فهرست مطالب
روشهای متعددی برای درمان آندومتریوز وجود دارند از جمله جراحی آندومتریوز. بهترین گزینه برای بیمار بسته به شدت بیماری و وضعیت خاص انتخاب میشود. عمل اندومتریوز به دو روش لاپاراسکوپی و لاپاروتومی انجام میگیرد. در ادامه این مقاله از دکترتو همراه ما باشید تا بدانید جراحی آندومتریوز چیست، چه کاربرد و مزایایی دارد و چه افرادی نباید عمل آندومتریوز را انجام دهند. اگر قبلا برای شما تشخیص آندومتریوز داده شده و حالا نگران وضعیت درمانی خود هستید بهتر است در این باره با متخصص زنان مشورت کنید. شما میتوانید از سامانه دکترتو نسبت به دریافت نوبت حضوری و یا مشاوره آنلاین با پزشکان اقدام کنید.
جراحی آندومتریوز چیست؟
جراحی آندومتریوز به تشخیص و درمان این بیماری کمک میکند. در گذشته، جراحان برای حذف آندومتریوز از جراحی باز استفاده میکردند که نیاز به برش بزرگ در شکم داشت. اما امروزه تقریبا همه افرادی که به جراحی آندومتریوز نیاز دارند، میتوانند از لاپاراسکوپی استفاده کنند، که جراحی کمتهاجمی است و تنها نیاز به برشهای کوچک دارد و رایجترین رویکرد برای جراحی آندومتریوز است.
کاربرد جراحی آندومتریوز
اگر علائم اندومتریوز با داروها کاهش نیابند، پزشک عمل اندومتریوز را برای برداشتن ایمپلنتهای آندومتریال (گرههای سلولی) و بافت اسکار توصیه میکند. جراحی آندومتریوز میتواند باروری را در زنان مبتلا به اندومتریوز خفیف بهبود ببخشد. درمان اندومتریوز شدیدتر با جراحی، به ویژه در مواردی که کیستهایی در تخمدانها وجود دارد، ممکن است باروری را بهبود بدهد، اما این موضوع هنوز اثبات نشده است. این عمل جراحی به عنوان درمان برای اندومتریوز، از طریق برداشتن بافت اندومتریوز، جدا کردن چسبندگیها یا برداشتن کیستها باعث کاهش درد میشود.
نوع جراحی | شرح | هدف |
---|---|---|
جراحی لاپاراسکوپی | در این روش، از برشهای کوچکی در شکم استفاده میشود و ابزارهایی به داخل بدن وارد میشوند. پزشک از دوربین برای مشاهده و برداشتن بافتهای آندومتریوز استفاده میکند. | حذف یا تخریب بافتهای آندومتریوزی، کاهش درد و بهبود باروری. |
جراحی باز (لاپاراتومی) | در این روش، شکم از طریق یک برش بزرگ باز میشود. این روش معمولاً زمانی استفاده میشود که آندومتریوز به نواحی عمیقتر یا گستردهتر سرایت کرده باشد. | درمان آندومتریوز شدید، برداشتن بافتهای آندومتریوزی که در نواحی حساس یا پیچیده قرار دارند. |
جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی) | در این روش، رحم به طور کامل برداشته میشود و ممکن است تخمدانها نیز برداشته شوند. | درمان آندومتریوز شدید که به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهد. این جراحی میتواند درد را کاهش دهد، اما نمیتواند مشکلات باروری را اصلاح کند. |
جراحی برداشت تخمدان (اووفورکتومی) | در این روش، تخمدانها یا بخشهایی از آنها برداشته میشود. معمولاً در صورتی که آندومتریوز به تخمدانها حمله کرده باشد، از این روش استفاده میشود. | کاهش درد ناشی از آندومتریوز و پیشگیری از پیشرفت آن به دیگر نواحی بدن. |
جراحیهای ترمیمی | در این جراحیها، به جای برداشتن بافتها، پزشک ممکن است بافتها را اصلاح یا ترمیم کند. | بهبود عملکرد اعضای آسیبدیده و کاهش علائم آندومتریوز بدون برداشتن کامل بافتهای آندومتریوزی. |
هر یک از این روشها بسته به شدت بیماری، موقعیت بافتهای آندومتریوزی و نیازهای فردی بیمار انتخاب میشوند.
جراحی آندومتریوز برای چه افرادی انجام میشود؟
همه افراد مبتلا به بیماری اندومتریوز نیازی به جراحی ندارند. جراحی تنها در مواردی ضروری است که کیستهای اندومتریوز بزرگ باشند یا زنانی که دیگر تمایلی به بارداری ندارند. مگر اینکه هر دو تخمدان برداشته شوند، احتمال بهبودی کامل کم است، اما ممکن است در کاهش درد برای یک دوره زمانی بهبود حاصل شود. افراد با شرایط زیر کاندیدای مناسب برای جراحی آندومتریوز هستند:
- درد لگنی مزمن (طولانیمدت) یا شدید
- نیاز به برداشتن نواحی اندومتریوز در ناحیه لگن
- داروها دیگر علائم اندومتریوز را تسکین نمیدهند.
- بارداری با مشکل مواجه است.
چه افرادی نباید عمل آندومتریوز را انجام دهند؟
عمل جراحی آندومتریوز برای همه افراد گزینه مناسبی نیست و تصمیمگیری در مورد انجام این جراحی به عوامل مختلفی مانند شدت بیماری، علائم بیمار، و وضعیت سلامتی او بستگی دارد. در برخی موارد، روشهای درمانی غیرجراحی مانند دارو درمانی یا تغییر سبک زندگی ممکن است گزینههای بهتری باشند. افرادی که نباید عمل اندومتریوز را انجام دهند عبارتند از:
- زنان باردار چرا که جراحی در دوران بارداری توصیه نمیشود.
- افرادی با مشکلات پزشکی شدید مانند بیماریهای قلبی، دیابت غیرقابل کنترل
- وجود عفونت فعال در ناحیه لگن یا سایر نقاط بدن
- افراد با تاریخچه حساسیت به داروهای بیهوشی یا عوارض جانبی شدید
- زنان جوان با علائم خفیف که با درمانهای غیرجراحی بهبود مییابند.
مزایای جراحی آندومتریوز
عمل جراحی میتواند باروری را در زنان مبتلا به اندومتریوز خفیف بهبود بخشد. درمان اندومتریوز شدیدتر با جراحی، به ویژه در مواردی که کیستهایی در تخمدانها وجود دارد، ممکن است باروری را بهبود بخشد، اما این موضوع هنوز اثبات نشده است. با این حال، جراحی میتواند درد را کاهش دهد و باعث تسهیل فرایند باردار شدن گردد. اگر هر بافتی شبیه به آندومتر در شکم باقی بماند، ممکن است بیمار همچنان علائم داشته باشد. برشهای لاپاراسکوپی در جراحی آندومتریوز منجر به بهبود بیشتر در علائم درد و حفظ بهتر بافت تخمدان میشود. حداکثر حفظ بافت تخمدان برای زنانی که به دنبال باروری هستند از اهمیت بالایی برخوردار است.
نحوه انجام جراحی آندومتریوز
همانطور که در بالا اشاره شد، دو نوع جراحی برای اندومتریوز وجود دارد: لاپاراسکوپی و لاپاروتومی. با این حال، اکثر افرادی که به این جراحی نیاز دارند، تحت لاپاراسکوپی قرار میگیرند. نحوه انجام آن به این شکل است که بیمار توسط متخصص بیهوشی تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد. سپس، جراح برش کوچکی در ناف یا قسمت دیگری از شکم ایجاد میکند (در برخی موارد ممکن است نیاز به ایجاد بیش از یک برش باشد). معمولا از گاز برای باد کردن شکم استفاده میکنند تا دید واضحی برای لاپاراسکوپ فراهم شود.
جراح لاپاراسکوپ را از طریق برشهای ایجاد شده وارد میکند و با آن نواحی اندومتریوز را پیدا میکند. ابزارهای خاصی به لاپاراسکوپ متصل هستند که بافتهای آسیبدیده را برمیدارند. پس از اینکه جراح بافت اندومتریال را برداشت، لاپاراسکوپ و ابزارها را خارج میکند. در نهایت، برشها با بخیه بسته میشوند.
۱. عمل جراحی باز اندومتریوز
در لاپاروتومی یا عمل جراحی باز اندومتریوز که نسبت به لاپاراسکوپی، تهاجمیتر است، برش بزرگی در شکم ایجاد میشود که از طریق برش پفانستیل (برش سزارین) یا به صورت برش میانه از استخوان عانه تا بالای ناف است. پزشک برای مشاهده شکم و بافتهای آسیب دیده، برش بزرگی روی ناحیه شکم میزند تا بتواند بافت آسیب دیده را خارج کند. پس از جراحی باز، پزشک شکم را میبندد و بخیه میزند.
۲. لاپاراسکوپی آندومتریوز چیست؟
لاپاراسکوپی آندومتریوز روش جراحی کمتهاجمی است که برای تشخیص و درمان اندومتریوز استفاده میشود. در این روش، جراح از طریق برشهای کوچک، لاپاراسکوپ را وارد شکم میکند تا نواحی آسیبدیده را شناسایی و درمان نماید. در این روش، معمولا بهبودی سریعتر و عوارض کمتری نسبت به جراحیهای بزرگتر مشاهده میشود.
۳. جراحی اندومتریوز پیشرفته
جراحی اندومتریوز پیشرفته معمولا در مواردی انجام میشود که بیماری به شدت گسترش یافته و علائم شدیدی ایجاد کرده است. این جراحی شامل برداشتن بافتهای اندومتریوز، چسبندگیها و برداشتن تخمدانها یا رحم میشود. هدف از جراحی اندومتریوز پیشرفته، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیمار است و به صورت لاپاراسکوپی یا لاپاروتومی انجام میشود و نیاز به ارزیابی دقیق توسط متخصص دارد.
نکات قبل از جراحی آندومتریوز
پزشک برای آمادگی بیمار قبل از عمل اندومتریوز، نکاتی را یادآور میشود. بهتر است روز عمل تنها نباشید و حتما با همراه بروید. ممکن است پزشک مصرف برخی داروها را پیش از عمل متوقف نماید، حتما او را در جریان داروهای مصرفی بگذارید. مصرف هر دارویی مانند رقیقکنندههای خون، باید قبل عمل جراحی متوقف شود. شب قبل از عمل، از خوردن و نوشیدن بعد از نیمه شب خودداری کنید.
حداقل سه هفته قبل از جراحی اندومتریوز از مصرف سیگار خودداری نمایید. در طول روز و تا سه ساعت قبل از جراحی، مقدار زیادی آب یا مایعات بنوشید. شام را محدود به مایعات شفاف مانند سوپ، آبمیوه، ژله یا نوشیدنیهای غنی از الکترولیت کنید.
مراقبت های بعد از جراحی آندومتریوز
اگر لاپاراسکوپی داشتهاید، احتمالا همان روز از بیمارستان مرخص خواهید شد، اما معمولا بیمار تا چند ساعت در ریکاوری میماند و در صورت تشخیص و تجویز پزشک مرخص خواهد شد. در بیشتر موارد، افراد بعد از عمل اندومتریوز، تا چند روز احساس خستگی دارند، که بهتدریج طی روزها و هفتههای آتی به روال معمول زندگی برمیگردند.
دوره نقاهت بعد عمل تا دو هفته طول میکشد، در برخی هم ممکن است بیشتر باشد. پیادهروی روزانه، پرهیز از انجام فعالیتهای شدید مانند دوچرخهسواری، دویدن، وزنهبرداری یا ورزشهای هوازی تا زمان تایید پزشک و اجتناب از بلند کردن اشیای سنگین در دوره نقاهت از مراقبتهای ضروری بعد این عمل هستند.
۱. آیا بعد از جراحی آندومتریوز میتوان رابطه داشت؟
پس از جراحی لاپاراسکوپی، میتوانید زمانی که احساس راحتی میکنید و دیگر خونریزی از واژن ندارید، به فعالیت جنسی بازگردید که در بیشتر افراد حدود یک تا دو هفته طول میکشد. عملکرد جنسی زنان پس از جراحی لاپاراسکوپی نسبت به مرحله پیش از عمل بهبود یافته و تغییرات در حوزههای تحریک روانی، رطوبت و ارگاسم جنسی قابل توجه هستند.
۲. بعد از عمل اندومتریوز چی بخوریم؟
بعد از عمل اندومتریوز، مصرف غذاهایی که به بهبود سریعتر و کاهش التهاب کمک میکنند، اهمیت دارد:
- غذاهای غنی از پروتئین مانند گوشت بدون چربی، ماهی، تخممرغ و لبنیات، که به ترمیم بافتها کمک میکنند.
- میوهها و سبزیجات تازه برای تامین ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز بدن
- غذاهای حاوی فیبر مانند غلات کامل، حبوبات و میوهها، که به بهبود عملکرد گوارش کمک میکنند.
- آب کافی برای جلوگیری از کم آبی و کمک به فرآیند بهبودی
- غذاهای ضد التهاب مانند زردچوبه و زنجبیل
- اجتناب از غذاهای چرب، تند و فرآوری شده
۳. بارداری بعد از جراحی اندومتریوز
پیشآیند باروری بعد از جراحی اندومتریوز بسیار مثبت است. بین ۴۵ تا ۷۵ درصد از زنانی که این جراحی را انجام میدهند، میتوانند پس از بهبودی باردار شوند. برای برخی بیماران، با وجود اندومتریوز و پس از جراحی، هنوز امکان بارداری به صورت طبیعی وجود دارد. اما برخی دیگر ممکن است به دلیل آسیبهای ساختاری کافی ناشی از اندومتریوز یا دلایل دیگر، نیاز به روشهایی مانند آی وی اف یا لقاح مصنوعی داشته باشند تا بتوانند باردار شوند. اگر بارداری طی شش تا دوازده ماه بعد از جراحی اندومتریوز متوسط تا شدید اتفاق نیفتد، آی وی اف (IVF) توصیه میگردد.
۴. پریود بعد از عمل اندومتریوز
پریود بعد از عمل اندومتریوز معمولا ممکن است تغییراتی داشته باشد. بعد از جراحی، خانمها در دورههای قاعدگی خود احساس درد کمتر یا بهبود علائم را تجربه میکنند، زیرا بافتهای آسیبدیده برداشته شدهاند. با این حال، در برخی موارد، ممکن است قاعدگیها نامنظمتر یا شدیدتر شوند، به ویژه اگر جراحی شامل برداشتن تخمدانها یا رحم باشد. مدت زمانی که طول میکشد تا قاعدگی به روال عادی بازگردد، برای هر فرد متفاوت است و ممکن است از چند ماه تا یک سال طول بکشد. همچنین، برخی از زنان ممکن است در این مدت دچار تغییرات هورمونی شوند که میتواند روی چرخه قاعدگی آنها نیز تاثیر بگذارد.
این تغییرات طبیعی هستند و به دلیل فرآیند بهبودی و تغییرات هورمونی ایجاد میشوند. در صورت بروز هرگونه نگرانی یا تغییرات غیرعادی در قاعدگی، مشاوره با پزشک متخصص توصیه میشود تا وضعیت بررسی و راهنماییهای لازم ارائه گردد.
عوارض جراحی آندومتریوز
در برخی موارد، جراحی ممکن است به طور موقت باعث اختلال در باروری شود. عمل اندومتریوز نسبتا ایمن است، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، ممکن است عوارضی وجود داشته باشد:
- عفونت
- خونریزی
- آسیب احتمالی به ارگانهای نزدیک مانند مثانه و روده
- فیستول
- آسیب به عروق خونی
۱. عفونت بعد از جراحی آندومتریوز
عفونت بعد از جراحی اندومتریوز یکی از عوارض احتمالی است که ممکن است به دلیل ورود باکتریها به ناحیه جراحی یا سیستم بدن حین یا بعد از عمل ایجاد شود. علائم عفونت شامل تب و لرز، درد یا ناراحتی شدید در ناحیه جراحی، قرمزی یا تورم، ترشح غیرطبیعی و افزایش ضربان قلب هستند. برای کاهش خطر عفونت، پزشکان رعایت بهداشت و مصرف آنتیبیوتیکها در صورت لزوم را توصیه میکنند.
۲. احتمال عود آندومتریوز بعد از جراحی (برگشت کیست اندومتریوز بعد از عمل)
بازگشت اندومتریوز پس از جراحی به سه عامل بستگی دارد: شدت بیماری در زمان جراحی، میزان کامل بودن برداشتن ضایعات حین عمل و اینکه آیا پس از جراحی درمان دارویی سرکوبگر انجام شده یا خیر. ضایعاتی که پس از جراحی ظاهر میشوند ممکن است جدید یا قبلا وجود داشته باشند. به همین دلیل، ممکن است برای پزشک دشوار باشد که مشخص کند آیا بیماری دوباره عود کرده یا در حال پیشرفت است. بسیاری از مطالعات نیز علائم را به عنوان نشانهای از بیماری جدید گزارش میکنند.
هزینه جراحی آندومتریوز
هزینه جراحی اندومتریوز بسته به عوامل مختلفی متفاوت است:
- نوع جراحی: هزینه لاپاراسکوپی کمتر از جراحی لاپاروتومی است.
- موقعیت جغرافیایی کلینیک درمانی
- پوشش بیمه درمانی
- هزینه بستری در بیمارستان و مراقبتهای پس از عمل
برای دریافت اطلاعات دقیقتر، بهتر است با پزشک یا مرکز درمانی تماس بگیرید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
جراحی آندومتریوز راهحل موثر برای کاهش علائم و بهبود باروری در زنان است که به صورت لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی انجام میشود. با این حال، قبل از تصمیمگیری برای جراحی، مشاوره با پزشک متخصص زنان ضروری است. پزشک با بررسی شدت بیماری، تاریخچه پزشکی و نیازهای خاص بیمار، بهترین گزینه درمانی را پیشنهاد میدهد. اما اگر به پزشک دسترسی ندارید نگران نباشید چرا که با استفاده از خدمات مشاوره آنلاین دکترتو میتوانید با بهترین پزشکان مشورت مشورت کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!