فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
شیمیدرمانی یکی از رایجترین روشهای مقابله با سرطان روده است و با وجود نقش مؤثر آن در کاهش سلولهای سرطانی، معمولاً واکنشهای ناخوشایندی در بدن ایجاد میکند. بخشی از این واکنشها به ماهیت سیستمیک داروها برمیگردد؛ یعنی دارو علاوه بر سلولهای غیرطبیعی، بر سلولهای سالم نیز اثر میگذارد. بیمارانی که برای اولینبار این درمان را آغاز میکنند، معمولاً با پرسشهایی درباره عوارض شیمی درمانی سرطان روده روبهرو میشوند و میخواهند بدانند چه تغییراتی ممکن است در کوتاهمدت یا بلندمدت تجربه کنند. آگاهی از این نشانهها کمک میکند فرد آمادگی ذهنی بیشتری برای ادامه مسیر داشته باشد و برداشت واقعبینانهتری از روند درمان پیدا کند. در این مطلب از دکترتو، با عوارض شیمیدرمانی سرطان روده آشنا میشوید.
عوارض شیمی درمانی سرطان روده چیست؟
شیمی درمانی سرطان روده میتواند به دلیل اثر داروهای ضدسرطان بر سلولهای سالمِ در حال تقسیم، طیفی از عوارض کوتاهمدت و قابلکنترل ایجاد کند. شدت این عوارض به نوع دارو، دوز، طول درمان و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. بیشتر عوارض پس از پایان دوره درمان کاهش مییابند و با مداخلات حمایتی قابل مدیریت هستند. عوارض شیمی درمانی سرطان روده عبارتاند از:
- تهوع و استفراغ: اثر دارو بر مراکز کنترل تهوع
- اسهال: بهدلیل آسیب مخاط روده
- خستگی: ناشی از کاهش سلولهای خونی
- کاهش گلبول سفید: افزایش خطر عفونت
- کاهش گلبول قرمز: ایجاد کمخونی و ضعف
- ریزش مو: وابسته به نوع داروی مصرفی
- نوروپاتی محیطی: بیحسی و گزگز دستوپا
- زخم دهان: آسیب سلولهای مخاط دهان
- کاهش اشتها یا تغییر وزن: ناشی از اختلالات گوارشی
عوارض کوتاه مدت شیمی درمانی سرطان روده
شیمی درمانی برای درمان سرطان روده میتواند عوارض کوتاهمدتی ایجاد کند. این عوارض بسته به نوع داروهای شیمی درمانی، دوز مصرفی، و واکنش فرد به درمان متفاوت است. در اینجا برخی از عوارض شایع کوتاهمدت شیمی درمانی برای سرطان روده آورده شده است:
- تهوع و استفراغ: یکی از رایجترین عوارض شیمی درمانی است که میتواند بعد از درمان شروع شود. پزشکان معمولاً داروهایی برای کنترل این عوارض تجویز میکنند.
- خستگی: بیماران معمولاً احساس خستگی شدید دارند که میتواند چند روز یا حتی چند هفته ادامه داشته باشد.
- کاهش اشتها: تغییرات در طعم و بوی غذا، همچنین تهوع، میتواند باعث کاهش اشتها شود.
- ریزش مو: بسته به نوع داروی شیمی درمانی، ممکن است ریزش مو اتفاق بیفتد که معمولاً موقتی است.
- اختلالات گوارشی: شیمی درمانی ممکن است باعث اسهال یا یبوست شود. در برخی موارد، درد شکمی و گاز معده نیز تجربه میشود.
- عفونتها: شیمی درمانی میتواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند، بنابراین ممکن است بیمار بیشتر در معرض عفونتها قرار گیرد.
- زخمهای دهانی: التهاب و زخمهای دهانی میتواند دردناک باشد و خوردن و نوشیدن را دشوار کند.
- کاهش شمار گلبولهای سفید، قرمز و پلاکتها: این کاهش میتواند به علائمی مانند خونریزی، کبودی و افزایش خطر عفونت منجر شود.
- تغییرات در پوست و ناخنها: برخی از داروهای شیمی درمانی ممکن است باعث خشکی، قرمزی یا تیرگی پوست یا تغییرات در ناخنها شوند.
- حساسیت به نور: در برخی از موارد، پوست ممکن است حساستر به نور خورشید شود.
۱. تهوع و استفراغ
تهوع و استفراغ از عوارض رایج شیمی درمانی هستند که اغلب بهطور فوری بعد از درمان بهوجود میآیند. این وضعیت بهویژه در بیمارانی که تحت درمان شیمیایی برای سرطان روده قرار دارند، بهطور مکرر مشاهده میشود. تهوع و استفراغ ممکن است بهطور موقت کاهش اشتها را به همراه داشته باشد و منجر به کاهش وزن گردد. در بسیاری از موارد، پزشکان از داروهای ضد تهوع برای کاهش این علائم استفاده میکنند. با این حال، برخی بیماران ممکن است به این داروها پاسخ ندهند و نیاز به تنظیم دوز دارو داشته باشند.
۲. ریزش مو
ریزش مو یکی از عوارض شایع شیمی درمانی است که معمولاً بلافاصله پس از شروع درمان رخ میدهد. این پدیده بیشتر در درمانهای شیمیایی برای سرطان روده بزرگ دیده میشود و میتواند تاثیر روانی منفی بر بیماران بگذارد. برخی بیماران ممکن است با استفاده از کلاه یا روشهای دیگر سعی در پنهان کردن این عارضه داشته باشند.
ریزش مو در شیمی درمانی معمولاً موقتی است و پس از پایان درمان، رشد موها دوباره آغاز میشود، اما در برخی موارد، مدت زمان طولانیتری برای بازگشت موها لازم است.
متن انگلیسی:
cancercenter
Chemotherapy drugs may cause side effects, but they aren’t as severe as they used to be, and certain medications and strategies are available to help manage them. The most common side effects of chemotherapy drugs include: Changes to your skin. Diarrhea.
ترجمه متن:
داروهای شیمی درمانی ممکن است عوارضی ایجاد کنند، اما این عوارض دیگر به شدت گذشته نیستند و داروها و راهکارهای خاصی برای مدیریت آنها در دسترس هستند. شایعترین عوارض داروهای شیمی درمانی شامل تغییرات پوستی و اسهال است.
۳. خستگی و ضعف عمومی
یکی دیگر از عوارض شیمی درمانی سرطان روده، خستگی و ضعف عمومی است که معمولاً بلافاصله پس از شروع درمان آغاز میشود. این خستگی ممکن است آنقدر شدید باشد که بیمار نتواند کارهای روزمره خود را بهدرستی انجام دهد. خستگی ناشی از شیمی درمانی بهطور کلی نتیجهی اثرات داروهای شیمیایی بر سیستم بدن است و ممکن است باعث کاهش کیفیت زندگی بیمار شود. این عارضه ممکن است برای چند هفته یا چند ماه پس از اتمام درمان ادامه یابد و نیاز به مراقبت و استراحت بیشتر داشته باشد.
نگران مشکلات حافظه بعد از شیمی درمانی هستی؟ مشاوره بگیر.
۴. کاهش اشتها
کاهش اشتها یکی از مشکلات شایع در بیماران مبتلا به سرطان روده است که تحت شیمی درمانی قرار دارند. این کاهش اشتها میتواند ناشی از تهوع، استفراغ و یا تغییرات مزه و بوی غذاها باشد. کاهش اشتها منجر به کاهش دریافت مواد مغذی و در نتیجه کاهش وزن میشود که میتواند به شدت بر وضعیت عمومی بیمار تأثیر بگذارد. در بسیاری از موارد، پزشکان توصیههایی برای بهبود اشتها و تنظیم رژیم غذایی بیماران ارائه میدهند تا از سوءتغذیه جلوگیری شود.
۵. اختلالات گوارشی
اختلالات گوارشی از جمله اسهال، یبوست و دردهای شکمی از دیگر عوارض شیمی درمانی هستند که معمولاً در طول درمان بروز میکنند. این مشکلات ممکن است به دلیل اثرات داروهای شیمی درمانی بر سیستم گوارش و رودهها ایجاد شوند.
این اختلالات گوارشی ممکن است برای بیمار بسیار آزاردهنده باشد و نیاز به مراقبتهای ویژه داشته باشد. در برخی موارد، نیاز به داروهای خاصی برای مدیریت این مشکلات گوارشی احساس میشود.
عوارض بلند مدت شیمی درمانی سرطان روده
عوارض بلندمدت شیمیدرمانی سرطان روده به دلیل تأثیر داروهای ضدسرطان بر بافتهای سالم ایجاد میشود و میتواند ماهها تا سالها ادامه پیدا کند. این عوارض بیشتر بر سیستم عصبی، گوارشی و توان شناختی اثر میگذارند و شدت آنها به نوع دارو، تعداد دورهها و شرایط فردی بیمار بستگی دارد. آگاهی از این پیامدها کمک میکند بیمار و تیم درمان، برنامهریزی دقیقی برای پیگیری و کنترل مشکلات بلندمدت داشته باشند و با اقدامات حمایتی، کیفیت زندگی بیمار را حفظ کنند.
- عوارض بلندمدت شیمیدرمانی سرطان روده عبارتاند از: نوروپاتی محیطی شامل بیحسی و گزگز ماندگار در اندامها
- اختلالات عملکرد روده شامل اسهال دورهای، یبوست یا تغییر الگوی دفع
- خستگی مزمن شامل کاهش انرژی و احساس ضعف پایدار
- مه مغزی شامل اختلال در تمرکز، حافظه و سرعت پردازش ذهنی
- کاهش باروری شامل کاهش کیفیت اسپرم یا اختلال عملکرد تخمدان
| نوع عارضه | عوارض کوتاهمدت (حین درمان یا بلافاصله بعد از آن) | عوارض طولانیمدت (ماهها یا سالها بعد) |
|---|---|---|
| گوارشی | تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، درد و نفخ شکم | تغییرات پایدار در الگوی دفع، اسهال یا یبوست مزمن |
| خستگی | خستگی شدید، ضعف عمومی، کاهش توان فعالیت | خستگی مزمن و طولانیمدت |
| خون و ایمنی | کمخونی، کاهش گلبول سفید، افزایش خطر عفونت، کبودی یا خونریزی | اختلالات پایدار سیستم ایمنی در برخی بیماران |
| پوست و مو | ریزش مو، خشکی پوست، تغییر رنگ پوست یا ناخنها | حساسیت پوستی طولانیمدت یا تغییرات ماندگار ناخن |
| اعصاب | بیحسی، گزگز یا سوزنسوزن شدن دست و پا | نوروپاتی محیطی ماندگار یا دیررس |
| شناختی و روانی | کاهش تمرکز، کندی ذهن، نوسانات خلقی | مهذهنی طولانیمدت، اختلال حافظه در برخی بیماران |
| اشتها و وزن | کاهش اشتها، کاهش وزن، تغییر حس چشایی | مشکلات تغذیهای پایدار در موارد محدود |
| باروری | — | کاهش باروری یا اختلال عملکرد جنسی در برخی افراد |
| سایر عوارض سیستمیک | دردهای عضلانی، ضعف عمومی | آسیب دیررس به قلب، کلیه یا سایر اندامها (بسته به نوع دارو) |
۱. آسیب به سلول های عصبی
آسیب به سلولهای عصبی یکی از عوارض بلند مدت شیمی درمانی سرطان روده است که میتواند منجر به مشکلاتی مانند دردهای عصبی، بیحسی و احساس سوزش در بدن شود. این عارضه ممکن است بهویژه در دستها و پاها مشاهده شود. این آسیبهای عصبی ممکن است به صورت تدریجی پیشرفت کنند و به نوعی بر حرکت و عملکرد عضلات تأثیر بگذارند. درمانهای مختلفی برای کاهش این عوارض وجود دارد، اما در برخی موارد ممکن است دائمی شوند.
عوارض شیمیدرمانی قابل درمان و قابل تحملن
از متخصص راهنمایی بگیر.
۲. مشکلات قلبی یا کلیوی
بیماران مبتلا به سرطان روده که تحت شیمی درمانی قرار میگیرند، ممکن است دچار مشکلات قلبی یا کلیوی شوند. داروهای شیمی درمانی ممکن است به صورت مستقیم بر عملکرد قلب و کلیهها تاثیر گذاشته و مشکلاتی مانند فشار خون بالا، نارسایی قلبی و کاهش عملکرد کلیهها را به دنبال داشته باشند. این مشکلات نیاز به پایش دقیق توسط پزشک دارند تا از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری شود.
۳. اختلال در حافظه و تمرکز
یکی دیگر از عوارض بلند مدت شیمی درمانی، اختلالات حافظه و تمرکز است که بهطور شایع در بیماران مبتلا به سرطان روده مشاهده میشود. این اختلالات معمولاً بهصورت کمحافظه یا فراموشیهای موقت بروز میکنند و ممکن است باعث کاهش توانایی فرد در انجام کارهای روزمره شود. این مشکل ممکن است در طول زمان کاهش یابد، اما در برخی بیماران ممکن است بهعنوان یک مشکل دائمی باقی بماند.
۴. کاهش قدرت باروری
کاهش قدرت باروری یکی دیگر از عوارض بلند مدت شیمی درمانی است که بهویژه در بیماران جوان مبتلا به سرطان روده ممکن است مشاهده شود. شیمی درمانی میتواند تأثیرات منفی بر تخمدانها و بیضهها داشته باشد و منجر به مشکلاتی در بارداری شود. این عارضه ممکن است برای برخی افراد مشکلساز باشد و نیاز به مشاوره پزشکی در این زمینه وجود دارد.
عوارض شیمی درمانی سرطان روده بزرگ
شیمیدرمانی سرطان روده بزرگ میتواند طیفی از عوارض گوارشی، خونی و عمومی ایجاد کند که شدت آنها بسته به نوع دارو و وضعیت بیمار متفاوت است. این عوارض معمولاً موقتی هستند اما ممکن است کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند و نیازمند مراقبت حمایتی دقیق باشند. عوارض شیمیدرمانی سرطان روده بزرگ عبارتاند از:
- اختلالات گوارشی: شامل اسهال، یبوست و دردهای شکمی
- خونریزی روده: ناشی از تحریک یا آسیب مخاط روده
- تحریکات معده :همراه با احساس سوزش یا ناراحتی گوارشی
- ریزش مو: به دلیل تأثیر داروها بر فولیکولهای مو
- ضعف و خستگی: ناشی از کاهش انرژی و تغییرات خونی
- تهوع و استفراغ: از شایعترین اثرات داروهای شیمیدرمانی
- کاهش اشتها: پیامد تهوع یا تغییرات گوارشی
- کاهش وزن: به دنبال کاهش دریافت کالری و اختلال جذب
متن انگلیسی:
cancer
Chemotherapy is usually a systemic therapy. This means that the drugs travel through the bloodstream to reach and destroy cancer cells all over the body, including those that may have broken away from the primary tumour in the colon or rectum. Chemotherapy may also be a regional therapy, which means that it is given to a specific area of the body.
ترجمه متن:
شیمی درمانی معمولاً یک درمان سیستمیک است. این بدین معنی است که داروها از طریق خون به سراسر بدن میروند تا سلولهای سرطانی را در همه جا از جمله سلولهایی که ممکن است از تومور اصلی در روده بزرگ یا راست روده جدا شده باشند، از بین ببرند. شیمی درمانی همچنین ممکن است یک درمان منطقهای باشد، به این معنی که داروها به ناحیه خاصی از بدن داده میشوند.
عوارض شیمی درمانی سرطان روده کوچک
شیمیدرمانی سرطان روده کوچک به دلیل ساختار ظریف و نقش جذب مواد مغذی در این بخش، میتواند مجموعهای از عوارض متفاوت از سرطان روده بزرگ ایجاد کند. محدودیت فیزیکی روده کوچک، حساسیت بالای مخاط و احتمال اختلال در عملکرد آن باعث میشود بیماران علاوه بر علائم عمومی شیمیدرمانی، با مشکلات ویژهتری نیز روبهرو شوند. کاهش ایمنی، اختلالات گوارشی و سوءجذب از مهمترین چالشهایی هستند که ممکن است بهطور مستقیم بر وزن، انرژی و وضعیت تغذیه بیمار اثر بگذارند.
- ریزش مو: ناشی از آسیب به سلولهای در حال رشد فولیکول مو
- کاهش قدرت ایمنی بدن: افزایش خطر ابتلا به عفونتهای تنفسی و گوارشی
- تهوع و استفراغ: بهدلیل تحریک مرکز تهوع و تأثیر داروها بر حرکات روده
- مشکلات گوارشی اختصاصی: شامل درد شکمی، نفخ و انسدادهای خفیف ناشی از حساسیت روده کوچک
- سوءجذب و اختلالات متابولیک: کاهش جذب ویتامینها، املاح و مواد مغذی
- خستگی شدید: بهعلت کاهش انرژی، کمبود مواد مغذی و تغییرات خونی
۴.۹ (۵۹۳ نظر)۴.۷ (۵۸۵ نظر)۴.۷ (۴۹۶ نظر)۴.۸ (۳۰۶ نظر)۴.۷ (۲۶۷ نظر)۴.۲ (۲۹۳ نظر)نتیجه گیری
شیمیدرمانی اگرچه بخش مهمی از درمان سرطان روده را تشکیل میدهد، اما با پیامدهایی همراه است که از فردی به فرد دیگر شدت و نوع متفاوتی دارد. برخی از این عوارض کوتاهمدتاند و پس از پایان درمان کاهش مییابند، درحالیکه برخی دیگر ممکن است مدت بیشتری ادامه داشته باشند. بسیاری از نشانههای شایع مانند تهوع، خستگی یا اختلالات گوارشی ناشی از فشار دارو بر سیستمهای مختلف بدن هستند و در مواردی نیز پیامدهای پایدارتر، مانند آسیب عصبی یا مشکلات شناختی، مشاهده میشود. شناخت این عوارض به بیمار کمک میکند روند درمان را بهتر درک کند و برای مواجهه با آنها آمادگی بیشتری داشته باشد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!