمیم بافت‌های ناکارآمد یا آسیب‌دیده بیمار را ارتقا داد. این فصل بعدی در پیوند عضو است و می‌توان از این طریق، از سلول‌ها به جای اعضای اهدایی استفاده کرد.

۱. زمینه های علمی و تحقیقات

مهم‌ترین هدف کشت و ذخیره سازی سلول های بنیادی جنینی، استفاده از آنها در زمینه‌های علمی و تحقیقاتی است. محققان در تلاش‌اند تا در محیط آزمایشگاهی این سلول‌ها را به اندام‌های تخصصی انسانی تبدیل کنند. سلول‌های بنیادی موش برای یادگیری نحوه رشد بدن، از مراحل اولیه جنینی تا تشکیل اندام‌های پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرند.

محققان با تلاش برای رشد اندام‌های بدوی در آزمایشگاه، یاد می‌گیرند که چگونه سلول‌ها در بافت‌های پیچیده مانند لایه‌های مغز جمع می‌شوند. همچنین بسیاری از مطالعات به دنبال این هستند که چگونه ESCها می‌توانند برای درمان بسیاری از بیماری‌های مختلف، از مولتیپل اسکلروزیس گرفته تا نابینایی و دیابت، مورد استفاده قرار گیرند. در نتیجه می‌توان گفت که سلول های بنیادی جنینی می‌تواند یک ابزار بسیار کارآمد برای محققان باشد تا با استفاده از آن بتوانند روش‌های درمانی جدید یا حتی داروهای جدید را کشف کنند. دانشمندان می‌توانند از این سلول‌ها برای انجام کارآزمایی‌های بالینی استفاده کنند تا به این ترتیب میزان اثربخشی داروها و درمان‌های جدید را بسنجند.

۲. درمان بیماری های خونی

سلول‌های بنیادی از جمله ESCsها به صورت ویژه در درمان انواع بیماری‌های خونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از انواع سرطان‌های خون گرفته تا اختلالات خونی ارثی و انواع کم‌خونی‌ها را می‌توان با کمک پیوند این سلول‌ها درمان کرد. تالاسمی ماژور، کم خونی سلول‌های داسی شکل و سایر ناهنجاری‌های مشابه را می‌توان با کمک این سلول‌ها درمان کرد.

درمان اختلال کم خونی با این روش بهترین راهه؟

همین الان از متخصص سوال کن.

دکتر خون و سرطان آنلاینبهترین متخصص خون

۳. درمان بیماری مغز

یکی دیگر از مواردی که می‌توان از سلول های بنیادی جنینی در درمان آن استفاده کرد، درمان انواع آسیب‌های مغزی و درمان بیماری‌های مرتبط با آن است. این سلول‌ها می‌توانند با تمایز یافتن به سلول‌های عصبی و مغزی، بافت‌های آسیب‌دیده مغز را ترمیم کنند. تحقیقات برای کاربرد این سلول‌ها در درمان بیماری‌هایی مانند پارکینسون و آسیب‌های مغزی نخاعی ادامه دارد.

۴. درمان نقص سلولی

نقص سلولی را می‌توان عامل بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها در نظر گرفت که در آن سلول‌ها کامل تکامل نیافته‌اند یا اینکه به صورت نامناسب رشد کرده‌اند. از آن جایی که سلول های بنیادی جنینی می‌توانند به سلول‌های تخصصی تمایز یابند، احتمالاً می‌توان از آنها برای درمان و جبران نقص سلولی و مشکلات ناشی از آن استفاده کرد.

۵. درمان بیماری قلبی عروقی

یکی دیگر از کاربردهای سلول های بنیادی جنینی، استفاده از آنها در درمان بیماری‌های قلبی و عروقی است. یک مطالعه از یک منبع معتبر نشان می‌دهد که افراد مبتلا به نارسایی قلبی، دو سال بعد از تجویز تک‌دوز درمانی سلول‌های بنیادی، روند بهبودی قابل توجهی داشته‌اند.

از طرفی اگر قلب فردی دارای بافت آسیب‌دیده باشد، پزشکان ممکن است بتوانند با پیوند سلول‌های بنیادی رشدیافته در آزمایشگاه به قلب فرد، بافت سالم را تحریک کنند تا رشد کند. این می‌تواند باعث تجدید بافت قلب شود. با این حال، تأثیر درمان با سلول های بنیادی جنینی بر قلب هنوز به طور کامل مشخص نیست و تحقیقات هنوز ادامه دارد.

۶. بازسازی بافت پوستی و استخوانی

سلول های بنیادی جنینی قابلیت قابل توجهی در بازسازی و تجدید شدن دارند. همین ویژگی موجب شده آنها نقشی اساسی در بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده داشته باشند، زیرا می‌توانند به راحتی تقسیم شده و جایگزین سلول‌های مرده شوند. از این ویژگی‌ها می‌توان برای ترمیم بافت‌هایی نظیر بافت پوستی و استخوانی استفاده کرد.

۷. بازسازی مفاصل

یکی از موارد استفاده از سلول های بنیادی جنینی، کاربرد آنها در بازسازی مفاصل آسیب‌دیده است. همان‌طور که گفته شد، ESCsها می‌توانند به هر سلول تخصصی تمایز یابند. در نتیجه می‌توان با تزریق آنها به بافت‌های غضروفی و استخوانی، از این سلول‌ها برای بازسازی و ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده مفصل کمک گرفت. این روش درمانی موثر، علاوه بر ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده می‌تواند به کاهش درد و التهاب مفاصل هم کمک کند.

کشت سلول های بنیادی جنینی (روش استخراج سلول بنیادی جنینی)

سلول های بنیادی جنینی که امروزه در تحقیقات مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جنین‌های استفاده نشده به دست می‌آیند. دانشمندان این سلول‌ها را از یک روش لقاح آزمایشگاهی به دست می‌آورند و با اهداف علمی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در کلینیک‌های IVF، پزشکان چندین تخمک را در یک لوله آزمایش بارور می‌کنند تا از زنده ماندن حداقل یکی اطمینان حاصل کنند. سپس تعداد محدودی تخمک را برای شروع بارداری کاشت می‌کنند. هنگامی که یک اسپرم تخمک را بارور می‌کند، این سلول‌ها با هم ترکیب می‌شوند و یک سلول واحد به نام زیگوت را تشکیل می‌دهند.

این زیگوت تک‌سلولی سپس شروع به تقسیم می‌کند و سلول‌های ۲، ۴، ۸، ۱۶ و غیره را تشکیل می‌دهد. حالا یک جنین آزمایشگاهی به دست می‌آید. خیلی زود و قبل از لانه گزینی جنین در رحم، این توده سلولی بلاستوسیتی حاوی ۱۵۰ تا ۲۰۰ سلول می‌شود.

بلاستوسیت از دو بخش تشکیل شده است؛ یک توده سلولی بیرونی که بخشی از جفت می‌شود و یک توده سلولی درونی که به بدن انسان تبدیل خواهد شد. توده سلولی داخلی جایی است که سلول های بنیادی جنینی یافت می‌شوند. با برداشت و جداسازی این توده سلولی بلاستوسیتی که حاوی سلول های بنیادی جنینی است، می‌توان آن را به یک ظرف کشت مایع که حاوی مواد مغذی برای رشد است، انتقال داد.

چه زمانی می توان سلول بنیادی جنینی را ذخیره کرد؟

مدت زمانی که می‌توان سلول های بنیادی جنینی را جداسازی و ذخیره کرد محدود است. این سلول‌های بنیادی را باید از جنین‌های سه تا پنج روزه جداسازی و ذخیره کرد. در واقع در مرحله بلاستوسیتی جنین، می‌توان سلول های بنیادی جنینی را ذخیره کرد.

صدمات و عوارض سلول های بنیادی جنینی

یکی از مشکلات و ریسک‌هایی که می‌توان برای استفاده از این سلول‌ها در نظر گرفت، امکان جهش‌های DNA در این سلول‌هاست. از طرفی نیز چون سلول های بنیادی جنینی قدرت تکثیر بسیار بالایی دارند، یکی از نگرانی‌های مهم در خصوص استفاده از این سلول‌ها در درمان بیماری‌ها، تکثیر بیش از حد آنها و ایجاد تومور است؛ بنابراین در برخی از تحقیقات در حال انجام دانشمندان سعی دارند ابتدا این سلول‌ها را به سلول‌های تخصصی تمایز دهند و بعد از این سلول‌های تمایزیافته در درمان بیماری یا ترمیم آن بافت خاص استفاده کنند.

در کنار این موارد، یک موضوع مهم دیگر هم وجود دارد که استفاده از سلول های بنیادی جنینی را با محدودیت‌هایی مواجه می‌کند. از آن جایی که جداسازی این سلول‌ها می‌تواند موجب از بین رفتن کامل جنین شوند، یک سری محدودیت‌های اخلاقی و قانونی در خصوص کاربرد این سلول‌ها مطرح می‌شود.

آیا درمان با سلول های بنیادی جنینی هیچ عارضه‌ای نداره؟ از متخصص بپرس.

دکتر درمان با سلولهای بنیادی

فرق سلول های بنیادی جنینی و سلول های بنیادی بالغ

همان‌طور که در ابتدای مطلب هم به آن اشاره شد، سلول‌های بنیادی به دو دسته اصلی، جنینی و بالغ دسته‌بندی می‌شوند. این دو دسته سلولی با هم تفاوت‌هایی دارند:

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سلول های بنیادی جنینی نقش مهمی در توسعه علم پزشکی دارد و محققان در آزمایشگاه این سلول‌ها را از توده سلولی بلاستوسیتی جنینی جدا کرده و کشت می‌دهند. محققان از این سلول‌ها در درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌کنند. همچنین این ESCsها می‌توانند پتانسیل زیادی در توسعه سایر روش‌های درمانی جدید هم داشته باشند.

اگر می‌خواهید از سلول های بنیادی جنینی برای درمان بیماری استفاده کنید، حتما با متخصص هماتولوژی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر متخصص خون آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!