کم خونی در بارداری و راهکارهای درمان آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

کم خونی در بارداری یک وضعیت متداول است که ممکن است در طول حاملگی رخ دهد. در این حالت، مقدار سلول‌های قرمز خون در بدن کاهش می‌یابد و می‌تواند به عوارضی مانند خستگی، ضعف عمومی، افزایش ضربان قلب و نفس‌های سریع، سردرد، ایست قلبی و ضعف بارداری منجر شود. کم خونی معمولا به علت کمبود مواد مغذی مهم مانند آهن، فولات و ویتامین B12 رخ می‌دهد. در بارداری، نیاز بدن به این مواد بیشتر است و در صورتی که مقدار آن‌ها کافی نباشد، کم خونی رخ می‌دهد. عوامل دیگری مانند خونریزی بیش از حد، مشکلات پلاسنتا و اختلالات ایمنی نیز می‌توانند عامل کم خونی در حاملگی باشند. برای تشخیص و درمانی کم خونی در حاملگی حتما با دکتر زنان و زایمان یا دکتر مامایی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.

کم خونی در بارداری چیست؟

کم خونی از عوارض بارداری است. در حاملگی، حجم خون افزایش می‌یابد یعنی در این دوران بدن مادر به آهن و ویتامین بیشتری برای تولید سلول‌های قرمز خونی نیاز دارد. اگر آهن کافی در بدن نباشد، کم خونی به‌وجود می‌آید. کم خونی در بارداری به وضعیتی اشاره دارد که سطح هموگلوبین (ماده‌ای که در سلول‌های قرمز خون وجود دارد و نقش مهمی در حمل اکسیژن به اندام‌ها دارد) در خون مادر به طور غیرطبیعی پایین است.

این وضعیت به عنوان آنمی یا کم خونی حاملگی شناخته می‌شود. کم خونی جزء بیماری های خطرناک در بارداری نیست اما شایع است. برخی عوامل ژنتیکی و مزمن مانند بیماری‌های کلیوی، دیابت، بیماری‌های التهابی مزمن و سایر بیماری‌های خونی می‌توانند کم خونی در بارداری را تحت تاثیر قرار دهند.

آیا کم خونی مانع بارداری میشود؟

بسیاری از خانم‌هایی که به گونه‌ای با این مشکل رو به رو هستند دائما نگران آن هستند که مبادا این مسئله مانع بارداری‌شان شود. کم خونی مانع بارداری نمی‌شود، اما ممکن است بارداری را برای فرد سخت کند.

متن انگلیسی:
Iron deficiency anemia, in particular, has been linked to infertility, miscarriage and poor pregnancy outcomes. It is essential to see your healthcare provider for a diagnosis and appropriate treatment, as taking care of health and well-being is crucial for fertility
ترجمه متن:
کم خونی و فقر آهن، به ویژه با ناباروری، سقط جنین و پیامدهای بد بارداری مرتبط است. ضروری است که برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک خود مراجعه کنید. زیرا مراقبت از سلامت و تندرستی برای باروری بسیار مهم است.

ndtv

علائم کم خونی در بارداری

بیشتر علائم کم خونی شدید در بانوان همان نشانه‌ها و علائمی هستند که مادران باردار بدون مشکل کم خونی ممکن است تجربه کنند. البته شایان ذکر است که علائم کم خونی در بارداری بسته به شدت کم خونی و علت آن ممکن است متفاوت باشند:

• احساس ضعف و خستگی عمومی
• رنگ پریدگی پوست
• تپش قلب
• سردرد
• سرگیجه
• تنگی نفس
• مشکل در تمرکز
• تغییر خلق و خو، اضطراب و افسردگی

در بارداری دچار ضعف و سرگیجه شدی؟

برای بررسی علائم نوبت بگیر.

دکتر زنان آنلاینبهترین دکتر متخصص زنان

کم خونی در ماه هفتم بارداری

این مشکل در ماه هفتم بارداری نیز ممکن است رخ دهد. در این مرحله از بارداری، حجم خون بدن مادر افزایش می‌یابد و نیاز به مقدار بیشتری آهن برای تولید خون جدید دارد. اگر مقدار آهن مورد نیاز تامین نشود، ممکن است کم خونی (آنمی) رخ دهد.

علائم کم خونی در ماه هفتم بارداری همان نشانه‌های شایع کم خونی در حاملگی هستند، اما در صورت کم خونی شدید، ممکن است علائم دیگری نیز ظاهر شوند مانند کاهش توانایی بدن در تحمل فعالیت‌های روزمره و ورزش، کاهش اشتها و بی اشتهایی عصبی، و کاهش وزن شدید.

در صورت تجربه هر یک از این علائم یا هر نوع نگرانی در مورد کم خونی در ماه هفتم بارداری، بهتر است با پزشک مشورت کنید. در برخی موارد، ممکن است نیاز به مکمل‌ آهن باشد تا سطح آهن بدن بهبود یابد.

علت کم‌ خونی در بارداری

کمبود آهن در بدن و اسید فولات شایع‌ترین علل کم خونی در حاملگی هستند. کم خونی ریسک زایمان زودرس و عفونت مادر پس از زایمان را افزایش می‌دهد. اگر میزان هموگلوبین در شروع بارداری کمتر از ۱۱.۵ گرم/dl باشد، باید درمان پیشگیرانه زنان مدنظر باشد.

عدم دریافت آهن کافی از طریق رژیم غذایی در بارداری علت اصلی آنمی حاملگی است. بیماری‌های گوارشی مانند کرون و سلیاک هم به خاطر کاهش میزان آهنی که روده جذب کرده می‌توانند علت کم خونی در بارداری باشند.

علت کم خونی در سه ماه سوم بارداری

کم خونی در سه ماه سوم بارداری می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. در این مرحله از بارداری، مصرف آهن برای رشد و توسعه جنین و حجم خون بیشتر مادر افزایش می‌یابد. در صورتی که بدن مادر نتواند مقدار کافی آهن را تولید کند یا آهن مورد نیاز را از رژیم غذایی دریافت نکند، کم خونی در سه ماه سوم بارداری رخ می‌دهد.

کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک، خونریزی در سه ماه سوم بارداری مانند خونریزی لثه، خونریزی معده‌ای یا خونریزی زیر پوستی باعث کاهش حجم خون می‌شود. عوامل دیگری مانند عفونت‌، بیماری‌های کلیوی، مصرف برخی داروها و مشکلات تغذیه‌ای می‌توانند به کم خونی در بارداری منجر شوند.

راه های تشخیص کم خونی در بارداری

تشخیص این مشکل معمولا توسط پزشک انجام می‌شود و شامل ارزیابی علائم، انجام آزمایشات خون و ارزیابی تاریخچه پزشکی مادر می‌شود. راه‌های تشخیص کم خونی در آزمایش عبارتند از:

• بررسی علائم
• آزمایش خون جهت اندازه‌گیری میزان هموگلوبین و هماتوکریت (دو شاخص اصلی کم خونی). در صورتی که میزان هموگلوبین و هماتوکریت پایین باشد، نشان‌دهنده کم خونی است.
• ارزیابی سابقه پزشکی مادر، سوابق بیماری‌های قبلی، عمل‌های جراحی، مصرف داروها و عادات تغذیه‌ای

راه های درمان کم خونی در بارداری

درمان این مشکل بر اساس علت و شدت کم خونی تعیین می‌شود:

• مکمل‌های آهن: مصرف مکمل‌های آهن به عنوان درمان اصلی کم خونی در بارداری استفاده می‌شود.
• تغذیه مناسب: تغذیه صحیح و متنوع به تقویت سیستم ایمنی و کاهش کم خونی در حاملگی کمک می‌کند. مصرف غذاهای حاوی آهن، ویتامین B12 و اسید فولیک ازجمله گوشت قرمز، ماهی، مرغ، سبزیجات تیره رنگ، لوبیا، نخود و مغزها توصیه می‌شود. مصرف مواد غذایی که باعث کاهش جذب آهن می‌شوند مانند چای و قهوه باید محدود شود.
• مصرف ویتامین C به جذب آهن در بدن کمک می‌کند. خوراکی‌هایی مانند پرتقال، نارنگی، توت‌فرنگی و بروکلی را در رژیم غذایی خود در نظر بگیرید.
• در صورتی که کم خونی شدید باشد یا بهبود نیابد، تزریق آهن یا خون مصنوعی (ترانسفوژیون) تجویز می‌شود.

برای کم خونی در بارداری چه قرصی بخوریم؟ (قرص کم خونی در بارداری)

مصرف قرص برای این مشکل باید توسط پزشک تجویز شود. پزشک بر اساس شدت کم خونی، علت و وضعیت مادر، تصمیم می‌گیرد که آیا نیاز به مصرف قرص آهن دارید یا خیر. قرص‌های آهن معمولا برای تقویت سطح آهن در بدن استفاده می‌شوند. قرص سولفات آهن بهترین قرص آهن برای خانم‌های باردار است.

آمپول کم خونی در بارداری

در موارد شدید این مشکل، آمپول‌های آهن و خون مصنوعی (ترانسفوژیون) تجویز می‌شوند. آمپول‌های آهن حاوی مقادیر بالایی از آهن هستند که به سرعت سطح آهن در بدن را افزایش می‌دهند. این آمپول‌ها می‌توانند در کوتاه‌مدت سطح آهن را ترمیم کرده و علائم کم خونی را کاهش دهند.

در مواردی که کم خونی شدید در بارداری با مصرف مکمل‌های آهن و قرص‌های آهن قابل درمان نباشد، پزشک ممکن است ترانسفوژیون را تجویز کند. در این روش، خون مصنوعی به شما تزریق می‌شود تا سطح خون و آهن در بدنتان افزایش یابد.

در بارداری دچار کم خونی شدی و نگرانی؟ برای تجویز دارو با متخصص مشورت کن.

دکتر کم خونی

چه میوه هایی برای کم خونی در بارداری مفید است؟

مصرف برخی میوه‌ها به‌خاطر داشتن مواد مغذی، ویتامین C و آهن برای این مشکل مفید است، ازجمله:

• زردآلو
• هلو
• توت‌فرنگی
• پرتقال
• آناناس
• خرما
• انگور

مواد غذایی خون ساز در بارداری (برای کم خونی در بارداری چه بخوریم؟)

مصرف مواد غذایی خون ساز برای مادران باردار که مشکل آنمی دارند باعث بهبود سریع وضعیت می‌شود. مصرف این مواد غذایی خون‌ساز در حاملگی توصیه می‌شود:

• مواد غذایی حاوی آهن
• خوراکی‌های سرشار از آهن و امگا-۳
• تخم مرغ
• مواد غذایی حاوی ویتامین ث
• مواد غذایی حاوی فولات
• مواد غذایی حاوی ویتامین B12
• خوراکی‌های حاوی مس

کم خونی در بارداری طب سنتی

در طب سنتی، برخی روش‌ها و توصیه‌ها برای این مشکل وجود دارد. اما قبل از هر چیز، مهم است که با پزشک متخصص مشورت کنید. برخی از راهکارهای درمان کم خونی در حاملگی در طب سنتی را آورده‌ایم:

• مصرف مواد غذایی خاص به عنوان مکمل‌های خون ساز مانند زرشک کوهی، اسفناج، آلوئه ورا، نبات، خاکشیر و همچنین میوه‌هایی مانند انگور، سیب و زردآلو
• استفاده از گیاهان دارویی برای افزایش سطح آهن در بدن و کمک به کم خونی مانند شیرین‌بیان، شاه‌تره، زعفران، خاکشیر، زنجبیل و زعفران
• برخی تکنیک‌های ماساژ در طب سنتی برای تحریک نقاط خاص در بدن و بهبود جریان خون استفاده می‌شوند. ماساژ پاها، به ویژه در ناحیه قسمت بالایی پا و پاشنه، ممکن است برای بهبود کم خونی مفید باشد.
• دمنوش و چای گیاهی مانند چای نعناع، زنجبیل و آویشن

درمان سریع کم خونی در بارداری

راهکارهای درمان سریع این مشکل عبارتند از:

• مصرف مکمل‌های آهن با تجویز پزشک
• تغذیه مناسب و غنی از مواد غذایی خون ساز
• اصلاح کمبود ویتامین B12 با مصرف مکمل یا تزریق ویتامین B12
• استفاده از آهن خوراکی با مصرف غذاهای حاوی آهن مانند گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغ، حبوبات و غلات کامل
• استراحت کافی و کاهش استرس

درمان کم خونی شدید در بارداری

در صورتی که کم خونی شما در حاملگی به حدی شدید است که نیاز به درمان فوری دارد، پزشک ممکن است راهکارهای زیر را برای درمان پیشنهاد کند:

• تزریق آهن: در صورتی که سطح آهن در بدن به حد زیادی پایین رسیده است، پزشک ممکن است تزریق آهن را تجویز کند. این روش بهبود سریع تر سطح آهن در بدن شما را فراهم می‌کند.
• تزریق اپو: اپو یا اریتروپوئیتین، هورمونی است که تولید سلول‌های قرمز خون را تحریک می‌کند. در صورتی که کم خونی ناشی از نقص تولید سلول‌های قرمز خون باشد، پزشک ممکن است تزریق اپو را تجویز کند.
• کنترل خونریزی از طریق تزریقات مخصوص یا در بیمارستان
• تغذیه و رژیم غذایی خاص
• پیگیری مداوم با پزشک

انواع کم‌ خونی در بارداری

در بارداری، ممکن است با انواع مختلف کم خونی رو‌به‌رو شوید. برخی از انواع کم خونی که زنان حامله با آن روبه‌رو هستند عبارتند از:

1. کم خونی ناشی از کمبود آهن
2. کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 یا فولات
3. کم خونی همولیتیک: در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن می‌تواند به جنین درون رحم حمله کند و باعث کم خونی همولیتیک شود. این حالت نادر است و نیاز به درمان فوری دارد.
4. کم خونی ناشی از خونریزی بیش از حد: عواملی مانند ضعف عروقی، عفونت یا مشکلات پلاسنتا می‌توانند خونریزی بیش از حد را تسریع کنند.
5. کم خونی ناشی از سایر عوامل مانند اختلالات ایمنی، اختلالات کلیوی یا سایر بیماری‌ها

عوارض کم خونی در بارداری

این مشکل عوارض جدی و خطرناکی برای مادر و جنین دارد و ریسک زایمان زودرس را بالاتر می‌برد تا جایی که زایمان پیش از پایان هفته ۳۷ بارداری اتفاق می‌افتد. از دیگر عوارض کم خونی در حاملگی می‌توان به وزن کم نوزاد حین تولد و افسردگی بعد زایمان اشاره کرد. دیگر عوارض این بیماری برای مادر و جنین عبارتند از:

• خونریزی
• مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی
• عفونت
• سقط جنین بدون دلیل
• مرده‌زایی
• فشار خون بالا
• مشکلات عصبی

عوارض کم خونی در بارداری بر روی جنین

کم خونی مادر در این دوران برای جنین هم خطرناک است و مانع رشد جنین شده تا جایی که جنین به اندازه کافی وزن نمی‌گیرد، موقع تولد وزن مناسب نداشته و از کمبود وزن رنج می‌برد. به‌علاوه اینکه احتمال زودتر به دنیا آمدن جنین هم با کم خونی مادر تشدید می‌شود.

کم خونی شدید در بارداری چه عوارضی دارد؟

کم خونی شدید در حاملگی ریسک عوارض زیر را تشدید می‌کند:

• زایمان زودرس
• احتمال مرگ و میر نوزاد
• رشد ناقص جنین
• وزن کم حین تولد
• احتمال مرگ مادر در اثر خونریزی
• افسردگی بعد زایمان

راه های پیشگیری از کم‌ خونی بارداری

برای پیشگیری از این مشکل می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

راه‌های پیشگیری	توضیحات
مصرف رژیم غذایی سالم و متنوع	شامل مواد غذایی غنی از آهن (مانند گوشت قرمز، حبوبات و سبزیجات برگ سبز تیره)، فولات (مانند سبزیجات برگ سبز، آجیل و حبوبات)، ویتامین B12 (مانند گوشت، تخم مرغ و لبنیات) و سایر مواد مغذی ضروری برای جلوگیری از کم خونی.
مصرف مکمل‌های معدنی و ویتامین‌ها	استفاده از مکمل‌های آهن، فولات و ویتامین B12 به توصیه پزشک برای اطمینان از دریافت مقدار کافی این مواد مغذی و پیشگیری از کم خونی.
استفاده از روش‌های ایمن برای کنترل خونریزی دندانی و جلوگیری از مدفوع خونی	اقداماتی مانند مراقبت دندانی منظم و استفاده از روش‌های مناسب برای جلوگیری از خونریزی‌های احتمالی که می‌تواند به کاهش سطح آهن بدن منجر شود.
استراحت کافی و مدیریت استرس	استراحت کافی و روش‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق برای حفظ سطح انرژی بدن و پیشگیری از شرایطی که می‌تواند به کم خونی منجر شود.
مراجعه منظم به پزشک و انجام آزمایشات خون	انجام دادن چکاپ‌های منظم و آزمایشات خون برای بررسی سطح آهن و سایر نشانگرهای خونی مهم، به منظور تشخیص به موقع کم خونی و شروع درمان اگر لازم باشد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

کم خونی در بارداری نوعی اختلال شایع در زنان است که در حاملگی روی می‌دهد. بدن مادر در این دوره خون بیشتری تولید کرده و به آهن بیشتری نیاز دارد. در صورتی که میزان آهن دریافتی کم باشد، اکسیژن کافی به اندام‌های بدن نرسیده و احساس ضعف و خستگی عمومی در مادر ایجاد می‌شود و عوارض جدی نه فقط برای مادر که برای جنین نیز به دنبال دارد از جمله زایمان زودرس، وزن کم حین تولد یا افسردگی پس از زایمان.

برای پیشگیری از این مشکل، تغذیه مناسب و متنوع با مصرف مواد غذایی حاوی آهن، فولات و ویتامین B12 باید رعایت شوند. برای درمان سریع و پیشگیری از عوارض احتمالی باید به دکتر متخصص زنان یا متخصص مامایی مراجعه کنید و تحت نظر باشید تا بارداری و زایمان به سلامت به پایان برسد. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر زنان آنلاین و همچنین دکتر مامایی آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!