بیماری ام اس نوعی اختلال خود ایمنی سیستم عصبی مرکزی است که در آن سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین پوشش دهنده اعصاب حمله میکند. علت و عوامل متعدد و پیچیدهای در بروز ام اس موثر هستند از جمله ژنتیک و سابقه خانوادگی، شرایط محیطی و تماس با ویروسهایی مانند اپشتین-بار و تاثیر هورمونها. این بیماری در زنان به مراتب بیشتر از مردان شایع است. با این حال، علت بیماری ام اس هنوز بهطور کامل مشخص نشده و تحقیقات بیشتری لازم است. بنابراین بهتر است با مشاهده هر گونه علائم غیرطبیعی عصبی به متخصص نورولوژی مراجعه کنید. شما میتوانید از طریق سامانه نوبت دهی وقت ویزیت حضوری خود را دریافت کرده و با استفاده از خدمات آنلاین با بهترین پزشکان بصورت متنی یا تلفنی در ارتباط باشید.
علت بیماری ام اس چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس ناشی از حمله نادرست سیستم ایمنی بدن به مغز و اعصاب است که دلیل این موضوع هنوز مشخص نیست، اما ممکن است ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش داشته باشد. سابقه خانوادگی مبتلایان به این بیماری میتواند خطر ابتلا را افزایش دهد. همچنین، شرایط محیطی نیز نقش مهمی ایفا میکند. به عنوان مثال، افرادی که در مناطق خاصی زندگی میکنند یا با ویروسهایی مانند اپشتین-بار در تماس هستند، ممکن است بیشتر در معرض خطر قرار گیرند.
در کنار این عوامل، تاثیر هورمونها نیز قابل توجه است؛ این بیماری در زنان به مراتب بیشتر از مردان شایع است. علاوه بر این، عادتهایی مانند سیگار کشیدن نیز میتوانند خطر ابتلا به ام اس را افزایش دهند. با این حال، علت دقیق این بیماری هنوز بهطور کامل مشخص نشده و تحقیقات بیشتری برای درک بهتر آن در حال انجام است.
عامل | توضیح |
---|---|
ژنتیک | داشتن سابقه خانوادگی ام اس، وجود برخی ژنهای خاص که فرد را مستعد ابتلا به ام اس میکنند. |
عوامل محیطی | ویروسها (مانند ویروس اپشتین بار)، کمبود ویتامین D، سیگار کشیدن، عفونتهای باکتریایی، قرار گرفتن در معرض سموم محیطی. |
سیستم ایمنی بدن | اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن که به سلولهای میلین (پوشش محافظ رشتههای عصبی) حمله میکند. |
عوامل جغرافیایی | شیوع بیشتر ام اس در مناطق دور از خط استوا. |
۱. ژنتیک
ژنتیک به عنوان یکی از عوامل موثر در بروز بیماری ms شناخته میشود، اما به تنهایی علت قطعی این بیماری نیست. سابقه خانوادگی ام اس میتواند خطر ابتلا را افزایش دهد، به این معنی که اگر یکی از اعضای خانواده به این بیماری مبتلا باشد، احتمال ابتلا سایر اعضا نیز بیشتر خواهد شد. همچنین، برخی جهشهای ژنتیکی خاص ممکن است با افزایش خطر ابتلا به ام اس مرتبط باشند. با این حال، تحقیقات نشان میدهد که عوامل محیطی نیز در بروز این بیماری نقش دارند.
۲. سبک زندگی
سبک زندگی میتواند نقش مهمی در بروز و مدیریت بیماری ام اس داشته باشد. برخی از عوامل مرتبط با سبک زندگی که ممکن است بر خطر ابتلا به این بیماری تاثیر بگذارند عبارتند از:
- رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزی و اسیدهای چرب امگا-۳
- فعالیت بدنی و ورزش منظم
- مدیریت استرس با تکنیکهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن و یوگا
- کشیدن سیگار با افزایش خطر ابتلا به ام اس مرتبط است. ترک سیگار میتواند تاثیر مثبتی بر سلامت عمومی داشته باشد.
- خواب ناکافی باعث افزایش خستگی و تشدید علائم در بیماران ام اس میشود. خواب مناسب به بهبود کیفیت زندگی کمک میکند.
۳. استرس
اگر به تجربیات شخصی بیماران ام اس گوش کنید، در بیشتر موارد به رابطه بین استرس و ام اس اشاره میشود تا جایی که بیشتر بیماران علت بیماری ام اس خود را نتیجه مستقیم تروما یا دوره پر از استرسی در زندگیشان توصیف میکنند. با این حال، مطالعاتی که رابطه میان علائم استرس عصبی و بروز ام اس را بررسی کردهاند، نتایج متفاوتی ارائه میدهند. اگرچه فرد مبتلا به ام اس از تجربیات خود میداند که علائم ام اس او پس از یک دوره استرسزا شروع شده یا همزمان با آن بوده، هیچ مدرک مستقیمی وجود ندارد که نشان دهد استرس علت بیماری ام اس است یا آن را تحریک میکند.
۴. کمبود ویتامین دی
کمبود ویتامین دی به عنوان یکی از عوامل موثر در بروز بیماری ام اس شناخته شده است. تحقیقات نشان میدهد که سطوح پایین ویتامین دی ممکن است با افزایش خطر ابتلا به این بیماری مرتبط باشد. ویتامین دی نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی دارد و به تنظیم پاسخهای ایمنی کمک میکند. برخی از مطالعات نشان میدهند که افرادی که سطوح بالاتری از ویتامین دی دارند، کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری ام اس هستند. همچنین، ویتامین د ممکن است در کاهش شدت علائم و بهبود وضعیت بیماران مبتلا به اماس نیز موثر باشد.
۵. خستگی بیش از حد
خستگی بیش از حد به عنوان یکی از علائم شایع بیماری ام اس شناخته میشود، اما خود به تنهایی علت این بیماری نیست. در واقع، بسیاری از مبتلایان به ام اس از خستگی شدید و مداوم رنج میبرند که عوامل مختلفی در بروز آن دخیل هستند:
- آسیب به سیستم عصبی مرکزی و اختلال در انتقال سیگنالهای عصبی
- استرس و اضطراب، مشکلات هیجانی و روانی
- مشکلات خواب، کمبود ویتامینها یا عدم فعالیت بدنی کافی
با این حال، خستگی در بیماران ام اس نشاندهنده وجود بیماری است و به عنوان یکی از نشانههای آن در نظر گرفته میشود.
۶. ابتلا به برخی میکروب ها در کودکی
بیماری مولتیپل اسکلروزیس بهعنوان نتیجهای از واکنش نادرست سیستم ایمنی درنظر گرفته شده که ممکن است به واسطه قرار گرفتن دیرهنگام در معرض یک عفونت شایع در دوران کودکی تحریک شده باشد.
۷. مصرف دخانیات
مصرف دخانیات بهعنوان یکی از عوامل خطر برای بروز بیماری ام اس شناخته شده است، هرچند که خود بهتنهایی نمیتواند علت قطعی این بیماری باشد. تحقیقات نشان میدهند که ریسک ابتلا به بیماری ام اس در افرادی که سیگار میکشند یا در معرض دود سیگار قرار دارند، بیشتر از سایر افراد است.
این افزایش خطر به دلیل تاثیرات منفی سیگار بر سیستم ایمنی است. مواد سمی موجود در دود سیگار میتوانند عملکرد سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار دهند و موجب تشدید التهاب شوند. علاوه بر این، در بیماران مبتلا به ام اس، مصرف دخانیات میتواند علائم بیماری را تشدید و روند پیشرفت بیماری را تسریع کند.
۸. مصرف زیاد نمک
مصرف زیاد نمک بهعنوان یکی از عوامل احتمالی بیماری ام اس مورد بررسی قرار گرفته است، اما هنوز شواهد قطعی و علمی کافی برای تایید این ارتباط وجود ندارد. تحقیقات اولیه نشان میدهند که رژیمهای غذایی حاوی نمک زیاد ممکن است بر سیستم ایمنی تاثیر گذاشته و موجب التهاب بدن شوند. این نکته به ویژه در زمینه بیماریهای خودایمنی از جمله ام اس، مورد توجه قرار گرفته است.
۹. جنسیت
جنسیت یکی از عوامل موثر در بروز بیماری ام اس است. تحقیقات نشان میدهند که ام اس بهطور قابل توجهی در زنان بیشتر از مردان دیده میشود. نسبت ابتلا در زنان به مردان معمولا حدود ۲ به ۱ تا ۳ به ۱ گزارش شده است. این تفاوت ممکن است به عوامل هورمونی، ژنتیکی و همچنین تعاملات پیچیده بین سیستم ایمنی و جنسیت، ارتباط داشته باشد. برخی فرضیهها بیان میکنند که هورمونهای استروژنی بر سیستم ایمنی تاثیر گذاشته و احتمال بروز این بیماری را در زنان افزایش میدهند.
۱۰. نژاد
تحقیقات نشان میدهند که شیوع این بیماری در گروههای نژادی مختلف بهطور قابل توجهی متفاوت است. بهطور کلی، ام اس بیشتر در افراد با نژاد سفید (Europoid) دیده میشود، در حالی که در نژادهای دیگر مانند آفریقایی یا آسیایی شیوع کمتری دارد. این تفاوتها میتواند ناشی از ترکیب عواملی همچون ژنتیک، محیط و سبک زندگی باشد. بیماری ام اس در حدود ۴ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر سفیدپوست، حدود ۳ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر سیاهپوست، حدود ۲ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر با نژادهای «دیگر» شامل آسیاییها، بومیان آمریکایی، بومیان آلاسکا و افرادی از نژادهای چندگانه، و حدود ۱.۵ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر با ریشه هیسپانیک/لاتینکس رخ میدهد.
۱۱. بیماری های خودایمنی
ام اس یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین که عصبها را پوشش میدهد، حمله میکند. در افرادی که به ام اس مبتلا هستند، احتمال ابتلا به سایر بیماریهای خودایمنی نیز بیشتر است. این ارتباط نشان میدهد که زمینه ژنتیکی و هورمونی میتواند نقش مهمی در بروز بیماریهای خودایمنی داشته باشد. بروز ام اس ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و خودایمنی است و شناخت بهتر این ارتباطات میتواند به پیشگیری و مدیریت بیماری کمک کند.
علت ام اس خاموش
بیماری ام اس خاموش به حالتی اشاره دارد که در آن علائم واضح بهطور ناگهانی روشن نمیشوند، اما آسیبهای عصبی ممکن است در داخل سیستم عصبی مرکزی به آرامی و بهطور تدریجی پیشرفت کنند. علت ام اس خاموش هنوز کاملا مشخص نیست، اما عوامل مختلفی در این رابطه دخیل هستند ازجمله:
- ژنتیک و سابقه خانوادگی بیماریهای خودایمنی
- قرار گرفتن در معرض عفونتها، تغییرات جغرافیایی و کمبود ویتامین D
- نقصهای ایمنی
- استرس جسمانی و روانی
علت بیماری ام اس در زنان
علت بیماری ام اس در زنان بهطور کامل مشخص نیست، اما عوامل مختلفی در بروز این بیماری در زنان دخیل هستند. یکی از این عوامل، تاثیر هورمونهای زنانه، بهویژه استروژن، بر سیستم ایمنی است که باعث افزایش استعداد ابتلا به بیماریهای خودایمنی میشوند. بهعلاوه اینکه، زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به بیماریهای خودایمنی هستند و این موضوع میتواند به عوامل ژنتیکی مرتبط باشد. همچنین، قرارگیری در معرض عوامل محیطی مانند عفونتها و تغییرات جغرافیایی ممکن است بر زنان تاثیر بیشتری داشته باشد.
علت بیماری ام اس در مردان
مردان نسبت به زنان معمولا کمتر در معرض خطر ابتلا به ام اس قرار دارند، اما در صورت ابتلا، این بیماری ممکن است با شدت بیشتری بروز کند. عوامل محیطی نیز میتوانند تاثیرگذار باشند مانند قرارگیری در معرض عفونتها یا نتایج جغرافیایی خاص ممکن است بر میزان ابتلا به ام اس تاثیر داشته باشند.
همچنین، سبک زندگی و عوامل استرسزا میتوانند به تشدید مشکلات مرتبط با بیماری های عصبی دامن بزنند. در نهایت، اگرچه مردان بهطور کلی کمتر از زنان به ام اس مبتلا میشوند، بروز بیماری نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی است و درک دقیق این عوامل میتواند به پیشگیری و مدیریت ام اس کمک کند.
علت مرگ بیماران ام اس
ام اس بهخودیخود معمولا به عنوان بیماری کشنده محسوب نمیشود، اما میتواند منجر به بروز مشکلات جدی در فرد گردد. یکی از اصلیترین علل مرگ بیماران ام اس، عوارض ناشی از ناتوانی حرکتی است. این ناتوانی میتواند به مشکلاتی مانند عفونتهای مجاری ادراری و ذاتالریه منجر شود که در بیماران مبتلا به ناتوانی حرکتی بیشتر مشاهده میشود.
علاوه بر این، عوارض قلبی و عروقی نیز میتوانند در طول عمر بیماران ام اس تاثیرگذار باشند. برخی از بیماران ممکن است در اثر تجزیه و تحلیل عوارض دیگر مرتبط با بیماری، مانند افسردگی و مشکلات روانی، به مرگ زودرس دچار شوند. در نهایت، بروز مشکلات مربوط به سیستم ایمنی و عفونتها نیز میتواند علت مرگ بیماران ام اس باشد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
بیماری ام اس یکی از پیچیدهترین بیماریهای خودایمنی است که علت دقیق آن هنوز بهطور کامل مشخص نشده است. این بیماری بهطور عمده ناشی از ترکیب چند عامل مختلف است. عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ایجاد زمینههای بروز ام اس دارند و وجود سابقه خانوادگی میتواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
عوامل محیطی، کمبود ویتامین دی و تغییرات جغرافیایی، جنسیت و سبک زندگی از جمله مصرف دخانیات و استرس و حتی چاقی میتوانند علت بیماری ام اس باشند. متخصصین مغز و اعصاب میتوانند در تشخیص علت و نحوه درمان این بیماری کمک کنند. همچنین خدمات مشاوره آنلاین مغز و اعصاب دکترتو میتواند به شما در ارتباط متنی و تلفنی با پزشکان کمک کند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!