فهرست مطالب
تبخال تناسلی یکی از رایجترین بیماریهای منتقلشونده از راه جنسی (STIs) است که به دلیل عفونت ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) رخ میدهد. این ویروس دو نوع دارد که شامل HSV-1 و HSV-2 میشوند. HSV-1 بیشتر به ایجاد تبخال دهانی مرتبط است و HSV-2 هم عامل اصلی تبخال تناسلی محسوب میشود. علائم تبخال تناسلی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است از علائم خفیف تا شدید یا حتی بدون علامت، متفاوت باشد. در این مقاله از دکترتو، به طور کامل و جامع به بررسی علائم تبخال تناسلی میپردازیم. چنانچه نشانههای غیرمعمولی در ناحیه تناسلی خود احساس میکنید، میتوانید از طریق سایت دکترتو با متخصصان عفونی در ارتباط باشید.
علائم تبخال تناسلی چیست؟
علائم تبخال تناسلی معمولا در افراد مختلف به صورتهای متفاوتی بروز پیدا میکند و ممکن است در دوره اولیه عفونت یا در عودهای بعدی ظاهر شوند. دوره اولیه معمولا شدیدتر است و عودهای بعدی به مراتب خفیفتر و کوتاهتر هستند. در ادامه تمامی علائم این بیماری را به طور دقیق بررسی میکنیم.
علائم | توضیحات مختصر |
---|---|
درد و خارش ناحیه تناسلی | اولین علائم؛ معمولاً قبل از ضایعات پوستی. درد بهصورت سوزش یا ضربانی حس میشود و خارش شدید و مداوم است. |
برجستگیهای قرمز کوچک | در مراحل اولیه ظاهر میشوند و به تاولهای پر از مایع تبدیل میگردند. این برجستگیها ممکن است حساس به لمس یا خارشزا باشند. |
تاولهای سفید | تاولهای پر از مایع که ممکن است پاره شده و به زخمهای باز تبدیل شوند. |
درد هنگام ادرار | ناشی از زخمهای اطراف مجرای ادرار؛ تماس ادرار با زخمها باعث سوزش و درد میشود. |
پوستهپوسته شدن | پس از خشک شدن زخمها رخ میدهد. با احساس خارش یا خشکی در ناحیه همراه است. |
سوزش و خارش | قبل از ظاهر شدن تاولها، حس ناخوشایند سوزش و خارش به دلیل التهاب و تحریک اعصاب در ناحیه تناسلی ایجاد میشود. |
۱. درد و خارش ناحیه تناسلی
درد و خارش ناحیه تناسلی از اولین علائم تبخال تناسلی هستند و معمولا پیش از ظاهر شدن ضایعات پوستی بروز میکنند. درد ممکن است به صورت سوزشی یا ضربانی احساس شود و هنگام لمس یا ادرار کردن تشدید یابد. خارش هم در غالب مواقع شدید و مداوم است و در نواحی تناسلی، مقعد یا کشاله ران احساس میشود.
علت این علائم، تحریک و التهاب عصبها توسط ویروس هرپس سیمپلکس است. رطوبت، تعریق یا تحریک فیزیکی میتوانند این علائم را بدتر کنند. برای کاهش آنها، رعایت بهداشت، استفاده از کمپرس سرد و اجتناب از خاراندن ناحیه مفید است. در صورت شدت علائم یا عوارض، مراجعه به پزشک ضروری است.
۲. برجستگی های قرمز کوچک
برجستگیهای قرمز کوچک از دیگر علائم تبخال تناسلی هستند که در مراحل اولیه عفونت ظاهر میشوند. این برجستگیها معمولا در ناحیه تناسلی یا اطراف آن ایجاد میشوند و پیشزمینه تشکیل تاولهای پر از مایع هستند. این نواحی ممکن است خارشزا یا حساس به لمس باشند و خاراندن آنها میتواند منجر به گسترش ویروس به نواحی دیگر یا عفونت ثانویه شود.
تماس مستقیم با این برجستگیها، بهویژه در حین رابطه جنسی، خطر انتقال ویروس به شریک جنسی را افزایش میدهد. در صورت عدم مراقبت، این برجستگیها به زخمهای باز تبدیل میشوند که دیرتر بهبود پیدا کرده و ممکن است جای زخم باقی بگذارند. شناسایی و مدیریت سریع این علائم برای جلوگیری از عوارض ضروری است.
۳. تاول های سفید
برجستگیهای قرمز کوچک هم در بیشتر موارد در مراحل اولیه عفونت ظاهر میشوند. این برجستگیها هم در ناحیه تناسلی یا اطراف آن ایجاد میشوند و پیشزمینه تشکیل تاولهای پر از مایع هستند. آنها ممکن است خارشزا یا حساس به لمس باشند و خاراندن آنها میتواند منجر به گسترش ویروس به نواحی دیگر یا عفونت ثانویه شود. تماس مستقیم با این برجستگیها، بهویژه در حین رابطه جنسی، خطر انتقال ویروس به شریک جنسی را افزایش میدهد. در صورت عدم مراقبت، این تاول پوستی به زخمهای باز تبدیل میشوند که دیرتر بهبود پیدا کرده و ممکن است جای زخم باقی بگذارند. شناسایی و مدیریت سریع این علائم برای جلوگیری از عوارض ضروری است.
۴. درد هنگام ادرار کردن
درد هنگام ادرار کردن یکی از علائم رایج تبخال تناسلی است که معمولاً در اثر زخمهای باز یا تاولهای نزدیک به مجرای ادرار ایجاد میشود. این زخمها به دلیل تحریک ناشی از تماس ادرار با بافتهای ملتهب، باعث سوزش و درد میشوند. در برخی موارد، تورم و التهاب اطراف مجرای ادرار نیز ممکن است جریان ادرار را دشوار کند. این وضعیت معمولا در شیوع اولیه تبخال شدیدتر است، زیرا زخمها عمیقتر و تعداد آنها بیشتر است. این علامت ممکن است با احساس سوزش یا ناراحتی در ناحیه تناسلی همراه باشد.
برای کاهش درد هنگام ادرار، نوشیدن مقدار زیادی آب برای رقیق کردن ادرار و کاهش تحریک زخمها مفید است. همچنین میتوان در هنگام ادرار کردن از شستن ناحیه با آب ولرم استفاده کرد تا تماس ادرار با زخمها به حداقل برسد. اگر درد شدید است یا علائم دیگری مانند تب یا ترشح غیرعادی همراه آن وجود دارد، باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک میتواند با تجویز داروهای ضدویروس و مسکنها به کاهش علائم کمک کند و از عفونتهای ثانویه جلوگیری کند.
۵. پوسته پوسته شدن ناحیه تناسلی
پوسته پوسته شدن پوست ناحیه تناسلی ممکن است یکی از علائم تبخال تناسلی باشد که معمولا پس از خشک شدن تاولها و زخمها رخ میدهد. در مراحل پیشرفته عفونت یا هنگام بهبودی، زخمها شروع به خشک شدن کرده و لایهای از پوست مرده روی آنها تشکیل میشود که بهمرور زمان میریزد. این فرآیند بخشی از روند طبیعی ترمیم پوست است، اما ممکن است با احساس خارش یا ناراحتی همراه باشد. در برخی افراد، پوستهپوسته شدن با خشکی عمومی پوست در ناحیه تناسلی همراه است که میتواند حساسیت بیشتری ایجاد کند.
برای مراقبت از پوست در این مرحله، حفظ بهداشت ناحیه و اجتناب از خاراندن بسیار مهم است. استفاده از کرمهای مرطوبکننده مناسب یا ژلهای تسکیندهنده که توسط پزشک توصیه شده باشد، میتواند به کاهش خشکی و خارش کمک کند. اگر پوستهپوسته شدن با علائم دیگری مانند قرمزی شدید، تورم یا ترشح غیرعادی همراه باشد، ممکن است نشانه عفونت ثانویه یا مشکل دیگری باشد که نیاز به بررسی پزشک دارد. مراجعه به پزشک برای مدیریت صحیح و جلوگیری از عوارض احتمالی توصیه میشود.
۶. سوزش و خارش
سوزش و خارش از اولین و شایع ترین علائم تبخال تناسلی هستند که قبل از ظاهر شدن تاولها احساس میشوند. این علائم ناشی از تحریک عصبها و التهاب پوستی در اثر فعالیت ویروس HSV است. خارش ممکن است شدید و مداوم باشد و گاهی فرد را به خاراندن ناحیه تحریک کند که این کار خطر گسترش عفونت یا ایجاد زخم را افزایش میدهد.
سوزش اغلب به صورت حس ناخوشایند در ناحیه تناسلی یا اطراف آن تجربه میشود و ممکن است با علائم دیگری مانند قرمزی یا تورم همراه باشد. رطوبت و تعریق میتوانند این علائم را تشدید کنند، بنابراین خشک و تمیز نگه داشتن ناحیه بسیار مهم است. در صورت شدت علائم، مراجعه به پزشک و استفاده از درمانهای تسکیندهنده توصیه میشود.
زخم تبخال تناسلی به کدام قسمت ها سرایت میکند؟
زخم تبخال تناسلی میتواند به نواحی مختلفی از بدن سرایت کند. این ویروس بیشتر از طریق تماس جنسی منتقل میشود، اما میتواند به بخشهای دیگر بدن نیز منتقل گردد، به ویژه در مواردی که فرد به طور مستقیم با زخمها تماس داشته باشد. قسمتهای اصلی که ممکن است این ویروس به آنها سرایت کند عبارتند از:
- نواحی تناسلی: این قسمتها شامل واژن، آلت تناسلی و مقعد است.
- رانها و باسن: ویروس ممکن است به نواحی اطراف نواحی تناسلی نیز سرایت کند.
- دهان و لبها: در صورت تماس دهانی با زخمهای تناسلی، تبخال میتواند به لبها و دهان منتقل شود. (که به آن تبخال دهانی یا هرپس دهانی گفته میشود)
- چشمها: در موارد نادر، ویروس میتواند از طریق تماس دست آلوده با چشمها وارد شود و باعث عفونتهای چشمی (هرپس چشمی) شود.
- پوست: در صورت تماس با زخمها، ممکن است تبخال به سایر نواحی پوست منتقل شود.
علائم تبخال تناسلی در زنان
تبخال تناسلی در زنان به دلیل پیچیدگی دستگاه تناسلی و گستردگی نواحی درگیر میتواند علائم بیشتری نسبت به مردان داشته باشد. این مشکل معمولا با تاولهای کوچک پر از مایع در ناحیه تناسلی یا مقعد شروع میشود که ممکن است بترکند و زخمهای دردناک ایجاد کنند که با سوزش و خارش همراه است. درد هنگام ادرار نیز شایع است، بهویژه اگر زخمها نزدیک به مجرای ادرار باشند. در برخی موارد، ترشحات غیرعادی از واژن مشاهده میشود.
علاوه بر علائم موضعی، ممکن است تب، خستگی، سردرد و تورم غدد لنفاوی در کشاله ران بروز کند، بهویژه در اولین شیوع که معمولاً شدیدتر است. شاید عفونت اولیه طولانیتر باشد، اما شیوعهای بعدی خفیفتر هستند و مدت زمان کوتاهتری دارند. فراموش نکنید که عواملی مانند استرس، قاعدگی یا ضعف سیستم ایمنی میتوانند باعث عود بیماری شوند. اگرچه درمان قطعی برای از بین بردن ویروس وجود ندارد، داروهای ضدویروس مانند آسیکلوویر میتوانند شدت علائم را کاهش داده و شیوعهای بعدی را کنترل کنند. رعایت بهداشت و مشورت با پزشک برای مدیریت بیماری بسیار مهم است.
علائم تبخال تناسلی در مردان
علائم تبخال تناسلی در مردان معمولا در ناحیه تناسلی خارجی محدود میشوند، اما همچنان میتوانند بسیار آزاردهنده باشند. این بیماری در بیشتر مواقع با تاولهای کوچک پر از مایع در ناحیه تناسلی، مانند آلت تناسلی، بیضهها، رانها یا اطراف مقعد شروع میشود. این تاولها ممکن است بترکند و زخمهای دردناک ایجاد کنند.
پیش از بروز زخمها، احساس خارش، سوزش یا احساس ناراحتی هم در ناحیه مبتلا رایج است. همچنین ممکن است هنگام ادرار، بهویژه اگر زخمها نزدیک به مجرای ادرار باشند، درد یا سوزش رخ دهد. علائم عمومی مانند تب، سردرد، خستگی و تورم غدد لنفاوی نیز بهویژه در اولین شیوع دیده میشوند.
علائم تبخال تناسلی در بارداری
تبخال تناسلی در دوران بارداری میتواند چالشبرانگیز باشد، زیرا علاوه بر تأثیر بر سلامت مادر، ممکن است بر جنین نیز اثر بگذارد. علائم اولیه تبخال در بارداری شامل ظهور تاولهای کوچک پر از مایع در نواحی تناسلی، باسن یا مقعد است. این تاولها ممکن است بترکند و زخمهای دردناک ایجاد کنند. احساس سوزش، خارش و ناراحتی در ناحیه مبتلا رایج است و درد هنگام ادرار نیز ممکن است وجود داشته باشد. این علائم معمولا در اولین شیوع شدیدتر هستند و ممکن است با علائم عمومی مانند تب، خستگی و بدندرد همراه شوند.
اگر عفونت اولیه یا عود تبخال در سهماهه اول یا دوم بارداری رخ دهد، خطر انتقال به جنین کمتر است، اما در شیوعهای نزدیک به زمان زایمان، احتمال انتقال ویروس به نوزاد افزایش مییابد. انتقال ویروس به نوزاد میتواند از طریق زایمان طبیعی رخ دهد و ممکن است منجر به عفونتهای شدید یا تبخال نوزادی شود که در برخی موارد خطرناک است. بنابراین، مدیریت علائم و پیشگیری از شیوع بیماری در این دوره اهمیت بسیاری دارد.
پزشکان معمولا برای زنان بارداری که به تبخال تناسلی مبتلا هستند، داروهای ضدویروس مانند آسیکلوویر تجویز میکنند تا شدت علائم کاهش یابد و از عود در نزدیکی زایمان جلوگیری شود. در مواردی که شیوع فعال در زمان زایمان وجود دارد، پزشک ممکن است زایمان سزارین را توصیه کند تا خطر انتقال به نوزاد به حداقل برسد. مشورت منظم با پزشک برای ارزیابی وضعیت و اطمینان از مدیریت ایمن بیماری در دوران بارداری ضروری است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
چنانچه در این مطلب به طور مفصل گفته شد، تبخال تناسلی یک بیماری ویروسی شایع است که با علائم متغیر از خارش و سوزش گرفته تا زخمهای دردناک در نواحی تناسلی و علائم عمومی مانند تب و خستگی همراه است. شدت و تکرار علائم تبخال تناسلی میتواند بسته به وضعیت سیستم ایمنی فرد و مرحله بیماری متفاوت باشد. اگرچه این بیماری درمان قطعی ندارد، اما استفاده از داروهای ضدویروس میتواند به کاهش شدت و مدت علائم و پیشگیری از عود کمک کند. آگاهی از علائم و شناسایی زودهنگام بیماری، نقش مهمی در مدیریت آن دارد و میتواند از انتقال ویروس به دیگران جلوگیری کند.
در صورت مشاهده زخمهای غیرعادی در ناحیه تناسلی، درد هنگام ادرار، یا هر گونه علامتی که به تبخال تناسلی مشکوک است، مراجعه به پزشک عفونی، فوق تخصص اورولوژی و دکتر متخصص زنان ضروری است. این موضوع بهویژه برای زنان باردار اهمیت بیشتری دارد، زیرا تبخال میتواند سلامت نوزاد را تحت تأثیر قرار دهد. پزشک میتواند با انجام آزمایشهای مناسب، تشخیص دقیق داده و درمان مناسب را تجویز کند. همچنین افراد مبتلا باید از تماس جنسی در زمان شیوع بیماری پرهیز کنند و در مورد روشهای پیشگیری و مدیریت علائم با پزشک مشورت کنند. توجه به سلامت جنسی و درمان بهموقع میتواند از پیامدهای بلندمدت این بیماری جلوگیری کند. فراموش نکنید که مشاوره آنلاین دکتر زنان، دکتر آنلاین عفونی و دکتر اورولوژیست آنلاین هم از طریق دکترتو امکانپذیر است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!