داروی کاربامازپین چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

کاربامازپین برای مدیریت و درمان صرع، نورالژی عصب سه قلو (سردردی حمله‌ای، ناگهانی و برق آسا) و دوره‌های شیدایی حاد و مختلط در اختلال دوقطبی و کاهش تحریک‌پذیری استفاده می‌شود. مصرف این دارو با دوز کم شروع می‌شود و می‌تواند عوارضی مانند خستگی، سرگیجه یا ایجاد بثورات پوستی را به همراه داشته باشد. برای تجویز داروی کاربامازپین به متخصص مغز و اعصاب یا روانپزشک مراجعه کنید. در سایت دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان سراسر کشور برای شما وجود دارد.

داروی کاربامازپین چیست؟

کاربامازپین به انگلیسی carbamazepine دارویی است که برای درمان صرع، درد عصبی ناشی از دیابت (نوروپاتی محیطی) یا در صورت داشتن یک وضعیت دردناک صورت به نام نورالژی عصب سه قلو استفاده می‌شود. داروی کاربامازپین در مواردی که سایر داروها مؤثر نبوده‌اند، می‌تواند به بهبود علائم اختلال دوقطبیهم کمک کند. این دارو فقط با نسخه پزشک در دسترس است.

• نام انگلیسی: Carbamazepine
• نام تجاری: Tegretol

متن انگلیسی:
Carbamazepine is used to manage and treat epilepsy, trigeminal neuralgia and acute manic and mixed episodes in bipolar disorder.
ترجمه فارسی:
کاربامازپین برای مدیریت و درمان صرع، نورالژی سه قلو و دوره‌های شیدایی حاد و مختلط در اختلال دوقطبی استفاده می‌شود.

به نقل از سایت ncbi

نحوه‌ عملکرد کاربامازپین چگونه است؟

مکانیسم عملکرد کاربامازپین به طور کامل روشن نشده است و به طور گسترده‌ای مورد بحث است. یک فرضیه اصلی این است که کاربامازپین باعث مهار کانال سدیم می‌شود و فعالیت تشنج را درمان می‌کند. در سایر مطالعات پس از استفاده از کاربامازپین، کاهش پتانسیل عمل در هسته شکمی تالاموس در مغز و مهار رفلکس زیرین فک پایین مشاهده شد.

کاربامازپین با اتصال به کانال‌های سدیم وابسته به ولتاژ و جلوگیری از پتانسیل‌های عمل باعث ایجاد اثرات فوق می‌شود. تصور می‌شود در اختلال دو قطبی، کاربامازپین با افزایش گردش دوپامین و افزایش انتقال GABA،  باعث درمان شیدایی و افسردگی می‎شود.

تفاوت کاربامازپین و لاموتریژین چیست؟

نتایج نشان می‌دهد که عود تشنج پس از شروع درمان با قرص لاموتریژین ۵۰ ممکن است زودتر از درمان با کاربامازپین اتفاق بیفتد. پزشکان همچنین پیشنهاد می‌کنند برای رهایی از تشنج، کاربامازپین ۱۰۰ یا سایر دوزهای آن را در یک دوره شش ماهه زودتر از لاموتریژین شروع کنند.

نحوه‌ مصرف کپسول کاربامازپین و دوز مصرفی آن

کاربامازپین آهسته رهش دارویی است که توسط پزشک تجویز می‌شود. در نتبجه مهم است که طبق دستور پزشک مصرف کنید. اگر دو بار در روز کاربامازپین مصرف می‌کنید، سعی کنید دوزهای خود را به طور مساوی در طول روز تنظیم کنید. می‌توانید قرص را با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.

قرص ها را با یک نوشیدنی آبی کامل ببلعید. اگر در بلعیدن کامل قرص مشکل دارید، آنها را از وسط نصف کنید. همچنین برای مصرف شربت کاربامازپین قبل از اندازه‌گیری دوز، بطری را تکان دهید. این دارو به همراه یک سرنگ یا قاشق پلاستیکی به شما کمک می‌کند تا دوز مناسب را اندازه‌گیری کنید.

از قاشق چای‌خوری آشپزخانه استفاده نکنید، زیرا مقدار مناسبی را به شما نمی‌دهد. بسته‌بندی را برداشته و شیاف را به آرامی به مقعد خود فشار دهید. دستورالعمل های موجود در بروشور داخل بسته را بخوانید. آنها نحوه استفاده از شیاف را توضیح خواهند داد.

بهتر است کاربامازپین۲ هفته پس از عفونت ویروسی، واکسیناسیون یا بثورات پوستی ناشی از داروی دیگری شروع نشود. شما معمولاً با دوز کم ۱۰۰ میلی‌گرم تا ۲۰۰ میلی‌گرم شروع می‌کنید. این دارو یک یا دو بار در روز مصرف می‌شود و دوز مصرفی در طی چندین هفته به دوز معمول افزایش می‌یابد.

موارد مصرف قرص کاربامازپین	دوز مصرفی
بیماری صرع	۸۰۰ میلی‌گرم تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم، ۱ یا ۲ بار در روز
درد عصبی	۶۰۰ میلی‌گرم تا ۸۰۰ میلی‌گرم، ۱ یا ۲ بار در روز
اختلال دو قطبی	۴۰۰ میلی‌گرم تا ۶۰۰ میلی‌گرم، ۱ یا ۲ بار در روز
شربت کاربامازپین برای کودکان	دوز کاربامازپین به وزن کودک و تشخیص پزشک بستگی دارد.

دوز مصرفی کاربامازپین

برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی، پزشک با دوز کم کاربامازپین شروع به کار می‌کند. پزشک طی چند روز یا چند هفته به تدریج مقدار مصرفی را افزایش می‌دهد و هنگامی که دوز مناسب خود را پیدا کردید، معمولاً ثابت می‌ماند، مگر اینکه شرایط شما تغییر کند.

در صورت فراموش کردن دوز مصرف قرص ضد تشنج کاربامازپین چه باید کرد؟

به محض یادآوری دوز فراموش شده کاربامازپین پیوسته رهش را مصرف کنید. اگر کمتر از ۱۲ ساعت به زمان دوز بعدی رسیده است، بهتر است دوز فراموش شده را کنار بگذارید و دوز بعدی خود را به صورت طبیعی مصرف کنید. اگر کمتر از ۸ ساعت به زمان دوز بعدی رسیده است، بهتر است دوز فراموش شده را کنار بگذارید و دوز بعدی خود را به صورت طبیعی مصرف کنید.

برای جبران دوز فراموش شده همزمان ۲ دوز مصرف نکنید. اگر صرع دارید، مهم است که این دارو را به طور مرتب مصرف کنید. دوزهای از دست رفته ممکن است باعث تشنج شود. اگر دوزها را اغلب فراموش می‌کنید، تنظیم زنگ هشدار برای یادآوری به شما کمک می‌کند.

بهترین زمان مصرف کاربامازپین کی است؟

اگر کاربامازپین را ۴ بار در روز مصرف می‌کنید، سعی کنید دوزهای خود را به طور مساوی در طول روز تقسیم کنید. به عنوان مثال، آن را اول صبح، بعد از ناهار، بعد از ظهر و عصر مصرف کنید. شما می‌توانید هر نوع از اشکال دارویی کاربامازپین را با یا بدون غذا مصرف کنید.

آیا کاربامازپین برای بارداری ضرر دارد؟

قبل از مصرف دارو، از مشاوره دارویی استفاده کن!

مشاوره داروییبهترین متخصص مغز و اعصاب

موارد مصرف کاربامازپین (قرص کاربازپین برای چیست؟)

کاربامازپین برای درمان انواع خاصی از تشنج (تشنج جزئی و تشنج تونیک-کلونیک) و اختلال دوقطبی استفاده می‌شود. همچنین برای تسکین درد ناشی از نورالژی سه قلو (tic douloureux)، افسردگی و صرع نیز کاربرد دارد. این دارو فقط با تجویز پزشک در دسترس است.

۱. کاربامازپین و افسردگی

این دارو با کاهش گسترش فعالیت تشنج در مغز و بازگرداندن تعادل طبیعی فعالیت عصبی عمل می‌کند. برخی از اشکال کاربامازپین برای درمان اختلال دوقطبی و قرص اکس کاربازپین برای افسردگی نیز استفاده می‌شود. کاربامازپین می‌تواند به کاهش تغییرات شدید خلق و خو کمک کند. از موارد کاربرد قرص کاربامازپین می‌توان به کاهش آشفتگی اشاره کرد.

۲. داروی کاربامازپین ۴۰۰ برای بیماری دو قطبی

کاربامازپین یک داروی تثبیت‌کننده خلق و خو است که در مغز کار می‌کند. این دارو برای درمان اختلال دو قطبی یا افسردگی شیدایی تایید شده است. اختلال دوقطبی شامل دوره‌هایی از افسردگی یا شیدایی است.

۳. قرص کاربازپین برای درمان صرع و تشنج

کاربامازپین برای مدیریت و درمان علائم بیماری صرع، نورالژی سه قلو، و دوره های شیدایی حاد و مختلط در اختلال دوقطبی استفاده می‌شود. کپسول کاربامازپین برای درمان انواع خاصی از تشنج مانند تشنج تونیک-کلونیک) هم کاربرد دارد.

۴. علائم اوردوز قرص و شربت کاربامازپین چیست؟

موارد زیر از مهمترین عوارض استفاده با دوز بالا از داروی کاربامازپین هستند. در صورت تجربه آنها با پزشک مشورت کنید:

• احساس مریضی 
• مشکلات تنفسی
• احساس سرگیجه یا خواب آلودگی
• تاری دید
• درد معده
• تغییر رفتار
• تنفس کند 
• کاهش هوشیاری
• درد عضلانی 
• حرکات کنترل نشده 
• ضربان قلب بسیار سریع

عوارض جانبی کاربامازپین چیست؟

قرص تگرازپین چه عوارضی دارد؟ مانند همه‌ی داروها، کاربامازپین نیز می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند، اگرچه در همه‌ی افراد این عوارض را ندارد. مهمترین عوارض قرص کاربامازپین عبارت‌اند از:

• بثورات پوستی
• سندرم استیونز-جانسون (علائم سندرم استیونز-جانسون شبیه آنفولانزا است و به دنبال آن بثورات قرمز یا بنفش گسترش می‌یابد و تاول ایجاد می‌کند.این بیماری بیشتر در کودکان، افرادی که به آنتی بیوتیکی به نام تریمتوپریم حساسیت دارند و بیمارانی که سابقه بثورات پوستی با داروی ضد صرع دارند مشاهده می‌شود)
• احساس سرگیجه
• خواب آلودگی یا خستگی
• احساس بیماری (حالت تهوع یا استفراغ)
• سردرد
• خشکی دهان از عوارض مصرف طولانی مدت کاربامازپین
• اضافه وزن
• خونریزی یا کبودی غیرمعمول
• زخم‌های دهان
• عفونت
• درجه حرارت بالا
• گلو درد، از عوارض قرص کاربامازپین در طولانی مدت
• افکار صدمه زدن یا خودکشی (تعداد کمی از افرادی که کاربامازپین مصرف می کنند افکار خودکشی داشته‌اند).
• بثورات شدید همراه با گرگرفتگی
• تاول یا زخم 
• زرد شدن پوست یا سفیدی چشم 
• درد در مفاصل و عضلات
• مشکلات تنفسی

عوارض قطع ناگهانی قرص کاربامازپین ۲۰۰ چیست؟

از مهمترین عوارض قرص تگاتارد این است که اگر مصرف آن را به یکباره قطع کنید، تعادل بدن شروع به تغییر می‌کند و این خطر وجود دارد که دچار تشنج شوید. این به این دلیل است که حتی اگر کاربامازپین را برای صرع و تشنج هم مصرف نکنید، بدن شما به داشتن یک داروی ضد تشنج عادت کرده است. حتما روش قطع قرص کاربامازپین را از پزشک بپرسید.

آیا عوارض قرص کاربامازپین لرزش دست است؟

در حالی که لرزش یک علامت ترک شناخته شده از قطع ناگهانی این دارو است، داده‌های محدودی وجود دارد که مصرف کاربامازپین را علت لرزش دست بداند. معمولا با کاهش دوز کاربامازپین، لرزش دست شروع به برطرف شدن می‌کند.

همین حالا برای درمان تشنج اقدام کن!

دکتر تشنج

موارد احتیاط و هشدار مصرف قرص ضد تشنج کاربامازپین

قبل از مصرف کاربامازپین، اگر به داروهای داروهای ضد تشنج (مانند فسفنی توئین، کاربازپین، فنوباربیتال، فنی توئین، پریمیدون) یا داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (مانند آمی تریپتیلین، دسیپرامین) حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود بگویید. حتما سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید، به خصوص موارد زیر: 

• کاهش عملکرد مغز استخوان
• اختلالات خونی ( مانند پورفیری و کم‌خونی)
• گلوکوم (آب سیاه چشم)
• بیماری قلبی (مانند بیماری عروق کرونر، نارسایی قلبی)
• ضربان قلب نامنظم
• بیماری کلیوی
• بیماری کبدی
• اختلالات روحی/خلقی مانند افسردگی
• عدم تعادل مواد معدنی مانند سطح پایین سدیم یا کلسیم در خون
• قبل از عمل جراحی، تمام محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.

کاربامازپین ممکن است حساسیت شما را نسبت به آفتاب بیشتر کند. مدت زمان زیادی زیر نور آفتاب نمانید و از سولاریوم برنزه‌کننده و چراغ‌های آفتابی پرهیز کنید. حتما در فضای باز از ضد آفتاب استفاده کنید و لباس محافظ بپوشید و در صورت آفتاب سوختگی یا تاول های پوستی یا قرمزی فوراً از کمک پزشکی استفاده کنید.

مصرف داروی کاربامازپین در افراد مسن

افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی قرص کاربامازپین حساسیت بیشتری نشان دهند (به ویژه گیجی، عدم ثبات یا ضربان قلب نامنظم). گیجی و عدم ثبات می تواند خطر سقوط را افزایش دهد.

بزرگسالان مسن نیز ممکن است در معرض خطر ابتلا به نوعی عدم تعادل مواد معدنی (مقادیر کم سدیم در خون) باشند، به خصوص اگر آنها قرص های ادرار آور نیز مصرف می‌کنند.

مصرف کاربامازپین در بارداری و شیردهی

در دوران بارداری، کاربامازپین باید فقط در صورت نیاز استفاده شود زیرا ممکن است به یک نوزاد متولد شده آسیب برساند. از آنجا که تشنج‌های درمان نشده یک بیماری جدی است که می‌تواند هم به یک زن باردار و هم به نوزاد متولد شده آسیب برساند‌، مصرف کاربامازپین را قطع نکنید، مگر اینکه به دستور پزشک شما انجام شود.

اگر قصد بارداری دارید، یا فکر می‌کنید باردار هستید، فوراً با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری صحبت کنید. اگر باردار هستید، مراقبت‌های قبل از تولد که شامل آزمایش‌های مربوط به نقص مادرزادی است، توصیه می‌شود. این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

آیا قرص کاربامازپین چاق میکند؟ (قرص کاربامازپین و چاقی)

یکی از عوارض ذکر شده در مصرف قرص تگرازپین افزایش وزن است. حداقل ۱۵ مورد افزایش وزن ناخالص ۱۵ تا ۲۵ کیلوگرمی توسط بیماران در تمام سنین طی یک دوره ۲ تا ۵ ساله گزارش شده است. بدترین افزایش وزن با مصرف کاربامازپین، نوجوانان در گروه سنی ۱۰ تا ۲۰ ساله بودند.

قرص کاربامازپین خواب آور است؟

یکی از عوارض مصرف کپسول کاربامازپین، خواب آلودگی است. بعد از مصرف این دارو از رانندگی یا انجام کارهای سنگین پرهیز کنید.

تداخلات دارویی قرص کاربامازپین

برخی از داروها ممکن است در اثرات کاربامازپین تداخل ایجاد کنند. در صورت مصرف هر یک از این داروها به پزشک خود اطلاع دهید:

• وارفارین 
• آپیکسابان
• ریواروکسابان
• دیلتیازم
• کلاریترومایسین
• اریترومایسین
• فلوکونازول
• آمی تریپتیلین
• سیتالوپرام
• میرتازاپین
• سیکلوسپورین
• تاکرولیموس
• سیرولیموس 
• ترامادول
• اکسی کدون
• بوپرونورفین

مصرف پاراستامول و ایبوپروفن با کاربامازپین برای مدت زمان کوتاه بی‌خطر است. در حالی که تحت درمان با کاربامازپین هستید، از داروهای گیاهی ضدافسردگی استفاده نکنید. دلیل این امر آن است که مخمر می‌تواند کاربامازپین را کم اثر کند.

اشکال دارویی	تداخل دارویی	عوارض جانبی
سوسپانسیون کاربامازپین-سها ۱۰۰ میلی‌گرم/ ۵ میلی لیتر	داروهای ضد افسردگی	سرگیجه
قرص کاربامازپین-جالینوس ۲۰۰ میلی‌گرم	داروهای ضد قارچ	خواب آلودگی
قرص کابامازپین سبحان دارو ۲۰۰ میلی‌گرم-تگرازپین	داروهای ضد بارداری خوراکی	حالت تهوع

اشکال دارویی کاربامازپین در ایران

موارد زیر از نام‌های دیگر این دارو در داروخانه‌های سراسر کشور هستند:

• قرص کابامازپین لقمان ۲۰۰ میلی‌گرم
• قرص آهسته رهش کاربارام ۲۰۰ میلی‌گرم
• داروی کاربامازپین روزدارو ۲۰۰ میلی‌گرم
• قرص آهسته رهش تگرتول ۲۰۰ میلی‌گرم
• شربت تگرتول ۱۰۰میلی‌گرم / ۵میلی لیتر ۲۵۰میلی لیتر
• قرص آهسته رهش کاربارام ۴۰۰ میلی‌گرم
• قرص آهسته رهش کابامازپین هگزال ۴۰۰ میلی‌گرم
• کپسول آهسته رهش تگاتارد ۴۰۰ میلی‌گرم
• قرص آهسته رهش تگرتول ۴۰۰ میلی‌گرم
• قرص پیوسته رهش کاربامازپین اکتوور ۲۰۰ میلی‌گرم
• داروی کاربامازپین اکتوور ۲۰۰ میلی‌گرم
• قرص کاربامازپین اس آر تد ۴۰۰ میلی‌گرم
• قرص پیوسته رهش کاربامازپین ۴۰۰ میلی‌گرم
• کپسول کارباویشار ۴۰۰ میلی‌گرم
• قرص کاربامازپین امین ۲۰۰ میلی‌گرم
• قرص کاربامازپین پورسینا ۲۰۰ میلی‌گرم
• سوسپانسیون خوراکی تگاتارد ۱۰۰ میلی‌گرم / ۵ میلی لیتر ۲۵۰ میلی لیتر
• قرص کاربامازپین پارس دارو ۲۰۰ میلی‌گرم
• قرص پیوسته رهش تگربان ۲۰۰ میلی‌گرم
• کپسول پیوسته رهش تگربان ۴۰۰ میلی‌گرم
• قرص کاربارام ۲۰۰ میلی‌گرم
• قرص آهسته رهش تگاتارد ۲۰۰ میلی‌گرم

کاربامازپین و داروهای ضدبارداری

کپسول کاربامازپین ممکن است باعث کاهش اثر کنترل بارداری هورمونی مانند قرص، پچ یا حلقه شود که ممکن است باعث بارداری شود. هنگام استفاده از این دارو باید از روش‌های پشتیبان قابل پیشگیری جلوگیری از بارداری استفاده کنید:

• اگر دچار لکه بینی یا خون‌ریزی هستید، به پزشک خود بگویید، زیرا اینها ممکن است نشانه‌های عوارض بارداری باشد.
• کاربامازپین ممکن است در برخی آزمایش‌ها (مانند عملکرد تیروئید) تداخل ایجاد کند.
• اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.

جایگزین قرص کاربامازپین در بارداری معمولا لاموتریژین و لوتیراستام هستند زیرا خطر کمتری دارند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

کاربامازپین به تنهایی یا همراه با سایر داروها برای کنترل انواع خاصی از تشنج در افراد مبتلا به صرع استفاده می‌شود. همچنین برای درمان نورالژی سه قلو (بیماری که باعث درد عصب صورت می‌شود) کاربرد دارد. کپسول‌های کاربامازپین طولانی رهش (فقط با نام تجاری Equetro) برای درمان دوره‌های شیدایی (خلق دیوانه، هیجان‌زده یا تحریک‌شده غیرطبیعی) یا دوره های مختلط (علائم شیدایی و افسردگی که همزمان رخ می‌دهند) در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی نوع ۱ توسط بهترين دكتر مغز و اعصاب یا فوق تخصص روانپزشکی تجویز می‌شوند.

کاربامازپین نوعی قرص یا شربت ضدتشنج است و تنها با تجویز پزشک در دسترس است. برای دریافت نوبت از بهترین متخصص نورولوژی یا روانپزشک از سراسر کشور، به سایت دکترتو مراجعه کنید. در سایت دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره با دکتر مغز و اعصاب آنلاین و دکتر روانپزشک آنلاین یا مشاوره دارویی برای شما وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!