فهرست مطالب
علت آفت دهان در هر فرد متفاوت است. آفتها ضایعات کوچک و کم عمقی هستند که روی بافتهای نرم دهان یا در پایه لثه ایجاد میشوند. برخلاف تبخال، آفت روی سطح لب ایجاد نمیشود و مسری نیست. اما ممکن است دردناک باشد و خوردن و صحبت کردن را سخت کند.
بیشتر آفتها در عرض یک یا دو هفته خود به خود از بین میروند. اگر زخمهای بزرگ یا دردناک غیرمعمول دارید که به نظر نمیرسد خوب شوند، با یک متخصص گوش و حلق و بینی یا دندانپزشک مشورت کنید.
شما میتوانید برای پیدا کردن مناسبترین دکتر دندانپزشک یا متخصص گوش و حلق و بینی برای خود از دکترتو کمک بگیرید. دکترتو به شما در پیدا کردن یک متخصص باتجربه در شرایط خاص و ضروری که نیاز به درمان فوری دارید کمک میکند.
علت آفت دهان چیست؟
علت دقیق آفت دهان ناشناخته باقی مانده است، اگرچه محققان گمان می کنند که ترکیبی از عوامل مختلف به شیوع این بیماری در یک فرد، کمک میکنند.
اما به طور کلی محرکهای احتمالی که به عنوان دلیل افت دهان در نظر گرفته میشوند عبارتند از:
علت آفت دهان | توضیحات |
---|---|
آسیب جزئی به دهان | در اثر کار دندانپزشکی، مسواک زدن بیش از حد یا گاز گرفتن تصادفی گونه |
مصرف خمیر دندانها | خمیر دندان و دهانشویههای حاوی سدیم لوریل سولفات گاهی باعث حساسیت میشوند. |
حساسیتهای غذایی | به ویژه به شکلات، قهوه، توت فرنگی، تخم مرغ، آجیل، پنیر و غذاهای تند یا اسیدی |
کمبود ویتامینها | رژیم غذایی فاقد ویتامین B-12، روی، فولات (اسید فولیک) یا آهن |
واکنش آلرژیک | پاسخ آلرژیک به باکتریهای خاص موجود در دهان |
بیماریها | وجود هلیکوباکتر پیلوری، همان باکتری که باعث زخم معده میشود. |
تغییرات هورمونی | تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی و بارداری |
استرس | استرس عاطفی |
آفت دهان ممکن است به دلیل شرایط و بیماری های خاصی نیز رخ دهد. مانند:
- بیماری سلیاک، یک اختلال رودهای جدی ناشی از حساسیت به گلوتن، پروتئینی که بیشتر در غلات وجود دارد.
- بیماریهای التهابی روده، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
- بیماری بهجت، یک اختلال نادر که باعث التهاب در سراسر بدن از جمله دهان میشود.
- سیستم ایمنی معیوب که به جای پاتوژنها مانند ویروسها و باکتریها به سلولهای سالم دهان حمله میکند.
- HIV/AIDS که سیستم ایمنی را سرکوب میکند.
۱. آسیب به دهان
آسیب به دهان به دلایل مختلف مانند خدمات دندانپزشکی، مسواک زدن یا گار گرفتن اتفاقی گونهها ممکن است باعث آفت دهان شود.
آفتها میتوانند آزاردهنده و مطمئناً ناخوشایند باشند، اما خطرناک نیستند. بر خلاف تبخال، آفت ناشی از عفونت نیست و نمیتواند از فردی به فرد دیگر سرایت کند. بیشتر مردم با استفاده از درمانهای بدون نسخه برای آفتها تسکین پیدا میکنند و نباید نگران آسیب ناشی از آفت به دهان بود. تنها چیزی که کمی آزادهنده است احساس درد و کمی سوزش خواهد بود.
۲. استفاده از مواد اسیدی
اسید موجود در قهوه، یعنی اسید سیتریک هم میتواند بافتهای نرم داخل دهان را تحریک کرده و باعث ایجاد یا بدتر شدن آفت شود. اگر به شدت مستعد ابتلا به آفتهای دهانی هستید یا در دهانتان زخمهای فعال دارید، از مصرف مرکبات و آبمیوههایی مانند پرتقال، گریپ فروت، لیمو، لیموترش و آناناس اجتناب کنید.
۳. واکنش های آلرژیک
واکنشهای آلرژیک بیش از حد، واکنشهای غیرطبیعی سیستم ایمنی هستند که در پاسخ به قرار گرفتن در معرض موادی خاص رخ میدهند. این واکنشها شامل واکنشهای آلرژیک واقعی و سایر واکنشهای غیر آلرژیک است و شدت آنها میتواند از خفیف تا تهدیدکننده زندگی متغیر باشد.
شدیدترین واکنش حساسیتی “آنافیلاکسی” نامیده میشود. این واکنش آلرژیک معمولاً بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض آلرژن شروع میشود. واکنشهای حساسیت بیش از حد در داخل و اطراف دهان ممکن است طیف وسیعی از ظواهر بالینی از جمله قرمزی یا سفیدی مخاط را ایجاد کند. تورم لبها، زبان و گونهها یا زخم، تاول و آفت دهان نیز دیگر عوارض این اتفاق خواهند بود.
۴. استرس
استرس یکی از علل افت دهان و زخم های دهان است. اخیرا یک مطالعه به رابطه بین سلامت روان و سلامت دهان اشاره میکند. محققان ارتباط معنیداری بین تجربه زخم های دهان و علائم افسردگی پیدا کردهاند.
۵. تغییرات هورمونی
برخی از زنان به دلیل تغییرات هورمونی (به ویژه افزایش پروژسترون) که در طول چرخه قاعدگی رخ میدهد، مشکلات دهانی را تجربه میکنند که میتواند شامل تورم لثهها به رنگ قرمز روشن، تورم غدد بزاقی، ایجاد آفت یا خونریزی لثه باشد.
۶. بیماری های روده ای
بیماری کرون که یکی از انواع بیماریهای دستگاه گوارش است معمولاً باعث ایجاد زخمهای دهانی میشود که به آنها آفت میگویند. آفتها در اطراف پایه لثه ایجاد میشوند و با سایر ضایعات دهان، مانند تبخال، که در قسمت بیرونی دهان روی لبها ظاهر میشوند، متفاوت هستند.
۷. ضعف سیستم ایمنی بدن
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر مستعد ابتلا به آفت هستند. یافتن ارتباط مشخصی بین سیستم ایمنی بدن با زخمهای شانکر و تعیین دقیق اینکه دقیقاً چه چیزی در ایمنی فرد وجود دارد که باعث ایجاد زخمهای شانکری میشود دشوار است. اما این واقعیت که سیستم ایمنی نمیتواند به سرعت از آن پیشگیری کند، دلیل کافی برای در نظر گرفتن آن به عنوان یک عامل موثر است.
همانطور که در قسمتهای قبل اشاره شد، تبخال توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد میشود. علت آفت دهان ممکن است آلرژی، اختلالات خود ایمنی، اختلالات خونریزی، ضعف سیستم ایمنی یا (در موارد نادر) سرطان دهان باشد.
۸. کمبود ویتامین و مواد معدنی
بیشتر مشکلات پوستی انسان در نواحی مانند داخل دهان به دلیل کمبود ویتامین است. در مورد آفت، ویتامین مخصوص آن B-12 است. کودکان نسبت به بزرگسالان به ویتامین بیشتری نیاز دارند زیرا به طور مداوم در حال رشد هستند و بدن به ویتامینهای بیشتری نیاز دارد.
همچنین، بچهها از مصرف ویتامینها بیزار هستند و این خود موضوعی مشکل ساز است. مصرف میوهها و سبزیجات معمولاً مورد علاقه جوانان نیستند؛ بنابراین، کمبود ویتامین B-12 در بین کودکان و جوانان شایع است. به همین دلیل برای درمان آفت دهان توصیه میشود مصرف کپسولهای ویتامین یا استفاده از محتویات کپسولهای ویتامین B-12 به صورت مستقیم در مناطقی که زخمها ایجاد شدهاند جدی بگیرید تا درمانی سریع و بدون درد داشته باشد.
علاوه بر ویتامین ب ۱۲، کمبود اسید فولیک، روی یا آهن در بدن انسان میتواند باعث ایجاد آفت یا تحریک افزایش آن شود. کمبود کلسیم نیز میتواند باعث ایجاد آفت شود، اما بیشتر از ایجاد آن، کمبود کلسیم میتواند وضعیت را بدتر و بروز آفت را تشدید کند.
۹. عوامل ژنتیکی
اگر والدین یا خواهر و برادر شما دچار آفت میشوند، ژنهایی که با آنها به صورت مشترک دارید احتمال ابتلای شما به این زخمها را افزایش میدهد.
۱۰. علت آفت دهان در سرما خوردگی
سرماخوردگی باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن میشود. به همین دلیل ممکن است در این دوره بیماری دچار آفت دهان شوید.
۱۱. علت آفت زیر زبان
این آفتها ممکن است به صورت ناگهانی به وجود بیایند اما دلیل ایجاد آن مشابه با آفت دهان بوده و جای نگرانی نیست.
۱۲. علت آفت دهان بعد از دندانپزشکی
آفت دهان بعد از دندانپزشکی به دلیل استرس یا ضربه ناشی از کار دندانپزشک روی دهان رخ میدهد و معمولاً روی بافت نرم مانند داخل لب یا لثه ظاهر میشود. با اینحال برای جلوگیری و بهبود آفت دهان که به علت مراجعه به دندانپزشکی اتفاق افتاده، موارد زیر را رعایت کنید:
- دستورالعملهای بعد از عمل دندانپزشک خود را به دقت دنبال کنید.
- با مسکنهای بدون نسخه، درد خود را مدیریت کنید.
- از کمپرس سرد استفاده کنید.
- دهان خود را با آب نمک بشویید.
- موادغذایی نرم مصرف کنید.
- از مصرف مواد محرک اجتناب کنید.
- بدن خود را هیدراته نگه دارید.
- از ژل تسکین دهنده درد یا دهانشویه استفاده کنید.
- اطراف محدودههای آسیب دیده را پاک کنید.
علت آفت مکرر دهان (علت زیاد آفت زدن دهان)
علل آفت مکرر دهان عبارتند از:
- پیشرفت و تشدید زخم ناشی از آفت
- مصرف برخی داروها
- بثورات پوستی در دهان
- عفونت های ویروسی، باکتریایی و قارچی
- مواد شیمیایی
- برخی شرایط پزشکی
علت آفت شدید دهان
علل آفت شدید دهان ممکن است یکی از موارد زیر باشد:
- فشار
- آسیب بافتی، مانند یک دندان تیز یا یک دستگاه دندانپزشکی
- مصرف برخی غذاها، از جمله مرکبات یا میوهها و سبزیجات اسیدی (مانند لیمو، پرتقال، آناناس، سیب، انجیر، گوجه فرنگی و توت فرنگی)
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن
- حساسیت به مادهای در غذا یا خمیر دندان و دهانشویه
- هلیکوباکتر پیلوری
- یک بیماری زمینه ای مانند سیستم ایمنی ضعیف، HIV/AIDS یا لوپوس
- مشکلات تغذیهای مانند کمبود ویتامین B12، روی، اسید فولیک یا آهن
- بیماریهای دستگاه گوارش مانند سلیاک یا کرون
علت آفت مکرر دهان در بزرگسالان
شایعترین علت آفت مکرر دهان در بزرگسالان آسیبهایی مانند گاز گرفتن تصادفی داخل گونه است. علل دیگر عبارتند از زخم آفت، برخی داروها، بثورات پوستی در دهان، عفونتهای ویروسی، باکتریایی و قارچی، مواد شیمیایی و برخی بیماریهای پزشکی. زخمی که بهبود نیابد هم ممکن است نشانه سرطان دهان باشد.
علت آفت دهان کودک
هنوز علت دقیق آفت دهان کودک معلوم نیست. اما ممکن است با مواردی مانند آلرژی غذایی، استرس، تغذیه نامناسب یا برخی داروها مرتبط باشد. زخم آفت دهان با سایر زخمها متفاوت است که اغلب به سادگی با یک معاینه فیزیکی تشخیص داده میشوند. آفت دهان ممکن است پس از آسیب یا کشش بافتهای دهان ایجاد شود. به عنوان مثال، در طول یک عمل دندانپزشکی یا تمیز کردن دندان ممکن است آفت دهان اتفاق بیفتد. اگر کودک شما زبان یا داخل گونه را گاز بگیرد هم ممکن است دچار آفت دهان شود.
اگر دهان کودک پر از زخم است و درد دارد، سعی کنید از طریق نی به آنها نوشیدنیهای سرد بدهید. موادغذایی خشن مانند نان تست یا تکههای غلات هم ممکن است به دهان کودک آسیب برساند. اگر مبتلا به آفت دهان هستید از مصرف میوههای اسیدی و آب میوه خودداری کنید.
علت آفت دهان نوزاد
آفت در دهان نوزادان اغلب در داخل لب، روی گونهها یا روی زبان مشاهده میشود. علت آفت دهان نوزادان هنوز به طور دقیق مشخص نیست اما ممکن است با مواردی مانند آلرژی غذایی، استرس، تغذیه نامناسب یا مصرف برخی داروها مرتبط باشد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
علت آفت دهان مختلف است. آفتها تقریباً همیشه خود به خود بهبود مییابند. درد ناشی از آفت دهان باید طی چند روز کاهش یابند. سایر علائم آن نیز در ۱۰ تا ۱۴ روز ناپدید میشوند. اگر هر یک از این شرایط را دارید با یک دندانپزشک با تجربه معاینه شوید. آفت دهان یا زخم آن پس از ۲ هفته مراقبت خانگی از بین نرفته یا بدتر شده باشد؛ شما بیش از ۲ یا ۳ بار در سال دچار آفت دهان میشوید یا علائمی مانند تب، اسهال، سردرد یا بثورات پوستی همراه با زخم دارید.
برای پیدا کردن مناسبترین دندانپزشک یا متخصص گوش و حلق و بینی نیازی نیست استرس داشته باشید. دکترتو به شما کمک میکند تا بهترین پزشک را برای ویزیت دهان و تشخیص علت آفت دهان بیابید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین دکتر دندانپزشک و همچنین مشاوره آنلاین دکتر گوش و حلق و بینی برای شما وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!