خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
آیا از کاربردهای خون بند ناف اطلاع دارید؟ خون باقی مانده در بند ناف و جفت پس از تولد نوزاد دارای سلولهای خاصی است که میتواند برخی از بیماریهای جدی را مدیریت و حتی درمان کند. بسیاری از شرکتهای خصوصی و حتی بنیادهای عمومی، به عنوان بانک ذخیره سازی سلولهای بنیادی، این خون باقی مانده در بند ناف را جمع آوری کرده تا در آینده در صورت نیاز از سلولهای استخراج شده از آن (سلولهای بنیادی) برای درمان بیماریهای مختلف، خصوصاً بیماریهای صعب العلاج استفاده کنند. در این مقاله به صورت کامل با کاربردهای خون بند ناف آشنا میشویم. برای درمان با خون بند ناف میتوانید از طریق سایت دکترتو با متخصص خون به صورت حضوری یا آنلاین در ارتباط باشید.
کاربردهای خون بند ناف چیست؟
خون بند ناف حاوی سلولهایی به نام سلول های بنیادی خونساز است. این سلولها میتوانند به هر نوع سلول خونی تبدیل شوند و برای پیوندهایی که میتوانند بیماریهایی مانند اختلالات خونی، نقصهای ایمنی، بیماریهای متابولیک و انواع سرطانها را درمان کنند، استفاده شوند. تحقیقات همچنین نشان میدهد که این سلولها میتوانند بیماریهای مختلف دیگری را هم درمان کنند و چشمانداز روشنی برای کاربرد خون بند ناف در آینده وجود دارد. در واقع با پیوند سلولهای بنیادی به بدن فردی که بیمار است، به ساخت سلولهای جدید و سالم کمک میکنند (بند ناف چیست؟).
با این حال بیماریهایی که خون بند ناف آنها را درمان میکند، بسیار رایج نیستند؛ بنابراین احتمال ابتلای هر کودک به آنها و در نتیجه نیاز به این سلولها بسیار کم است. در سراسر جهان میلیونها کودک ممکن است تحت تاثیر این بیماریها قرار بگیرند. به همین دلیل بانک خون بند ناف عمومی ۳۰ برابر بیشتر از بانک خون خصوصی از خون بند ناف استفاده میکنند. البته اگر خانوادهای دارای یک مشکل ژنتیکی شناخته شده است که آنها را در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار میدهد که میتواند با خون بند ناف درمان شود، منطقی است که آن را برای استفاده خانوادگی نگه دارند.
۱. خون بند ناف برای دیابت نوع ۱
یکی از جدیدترین کاربردهای خون بند ناف یا بهتر است بگوییم چشمانداز تازه استفاده از سلولهای بنیادی به دست آمده از خون بند ناف، کاربرد آن در درمان دیابت نوع یک است. البته استفاده از این شیوه درمانی برای کنترل دیابت نوع یک در مرحله کارآزمایی بالینی است. در یک کارآزمایی بالینی کوچک در سوئد، اجزای خاصی از خون بند ناف برای کند کردن پیشرفت دیابت نوع ۱، در بیمارانی که به تازگی این بیماری در آنها تشخیص داده شده بود، استفاده شد. در مطالعه دیگری، یک شرکت بیوتکنولوژی در سانفرانسیسکو از سلولهای بنیادی تغییر یافته ژنتیکی برای درمان موفقیتآمیز موشهای مبتلا به دیابت نوع ۱ استفاده کرد.
۲. خون بند ناف برای دیابت نوع ۲
بخش دیگری از مطالعات انجام شده نشان میدهد که سلولهای بنیادی به دست آمده از خون بند ناف را میتوان برای درمان دیابت نوع دو هم مورد استفاده قرار داد. در بررسیها مشخص شده که سلولهای بنیادی مزانشیمی انسانی که از جفت به دست آمدهاند میتوانند با بهبود عملکرد سلولهای جزایر پانکراس، دیابت نوع دو را کنترل کرده و میزان گلوکز خون را کاهش دهند.
۳. خون بند ناف برای پیوند استخوان
در بیماریهایی که در آن به پیوند استخوان نیاز است، میتوان از خون بند ناف به عنوان جایگزین استفاده کرد. سلولهای به دست آمده از خون بند ناف میتوانند به صورت موثری جایگزین سلولهای خونساز یا سلولهای پیشساز خونی شوند و در نتیجه به درمان موثرتر بیماری کمک کنند.
۴. خون بند ناف برای بیماری های مغز استخوان
بخش دیگر کاربردهای خون بند ناف مربوط به درمان بیماریهای مغز استخوان است. انواع بیماریهای مغز استخوان که به پیوند نیاز دارند میتوان با پیوند سلولهای استخراج شده از خون بند ناف درمان کرد. با نگهداری از خون بند ناف و استفاده از سلولهای بنیادی آن احتمال درمان این دسته از بیماریها وجود دارد.
۵. خون بند ناف برای درمان سرطان
از سلولهای بنیادی به دست آمده از خون بند ناف ذخیره شده در بانک خون، میتوان برای درمان انواع سرطانها استفاده کرد. سرطانهایی مانند لوسمی و لنفوم را میتوان با کمک پیوند سلولهای بنیادی کنترل و درمان کرد. لوسمی لنفوبلاستیک حاد، لوسمی میلوژن حاد، لوسمی حاد دو فنوتیپی، لوسمی تمایز نیافته حاد، لوسمی لنفوسیتی مزمن و لوسمی میلوژن مزمن نوجوانان از جمله انواع سرطانهایی است که میتوان آنها را با کمک پیوند سلولهای بنیادی به دست آمده از خون بند ناف درمان کرد.
۶. خون بند ناف برای پوست
سلولهای بنیادی، از جمله آن سلولهایی که از خون بند ناف به دست میآیند میتوانند برای درمان برخی از بیماریهای پوستی مانند پسوریازیس، مورد استفاده قرار بگیرند. البته این مورد هنوز در حال بررسی است و به مطالعات بیشتری نیاز است. شرایط دیگری که ممکن است سلولهای بنیادی به دست آمده از خون بند ناف بتواند به درمان آن کمک کند، بیماری پوستی به نام vitiligo است.
در تمامی این موارد اختلالاتی در عملکرد طبیعی سلولهای پوستی ایجاد میشود. دانشمندان احتمال میدهند که سلولهای بنیادی بتوانند عملکرد طبیعی این سلولها را به آنها بازگردانند. سلولهای بنیادی همچنین میتوانند برای ترمیم آسیبهای بافتی و سوختگیهای پوستی هم مورد استفاده قرار بگیرند. سلولهای بنیادی یک گزینه بسیار موثر برای بازسازی و ترمیم پوست آسیبدیده یا جوانسازی پوست است.
۷. خون بند ناف برای مو
یکی دیگر از کاربردهای خون بند ناف و سلولهای استخراج شده از آن میتواند برای درمان ریزش مو و رشد مجدد موها باشد. البته احتمالاً ترمیم موها با کمک سلولهای بنیادی، با دیگر روشهای درمانی؛ مانند تزریق پلاسمای غنی از پلاکت ترکیب میشود. از دیگر کاربردهای سلولهای بنیادی برای موها، استفاده از آنها برای کاشت مو است. استفاده از تکنیک کاشت مو به کمک سلولهای بنیادی یک روش مدرن و موثر است که میتواند به صورت موثری رشد موهای جدید و سالم را تقویت کند. موضوع جالب توجه این که میتوان از روش کاشت مو با سلولهای بنیادی حتی برای درمان ریزش موهایی که الگوی ارثی دارند هم استفاده کرد.
۸. خون بند ناف برای اختلالات سیستم ایمنی
سلولهای بنیادی به دست آمده از سلولهای بنیادی میتواند برای درمان برخی از اختلالات سیستم ایمنی بدن هم کاربرد داشته باشد. در نتیجه ممکن است از این سلولها برای کنترل و درمان انواع بیماریهای خودایمنی هم استفاده شود. از جمله بیماریها و اختلالات سیستم ایمنی که ممکن است با کمک سلولهای بنیادی خون بند ناف درمان شوند میتوان به سندرم کاستمن، سندرم دی جورج، اختلالات لنفوپرولیفراتیو و SCID با کمبود آدنوزین دآمیناز اشاره کرد.
۹. خون بند ناف برای انواع کم خونی
از خون بند ناف میتوان برای درمان انواع کم خونی نیز استفاده کرد. بیماری سلول داسی شکل، کم خونی مقاوم به درمان، کم خونی مقاوم به درمان با سیدروبلاست های حلقهای و مواردی از این دست را میتوان با کمک سلولهای بنیادی به دست آمده از خون بند ناف درمان کرد. همچنین کم خونی آپلاستیک و کم خونی دیس اریتروپوئیتیک مادرزادی را هم احتمالاً میتوان با این روش درمان کرد.
۱۰. خون بند ناف برای ام اس
سلولهای بنیادی به دست آمده از خون بند ناف میتواند در درمان مولتیپل اسکلروزیس هم کاربرد داشته باشد. تکنیکها و ایدههای مختلفی برای کاربرد خون بند ناف در درمان ام اس وجود دارد. یکی از این ایدهها این است که سلولهای بنیادی تزریق شده میتوانند جایگزین بافتهای آسیبدیده در سیستم عصبی مرکزی شوند. همچنین سلولهای بنیادی پیونی نیز میتوانند جایگزین سیستم ایمنی فرد شوند.
با این حال هنوز یک مدرک مستند و محکمی وجود ندارد که تایید کند، سلولهای بنیادی خون بند ناف قطعاً میتوانند در درمان ام اس مفید باشند؛ تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و به بررسیهای بسیار بیشتری نیاز است. اما میتوان امیدوار بود که سلولهای بنیادی خون بند ناف بتوانند در آیندهای نزدیک، یک گزینه درمانی موثر برای بیماران مبتلا به ام اس باشد.
۱۱. خون بند ناف برای پیوند کلیه
ممکن است بتوان در درمان نارساییهای کلیه و برخی از اختلالات آن، از سلولهای بنیادی به دست آمده از خون بند ناف استفاده کرد. بیماریهای کلیه جزء رایجترین بیماریها در سطح جهان است. با پیوند سلولهای بنیادی خون بند ناف به کلیه، میتوان به کلیه این امکان را داد تا با بازسازی سلولهای خود، سلولهای عملکردی معیوب را با سلولهای سالم جایگزین کند.
۱۲. کاربرد خون بند ناف برای پارکینسون
از دیگر کاربردهای خون بند ناف، استفاده از این سلولها در درمان بیماری پارکینسون است. هدف از درمان با سلولهای بنیادی برای بیماری پارکینسون کاهش التهاب عصبی و تعدیل سیستم ایمنی است. این فرایند شامل پیوند سلولهای بنیادی به مغز برای جایگزینی سلولهای عصبی آسیبدیده یا از دست رفته و تولید دوپامین برای کاهش علائم بیماری پارکینسون میشود. در واقع استفاده از سلولهای بنیادی برای درمان و مقابله با بیماری پارکینسون، به عنوان تکنیک سلولدرمانی پارکینسون نیز شناخته میشود.
۱۳. کاربرد خون بند ناف برای لوپوس
یکی از گزینههای جذاب در بین انواع کاربردهای خون بند ناف، استفاده از آن برای درمان لوپوس است. لوپوس جزء بیماریهای خودایمنی است که ممکن است با بثورات پوستی یا درگیری ارگانهای اصلی بدن مانند مغز و کبد مشخص شود. میتوان برای درمان لوپوس، از پیوند سلولهای بنیادی کمک گرفت. سلولهای خون بند ناف نسبت به سلولهای بنیادی مغز استخوان کمتر مستعد رد شدن هستند. در نتیجه این شیوه درمانی میتواند نوید بخش بیمارانی باشد که از علائم ناتوان کننده لوپوس رنج میبرند.
با این حال، مانند بسیاری از گزینههای دیگری که در بالا به آنها اشاره شد، استفاده از سلولهای بنیادی خون بند ناف برای درمان لوپوس هم یک شیوه درمانی جدید است که دانشمندان در حال کار روی آن هستند.
در جدول زیر میتوانید برخی از کاربردهای خون بند ناف را مشاهده کنید.
کاربردها | توضیحات |
---|---|
لوسمی (سرطان خون) | خون بند ناف حاوی سلولهای بنیادی است که میتوانند به سلولهای مغز استخوان تبدیل شوند و برای جایگزینی سلولهای سرطانی با سلولهای سالم در درمان لوسمی استفاده میشوند. |
آنمی آپلاستیک | سلولهای بنیادی موجود در خون بند ناف میتوانند برای ترمیم و بازسازی مغز استخوانی که قادر به تولید سلولهای خونی نیست، استفاده شوند. |
بیماریهای متابولیکی | درمان بیماریهای متابولیکی نظیر اختلالات مربوط به متابولیسم ذخیرهسازی با استفاده از سلولهای بنیادی موجود در خون بند ناف که قادر به تولید آنزیمهای نادر یا اصلاح ژنتیکی هستند. |
اختلالات ژنتیکی مانند تالاسمی | سلولهای بنیادی خون بند ناف میتوانند به سلولهای خونی تبدیل شوند که قادر به تولید هموگلوبین سالم هستند، که میتواند در درمان تالاسمی مؤثر باشد. |
اختلالات ایمنی، مانند نقص ایمنی متغیر مشترک (CVID) | سلولهای بنیادی خون بند ناف میتوانند در بازسازی سیستم ایمنی بدن به کار روند و در نتیجه میتوانند در درمان اختلالات ایمنی کمک کننده باشند. |
اختلالات خونی مانند کمخونی فانکونی | خون بند ناف حاوی سلولهای بنیادی است که میتوانند در درمان اختلالات خونی نادر مانند کمخونی فانکونی به کار روند، که در آن مغز استخوان قادر به تولید سلولهای خونی نیست. |
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
سلولهای بنیادی به دست آمده از خون بند ناف میتوانند در درمان طیف وسیعی از بیماریها کاربرد داشته باشند. از انواع سرطانها و بیماریهای خودایمنی گرفته تا بیماریهای متابولیکی و ژنتیکی را میتوان با کمک این سلولها درمان کرد و از کاربردهای خون بند ناف درمان این قبیل مشکلات است. هنوز هم تحقیقات برای کشف مزایای بیشتر این سلولها ادامه دارد و امید است که بتوان از این سلولها برای درمان بیماریهای بیشتری نیز استفاده کرد.
از آن جایی که جمعآوری این سلولها از خون بند ناف کار سادهای است و خطری برای جنین و مادر ندارد، پزشکان و محققان زیادی خانوادهها را تشویق میکنند تا با ذخیره کردن به موقع خون بند ناف یا اهدای آن به یک بانک خون عمومی، امکان استفاده از آن برای درمانهای بیشتر را فراهم کنند. این سلولها میتوانند جان بیماران زیادی در سراسر دنیا را نجات دهند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کاربردهای خون بند ناف بهتر است با دکتر متخصص خون در ارتباط باشید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان ویزیت آنلاین متخصص خون وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام
سلام
امیر عزیز
سوال یا دیدگاهتان را کامل مطرح کنید
سلام
آیا تا حالا موردی هم بوده که از طریق بندناف درمان بشه توی ایران؟؟؟
چون من از چندتا دکتر پرسیدم گفتن تاحالا از طریق بندناف درمانی توی ایران صورت نگرفته و ایران تکنولوژی این روش درمان رو نداره.
سلام
در ایران، استفاده از سلولهای بنیادی خون بند ناف برای درمان برخی بیماریها انجام شده است. بهعنوان مثال، بانک خون بند ناف رویان اعلام کرده که نمونههای ذخیرهشده تاکنون برای بیماریهایی مانند تالاسمی، سرطانهای خون، کمخونی مادرزادی و نقص سیستم ایمنی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
همچنین، این بانک تجربه استفاده از سلولهای بنیادی در ایران را فراهم کرده و معتقد است که پتانسیل درمان ۷۰ نوع بیماری با استفاده از سلولهای بنیادی وجود دارد
سلام آیا برای رشد مجدد مو میشه استفاده کرد ؟ واینکه چند درصد موفقیت امیز هست؟
سلام
بله
بستگی به الگوی ریزش مو دارد
از روش های مزوتراپی و prp هم می توان استفاده کرد
حتمن زیر نظر متخصص باشید
متخصص پوست و مو
سلام . مطلبی جالب در مورد سلولهای بنیادی بوده .متشکرم .. سوال داشتم . یکی از اشنایان ما بیماری مادرزادی دیستروفی غضلانی داره ، ایا با سلولهای بنیادی بند ناف این مشکل برطرف می شه .. ( پسر ۱۲ سال که اختلالاتی در راه رفتن داره )
سلام
بله
سلولهای بنیادی قابلیت بیان ژن دیستروفین را دارند و در نتیجه موجب بهبود قدرت عضلانی در بیماران میشود. سلولهای بنیادی عملکرد ژن معیوب که منجر به دیستروفی عضلانی شده را از طریق تولید پروتئینهای سالم اصلاح کرده و بازسازی سلولهای عضلانی را بهبود میبخشد.