فهرست مطالب
احساس سردی بدن فقط تجربهای ناخوشایند در روزهای زمستان نیست؛ گاهی نشانهای از تغییرات درونی بدن است که نباید نادیده گرفته شود. وقتی بدن در تنظیم دما دچار اختلال میشود، حتی در محیطهای معتدل هم دستها و پاها سرد میمانند، لرز ایجاد میشود و انرژی بدن کاهش مییابد. کمخونی، مشکلات تیروئید، اختلالات هورمونی یا حتی سبک زندگی کمتحرک و تغذیه نامناسب میتوانند در بروز این حالت نقش داشته باشند. در این مقاله از دکترتو، با دلایل مختلف سردی بدن، علائم هشداردهنده، زمان مراجعه به پزشک و راهکارهای ساده برای بهبود گردش خون و افزایش گرمای بدن آشنا میشوید.
سردی بدن چیست؟
سردی بدن به احساسی گفته میشود که فرد حتی در دمای معمولی محیط، مداوم یا دورهای حس سرما میکند یا زودتر از دیگران یخ میکند. این حالت میتواند کاملا موقتی باشد و مثلا بعد از نشستن طولانی یا قرار گرفتن در هوای سرد رخ دهد. وقتی بدن در معرض سرما قرار میگیرد، بدن واکنشهایی چون انقباض عروق، لرزیدن و افزایش متابولیسم را برای حفظ دمای داخلی خود آغاز میکند. در دماهای پایین، گردش خون کاهش یافته و ممکن است اعضای بدن دچار کمبود اکسیژن و مواد مغذی شوند که میتواند به آسیب بافتی منجر شود. در بسیاری از موارد، سردی بدن با کاهش جریان خون محیطی، کمآبی خفیف، استرس و خواب ناکافی تشدید میشود و با اصلاح این عوامل بهتر میگردد.
از نظر پزشکی، احساس سرما در بدن میتواند علامت اختلالاتی مانند کمخونی، کمکاری تیروئید، دیابت با آسیب عصبی محیطی، اختلالات هورمونی، عفونتها یا حتی داروهای خاص باشد. گاهی هم ساختمان بدن و درصد پایین چربی زیرپوستی، تحمل سرما را کم میکند. اگر سردی بدن همراه با رنگپریدگی انگشتان، درد قفسه سینه، لرز شدید یا کاهش وزن غیرعادی بود، بهتر است ارزیابی پزشکی انجام شود تا علتهای مهمتر بررسی شوند.
بررسی علائم سردی بدن
سردی بدن میتواند علائمی مانند لرز، رنگ پریدگی پوست، احساس یخزدگی و کاهش فعالیت بدن ایجاد کند. همچنین، ممکن است فرد دچار بیحسی و سوزنسوزن شدن در دستها و پاها شود. احساس سرما ممکن است موضعی یا سرتاسری باشد و شدت آن از خفیف تا آزاردهنده تغییر کند. برخی افراد دست و پای همیشه سرد دارند، برخی دیگر با کوچکترین باد احساس یخزدگی میکنند و گروهی در شبها بیشتر دچار سردی میشوند. مهمترین نشانه های سردی بدن، شامل موارد زیر هستند:
- علائم سرماخوردگی مانند آبریزش بینی، احساس گلو درد، سرفه و عطسه
- سوزنسوزنشدن یا بیحسی انگشتان دست و پا
- تب و لرز و سرد و گرم شدن بدن
- انقباض و سفتی عضلات و اندامها
- خشکی شدید پوست
- دست سرد و پای سرد یا سردی نوک بینی و گوش
- تکرر ادرار
- استخوان درد و درد مفاصل
- رنگپریدگی یا کبودی نوک انگشتان بهویژه در سرما
- خستگی، بیحالی، کاهش تمرکز یا خوابآلودگی
- سردردهای خفیف، انقباض عضلات یا مورمور شدن اندامها
- تشدید علائم با استرس، بیخوابی، کمآبی یا گرسنگی طولانی

علائم سردی بدن در طب سنتی
در طب سنتی، سردی بدن ممکن است به دلیل غلبه سرما بر بدن ایجاد شود. علائم این اتفاق شامل احساس خوابآلودگی، دردهای مفصلی، کاهش انرژی و ضعف دستگاه گوارش هستند. طب سنتی برای بهبود مزاج بدن، معمولا مصرف مواد گرم مانند ادویهجات و انواع دمنوشها را توصیه میکند. سردی بدن میتواند روی سیستم گوارش هم تأثیر بگذارد. علائم سردی معده شامل نفخ، کاهش اشتها، یبوست و دردهای شکمی هستند. بدن برای هضم غذا نیاز به گرما دارد و در صورت کاهش دمای بدن، عملکرد دستگاه گوارش مختل میشود.
انواع سردی بدن
سردی بدن میتواند دلایل بیرونی یا درونی داشتهباشد. عوامل درونی معمولا به دلیل تغییرات هورمونی یا بیماریهای زمینهای مانند فشارخون اتفاق میافتند:
- سردی محیطی: ناشی از قرار گرفتن در محیطهای سرد است.
- سردی داخلی: وقتی که بدن نتواند دمای داخلی خود را حفظ کند، مانند اختلالات غدد داخلی، این اتفاق میافتد.
- سردی ناشی از بیماری: بیماریهایی مانند آنفولانزا و تب میتوانند احساس سردی ایجاد کنند.
علت سردی بدن
سردی بدن میتواند به دلیل عوامل مختلفی مانند قرار گرفتن در معرض هوای سرد و سرمازدگی، اختلالات هورمونی (مانند کمکاری تیروئید)، کمبود مواد مغذی (مانند کمبود آهن)، بیماریهای خاص (مثل آنفولانزا و تب) یا اختلالات گردش خون رخ دهد. گاهی اوقات عوامل روانی مانند استرس و اضطراب نیز میتوانند باعث سرد شدن بدن شوند.
در برخی افراد دلیل سردی بدن، پدیده رینود است. دیابت با نوروپاتی، بیماریهای خودایمنی، اختلالات هورمونی مانند نارسایی آدرنال یا هیپوفیز، عفونتهای مزمن و مصرف بعضی داروهای قلبی یا ضدافسردگی نیز از دلایل دیگر احساس سرما در بدنند. بهطور کلی دلایل احساس سرما در بدن میتواند شامل موارد زیر و جدول زیر باشد:
- کمخونی بهویژه فقر آهن یا کمبود ویتامین بی دوازده
- کمکاری تیروئید و سایر اختلالات هورمونی
- پدیده رینود و اختلالات عروقی محیطی
- دیابت با آسیب عصبی یا عروقی
- تغذیه ناکافی، کمآبی، کاهش وزن شدید یا درصد چربی پایین
- داروها مانند بتابلاکرها و برخی ضدافسردگیها
- سبکزندگی کمتحرک، استرس مزمن و خواب ناکافی
| علت سردی بدن | توضیح علت | درمان یا اقدام پیشنهادی |
|---|---|---|
| علت سرد شدن ناگهانی بدن | افت موقت دمای مرکزی، کمآبی، کاهش قند خون، استرس یا تماس ناگهانی با سرما | گرمکردن تدریجی، نوشیدنی ولرم، میانوعده سبک، مدیریت استرس |
| علت سرد و گرم شدن ناگهانی بدن خانمها | نوسان هورمونی در قاعدگی و یائسگی | تنظیم هورمونی با نظر پزشک، لایهلایهپوشی، خواب کافی |
| علت سردی بدن در تابستان | کمآبی و کاهش الکترولیت، اتاقهای بسیار خنک، تغذیه ناکافی | آب و الکترولیت کافی، تنظیم دمای محیط، وعدههای منظم |
| احساس سرما در پشت بدن | اسپاسم عضلات، نشستن طولانی، مشکلات ستون فقرات | اصلاح ارگونومی، کشش ملایم، حرارت موضعی، فیزیوتراپی در صورت نیاز |
| علت احساس سرما در بدن هنگام خواب | دمای پایین اتاق، جریان خون محیطی کمتر در شب | افزایش اندک دمای اتاق، پتو مناسب، جوراب گرم، میانوعده سبک قبل خواب |
| علت سردی بدن و دست و پا | گردش خون محیطی ضعیف، رینود یا کمخونی | گرمکردن اندامها، تحرک، درمان کمخونی یا رینود |
| علت سردی بدن زنان | نوسان هورمونی، کمخونی فقر آهن، تیروئید | آزمایش خون، مکمل آهن در صورت کمبود، تنظیم تیروئید |
| علت سردی بدن در بارداری | تغییرات هورمونی و همودینامیک، احتمال کمخونی | غربالگری کمخونی، مایعات کافی، تغذیه متعادل با نظر پزشک |
| علت سردی بدن بعد از عمل جراحی | بیهوشی، کمخونی، کمآبی و از دست دادن حرارت اتاق عمل | گرمکردن تدریجی، مایعات، بررسی Hb در صورت لزوم |
سرما باعث چه بیماری هایی میشود؟
قرار گرفتن طولانی در سرما و رطوبت میتواند برخی مشکلات را تحریک یا تشدید کند؛ از سرمازدگی و هیپوترمی گرفته تا بدتر شدن آرتروز و اسپاسم عضلات. در افراد مستعد، دیده رینود با سرما تشدید میشود و در بیماران قلبی، فشار به سیستم قلبی عروقی افزایش مییابد. برخی از بیماریهایی که با سردی بدن مرتبط هستند عبارت است از:
- هیپوترمی و سرمازدگی در مواجهه شدید با سرما
- تشدید درد مفاصل و اسپاسم عضلات
- حملات پدیده رینود در انگشتان
- تشدید آنژین در بیماران قلبی و افزایش فشارخون موقت
روش های درمان سردی بدن
برای درمان فوری سردی شدید بدن، گرم کردن تدریجی با لایهلایه پوشیدن لباس، مصرف نوشیدنی ولرم و حرکت دادن آرام اعضای بدن موثر است. در کنار آن، افزایش فعالیت بدنی، تمرینات هوازی ملایم، وعدههای منظم و کافی، هیدراتاسیون مناسب، خواب کافی و مدیریت استرس کمک میکند گردش خون و دمای مرکزی تثبیت شود که به رفع سردی بدن کمک میکند.
اگر دچار کمخونی، کمکاری تیروئید یا رینود هستید، درمان علائم را بهطور محسوسی کاهش میدهد. در شرایط شدید، نیاز به مراقبتهای پزشکی فوری است. اگر در دوران بارداری هستید، فشار خون پایینی دارید یا دچار کم کاری تیروئید هستید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. روشهای درمان فوری سردی شدید بدن عبارت است از:
- پیگیری و درمان علت زمینهای مانند کمخونی یا کمکاری تیروئید
- افزایش تحرک روزانه و تمرینات هوازی ملایم برای بهبود گردش خون
- پوشش لایهلایه، حفظ گرمای اندامها و استفاده از جوراب و دستکش
- تغذیه منظم و کافی، پرهیز از گرسنگی طولانی و نوشیدن آب بهقدر کافی
- تکنیکهای آرامسازی و تنفس برای کاهش اسپاسم عروقی ناشی از استرس

با علائم کم خونی آشنا شوید
دارو برای سردی بدن
برای سردی بدن بهعنوان یک علامت، داروی اختصاصی نداریم، اما بر اساس علت، داروهای هدفمند تجویز میشوند. برای کمخونی، مکمل آهن یا ویتامینها، برای کمکاری تیروئید، لووتیروکسین و برای رینود در موارد شدید، داروهای گشادکننده عروقی استفاده میشود. در دیابت، کنترل قند خون و درمان نوروپاتی مهم است. هر دارویی باید با نظر پزشک آغاز شود.
داروهای ضد تب، مسکنها (مانند پاراستامول یا ایبوپروفن) ممکن است برای درمان علائم سردی بدن استفاده شوند. بهتر است ابتدا روشهای طبیعی مانند مصرف مایعات و پوشیدن لباس گرم را امتحان کنید و در صورت نیاز دارو مصرف کنید:
- پاراستامول یا استامینوفن برای رفع درد و تب
- ایبوپروفن برای درمان تب و لرز
- مکمل آهن، فولیک اسید یا ب۱۲ در صورت کمبود
- لووتیروکسین در کمکاری تیروئید
- داروهای هدفمند برای نوروپاتی دیابتی طبق نظر پزشک
- مرطوبکنندههای پوستی برای کاهش تبخیر و احساس سردی سطحی
درمان سردی بدن و بلغم
اگر سردی بدن با الگوی بلغمغالب و علائم گوارشی و رخوت همراه است، باید برای رفع سردی و بلغم سبک زندگی خود را اصلاح کنید. تحرک روزانه، خواب منظم، گرمایش تدریجی محیط و خوراکیهای معتدل و تازه به شما در رفع سرما کمک خواهند کرد. همچنین روشهای درمانی سردی بدن در طب سنتی معمولا کمککننده و راحت هستند که در سریعترین زمان میتوانید از آنها جواب بگیرید:
- نوشیدن چای داغ برای تسکین گلودرد و رفع احتقان و سردی بدن
- مصرف عسل برای مبارزه با سرفه و عفونت
- سوپ داغ برای سرماخوردگی و آنفولانزا
برای رفع سردی بدن در بارداری چه کار کنیم؟
در بارداری، تغییرات هورمونی و گردش خون میتواند احساس سرما یا گرما را دستخوش تغییر کند. اگر سردی بدن آزاردهنده است، باید احتمال کمخونی بارداری و تیروئید بررسی شود. پوشیدن لایهای لباس، جوراب گرم، فعالیت سبک، مصرف میانوعدههای منظم و نوشیدنیهای ولرم مفیدند. از مصرف خودسرانه گیاهان دارویی و مکملها بپرهیزید و هر اقدامی را با پزشک هماهنگ کنید.
درمان سردی پشت بدن
سردی و انقباض در ناحیه پشت معمولا با نشستن طولانی، کمتحرکی یا اسپاسم عضلات مرتبط است. اصلاح ارگونومی صندلی، وقفههای حرکتی منظم، کشش ملایم ستون فقرات و گرمکردن موضعی با کیسه آبگرم به رفع سرمای پشت بدن کمک میکند. در صورت درد یا علائم عصبی، ارزیابی تخصصی لازم است تا مشکلات ستون فقرات یا عصبگرفتگی رد شود.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت webmd
It’s normal to be more sensitive to cold temperatures. You might just have a natural tendency to be colder than others. However, if you’ve been feeling colder than usual for a long time or you’re cold even when it’s warm, it could be due to a medical condition that needs attention.
ترجمه فارسی:
حساسیت به دمای سرد طبیعی است و شاید شما تمایل طبیعی داشتهباشید که در دمای سردتری نسبت به دیگران باشید. با این حال اگر مدت زیادی است که احساس سرما میکنید یا حتی وقتی هوا گرم است، سرما میخورید، ممکن است به دلیل یک بیماری باشد که نیاز به توجه دارد.
درمان خانگی سردی بدن
برای رفع سردی بدن مراقبتهای خانگی در بیشتر افراد کافی است و علائم را کاهش میدهد. هدف از درمانهای خاگی سردی بدن، تقویت گردش خون، تامین انرژی پایدار و جلوگیری از کمآبی است. برنامه منظم خواب، تحرک، تغذیه و آب کافی روشهاش اصلی درمان هستند. برخی از روشهای درمان خانگی سرما عبارت است از:
- لایهلایهپوشیدن لباس و گرم نگه داشتن دست و پا
- مصرف نوشیدنیهای ولرم مانند آب ولرم و سوپ سبک
- پیادهروی تند کوتاه چند نوبت در روز
- دوش ولرم کوتاه، پرهیز از آب خیلی داغ یا خیلی سرد
- ماساژ ملایم اندامها برای افزایش خونرسانی
برای رفع سردی بدن چه بخوریم؟
بهترین خوراکی برای رفع سردی بدن مایعات گرم است. برای درمان سردی بدن پیروی از یک رژیم غذایی متعادل با انرژی کافی، پروتئین مناسب و مایعات منظم بهترین انتخاب است. وعدههای کوچک و متعدد از افت قند و تشدید سردی جلوگیری میکند. برخی خوراکیها برای بسیاری از افراد قابلتحملتر و گرمابخشترند، اما اگر بیماری خاصی دارید با پزشک هماهنگ کنید. برخی از خوراکیهای مفید برای درمان احساس سرما در بدن عبارتاند از:
- سوپهای سبک با پروتئین کمچرب مثل مرغ یا عدس
- غلات کامل مانند جو دوسر و برنج قهوهای برای انرژی پایدار
- مغزها و دانهها در حد متعادل برای چربی سالم
- میوههای فصل و سبزیهای بخارپز برای ریزمغذیها
- آب کافی و نوشیدنیهای ولرم غیرقندی
دمنوش برای رفع سردی بدن
نوشیدنیهای گیاهی گرم فواید زیادی از جمله تقویت سیستم ایمنی بدن، وجود انواع آنتی اکسیدانها، ویتامین C و خواص ضد میکروبی و ضد ویروسی دارد. همچنین دمنوشهای ملایم میتوانند حس گرما و آرامش بدهند، بهشرطی که با شرایط پزشکی شما سازگار باشند. از مصرف دمنوشهای غلیظ و ترکیبات ناشناخته خودداری کنید و در بارداری یا شرایط خاص مثل بیماری حتما با پزشک مشورت کنید.بهترین دمنوشها برای رفع سرمای بدن عبارتاند از:
- دمنوش نعناع فلفلی
- دمنوش علف لیمو
- چای هیبیسکوس یا چای ترش
- دمنوش بابونه ملایم برای آرامش و خواب بهتر
- زنجبیل کمغلظت برای حس گرما در افراد بدون رفلاکس
- دارچین سبک در حد طعمدهنده کنار چای رقیق
- آویشن کمغلظت برای برخی افراد با تحمل مناسب
- آبجوش ساده با چند قطره آبلیمو اگر رفلاکس ندارید

عوارض سردی بدن
سرد شدن بدن بدون دلیل نیست و اگر رفع نشود، ممکن است اثرات جانبی (حتی عوارض خطرناک در افراد با بیماری زمینهای) را ایجاد کند. اگر سردی بدن ناشی از مشکل زمینهای باشد و درمان نشود، کیفیت زندگی را کاهش میدهد و خطر عوارض را بالا میبرد. کمخونی درماننشده به خستگی مزمن، کاهش تمرکز و تپش قلب میانجامد. رینود بدون مدیریت، زخم انگشتی ایجاد میکند. مواجهه مداوم با سرما نیز میتواند سیستم قلبی عروقی را تحت فشار قرار دهد و دردهای عضلانی و مفصلی را تشدید کند. برخی از مضرات سرما برای بدن عبارت است از:
- کاهش گردش خون و آسیب اعضای داخلی
- مشکلات تنفسی
- آسیب به پوست و بافتها بر اثر یخزدگی
- افزایش خطر اسپاسم عضلات و درد مفاصل
- خستگی مزمن و افت کارایی روزانه در کمخونی
- تشدید علائم قلبی در بیماران مستعد
- اختلال خواب و خلق به علت لرز و بیقراری شبانه
سردی بدن و تکرر ادرار
قرار گرفتن در سرما میتواند با سازوکارهای هورمونی و عروقی، تولید ادرار را اندکی بیشتر کند و فرد تکرر ادرار خفیف را تجربه کند. اگر تکرر ادرار مداوم شد یا با سوزش، درد پهلو یا تشنگی شدید همراه بود، باید از نظر عفونت ادراری، دیابت یا مشکلات کلیوی بررسی شود. گرم نگه داشتن بدن و نوشیدن آب کافی اما منظم، علائم خفیف را کم میکند.
سردی بدن و درد مفاصل
سرما باعث انقباض عضلات و کاهش انعطاف بافتهای اطراف مفصل میشود و دردهای مفصلی را در مبتلایان به آرتروز یا التهاب تاندونها بیشتر میکند. گرم نگه داشتن مفاصل، حرکت ملایم پیش از خروج از منزل و استفاده از کمربند یا زانوبند نرم میتواند کمککننده باشد. اگر درد مفصل همراه با تورم، گرمی یا محدودیت شدید حرکت است، ارزیابی تخصصی لازم است.
نتیجه گیری
سردی بدن پدیدهای رایج است که معمولاً بر اثر عواملی ساده مانند قرار گرفتن در سرما، کاهش تحرک، کمآبی یا خستگی ایجاد میشود؛ اما گاهی میتواند نشانهای از مشکلاتی مانند کمخونی، کمکاری تیروئید، سندرم رینود یا اختلالات عصبی ـ عروقی باشد. برای درک درست علت این پدیده، باید به الگوی بروز سردی، همراهی علائمی مثل رنگپریدگی انگشتان، لرز یا کاهش وزن و تفاوت احساس سرما در شب و روز توجه کنیم. اگر این احساس پایدار، شدید یا همراه با علائم هشدار بود، بررسی پزشکی به تشخیص علتهای زمینهای کمک میکند. شناسایی محرکها و اصلاح سبک زندگی، همراه با درمان علت اصلی، معمولاً باعث کنترل بهتر حس سرما و بازگشت انرژی و تمرکز روزمره میشود.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام عرض ادب و احترام بنده غلضت خون دارم داروهیدروکسی اوره مصرف میکنم دوهفته میشود که بدنم خیلی سرده لطفا راهنمایی کنید سپاس فراوان.
سلام، احساس سرمای شدید میتواند از عوارض مصرف هیدروکسی اوره یا ناشی از تغییرات مربوط به خون و گردش خون باشد. البته کمخونی، مشکلات تیروئید یا ضعف عمومی بدن هم میتواند چنین علائمی ایجاد کند. بهتر است آزمایش خون دورهای خود را انجام دهید و نتیجه را به پزشک معالج نشان دهید تا مشخص شود نیاز به تغییر دوز یا بررسی علت دیگری وجود دارد.
متخصص داخلی