چه زمانی باید برای آزمایش کشت خون اقدام کرد؟

کشت خون (Blood culture) آزمایشی است که وجود مهاجمین خارجی مثل باکتری، قارچ‌ها، و سایر میکروارگانیسم‌های موجود در خون را بررسی می‌کند. این آزمایش جزء آزمایش‌های چکاپ کامل بدن است و وجود عفونت در خون را بررسی می‌کند.

وجود این پاتوژن‌ها یا همان عوامل بیماری‌زا در جریان خون می‌تواند نشان‌دهنده عفونت خون باشد. به عفونت خون باکتریمی (bacteremia) هم گفته می‌شود. مثبت شدن آزمایش کشت خون به این معناست که در خون فرد باکتری وجود دارد. باکتری‌های پوست، ریه، مجاری ادرار، یا دستگاه گوارش از منابع شایع عفونت‌های خونی به شمار می‌روند.

اگر عفونت شدید باشد یا سیستم ایمنی‌ فرد قادر به جلوگیری از انتشار عفونت نباشد، باکتری‌های عفونت‌زا وارد جریان خون می‌شوند. به همین دلیل است که تشخیص به موقع عفونت در خون می‌تواند مشکلات آتی سلامتی فرد بیمار را کاهش دهد.

در ادامه این مقاله با ما همراه شوید تا انواع عفونت خون، هدف از انجام کشت خون و شیوه‌های انجام این آزمایش جهت تشخیص عفونت بدن و خون را بشناسید.

کشت خون چیست؟

کشت خون یک روش آزمایشگاهی متداول است. در این آزمایش نمونه خون فرد بیمار به محیط کشت اضافه و سپس انکوبه می‌شود.

به ‌عبارتی، به جمع‌آوری و تلقیح خون در محیط کشت آزمایشگاهی کشت خون می‌گویند. هدف از انجام این تست، بررسی میزان رشد قارچ و باکتری‌های بیماری‌زا جهت تشخیص عفونت در بدن و خون است.

اگر هم می‌پرسید برای آزمایش کشت خون به چه دکتری مراجعه کنیم؟ پاسخ ما پزشک متخصص عفونی هستند.

---

هدف از آزمایش کشت خون چیست؟

زمانی‌که پزشک به وجود عفونت در خون مشکوک می‌شود، انجام تست کشت خون را برای بیمار تجویز می‌کند. آزمایش کشت خون برای بررسی عفونت خون از آن نظر اهمیت دارد که عفونت بدن و خون می‌تواند مشکلات و عوارض جدی به دنبال داشته باشد.

خواندن جواب آزمایش کشت خون باید توسط پزشک انجام شود. او با توجه به نتیجه آزمایش مشخص می‌کند که کدام ارگانیسم خاص یا باکتری منجر به ایجاد عفونت خون شده و بهترین راه مقابله و مبارزه با آن کدام است.

علائم عفونت بدن برای انجام آزمایش کشت خون

شواهد و یافته‌های بیمارستانی نشان می‌دهند که عفونت خون عامل اصلی مرگ در بیماران بیمارستانی محسوب می‌شود. در نتیجه باید بلافاصله با مشاهده اولین نشانه‌ها، وارد فرایند درمان شد.

التهاب حاصل از عفونت خون موجب ایجاد لخته و سوراخ شدن عروق می‌شود. بدن نمی‌تواند خون کافی را به اندام‌ها برساند و در نتیجه اندام‌های بدن به‌دلیل نرسیدن اکسیژن کافی مختل می‌شوند.

در واقع کشت خون آزمایشی مثل آزمایش کشت ادرار نیست که گاهی به تشخیص خودتان هم بتوانید انجام دهید. عفونت خون یک شرایط حاد است و عمده‌ی بیمارانی که نیاز به کشت خون دارند، در بیمارستان بستری هستند.

در این حالت پزشک معالج ینی متخصص بیماری‌‌های عفونی یا متخصص خون است که تشخیص می‌دهد این آزمایش باید انجام شود.

در صورت مشاهده نشانه و علائم عفونت بدن یا خون باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید یا با اورژانس تماس بگیرید. پزشک بعد از گرفتن شرح حال بیمار و در صورت مشاهده نشانه‌های عفونت بدن، دستور آزمایش کشت خون می‌دهد. برخی از علائم عفونت بدن و وجود باکتری‌های عفونت‌زا در خون عبارت‌اند از:

• لرز
• تب متوسط یا بالا
• تند شدن نفس
• بالا رفتن ضربان قلب یا تپش قلب
• خستگی مفرط
• درد عضلانی
• سردرد.

---

آزمایش کشت خون چرا انجام می‌شود؟

همان‌طور که گفته شد دلیل اصلی انجام آزمایش کشت خون، بررسی وجود عفونت در خون است. علاوه بر عفونت خون بیماری‌های زیر هم با کشت خون قابل تشخیص هستند:

• مننژیت
• پنومونی
• استئوماتیت
• سپسیس
• عفونت کلیوی.

از دیگر علت‌های تجویز تست کشت خون عبار‌ت‌اند از:

• تعیین نوع میکروب عامل عفونت
• بررسی عفونت قارچی و عفونت دریچه‌های قلب (اندوکاردیت)
• تعیین آنتی بیوتیک مناسب برای نابودی قارچ و باکتری‌ها
• بررسی عوامل زمینه‌ای تب بی‌دلیل

---

نحوه انجام آزمایش کشت خون

در این بخش نحوه آنجام این آزمایش را به صورت مرحله له مرحله بررسی خواهیم کرد.

۱. شرایط آزمایش کشت خون

آزمایش کشت خون، نیاز به آمادگی خاصی ندارد. چنانچه آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدقارچ مصرف می‌کنید، بهتر است درباره مصرف یا عدم مصرف این داروها پیش از آزمایش، با پزشک معالج خود مشورت کنید.

نمونه خون در بیمارستان، واحد اورژانس یا آزمایشگاه گرفته می‌شود. نمونه‌گیری کشت خون معمولاً در حالت سرپایی انجام نمی‌گیرد.

---

۲. نمونه‌گیری

نمونه لازم برای کشت خون، خون کامل است که در شیشه‌های مخصوصی گرفته شده است. نمونه‌گیری برای کشت خون مانند هر خون‌گیری دیگری است و تفاوت خاصی با آنها ندارد.

تنها تفاوت آن این است که معمولاً دو یا سه نمونه خون از رگ‌های مختلف با فاصله یک ساعت گرفته می‌شوند تا احتمال تشخیص باکتری‌ها یا قارچ‌های موجود در جریان خون بالاتر رود.

در بزرگسالان، پزشک یا تیم درمان اغلب در دفعات مختلف نمونه‌گیری‌ها را انجام می‌دهند. اگر بیمار تب داشته باشد، یک نمونه در دمای بدن بیشتر از ۳۷ درجه و یک نمونه با دمای عادی بدن گرفته می‌شود. بهترین زمان برای نمونه‌گیری زمانی است که بیمار تب یا لرز دارد.

می‌خوای نتیجه آزمایش رو بدونی؟

همین حالا مشاوره بگیر

دکتر متخصص عفونیمشاوره آنلاین با دکتر عمومی

۳. کشت نمونه

بعد از نمونه‌گیری، شیشه مورد نظر به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا کشت آن انجام بگیرد. در طی این روند هر نمونه خون در ظروفی حاوی محیط کشت مناسب کشت داده می‌شوند.

این محیط کشت تمام مواد لازم برای رشد میکروارگانیسم‌های موجود در نمونه خون را دارد. سپس این پلت‌ها در دستگاه انکوباتور قرار می‌گیرند تا میکروارگانیسم‌ها در دمای مناسب رشد کنند.

سرعت نقش مهمی در جواب آزمایش کشت خون دارد. چراکه درمان ضدمیکروبی باید در سریع‌ترین زمان ممکن جهت مبارزه با عامل عفونت خون شروع شود.

به همین دلیل در آزمایشگاه‌های مجهز، آزمایش کشت خون با دستگاه‌ BACTEC FX40 انجام می‌گیرد تا نمونه‌ها به‌صورت مرتب از نظر رشد قارچ و باکتری کنترل شوند. در این حالت سرعت گزارش نتایج بیشتر خواهد شد.

خطرات احتمالی آزمایش کشت خون

انجام آزمایش کشت خون تقریباً ساده است و بدون نیاز به آمادگی خاصی نمونه‌های خونی مختلف گرفته می‌شوند. اما ممکن است گاهی عوارضی هم داشته باشد. از خطرات احتمالی آزمایش کشت خون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هماتوم یا خون‌ریزی زیر پوست
• خونریزی شدید
• عفونت
• ضعف و از هوش رفتن.

---

جواب آزمایش کشت خون چقدر طول می‌کشد؟

نمونه‌گیری‌های انجام‌ شده خون چند روز در دمای ۳۷ درجه نگهداری می‌شوند. اگر چیزی روی محیط کشت رشد نکرده باشد یعنی نتیجه آزمایش منفی است. نتیجه منفی کشت خون نشان می‌دهد که عفونتی در خون فرد وجود ندارد.

اما با توجه به اینکه برخی قارچ و باکتری‌ها رشد کندتری دارند، مدت زمان بیشتری لازم است تا نتیجه آزمایش مشخص شود. در برخی از موارد تا رسیدن جواب ازمایش کشت خون، پزشک داروی ضد میکروبی وریدی تجویز می‌کند تا با مشخص شدن میکروب عفونت‌زا، درمان با آنتی‌بیوتیک مناسب را شروع کند.

اگر جواب آزمایش کشت خون مثبت باشد، آزمایش حساسیت دارویی روی میکروب عامل عفونت انجام می‌شود تا متخصص داروی مناسب درمان را تجویز کند.

آزمایش تست دارویی به این صورت است که پچ‌های آنتی بیوتیکی روی محیط کشت قرار داده می‌شود تا پاسخ عامل عفونت‌زا به آنتی بیوتیک‌های مختلف بررسی شود. بعد از مشخص شدن نتیجه حساسیت دارویی، پزشک می‌تواند با اطمینان آنتی‌بیوتیک مؤثر را تجویز کند.

---

جواب آزمایش کشت خون

بعد از انجام کشت، ممکن است نتایج مختلفی به دست آید که هرکدام نشان‌دهنده شرایط مختلفی هستند:

• پس از دو روز هیچ رشد باکتریایی یا قارچی مشاهده نمی‌شود: این نتیجه اولیه نشان می‌دهد که میکروارگانیسمی در نمونه خون وجود نداشته است. البته این نتیجه در صورتی قابل اتکا است که از انجام صحیح کشت خون مطمئن باشیم.
• پس از پنج روز نشانه‌ای از رشد میکروارگانیسم‌ها نیست: این نتیجه تقریباً جواب نهایی اکثر آزمایش‌های کشت خون است و نشان می‌دهد پس از پنج روز هیچ میکروارگانیسمی در نمونه خون رشد نکرده است. به این معنی که عامل بیماری‌زا در خون وجود ندارد
• مشاهده کوکوهای گرم مثبت: کوکوهای گرم مثبت باکتری‌های گردی هستند که بعد از رنگ‌آمیزی گِرم، به رنگ بنفش دیده می‌شوند. از جمله این باکتری‌ها می‌توان به استافیلوکوکوس اورئوس و استرپتوکوک پنومونیه اشاره کرد.
• مشاهده کوکوهای گرم منفی: این باکتری‌ها بعد از رنگ‌آمیزی گِرم، قرمز رنگ می‌شوند و شامل باکتری‌های هموفیلوس آنفلوآنزا و مننژیت نیسریا هستند.
• مشاهده باسیل‌های گرم مثبت: باکتری‌های قرص‌شکلی که بعد از رنگ‌آمیزی گِرم، با رنگ بنفش دیده می‌شوند و نشان‌دهنده وجود باکتری‌های کلستریدیوم و لیستریا مونوسیتوژنز هستند.
• مشاهده باسیل‌های گرم منفی: باکتری‌های قرص‌شکلی که بعد از رنگ‌آمیزی گِرم،، قرمز رنگ دیده هستند و شامل کلبسیلا پنومونیه و اشریشیا کولی خواهند بود.
• مشاهده مخمر: این نتیجه نشان‌دهنده وجود نوعی قارچ مانند Cryptococcus neoformans است که انسان را آلوده می‌کند.

---

تفسیر آزمایش کشت خون

اگر آزمایش کشت خون مثبت باشد، یعنی عفونت باکتریایی یا قارچی در خون فرد وجود دارد. معمولاً پزشک متخصص با کمک جواب آزمایش کشت خون می‌تواند قارچ یا باکتری‌های خاص عامل عفونت را مشخص کند.

بسته به نوع ارگانیسمی که در خون بیمار شناسایی می‌شود، پزشک تست دیگری به ‌نام تست حساسیت یا آسیب‌پذیری را هم تجویز می‌کند. با بررسی نتایج تست حساسیت مشخص می‌شود که چه دارویی بهترین تأثیر را در مبارزه با این ارگانیسم خواهد داشت.

و اما اگر نتیجه کشت خون منفی باشد دو حالت وجود دارد: یا هیچ عامل عفونت‌زایی در خون وجود ندارد یا اینکه کشت نمونه به درستی انجام نشده است که البته مورد دوم بسیار نادر است.

جواب آزمایش	تفسیر آزمایش
جواب مثبت	عفونت باکتریایی یا قارچی در خون فرد وجود دارد.
جواب منفی	یا هیچ عامل عفونت‌زایی در خون وجود ندارد یا اینکه کشت نمونه به درستی انجام نشده است که البته مورد دوم بسیار نادر است.

قیمت آزمایش کشت خون چقدر است؟

آزمایش کشت خون در سال ۱۴۰۳ گران‌تر است و بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است. این آزمایش با بیمه حدود ۵۰ هزار (کمتر یا بیشتر متناسب با نوع بیمه و میزان پوشش بیمه) تومان هزینه دارد.

قیمت آزمایش کشت خون در سال ۱۴۰۲ تا ۱۵۰ هزار تومان بوده است.

این آزمایش قیمت چندان بالایی ندارد. بر اساس تعرفه سال ۱۴۰۰، قیمت آزمایش کشت خون در آزمایشگاه دولتی ۱۷ هزار تومان و در آزمایشگاه خصوصی ۵۲ هزار تومان است. بیمه هم بخشی از این هزینه را تقبل می‌کند.

برای برآورد هزینه کشت خون همین الان از دکتر متخصص مشاوره بگیر 

 

دکتر التهاب عروق خونی

راهنمای مراجعه به پزشک

کشت خون یکی از آزمایش‌های متداولی است که به خصوص در بیمارستان‌ها انجام می‌شود. این آزمایش به دلایل مختلفی انجام می‌شود اما اصلی‌ترین دلیل انجام آزمایش کشت خون، تشخیص عفونت خون است.

متأسفانه عفونت خون یکی از بیماری‌های مرگبار است. بر اساس آمار، از هر سه مرگ بیمارستانی، یک نفر به‌دلیل ابتلا به عفونت حاد خون جان خود را از دست می‌دهد.

به‌همین خاطر توصیه می‌شود با مشاهده کوچک‌ترین‌ نشانه‌های عفونت بدن و خون، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید و درخواست تجویز آزمایش کشت خون بدهید. یادتان باشد که زمان نقش حیاتی در درمان عفونت‌ خون ایفا می‌کند.

آزمایش کشت خون مانند نمونه‌گیری ساده خون انجام می‌گیرد. سپس نمونه خون به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. آزمایشگاه پس از بررسی نمونه خون، نتیجه را برای پزشک ارسال می‌کند.

در این زمان پزشک بر اساس یافته‌ها و نتایج به دست آمده از آزمایش فرد بیمار، متوجه می‌شود که چطور باید عفونت را درمان کرد.

برای پیدا کردن بهترین متخصص عفونی برای تفسیر نتیجه ازمایش کشت خون و درمان عفونت خون، سری به وب‌سایت دکترتو بزنید.

در دکترتو با استفاده از اطلاعات فراهم‌شده در مورد پزشکان، می‌توانید بهترین متخصص عفونی را درمان عفونت خون پیدا کنید. علاوه بر این می‌توانید از سه سرویس نوبت‌دهی آنلاین پزشکان، مشاوره تلفنی و مشاوره آنلاین استفاده کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!