فهرست مطالب
اکسی متازولین، داروی سمپاتومیمتیک (آگونیست گیرنده آلفا) است که برای درمان موقت و موضعی بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود. داروی اکسی متازولین به صورت اسپری و قطره بینی برای تسکین احتقان بینی ناشی از شرایطی مانند سرماخوردگی، سینوزیت، آلرژی و غیره به کار می‌رود و با تنگ کردن عروق خونی در بینی، به کاهش تورم و احتقان در این ناحیه کمک می‌کند. همچنین، فرم کرمی اکسی متازولین برای درمان بیماری پوستی روزاسه نیز استفاده می‌شود. در این بیماری، کرم اکسی متازولین با تنگ کردن رگ‌های خونی صورت به کاهش قرمزی پوست کمک می‌نماید. اما برای پیشگیری از بروز عوارض جانبی ناخواسته این دارو بهتر است قبل از مصرف با متخصص آلرژی یا مشاوره دارویی در این باره صحبت کنید. شما می‌توانید از خدمات نوبت‌دهی دکترتو برای دریافت نوبت حضوری و آنلاین برای مشاوره با پزشکان استفاده کنید.
داروی اکسی متازولین چیست؟
اکسی متازولین (Oxymetazoline) برای درمان آب ریزش یا کیپ شدن بینی درمان احتقان و فشار سینوس استفاده می‌شود. به طور معمول این دارو باید برای مدت کوتاهی استفاده شود و مصرف آن در بلند مدت باعث وابستگی و اعتیاد می‌گردد. اکسی متازولین با کاهش تورم بینی، تنفس را آسان‌تر می‌کند. این دارو جزء گروه داروهای مسکن احتقان (decongestants) است.
نحوه مصرف داروی اکسی متازولین
داروی اکسی متازولین از داروهای ضد احتقان است که به شکل کرم، قطره و اسپری برای مصارف مختلف تولید می‌شود. نحوه مصرف داروی اکسی متازولین قطره به این شکل است که در حالت ایستاده یا نشسته سر را به عقب خم کنید یا اینکه روی تخت دراز بکشید و سر را از لبه تخت آویزان کنید. قطره را داخل سوراخ‌های بینی ریخته و سر همچنان به مدت چند دقیقه در همان حالت عقب باقی بماند تا دارو در کل بینی پخش شود.
متن انگلیسی:
mayoclinic
For nasal dosage form (nose drops or spray): For nasal congestion or stuffiness: Adults and children 6 years of age and older—Use 2 or 3 drops or sprays of 0.05% solution in each nostril every ten to twelve hours. Do not use more than two times in twenty four hours
ترجمه متن:
برای شکل قطره یا اسپری بینی جهت درمان احتقان یا گرفتگی بینی: بزرگسالان و کودکان ۶ سال و بالاتر – از ۲ یا ۳ قطره یا اسپری محلول ۰.۰۵٪ در هر سوراخ بینی هر ده تا دوازده ساعت استفاده کنید. بیش از دو بار در بیست و چهار ساعت استفاده نکنید.
۱. اسپری اکسی متازولین
اسپری اکسی متازولین، فرم دارویی از داروی اکسی متازولین است که برای درمان موقتی احتقان و تورم بینی استفاده می‌شود. از مزایای این اسپری می‌توان به تسکین سریع علائم، کاهش احتقان و گرفتگی و تورم بینی طی چند دقیقه بعد از اسپری، تسکین احتقان بینی ناشی از شرایطی مانند سرماخوردگی، سینوزیت، بیماری تب یونجه و آلرژی اشاره کرد.
۲. قطره بینی اکسی متازولین
قطره بینی اکسی متازولین برای تسکین موقتی احتقان و گرفتگی بینی در بیماری‌های مختلف مانند سرماخوردگی، عفونت سینوزیت، تب یونجه و آلرژی‌ها استفاده می‌شود و با باریک کردن عروق خونی ناحیه بینی، میزان تورم و گرفتگی بینی را کاهش می‌دهد.
نمی‌دونی برای گرفتگی بینی چقدر از این دارو استفاده کنی؟
با متخصص مشورت کن.
موارد مصرف داروی اکسی متازولین (داروی اکسی متازولین برای چیست؟)
داروی اکسی متازولین برای موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- ضد احتقان موضعی و کاهش تورم و احتقان بینی ناشی از سرماخوردگی، آلرژی، سینوزیت
- درمان مشکلات تنفسی با باز کردن راه هوایی و کاهش احتقان بینی، بهبود تنفس و درمان مشکلات تنفسی مانند آسم، آلرژی فصلی و سرماخوردگی
- آماده‌سازی بینی قبل از جراحی جهت کاهش احتقان و تورم
- درمان گرفتگی بینی ناشی از سرما
۱. اسپری اکسی متازولین برای جوش
اسپری اکسی متازولین معمولا برای درمان مشکلات مربوط به بینی و تنفس استفاده می‌شود و به طور معمول برای درمان جوش توصیه نمی‌گردد. اکسی متازولین، داروی ضد احتقان موضعی است که اثر آن روی جوش‌ها مشخص نیست. از شکل کرم آن هم برای درمان اختلال پوستی روزاسه استفاده می‌کنند که قرمزی صورت ناشی از این بیماری به واسطه مصرف این کرم و تنگ شدن رگ‌های خونی صورت برطرف می‌شود.
۲. قطره اکسی متازولین چشمی
قطره اکسی متازولین چشمی معمولا برای درمان موقت احتقان و قرمزی چشم استفاده می‌شود. این قطره‌ها با کاهش تورم رگ‌های خونی در چشم، باعث کاهش علائم می‌گردند. اما مصرف طولانی مدت قطره اکسی متازولین ممکن است به بدتر شدن علائم و وابستگی و اعتیاد منجر شود. بنابراین پزشکان توصیه می‌کنند که از قطره های اکسی متازولین تنها برای مدت زمان کوتاهی که توسط پزشک تجویز شده، استفاده شود.
در طول مصرف این قطره‌ها ممکن است تاری دید موقتی ایجاد شود، به همین دلیل توصیه می‌شود هنگام رانندگی یا انجام کارهای دقیق چشمی از آنها استفاده نشود. همچنین باید دقت کرد که نوک قطره چکان آلوده نشود تا از آلودگی چشم جلوگیری شود. در صورت تداوم یا بدتر شدن علائم، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
دوز مصرفی داروی اکسی متازولین
دوز مصرفی مناسب برای قطره اکسی متازولین جهت درمان احتقان بینی در بزرگسالان و کودکان بالای ۶ سال، یک یا دو قطره در هر طرف بینی هر ۴ تا ۶ ساعت است. این دوز می‌تواند حداکثر تا ۳ بار در روز تکرار شود. برای کودکان زیر ۶ سال، استفاده از یک قطره در هر سوراخ بینی در فاصله هر ۴ تا ۶ ساعت، حداکثر ۳ بار در روز، توصیه می‌شود. غلظت معمول این اسپری بینی ۰.۰۵% یا ۰.۱% است که باید ۲ تا ۳ بار در روز بین یک تا دو پاف در هر طرف بینی زده شود.
البته دوز مصرفی داروی اکسی متازولین بسته به سن بیمار، شدت علایم و شرایط بیمار متفاوت است. مهم است که حداقل فاصله بین هر بار استفاده از قطره‌ها ۴ ساعت باشد و درمان با قطره های اکسی متازولین به مدت طولانی (بیشتر از ۷۲ ساعت) انجام نشود. در صورت عدم بهبود علائم پس از ۳ روز، حتما با پزشک مشورت شود، زیرا استفاده طولانی مدت از این دارو ممکن است باعث بروز عوارض جانبی گردد.
عوارض جانبی داروی اکسی متازولین
عوارض جانبی داروی اکسی متازولین عبارتند از:
- واکنش آلرژیک مانند جوش پوستی، خارش، تاول، تورم صورت، لب‌ها، زبان و گلو
- خشکی یا ناراحتی داخل بینی
- عطسه
- تشدید گرفتگی یا آبریزش بینی
البته این عوارض چندان جدی نبوده و طی چند روز برطرف می‌شوند. از دیگر عوارض جانبی داروی اکسی متازولین می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- آبریزش بینی
- تاری دید
- ضربان قلب سریع و نامنظم
- سردرد
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- احساس سبکی سر
- فشار خون بالا
- عصبانی شدن
- لرز
- مشکل در خواب
در صورتی که بعد چند روز مصرف، عوارض بهبود نیافته و برعکس تشدید شوند، بهتر است به پزشک معالج مراجعه کنید.
اعتیاد به اکسی متازولین
استفاده مکرر و زیاد از اکسی متازولین در بلند مدت نه تنها باعث تشدید حالت خفگی و احتقان داخلی بینی پس از توقف مصرف دارو شده، بلکه ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد وابستگی و اعتیاد شود که به اعتیاد آفرین (نام دیگر داروی اکسی توسین/ Afrin) معروف است.
منع مصرف و موارد احتیاط داروی اکسی متازولین
افراد زیر ۶ سال نباید از اسپری بینی اکسی متازولین استفاده کنند، مگر آنکه پزشک تجویز کرده باشد. کودکان ۶ تا ۱۲ سال هم باید با دقت از اسپری بینی اکسی متازولین زیر نظر پزشک و بزرگسالان مصرف کنند. موارد منع مصرف و احتیاط های لازم در استفاده از داروی اکسی متازولین به شرح زیر است:
- موارد منع مصرف:
هرچند مصرف داروی اکسی متازولین با هدف کاهش احتقان بینی ناشی از سرماخوردگی یا سینوزیست توصیه می‌شود که راه تنفس را باز می‌کند، اما مصرف آن به همه افراد توصیه نمی‌شود. از موارد منع مصرف داروی اکسی متازولین عبارتند از:
- حساسیت به اکسی متازولین یا داروهای مشابه
- بیماری قلبی-عروقی شدید مانند آنژین صدری، فشار خون بالا، آریتمی قلبی
- بیماری‌های چشمی شدید مانند گلوکوم با زاویه باز
- بارداری و شیردهی
- موارد احتیاط
افراد مبتلا به فشار خون بالا، دیابت، اختلالات تیروئید، بیماری‌های قلبی یا مغزی، پرکاری تیروئید، دیابت، فشار خون بالا، دفع ادراری سخت در اثر بزرگ شدن پروستات باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند. استفاده طولانی مدت (بیش از ۷۲ ساعت) از این دارو ممکن است باعث تحمل و عدم اثربخشی دارو و وابستگی شود.
همزمان با داروهای ضد افسردگی، داروهای حاوی مونوآمین اکسیداز و برخی داروهای فشارخون استفاده نشود. در صورت بروز عوارض جانبی شدید مانند تپش قلب، سردرد شدید یا تغییرات بینایی، استفاده از دارو متوقف و با پزشک مشورت شود.
مدام گرفتگی بینی داری و نگران عوارض اکسی متازولین هستی؟ مشاوره بگیر.
مصرف داروی اکسی متازولین در بارداری
هر بارداری بین ۳ تا ۵ درصد احتمال و شانس تولد نوزاد معلول دارد. مصرف داروی اکسی متازولین در بارداری، شانس تولد نوزاد معیوب مادرزادی را بیشتر نمی‌کند. البته برخی مطالعات به شواهدی دال بر وجود رابطه بین این دارو و نقص مادرزادی اشاره دارمد، بنابراین مصرف این دارو در بارداری توصیه نمی‌شود. آنتی هیستامین‌های خوراکی مانند سیتریزین، جایگزین امن‌تری نسبت به اسپری‌های بینی هستند که در دوره بارداری قابل استفاده باشند.
مصرف داروی اکسی متازولین در شیردهی
تاکنون مطالعات و بررسی جامعی درباره خطرناک یا سالم بودن مصرف داروی اکسی متازولین در شیردهی انجام نشده است. از آنجایی که اکسی متازولین داخل بینی اسپری شده یا روی پوست به صورت موضعی استفاده می‌شود، به ندرت پیش می‌آید که این دارو به شیر مادر منتقل شود. مصرف اسپری افرین در شیردهی منعی ندارد.
متن انگلیسی:
webmed
Because the medicine is not absorbed well from the nasal passages, it doesn’t have the same effect on milk supply that decongestants taken by mouth can have
ترجمه متن:
از آنجایی‌که این دارو از طریق مجرای بینی به خوبی جذب نمی‌شود، تأثیری مشابه داروهای ضداحتقان خوراکی بر روی شیر ندارد.
تداخلات دارویی داروی اکسی متازولین
مصرف همزمان داروی اکسی متازولین ممکن است با برخی داروها تداخلات دارویی ایجاد کند. بهتر است قبل از شروع مصرف اکسی متازولین حتما پزشک را در جریان سایر داروها و بیماری‌های زمینه‌ای خود قرار دهید:
- داروهای مخصوص بزرگی پروستات مانند آلفوزوزین، داکسازوزین، پرازوزین و تراتوزین
- داروهای مخصوص فشار خون و بیماری‌های قلبی مانند مهارکنندههای ACE، بتابلوکرها، مسدودکننده‌های کانال کلسیم، دیگوکسین و دیورتیک‌ها
- مهارکنندههای MAOI، مانند ایزوکاربوکسازید، فنلزین، رازاگیلین، سلژیلین و ترانیلسیپرومین.
- نافارلین.
اطلاعات دارویی اکسی متازولین
اشکال دارویی، اسامی، عوارض و تداخلات دارویی اکسی متازولین را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
| نام دارو | عوارض جانبی | تداخلات |
|---|---|---|
| اسپری بینی اکسی نیکس ۰.۰۵% ۱۵ میلی لیتر | خشکی بینی | داروهای فشار خون بالا (مانند گوانتیدین) |
| اسپری کونژستاپ | احتقان بینی | مهارکنندههای MAO (مانند ایزوکربوکسازید، لینزولید) |
| اسپری بینی رینوزولین ۰.۰۵٪ ۱۵ میلی لیتر | تحریک پذیری مخاط بینی (موقتی) | داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (مانند آمی تریپتیلین) |
| اسپری بینی اکسی نوز | عطسه | – |
مکانیسم عملکرد داروی اکسی متازولین
اکسی متازولین به علت خاصیت آگونیست آلفا-آدرنرژیک خود، باعث انقباض عروق خونی در بینی و کاهش خونرسانی و تورم در ناحیه بینی شده و در نتیجه احتقان و گرفتگی بینی را به طور موقت تسکین می‌دهد. این اثر مسدود کننده عروقی اکسی متازولین برای درمان انسداد موقت بینی ناشی از شرایطی مانند سرماخوردگی، آلرژی، سینوزیت و تب یونجه مفید است. اکسی متازولین با تحریک گیرنده‌های آلفا-۲ آدرنرژیک در بافت‌های موضعی، منجر به انقباض عروق خونی در بینی می‌گردد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
بیدار شدن با بینی گرفته هرگز احساس خوبی نیست. بلافاصله به همه کارهایی فکر می‌کنید که قرار است آن روز انجام دهید و به‌دنبال راهی برای رفع این احتقان و پری بینی می‌گردد. قبل از اینکه به داروخانه بروید و داروی اکسی متازولین را تهیه کنید، با پزشک متخصص آلرژی تماس بگیرید. هر دارویی که برای شخص دیگری مناسب است، لزوما برای شما نیز ایمن نیست. شما می‌توانید از خدمات غیرحضوری دکترتو برای پرسش سوالات خود از دکتر مشاوره دارویی آنلاین و دکتر آسم و آلرژی آنلاین کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!