فهرست مطالب
تغذیه نقش مهمی در سلامت عمومی و مدیریت بیماری‌ها ایفا می‌کند. برای افرادی که به صرع مبتلا هستند، انتخاب غذاهای مناسب می‌تواند تاثیر بسزایی در کنترل حملات تشنج داشته باشد. هرچند برخی از غذاها به‌طور مستقیم به تشدید تشنج منجر نمی‌شوند، اما آگاهی از مواد غذایی که ممکن است بر وضعیت عصبی تاثیر بگذارند، کیفیت زندگی این افراد را بهبود می‌بخشد. در این مطلب از دکترتو همراه ما باشید تا با غذاهای تشنج اور بیشتر آشنا شوید. قبل از اینکه به صورت خودسرانه مواد غذایی را به رژیم خود اضافه یا کم کنید با متخصص تغذیه و نورولوژی در این باره صحبت کنید. شما می‌توانید از سامانه دکترتو برای تعیین وقت حضوری یا مشاوره آنلاین کمک بگیرید.
چه غذاهایی تشنج اور است؟
در حال حاضر هیچ شواهدی دال بر این وجود ندارد که مصرف نوع خاصی از غذا به‌طور مداوم در افراد مبتلا به صرع باعث بروز تشنج می‌شود، به جز در موارد نادر «صرع رفلاکس» که در آن تشنج‌ها با مصرف غذاهای بسیار خاصی تحریک میشوند. مواد محرک مانند چای، قهوه، شکلات، قند، شیرینی‌ها، نوشیدنی‌های گازدار، نمک اضافی، ادویه‌جات و پروتئین‌های حیوانی می‌توانند با تغییر ناگهانی متابولیسم بدن، باعث بروز تشنج شوند. در ادامه نگاهی به غذاهای تشنج آور داریم:
| عامل | توضیحات |
|---|---|
| محرک‌ها | کافئین، شکلات، برخی مکمل‌ها |
| مواد افزودنی غذایی | رنگ‌های مصنوعی، طعم‌دهنده‌ها، نگهدارنده‌ها |
| غذاهای فرآوری شده | غذاهای آماده و بسته‌بندی شده |
| الکل | نوشیدنی‌های الکلی |
| غذاهای پرچرب | غذاهای سرخ شده و چرب |
| تغییرات ناگهانی در رژیم غذایی | تغییر ناگهانی در الگوی غذایی |
| استرس | عوامل روانی و عاطفی |
| خستگی | کمبود خواب |
| تغییرات هورمونی | در زنان، به ویژه در دوران قاعدگی یا بارداری |
تشنج داری و نمی‌دونی چه غذایی برات مضره؟
در این باره با متخصص مشورت کن.
۱. غذای چرب
در حالی که برخی از چربی‌ها، به ویژه چربی‌های سالم مانند چربی‌های غیر اشباع موجود در ماهی، آووکادو و آجیل، می‌توانند مفید باشند، مصرف زیاد چربی‌های اشباع و ترانس اثرات منفی بر سلامت مغز و سیستم عصبی دارند. چربی‌های اشباع در غذاهای فرآوری شده، سرخ‌کردنی‌ها و محصولات لبنی پرچرب وجود دارند و ممکن است به التهاب و اختلال در عملکرد عصبی منجر شوند. از این رو، برای افرادی که به بیماری صرع مبتلا هستند، توصیه می‌شود که از مصرف زیاد این نوع چربی‌ها پرهیز کنند و به جای آن، روی چربی‌های سالم تمرکز کنند.
۲. قهوه و تشنج
کافئین موجود در قهوه روی سیستم عصبی تاثیر میگذارد. در برخی افراد، مصرف زیاد قهوه ممکن است باعث تشدید تشنج شود یا خطر بروز آن‌ها را افزایش دهد. کافئین فعالیت الکتریکی مغز را بالا برده و تحریک‌پذیری نورون‌ها را به‌دنبال دارد. اتفاقی که ریسک بروز حملات تشنج را در افراد مبتلا به صرع تشدید می‌کند. با این حال، تاثیر قهوه بر تشنج در افراد مختلف متفاوت است و برخی از بیماران می‌توانند مقادیر زیاد قهوه بدون مشکل مصرف کنند.
متن انگلیسی:
verywellhealth
Specific to epilepsy, some research has suggested that more than four cups of coffee per day might trigger more seizures than usual. 8 That equals about 400 mg of caffeine. Within the general population, pregnant people should limit caffeine to 200 mg per day
ترجمه متن:
بر اساس برخی تحقیقات مرتبط با صرع، مصرف بیش از چهار فنجان قهوه در روز ممکن است به افزایش تعداد تشنج ها منجر شود. این مقدار معادل حدود ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین است. در میان جمعیت عمومی، زنان باردار نیز باید مصرف کافئین را به ۲۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کنند.
۳. شکلات و تشنج
شکلات می‌تواند باعث بروز تشنج شود. دلیل این امر این است که شکلات حاوی کافئین است. کافئین فعالیت الکتریکی مغز را افزایش می‌دهد و در برخی افراد به تشدید تشنج منجر می‌شود، به ویژه در افرادی که به صرع مبتلا هستند. بنابراین، افرادی که سابقه تشنج دارند، باید در مصرف شکلات احتیاط کنند.
۴. مواد افزودنی و رنگ مصنوعی
تشنج ناشی از مواد افزودنی و رنگ‌های مصنوعی موضوعی است که تحقیقات مختلفی در مورد آن انجام شده است. برخی از افراد بر این باورند که مصرف مواد افزودنی مانند مونو سدیم گلوتامات (MSG) و رنگ‌های مصنوعی می‌تواند باعث بروز تشنج یا تشدید آن‌ها شود. این ادعا به ویژه در مورد کودکانی که به برخی از این مواد حساسیت دارند، بیشتر مطرح می‌شود.
با این حال، شواهد علمی قوی و قابل اعتمادی برای تایید این ارتباط وجود ندارد. در بیشتر مطالعات، ارتباط بین مواد افزودنی و تشنج به‌طور قطعی ثابت نشده است و نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه است.
۵. مواد نشاسته ای
تشنج ناشی از مواد نشاسته‌ای موضوعی است که نیاز به توجه و بررسی دارد. برخی افراد ممکن است به نشاسته یا غذاهای حاوی کربوهیدرات‌های ساده حساسیت نشان دهند، و در موارد نادر، این حساسیت ممکن است منجر به بروز تشنج شود. غذاهای نشاسته‌ای، مانند نان، برنج و پاستا به عنوان منابع انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما مصرف بیش از حد آن‌ها باعث افزایش ناگهانی قند خون شده و سپس افت شدید قند خون را به دنبال دارد. این نوسانات قند خون ممکن است در برخی افراد، به ویژه کسانی که به صرع مبتلا هستند، تشنج را تحریک کند.
۶. گوشت قرمز و تشنج
تشنج ناشی از مصرف گوشت قرمز در برخی افراد ممکن است به دلیل حساسیت‌های خاص یا مشکلات متابولیکی باشد. در حالی که برای اکثر افراد، مصرف گوشت قرمز به‌طور مستقیم به بروز تشنج منجر نمی‌شود، در افرادی که به مواد خاص موجود در گوشت حساسیت دارند، این احتمال وجود دارد. گوشت قرمز حاوی پروتئین و چربی‌هایی است که بر متابولیسم بدن تاثیر میگذارد.
در برخی موارد، چربی‌های اشباع موجود در گوشت قرمز باعث التهاب در بدن شده که این التهاب می‌تواند به فعالیت‌های غیر طبیعی مغز و در نتیجه بروز تشنج منجر گردد. علاوه بر این، مصرف زیاد گوشت قرمز می‌تواند به مشکلات گوارشی و افزایش سطح کلسترول منجر شود که ریسک بروز تشنج در برخی افراد را بالا می‌برد.
۶. دوغ و ماست
پروتئین‌های شیر گاو ممکن است باعث التهاب در دستگاه گوارش نوزادان شوند. در سنین بسیار پایین، تشنج ممکن است اولین نشانه بالینی آلرژی به شیر گاو باشد. در این زمینه، تحقیقات نشان می‌دهد که سیستم عصبی مرکزی در کودکان زیر ۱۲ ماه به شدت در برابر تشنج حساس است. این حساسیت می‌تواند خطر بروز تشنج را در این گروه سنی افزایش دهد.
۷. هندوانه و تشنج
تشنج ناشی از مصرف هندوانه به‌طور مستقیم گزارش نشده است، اما در برخی افراد ممکن است مصرف این میوه به دلایل خاصی منجر به بروز تشنج شود. هندوانه حاوی قند طبیعی و آب زیادی است که روی میزان قند خون اثر دارد. در افرادی که به نوسانات قند خون حساس هستند، مصرف زیاد هندوانه ممکن است باعث افزایش ناگهانی قند خون و سپس افت شدید آن شود، که این امر خطر تشنج را افزایش می‌دهد.
رژیم غذایی چگونه روی تشنج تاثیر میگذارد؟
اگرچه شواهد کمی دال بر این در اختیار هستند که رژیم غذایی به‌طور مستقیم بر تشنج ها تاثیر دارد، رژیم متعادل مواد مغذی ضروری را فراهم می‌کند و سطح انرژی ما را ثابت نگه می‌دارد و به حفظ سلامت بدن کمک می‌کند. این امر ممکن است به کاهش خطر بروز تشنج در برخی از افراد مبتلا به صرع کمک کند. داشتن رژیم غذایی سالم می‌تواند از طریق بهبود وضعیت عمومی و تقویت سیستم ایمنی، تاثیر مثبتی بر مدیریت بیماری داشته باشد.
غذاهای با شاخص گلیسمی پایین شامل پنیر، سبزیجات با فیبر بالا و گوشت هستند. متخصصان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به صرع از مصرف زیاد کربوهیدرات‌های با شاخص گلیسمی بالا، مانند نان سفید، محصولات پخته شده و تنقلات فرآوری شده، اجتناب کنند.
کدام مواد غذایی برای بهبود تشنج خوب است؟
رژیم غذایی با شاخص گلیسمی پایین به غذاهایی تمرکز دارد که دارای شاخص گلیسمی پایین هستند، به این معنی که این غذاها به آرامی و با تاثیر کم بر سطح گلوکز خون اثر می‌گذارند. هرچند دلیل این امر به‌خوبی درک نشده است، اما در برخی افراد، سطوح پایین گلوکز خون می‌تواند به کنترل تشنج ها کمک کند. رژیم کتوژنتیک برای کودکانی که با وجود مصرف داروها همچنان به صرع مبتلا هستند، پیشنهاد می‌شود.
غذاهای با شاخص گلیسمی پایین شامل پنیر، سبزیجات با فیبر بالا و گوشت هستند. متخصصان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به صرع از مصرف زیاد کربوهیدرات‌های با شاخص گلیسمی بالا، مانند نان سفید، محصولات پخته شده و تنقلات فرآوری شده، اجتناب کنند. این تغییرات قند خون را کنترل کرده و خطر بروز تشنج ها را کاهش می‌دهد.
می‌خوای با تغییر رژیم غذایی تشنج رو کنترل کنی؟ از متخصص راهنمایی بگیر.
۱. میوه های ضد تشنج
سبزیجات و میوه‌ها حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی و دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی هستند که خطر بروز تشنج در افراد مبتلا به صرع را کاهش می‌دهند. با این حال، هر میوه و سبزی برای افراد مبتلا به تشنج مناسب نیست. این افراد باید میوه‌های حاوی فیبر زیاد و شاخص گلیسمی پایین مصرف کنند مانند:
- توت‌ها
- میوه‌های مرکبات
- سیب
- گوجه‌فرنگی
- گیلاس
- انار
۲. خرما و تشنج
خرما از آن دسته غذاهایی است که شاخص گلیسمی بالایی دارد. بهتر است از مصرف سبزیجات و میوه‌هایی که در محدوده متوسط تا بالا از نظر شاخص گلیسمی قرار دارند، پرهیز کنید مانند انبه، کشمش، موز، سیب‌زمینی له‌شده و خرما. اجتناب از این مواد غذایی می‌تواند به کنترل بهتر قند خون و کاهش خطر بروز تشنج در افراد مبتلا به صرع کمک کند.
۳. گردو و تشنج
گردو دارای ارزش غذایی بالایی است و ویتامین فولیک، همچنین مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، فسفر و منیزیم دارد. تمام این مواد معدنی الکترولیت‌هایی هستند که نقش حیاتی برای سیستم عصبی و مغز ایفا می‌کنند. مصرف گردو با تامین این مواد مغذی باعث بهبود سلامت و عملکرد مغز می‌شود.
متن انگلیسی:
pmc.ncbi.nlm.nih
In addition, some studies showed that polyunsaturated fatty acids can modulate neuronal excitability and lower the susceptibility to epileptic seizures (17, 18). Walnuts have many unsaturated fatty acids that may act through this mechanism
ترجمه متن:
علاوه بر این، برخی مطالعات نشان داده‌اند که اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه می‌توانند فعالیت عصبی را تنظیم کرده و حساسیت به تشنج های صرعی را کاهش دهند. گردو حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب غیراشباع است که ممکن است از طریق این مکانیزم عمل کند.
۴. انار و تشنج
آب‌غوره و آب انار به‌طور مستقیم باعث بروز تشنج نمی‌شوند، اما ممکن است عوارض جانبی برخی از داروهای ضد صرع (ASM) از جمله کاربامازپین، دیازپام و میدازولام را افزایش دهند. بروشور اطلاعات بیمار مربوط به دارو مشخص می‌کند که آیا باید از مصرف این نوشیدنی‌ها پرهیز کنید یا خیر. بنابراین، مهم است که به این نکات توجه کنید و در صورت نیاز با پزشک مشورت نمایید.
۵. بادام و تشنج
بادام حاوی ویتامین E، منیزیم و چربی‌های سالم است که موجب بهبود سلامت مغز و کاهش التهاب می‌شود. منیزیم به عملکرد مناسب سیستم عصبی کمک می‌کند و سطوح پایین آن ممکن است خطر تشنج را افزایش دهد. با این حال، افرادی که به مغزها حساسیت دارند باید احتیاط کنند و در صورت نیاز با پزشک مشورت داشته باشند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
انتخاب صحیح غذاها تاثیر قابل توجهی بر کنترل تشنج در افراد مبتلا به صرع دارد. مصرف مواد غذایی با شاخص گلیسمی پایین، اجتناب از کربوهیدرات‌های ساده و توجه به مواد مغذی مانند چربی‌های سالم و ویتامین‌ها باعث بهبود وضعیت عمومی و کاهش خطر بروز حملات تشنجی می‌شود. اما از آنجایی که ممکن است عده‌ای به غذاهای تشنج اور حساسیت داشته باشند، مشورت با پزشک مغز و اعصاب یا متخصص تغذیه جهت مدیریت بهتر بیماری ضروری است. خوشبختانه شما می‌توانید از خدمات غیرحضوری دکترتو برای مشاوره آنلاین مغز و اعصاب و متخصص تغذیه آنلاین استفاده کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!