فهرست مطالب
شیمی درمانی برای سرطان سینه اغلب به همراه دیگر درمان‌ها مانند جراحی، پرتودرمانی یا هورمون درمانی انجام می‌شود. این درمان می‌تواند به منظور افزایش شانس بهبودی، کاهش خطر بازگشت سرطان، کاهش علائم بیماری یا بهبود کیفیت زندگی بیماران استفاده شود. در صورتی که سرطان عود کرده یا گسترش یافته باشد، شیمی درمانی به کنترل بیماری کمک کرده و به شما امکان داشتن زندگی طولانی‌تر را خواهد داد. همچنین، این درمان علائم ناشی از سرطان را هم کاهش خواهد داد. شیمی درمانی برای سرطان سینه ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد که برخی موقت و خفیف هستند و برخی دیگر ممکن است جدی‌تر یا دائمی باشند. پزشک معالج کمک می‌کند تا تصمیم بگیرید که آیا شیمی درمانی گزینه مناسبی برای شما است یا نه. اگر در رابطه با عوارض شیمی درمانی سرطان سینه نیاز به دریافت مشاوره از پزشکان متخصص زنان دارید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام به دریافت نوبت ویزیت حضوری یا آنلاین کنید.
عوارض شیمی درمانی سرطان سینه چیست؟
مانند هر درمان دیگری، شیمی درمانی نیز ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد. واکنش هر فرد به داروها متفاوت است و برخی افراد ممکن است عوارض جانبی بیشتری نسبت به دیگران تجربه کنند. با این حال، معمولاً می‌توان این عوارض جانبی را کنترل کرد و همه افراد تحت تأثیر تمام موارد ذکر شده قرار نخواهند گرفت. تیم درمانی اطلاعات کاملی در مورد داروهای مصرفی، جزئیات عوارض جانبی احتمالی و روش‌های مدیریت یا کنترل آن‌ها به بیمار ارائه خواهد داد.
۱. عوارض کوتاه مدت شیمی درمانی
در فرایند هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی با رشد سریع، داروهای شیمی درمانی ممکن است به سایر سلول‌های سالم با رشد سریع، مانند سلول‌های موجود در فولیکول‌های مو، مغز استخوان و دستگاه گوارش نیز آسیب برسانند. این عوارض جانبی معمولاً پس از پایان درمان یا ظرف یک سال پس از تکمیل شیمی درمانی از بین می‌روند. با این حال، در برخی موارد، ممکن است این عوارض طولانی‌تر باقی بمانند.
مشکل حافظه
در طول درمان سرطان سینه و بعد از آن، بیمار ممکن است مشکلاتی در تمرکز یا احساس فراموشی را تجربه کند. گاهی اوقات به این حالت «مغز شیمیایی» یا «مه مغزی» گفته می‌شود.
ریزش مو
برای برخی افراد، ریزش مو می‌تواند یکی از ناراحت‌کننده‌ترین عوارض شیمی درمانی باشد. احتمال ریزش مو در شیمی درمانی به نوع و مقدار داروهایی که به بیمار داده می‌شود بستگی دارد. همه داروهای شیمی درمانی باعث ریزش کامل مو نمی‌شوند. برخی از آن‌ها باعث نازک شدن مو می‌شوند، در حالی که برخی دیگر هیچ تأثیری بر مو نخواهند داشت.
یبوست و اسهال
یبوست و اسهال از عوارض جانبی شایع هستند. برخی از داروهای شیمی درمانی، داروهای مسکن و داروهای ضد تهوع می‌توانند باعث یبوست یا اسهال شوند. اگر عادات روده‌ای شما در طول درمان تغییر کرده است، با پزشک، داروساز یا پرستار خود صحبت کنید.
| نوع عارضه | توضیحات | موقتی / بلندمدت |
|---|---|---|
| تهوع و استفراغ | ناشی از تحریک معده یا مراکز مغزی مربوط به حالت تهوع | معمولاً موقتی |
| ریزش مو (آلوپسی) | تأثیر روی فولیکول‌های مو؛ معمولاً در سراسر بدن | موقتی (معمولاً برگشت‌پذیر) |
| خستگی شدید | کاهش انرژی به دلیل تأثیر داروها روی سلول‌های سالم | موقتی، ولی گاهی طولانی‌مدت |
| کاهش سلول‌های خونی | کم‌خونی، کاهش گلبول سفید (عفونت‌پذیری) و پلاکت (خونریزی) | موقتی، ولی نیازمند کنترل |
| نازایی / اختلالات قاعدگی | توقف یا نامنظم شدن قاعدگی، کاهش احتمال باروری | ممکن است بلندمدت یا دائمی |
| آسیب عصبی (نوروپاتی) | بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن در دست و پا، به ویژه با داروهایی مثل تاکسول | ممکن است بلندمدت باشد. |
| تغییرات ناخن و پوست | شکنندگی ناخن، تغییر رنگ پوست یا ناخن، خشکی پوست | معمولاً موقتی |
| نارسایی قلبی | در داروهایی مثل دوکسوروبیسین ممکن است عملکرد قلب تحت تأثیر قرار گیرد. | نادر ولی ممکن است دائمی باشد. |
| تغییرات شناختی (“مغز شیمی‌درمانی”) | اختلال در تمرکز، حافظه یا تفکر شفاف | گاهی موقتی، گاهی طولانی‌مدت |
| مشکلات گوارشی | اسهال، یبوست، زخم‌های دهانی | موقتی، قابل مدیریت |
زخم دهان
شیمی درمانی می‌تواند تأثیرات مختلفی بر دهان داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به درد، خشکی دهان، عفونت، خونریزی لثه و زخم دهان بعد از شیمی درمانی اشاره کرد. خشکی دهان ممکن است منجر به افزایش خطر پوسیدگی دندان شود. برای کاهش خطر ایجاد زخم در دهان، معمولاً برای بیماران دهانشویه تجویز می‌شود. در صورت ابتلا به عفونت دهانی، متخصص یا پرستار می‌تواند شما را در انتخاب دهانشویه‌های مناسب یا داروهای ضدعفونی‌کننده راهنمایی کند.
همچنین، توصیه می‌شود قبل از شروع شیمی درمانی برای معاینه به دندانپزشک خود مراجعه کنید و در صورت امکان از انجام درمان‌های دندانپزشکی در طول دوره شیمی درمانی خودداری کنید. در صورتی که با هرگونه مشکل دهانی مواجه شدید، بهتر است فوراً به پرستار شیمی درمانی یا تیم درمان خود اطلاع دهید تا اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان سریع انجام شود.
خستگی
در طول درمان شیمی درمانی و حتی سه تا شش ماه پس از اتمام آن، ممکن است احساس خستگی شدید داشته باشید. این نوع خستگی که به دلیل سرطان ایجاد می‌شود، خستگی مفرط است و با استراحت یا خواب بهبود نمی‌یابد. این عارضه جانبی بسیار شایع در درمان سرطان سینه است و ممکن است بیمار را از نظر جسمی و روحی تحت تأثیر قرار دهد. اگر از خستگی رنج می‌برید، بهتر است موضوع را با تیم درمانی خود در میان بگذارید تا آن‌ها بتوانند راهنمایی مناسب را ارائه دهند.
متن انگلیسی:
breastcancernow
Pain, redness, discolouration or swelling can occur where the needle has been inserted or anywhere along the vein. Tell your chemotherapy nurse immediately if you have pain, stinging or a burning sensation around the cannula (small plastic tube) while the drug is being given.
ترجمه متن:
درد، قرمزی، تغییر رنگ یا تورم ممکن است در جایی که سوزن وارد شده است یا هر جایی در امتداد رگ ایجاد شود. اگر در حین تجویز دارو، در اطراف کانول (لوله پلاستیکی کوچک) دچار درد، سوزش یا احساس سوزش شدید، بلافاصله به پرستار شیمی درمانی خود اطلاع دهید.
تغییرات پوست و ناخن
شیمی درمانی می‌تواند باعث تغییراتی در ظاهر ناخن‌های انگشتان دست و پا شود؛ مانند تغییر در رنگ یا بافت ناخن‌ها که ممکن است به صورت برجستگی‌های کوچک ظاهر شوند. ناخن‌ها همچنین می‌توانند شکننده‌تر شده و دچار ترک خوردگی شوند. گاهی اوقات ناخن از بستر خود بلند شده و ممکن است بیفتد، اما خوشبختانه ناخن‌ها دوباره رشد می‌کنند. به دلیل اینکه در طول شیمی درمانی احتمال ابتلا به عفونت افزایش می‌یابد، ضروری است که هرگونه علائم عفونت مانند قرمزی، گرما، تورم یا درد در یا زیر ناخن‌ها را به تیم درمانی گزارش دهید. برای حفاظت از ناخن‌ها، استفاده از کرم دست برای مرطوب نگه داشتن دست‌ها و ناخن‌ها، استفاده از دستکش هنگام انجام کارهای خانه، خودداری از پوشیدن کفش‌های تنگ در صورت آسیب ناخن‌ها، عدم استفاده از ناخن‌های مصنوعی و لاک‌های معمولی توصیه می‌شود.
افزایش خطر ابتلا به عفونت
شیمی درمانی ممکن است منجر به کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون شود که به آن نوتروپنی گفته می‌شود. کاهش گلبول‌های سفید می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌ها را افزایش دهد. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است داروهایی به نام فاکتورهای رشد تجویز کند تا به بدن کمک کند گلبول‌های سفید بیشتری تولید کند و خطر ابتلا به عفونت کاهش یابد.
می‌خوای بدونی عوارض شیمی درمانی چه زمانی رفع می‌شه؟
از متخصص راهنمایی بگیر.
آسیب عصبی (نوروپاتی)
نوروپاتی محیطی یکی از عوارض شایع و گاهی پایدار شیمی درمانی است. به ویژه در رژیم‌های درمانی مبتنی بر تاکسان که در درمان سرطان سینه استفاده می‌شود. این عارضه معمولاً با علائمی مانند بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن، درد و ضعف در دست‌ها و پاها همراه است که بر کیفیت زندگی و انجام فعالیت‌های روزانه تأثیر می‌گذارد. برخی از این علائم ممکن است پس از پایان درمان بهبود یابند، اما در برخی بیماران نوروپاتی به صورت طولانی‌مدت باقی می‌ماند.
از دست دادن اشتها
از دست دادن اشتها یکی از عوارض رایج در برخی از انواع سرطان‌ها و درمان‌ها است. این وضعیت می‌تواند منجر به کاهش وزن، ضعف و مشکلات دیگری شود که تحمل درمان را دشوارتر می‌کند. گاهی اوقات افراد برای مدت کوتاهی اشتهای خود را از دست می‌دهند. اما در برخی موارد، این مشکل برای روزها یا حتی هفته‌ها ادامه داشته و تأثیرات جدی بر روند درمان می‌گذارد.
حالت تهوع و استفراغ
یکی از عوارض شیمی درمانی سرطان پستان حالت تهوع و استفراغ است که در ساعات یا روزهای پس از درمان رخ می‌دهد. این حالت به نوع و دوز داروهای شیمی درمانی که مصرف می‌کنید بستگی دارد و معمولاً قابل کنترل است. برخی افراد بلافاصله پس از شیمی درمانی احساس بیماری می‌کنند، در حالی که برای دیگران ممکن است این وضعیت چند روز طول بکشد. افرادی که به طور طبیعی مستعد بیماری‌های مسافرتی یا تهوع صبحگاهی در بارداری هستند، بیشتر ممکن است از این مشکل رنج ببرند. برای کاهش این علائم، قبل از هر دوره شیمی درمانی داروهای ضد تهوع به بیمار داده می‌شود. همچنین ممکن است داروهایی برای مصرف در خانه هم تجویز شود. اگر حالت تهوع ادامه پیدا کند یا قادر به حفظ مایعات نباشید، حتی اگر این مشکل در شب یا تعطیلات آخر هفته رخ دهد، بهتر است فوراً با بیمارستان تماس بگیرید.
۲. عوارض بلند مدت شیمی درمانی در سرطان پستان
برای برخی از افراد، عوارض جانبی شیمی درمانی ممکن است پس از پایان درمان همچنان ادامه یابد یا حتی ماه‌ها و سال‌ها بعد بروز کند. برخی داروهای شیمی درمانی می‌توانند باعث مشکلات قلبی یا ریوی شوند یا حتی خطر ابتلا به سرطان دیگری را در آینده افزایش دهند. البته این عوارض دیررس نادر هستند و پزشک در مورد مزایای درمان سرطان سینه با شیمی درمانی در مقایسه با خطر بروز این عوارض با بیمار صحبت می‌کند.
آسیب قلبی
شیمی درمانی می‌تواند خطر کمی برای تضعیف عضله قلب و ایجاد مشکلات قلبی به همراه داشته باشد. در مقابل هم برخی داروهای شیمی درمانی با خطر افزایش مشکلات قلبی در آینده مرتبط هستند که این موضوع نیازمند توجه و بررسی مستمر است.
پوکی استخوان
زنانی که به دلیل شیمی درمانی دچار یائسگی زودهنگام می‌شوند، ممکن است در معرض خطر بالاتری برای مشکلات استخوانی مانند استئوپنی و پوکی استخوان قرار گیرند. بنابراین، توصیه می‌شود که این افراد به طور دوره‌ای آزمایش تراکم استخوان انجام دهند و در صورت نیاز درمان‌هایی برای جلوگیری از کاهش بیشتر تراکم استخوان آغاز کنند.
سرطان خون
شیمی درمانی می‌تواند به طور موقت بر تعداد سلول‌های خونی تأثیر بگذارد. این تغییرات معمولاً با آزمایش‌های خون قابل بررشس هستند. در صورت کاهش شدید تعداد سلول‌های خونی، ممکن است نیاز به کاهش دوز شیمی درمانی باشد.
متن انگلیسی:
cancer
If you develop side effects, they can happen any time during, immediately after, or a few days or weeks after chemotherapy. Sometimes late side effects develop months or years after chemotherapy.
ترجمه متن:
در صورت بروز عوارض جانبی، ممکن است در هر زمان، بلافاصله پس از شیمی درمانی یا چند روز یا چند هفته پس از شیمی درمانی رخ دهند. گاهی اوقات عوارض جانبی دیرهنگام هم ماه‌ها یا سال‌ها پس از شیمی درمانی ایجاد می‌شود.
ناباروری
شیمی درمانی می‌تواند بر تخمدان‌ها که مسئول تولید استروژن هستند تأثیر بگذارد و باعث ایجاد علائم یائسگی شود. اگر هنوز به یائسگی نرسیده‌اید، ممکن است در طول درمان شیمی‌درمانی، قاعدگی شما متوقف یا نامنظم شود. بازگشت قاعدگی پس از اتمام درمان به نوع داروهای مصرفی، دوز داروها و سن شما بستگی دارد. حتی اگر قاعدگی شما قطع شود و علائم یائسگی را تجربه کنید، هنوز ممکن است توانایی باردار شدن داشته باشید. در این شرایط، پزشک ممکن است روش‌های جلوگیری از بارداری مانند استفاده از کاندوم را توصیه کند. همچنین، شما می‌توانید با تیم درمانی خود در مورد راه‌های مقابله با علائم یائسگی مشورت کنید.
در حقیقت شیمی درمانی باعث تغییراتی در تخمدان‌ها می‌شود که ممکن است توانایی شما برای باردار شدن را تحت تأثیر قرار دهد. در برخی از زنان، شیمی درمانی باعث قطع پریود (آمنوره) می‌شود که ممکن است این وضعیت موقتی باشد. احتمال بازگشت قاعدگی پس از اتمام درمان در زنان بالای ۴۰ سال نسبت به زنان زیر ۴۰ سال کمتر است. اگر نگران تأثیر شیمی درمانی بر باروری خود هستید، بهتر است پیش از شروع درمان با تیم درمانی خود در این مورد مشورت کنید.
نگران ناباروری بعد از شیمی درمانی سرطان سینه هستی؟ مشاوره بگیر.
عوارض شیمی درمانی سرطان سینه از جلسه چندم شروع می شود؟
عوارض جانبی شیمی درمانی سرطان سینه معمولاً در عرض چند روز یا چند هفته پس از شروع درمان شروع می‌شود و ممکن است در طول درمان ادامه داشته باشد یا حتی پس از پایان درمان نیز ادامه یابد. شدت و نوع این عوارض بسته به فرد، داروهای شیمی‌درمانی خاص مورد استفاده و رژیم درمانی متفاوت خواهد بود. برخی از افراد ممکن است از همان جلسه اول درمان عوارض را تجربه کنند، در حالی که برای دیگران ممکن است این عوارض پس از چند جلسه درمان ظاهر شوند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
شیمی درمانی یکی از روش‌های اصلی درمان سرطان سینه است که توسط پزشکان متخصص برای درمان این بیماری تجویز می‌شود. این درمان ممکن است پیش یا پس از جراحی سرطان سینه انجام شود و بسته به نوع درمان ممکن است شما داروهای مختلفی دریافت کنید. هر کدام از این داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند که در این صورت، انکولوژیست در مدیریت و کاهش این عوارض به بیمار کمک می‌کند.
اگر در طول درمان با عوارض شیمی درمانی سرطان سینه مواجه شدید، مشاوره با پزشک جراح سرطان زنان یا متخصص انکولوژی ضروری است. برای راحتی بیشتر در دریافت مشاوره‌های آنلاین یا حضوری، وبسایت دکترتو می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد. این سایت به شما این امکان را می‌دهد که به راحتی و در کمترین زمان نوبت ویزیت خود را از پزشکان متخصص دریافت کرده و درمان خود را آغاز کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!