علل درد ناف در بارداری و راه های درمان آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

درد ناف در دوران بارداری یکی از ناراحتی‌هایی است که بسیاری از زنان در طول رشد جنین تجربه می‌کنند. علت اصلی آن، کشش عضلات و پوست شکم و افزایش فشار ناشی از بزرگ شدن رحم است. تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون نیز می‌توانند در ایجاد این احساس نقش داشته باشند. در اغلب موارد، این درد موقتی است، اما آگاهی از علل و نشانه‌های همراه آن برای تشخیص وضعیت‌های غیرطبیعی اهمیت دارد. گاهی این درد می‌تواند نشانه‌ای از فتق یا التهاب ناف باشد که نیاز به بررسی پزشکی دارد. شدت درد در بارداری‌های چندقلویی معمولاً بیشتر است و به وضعیت بدن و نحوه ایستادن یا نشستن مادر نیز بستگی دارد. در این مطلب از دکترتو، با علت‌ ایجاد درد ناف در بارداری و راه‌های درمان یا کاهش آن آشنا می‌شوید.

درد ناف در بارداری چیست؟

درد ناف در بارداری یکی از عوارض بارداری نسبتاً شایع است که معمولاً در اثر کشش عضلات و رباط‌های شکم و رشد رحم ایجاد می‌شود. درد دور ناف در اوایل بارداری نیز ممکن است به‌دلیل تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون در ناحیه شکم رخ دهد. با بزرگ‌تر شدن رحم، فشار روی دیواره شکم افزایش می‌یابد و این موضوع می‌تواند باعث احساس درد یا کشیدگی در اطراف ناف شود. در بیشتر موارد، این درد موقتی و بی‌خطر است، اما اگر همراه با تب، تهوع یا ورم ناحیه ناف باشد، باید برای بررسی احتمال عفونت یا فتق به پزشک مراجعه کرد.

علائم همراه با درد ناف در بارداری چیست؟

ناف درد در بارداری معمولاً خفیف و موقتی است، اما گاهی با برخی علائم دیگر همراه می‌شود که می‌توانند نشانه تغییرات طبیعی بدن یا گاهی هشدار یک مشکل باشند. علائم همراه با درد ناف در بارداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس کشیدگی یا فشار در ناحیه شکم
• درد در هنگام سرفه، عطسه یا تغییر وضعیت بدن
• سوزش یا حساسیت در اطراف ناف
• احساس سنگینی در قسمت پایین شکم
• در موارد غیرطبیعی: تب، تهوع، ورم اطراف ناف یا درد ناگهانی و شدید (که نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد)

سطح هشدار	نوع علائم	اقدام پیشنهادی
طبیعی (غیر خطرناک)	درد خفیف اطراف ناف، احساس کشش یا تیر کشیدن ناف در بارداری، بدون تب یا خون‌ریزی	استراحت، تغییر وضعیت بدن، استفاده از لباس راحت و نوشیدن مایعات کافی
مراقبتی (نیاز به پیگیری)	درد مداوم یا آزاردهنده که با استراحت بهبود نمی‌یابد، احساس فشار زیاد در ناف یا همراهی با تهوع خفیف	اطلاع به پزشک در ویزیت بعدی و بررسی وضعیت رحم و رشد جنین
اضطراری (خطرناک)	خون‌ریزی واژینال، نشت مایع یا کاهش حرکات جنین	مراجعه فوری به پزشک یا اورژانس برای بررسی احتمال عفونت، جدا شدن جفت یا زایمان زودرس

آیا درد دور ناف نشانه بارداری است؟

درد دور ناف معمولاً از علائم مستقیم بارداری محسوب نمی‌شود. این درد بیشتر در هفته‌های بعدی و به‌دلیل رشد رحم و کشش عضلات شکم ایجاد می‌شود، نه در زمان لقاح یا لانه‌گزینی. در اوایل بارداری، علائمی مانند تاخیر در قاعدگی، حساسیت سینه‌ها، تهوع صبحگاهی و خستگی از نشانه‌های شایع‌تر هستند. بااین‌حال، اگر درد ناف همراه با علائمی مثل تهوع، سرگیجه یا لکه‌بینی باشد، بهتر است با پزشک مشورت شود تا سایر علل احتمالی مانند مشکلات گوارشی یا فتق رد شود.

درد ناف در بارداری دوقلو شدت پیدا می کند؟

در بارداری دوقلو معمولاً درد ناف شدت بیشتری پیدا می‌کند، زیرا رحم سریع‌تر و بیشتر از حد معمول بزرگ می‌شود و فشار بیشتری به عضلات شکم و پوست اطراف ناف وارد می‌کند. این کشیدگی می‌تواند باعث احساس درد، سوزش یا بیرون‌زدگی ناف شود. افزایش وزن، تغییرات هورمونی و فشار مضاعف جنین‌ها بر دیواره شکم نیز از عوامل تشدیدکننده هستند. بااین‌حال، اگر درد شدید، ناگهانی یا همراه با ورم و قرمزی ناف باشد، باید احتمال فتق یا سایر عوارض بارداری بررسی و حتماً با پزشک مشورت شود.

آیا بارداری و علائم درد ناف داری؟
برای اطمینان از متخصص نوبت بگیر.

متخصص زنان زایمان خوب

علت درد ناف در بارداری چیست؟

علت درد دور ناف در بارداری معمولاً به تغییرات طبیعی بدن و رشد رحم مربوط است. با بزرگ شدن رحم، پوست و عضلات اطراف ناف کشیده می‌شوند و فشار داخل شکم افزایش می‌یابد. این تغییرات می‌توانند باعث احساس درد، سوزش یا کشش در ناحیه ناف شوند. در مواردی خاص، علت می‌تواند غیرطبیعی و نیازمند بررسی پزشکی باشد. علت‌های شایع درد ناف در بارداری عبارت‌اند از:

• عفونت یا التهاب ناحیه ناف (در موارد نادر)
• کشیدگی پوست و عضلات شکم به‌دلیل رشد رحم
• فشار رحم بر دیواره شکم و تحریک اعصاب سطحی
• تغییر در مرکز ثقل و وضعیت بدن
• رشد سریع جنین یا بارداری دوقلو
• فتق ناف یا بیرون‌زدگی بافتی در ناحیه شکم

عفونت یا التهاب ناحیه ناف

در موارد نادر، عفونت یا التهاب در ناحیه ناف می‌تواند باعث درد، قرمزی و ترشح شود. این وضعیت معمولاً به‌دلیل تجمع رطوبت، تعریق یا تماس پوست با لباس‌های تنگ ایجاد می‌شود. در بارداری، به‌علت تغییرات هورمونی و حساس‌تر شدن پوست، احتمال التهاب خفیف بیشتر است. در صورت مشاهده ترشح، تورم یا بوی نامطبوع از ناف، باید سریعاً با پزشک مشورت شود تا از گسترش عفونت جلوگیری گردد.

کشیدگی پوست و عضلات شکم به‌ دلیل رشد رحم

با بزرگ شدن رحم، پوست و عضلات شکم برای جا دادن به جنین کشیده می‌شوند. این کشش می‌تواند باعث احساس درد، سوزش یا کشیدگی در اطراف ناف شود. معمولاً این درد موقتی است و با استراحت، ماساژ ملایم یا استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده کاهش می‌یابد. رشد سریع جنین در سه‌ماهه دوم و سوم بیشترین نقش را در بروز این نوع درد دارد.

فشار رحم بر دیواره شکم و تحریک اعصاب سطحی

در ماه‌های میانی و پایانی بارداری، فشار رحم روی دیواره شکم افزایش می‌یابد و ممکن است باعث تحریک اعصاب سطحی اطراف ناف شود. این تحریک معمولاً به‌صورت درد خفیف، گزگز یا سوزش احساس می‌شود. تغییر وضعیت بدن، خم شدن یا سرفه ممکن است شدت درد را بیشتر کند. استفاده از کمربند بارداری و نشستن در وضعیت مناسب به کاهش فشار کمک می‌کند.

متن انگلیسی:
«As the pregnancy progresses, the pressure that the baby puts on the uterus radiates to the belly and causes pain.»
ترجمه متن:
«با پیشرفت بارداری، فشار بر رحم زیاد می‌شود و باعث درد در شکم و ناف می‌شود.»

به نقل از pristyncare

تغییر در مرکز ثقل و وضعیت بدن

با رشد جنین، مرکز ثقل بدن مادر تغییر می‌کند و برای حفظ تعادل، وضعیت قرارگیری بدن نیز عوض می‌شود. این تغییر ممکن است باعث فشار بیشتر بر عضلات شکم و ایجاد درد در اطراف ناف شود. تمرینات سبک کششی مخصوص بارداری و حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن یا ایستادن می‌تواند این درد را کاهش دهد.

رشد سریع جنین یا بارداری دوقلو

در بارداری‌های چندقلویی یا در مواردی که رشد جنین سریع‌تر از حد معمول است، کشش عضلات و پوست شکم بیشتر می‌شود و درد ناف زودتر یا شدیدتر بروز پیدا می‌کند. این درد معمولاً بی‌خطر است اما می‌تواند با احساس سنگینی یا سوزش همراه باشد. استراحت کافی و پوشیدن لباس‌های آزاد به کاهش ناراحتی کمک می‌کند.

فتق ناف یا بیرون‌ زدگی بافتی در ناحیه شکم

فتق ناف زمانی رخ می‌دهد که بخشی از بافت چربی یا روده از دیواره ضعیف شکم بیرون می‌زند و باعث برجستگی در ناحیه ناف می‌شود. این وضعیت ممکن است با درد یا حساسیت همراه باشد و در اثر فشار، سرفه یا فعالیت بدنی تشدید شود. اگر فتق باعث درد شدید یا تغییر رنگ پوست ناف شود، باید فوراً توسط پزشک بررسی و درمان شود.

درد زیر ناف در بارداری

درد زیر ناف در بارداری یکی از شکایات شایع مادران است و معمولاً به‌دلیل رشد رحم، کشیدگی رباط‌ها و تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود. این درد اغلب در سه‌ماهه دوم و سوم ظاهر می‌شود و ممکن است به‌صورت تیر کشیدن ناف در اوایل بارداری یا احساس سنگینی در پایین شکم احساس شود. درد زیر ناف معمولاً بی‌خطر است و با استراحت، تغییر وضعیت بدن، نوشیدن آب کافی و استفاده از کمربند بارداری کاهش می‌یابد. با این حال، اگر درد شدید، مداوم یا همراه با خون‌ریزی، تب یا انقباضات منظم باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه شود تا احتمال زایمان زودرس یا عفونت بررسی شود.

درد بالای ناف در بارداری

درد بالای ناف در بارداری معمولاً ناشی از افزایش فشار رحم در حال رشد بر عضلات شکم و دیواره داخلی ناف است و اغلب در نیمه دوم بارداری دیده می‌شود. این درد ممکن است با احساس سوزش یا کشیدگی همراه باشد و هنگام ایستادن یا حرکت تشدید شود. در بیشتر موارد بی‌خطر است و با استراحت، استفاده از لباس راحت، کمپرس گرم ملایم و اجتناب از حرکات ناگهانی تسکین می‌یابد. در صورتی که درد همراه با تورم، قرمزی یا برآمدگی در اطراف ناف باشد، باید احتمال فتق ناف بررسی شود.

سوزن سوزن شدن دور ناف در اوایل بارداری

سوزن‌سوزن شدن دور ناف در اوایل بارداری معمولاً ناشی از تغییرات هورمونی و کشش اولیه عضلات و پوست شکم در اثر شروع رشد رحم است. در این مرحله، با افزایش جریان خون در ناحیه شکم و کشیده شدن بافت‌های اطراف، برخی زنان احساس گزگز، مورمور یا سوزن‌سوزن شدن خفیف در اطراف ناف دارند که معمولاً بی‌خطر و موقتی است. این حالت ممکن است در نتیجه تحریک خفیف عصب‌های سطحی شکم یا افزایش حساسیت پوست نیز ایجاد شود. استفاده از لباس‌های نخی و آزاد، حفظ رطوبت پوست و پرهیز از نشستن طولانی‌مدت به کاهش این احساس کمک می‌کند. اگر سوزن‌سوزن شدن همراه با درد، تورم یا بی‌حسی باشد، بهتر است برای بررسی علل عصبی یا فتق ناف به پزشک مراجعه شود.

درد ناف در اوایل بارداری نشانه چیست؟

درد دور ناف در بارداری در سه‌ ماهه اول یا درد دور ناف در هفته اول بارداری معمولاً ناشی از کشیدگی رباط‌ها و عضلات شکمی در اثر آغاز رشد رحم و تغییرات هورمونی است. این درد اغلب خفیف، موقتی و بی‌خطر است و ممکن است با احساس فشار یا سوزش خفیف همراه باشد. در برخی موارد، نفخ یا یبوست ناشی از بارداری نیز می‌تواند باعث ناراحتی اطراف ناف شود. با این حال، اگر درد شدید، مداوم یا همراه با علائمی مانند تب، تهوع، لکه‌بینی یا سرگیجه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه شود تا علل جدی‌تر مانند عفونت یا فتق ناف بررسی شود.

درد دور ناف در بارداری و جنسیت جنین

درد اطراف ناف در بارداری هیچ ارتباط علمی یا پزشکی با جنسیت جنین ندارد. این درد معمولاً نتیجه‌ی رشد رحم، کشش عضلات شکم و تغییرات هورمونی است و در همه بارداری‌ها، صرف‌نظر از جنس جنین، ممکن است رخ دهد. باورهای سنتی که نوع یا محل درد شکم را به تعیین جنسیت نسبت می‌دهند، پایه علمی ندارند. احساس درد یا تیرکشیدن اطراف ناف در سه‌ماهه دوم و سوم، بیشتر به‌دلیل فشار رحم در حال رشد بر عضلات و رباط‌های اطراف شکم است. در واقع، تنها راه‌های دقیق برای تعیین جنسیت، سونوگرافی، آزمایش خون (NIPT) یا بررسی ژنتیکی هستند. بنابراین درد دور ناف در بارداری نشانه‌ای از پسر یا دختر بودن جنین نیست و بیشتر به تغییرات طبیعی بدن مادر مربوط می‌شود.

سوزش ناف در بارداری

سوزش بالای ناف در بارداری بیشتر به‌دلیل کشیدگی پوست و عضلات شکمی در اثر رشد رحم و فشار جنین ایجاد می‌شود و معمولاً در سه‌ماهه دوم و سوم شایع‌تر است. این احساس ممکن است به‌صورت سوزش یا خارش خفیف بروز کند و معمولاً بی‌خطر است. در برخی موارد، تحریک پوستی، رفلاکس معده یا فتق ناف نیز می‌تواند عامل آن باشد. استفاده از لباس‌های نخی و آزاد، مرطوب‌کننده‌های مخصوص بارداری و حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن یا خوابیدن به کاهش سوزش کمک می‌کند. اگر سوزش با درد شدید، تورم یا بیرون‌زدگی ناف همراه باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.

تشخیص علت ایجاد درد ناف در بارداری چگونه است؟

تشخیص علت درد ناف در بارداری معمولاً با بررسی علائم و معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود. پزشک ابتدا شدت، محل دقیق و نوع درد (تیز، مبهم، تیرکشنده یا سوزشی) را ارزیابی می‌کند و سپس عوامل شایع مانند کشیدگی عضلات شکم، رشد رحم، فتق ناف، یا تحریک پوستی اطراف ناف را در نظر می‌گیرد. در صورت وجود علائم غیرعادی مانند تب، تورم، قرمزی، تهوع، استفراغ یا درد مداوم، ممکن است برای رد احتمال عفونت، فتق یا مشکلات گوارشی، سونوگرافی شکم و لگن یا در موارد خاص آزمایش خون و ادرار انجام شود. تشخیص دقیق به پزشک کمک می‌کند بین دردهای طبیعی بارداری و علائم هشداردهنده تمایز قائل شود و درمان مناسب را انتخاب کند.

درمان درد ناف در بارداری چیست؟

درمان درد ناف در بارداری بسته به علت آن متفاوت است، اما در بیشتر موارد نیازی به اقدام دارویی ندارد و با مراقبت‌های ساده می‌توان آن را کنترل کرد. اگر درد ناشی از کشش عضلات یا رشد رحم باشد، استراحت، تغییر آرام وضعیت بدن و استفاده از کمربند بارداری می‌تواند مؤثر باشد. پوشیدن لباس‌های گشاد و نرم، حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن و ایستادن، و ماساژ ملایم شکم با کرم‌های مرطوب‌کننده برای کاهش کشیدگی پوست مفید است. همچنین گرم‌کردن ملایم موضع با حوله گرم می‌تواند درد خفیف را تسکین دهد. در صورت وجود علائمی مانند تورم، قرمزی، ترشح یا درد شدید، لازم است پزشک علت‌هایی مانند فتق یا عفونت را بررسی کند و درمان مناسب را تجویز نماید.

درمان خانگی درد ناف در بارداری

درمان خانگی درد ناف در بارداری بیشتر بر کاهش فشار شکمی و تسکین طبیعی درد تمرکز دارد، زیرا علت آن معمولاً کشیدگی عضلات و تغییرات بدن در اثر رشد جنین است. این درد در بیشتر موارد بی‌خطر است و با چند روش ساده می‌توان آن را کنترل کرد. روش‌های مؤثر خانگی شامل موارد زیر است:

• استراحت و تغییر وضعیت بدن: دراز کشیدن به پهلو (به‌ویژه پهلوی چپ) باعث کاهش فشار رحم بر عضلات شکم می‌شود.
• استفاده از کمربند بارداری: این وسیله از افتادگی شکم جلوگیری کرده و فشار روی ناف و عضلات شکمی را کم می‌کند.
• گرمای ملایم: گذاشتن کمپرس گرم (نه داغ) روی شکم می‌تواند باعث آرام شدن عضلات شود.
• لباس‌های راحت و گشاد: پوشیدن لباس تنگ ممکن است فشار را بیشتر کند و باعث تحریک ناف شود.
• هیدراته ماندن و تغذیه سبک: نوشیدن آب کافی و پرهیز از پرخوری کمک می‌کند تا فشار داخلی شکم کمتر شود.
• اگر درد ناف شدید، همراه با تورم، قرمزی یا تب باشد، باید حتماً به پزشک مراجعه شود تا علل جدی‌تر مانند فتق یا عفونت بررسی شود.

آیا درد ناف در بارداری درمان دارد؟ همین الان مشاوره بگیر.

دکتر فتق ناف

نتیجه گیری

درد ناف در بارداری معمولاً پیامد طبیعی رشد جنین و تغییرات فیزیولوژیک بدن مادر است. این درد اغلب ناشی از کشش پوست، رباط‌ها و فشار رحم بر دیواره شکم بوده و خطر جدی به‌همراه ندارد. بااین‌حال، اگر درد با تورم، قرمزی یا ترشح از ناف همراه شود، احتمال عفونت یا فتق وجود دارد و باید ارزیابی پزشکی انجام شود. رعایت وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن یا خوابیدن، پوشیدن لباس‌های آزاد و استراحت کافی می‌تواند به کاهش درد کمک کند. آگاهی از علل احتمالی و تشخیص زودهنگام موارد غیرطبیعی، سلامت مادر و جنین را تضمین می‌کند.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!