فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
ریفامپین یا ریفامپیسین یک آنتی‌بیوتیک (ضد باکتری) است که معمولا برای درمان عفونت‌های باکتریایی سل (TB) و انواع خاصی از مننژیت استفاده میشود. این دارو با جلوگیری از ساخت RNA باکتری، مانع رشد و تولید مثل آنها میشود. ریفامپین معمولا همراه با سایر آنتی‌بیوتیک‌ها برای اطمینان از درمان موثر، جلوگیری از مقاومت دارویی و افزایش نتایج درمانی تجویز میشود. در ادامه این مطلب از مجله سلامت دکترتو همراه ما باشید تا با نحوه مصرف و عوارض جانبی این دارو آشنا شویم. برای دریافت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره با بهترین متخصصان نیز می‌توانید از سایت دکترتو نوبت بگیرید.
داروی ریفامپین چیست؟
داروی ریفامپین نوعی آنتی‌بیوتیک است که برای درمان و جلوگیری از سل و دیگر عفونت‌های میکروبی موثر است. همچنین دارو به همراه داروهای دیگر برای درمان عفونت‌های مختلف مانند بیماری مننگوکوک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آنتی‌بیوتیک فقط برای درمان عفونت‌های باکتریایی موثر است و روی عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا تاثیری ندارد.
| شناسنامه دارویی | توضیحات |
|---|---|
| ریفامپین چیست؟ | داروی ریفامپین (Rifampin) یک آنتی‌بیوتیک از دسته داروهای ریفامایسین است که برای درمان عفونت سل و سایر بیماری‌های تنفسی استفاده میشود. البته ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا این دارو میکروب سل را از بین ببرد. ریفامپین فقط با نسخه پزشک در دسترس است. |
| نام عمومی دارو | ریفامپین |
| نام تجاری | کِفلکس، Rifadin، Rimactane |
| نوع دارو | آنتی‌بیوتیک |
| فرمول شیمیایی | C43H58N4O12 |
| دسته بندی بارداری | دسته C (هیچ مطالعه کافی و کنترل‌شده‌ای روی زنان باردار وجود ندارد) |
| نیمه عمر | ۱.۵ تا ۵ ساعت |
| دفع دارو | به‌سرعت در صفرا از بین می‌رود و کمتر از ۳۰ درصد آن از ادرار دفع میشود. |
| مکانیسم اثر | ریفامپین با مهار پلیمراز rna وابسته به DNA (RNAP) اثرات ضد میکروبی و ضد باکتری اعمال می‌کند. |
| بهترین شرایط نگهداری | در دمای اتاق، دور از رطوبت و گرما نگهداری شود. |
| نحوه مصرف | معمولا مصرف ۱ عدد کپسول در روز، ۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از غذا |
| اشکال دارویی | کپسول خوراکی، شربت خوراکی، پودر برای تزریق |
| داروهای هم گروه | ایزونیازید-پی ار، آمینوسالیسیلیک اسید، کاپرئومایسین سولفات، سیکلوسرین، اتامبوتول، اتیونامید، ایزونیازید، پیرازینامید، ریفابوتین، ریفاپنتین، ریفامپین+ایزونیازید+اتامبوتول، ریفامپین+ایزونیازید+پیرازینامید+اتامبوتول، ریفامپین+ایزونیازید+پیرازینامید ایزونیازید+ریفامپین |
نحوه مصرف ریفامپین و دوز مصرف آن
بهتر است قرص یا کپسول ریفامپین را با معده خالی و ۱ تا ۲ ساعت قبل از وعده غذایی اصلی همراه با ۱ لیوان آب مصرف کنید. اگر در بلعیدن کپسول دچار مشکل شدید، می‌توانید محتویات کپسول را روی یک قاشق ژله یا مربای خنک بریزید و آن را سریع بخورید:
- استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها زمانی که به آنها نیازی نیست باعث میشود اثربخشی دارو در مواقع نیاز از بین برود.
- از آنجایی که داروهای ضد اسید باعث کاهش اثر ریفامپین می‌شوند، در صورتی که پس از مصرف ریفامپین احساس تهوع داشتید از مصرف این دارو با داروهای ضد اسید خودداری کنید.
- حداقل ۱ ساعت بین مصرف ریفامپین با داروهای دیگر فاصله بیندازید.
- در صورت مصرف شربت ریفامپین قبل از مصرف، شیشه دارو را خوب تکان دهید.
- دوز مصرفی شربت یا قرص ریفامپین را با دقت اندازه‌گیری کنید و سپس آن را مصرف کنید.
- بهتر داروی ریفامپین را در ساعات مشخص بخورید تا میزان دارو در بدنتان ثابت بماند.
| نوع بیماری | دوز مصرف بزرگسالان | دوز مصرف کودکان |
|---|---|---|
| بیماری سل (توبرکلوزیس) | ۱۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن یکبار در روز (حداکثر ۶۰۰ میلی‌گرم قرص یا پودر تزریقی روزانه) | ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن یکبار در روز (حداکثر ۶۰۰ میلی‌گرم قرص یا پودر تزریقی روزانه) |
| مننژیت (مننگوکوک) | ۶۰۰ میلی‌گرم دوبار در روز | کودکان بالای ۱ ماه: ۱۰میلی‌گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بدن (حداکثر ۶۰۰ میلی‌گرم) ۲ بار در روز کودکان زیر ۱ ماه: ۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بده هر ۱۲ ساعت |
با نحوه مصرف داروی ریفامپین به طور کامل آشنایی داری؟
حتما قبل از مصرف مشاوره بگیر!
موارد مصرف ریفامپین: قرص یا کپسول ریفامپین برای چیست؟
کپسول ریفامپین یا ریفامپیسین برای عفونت‌های مختلف باکتریایی به‌خصوص برای درمان بیماری سل فعال تجویز میشود. همچنین این دارو برای جلوگیری از گسترش نیسریا مننژیتیدیس که باعث مننژیت میشود، در افراد بدون علائم که با یک فرد آلوده در تماس بودند موثر است. ریفامپین گاهی اوقات برای سایر عفونت‌های باکتریایی مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌های سنتی هم استفاده دارد:
- درمان عفونت‌هایی مثل جذام
- عفونت حاد استافیلوکوکی
- عفونت‌های آتیپیک ناشی از انواع میکوباکتریوم
- پیشگیری از مننژیت باکتریایی مننگوکوکی مقاوم به پنی‌سیلین
- عفونت ناشی از هموفیلوس آنفلوانزا
کپسول ریفامپین ۳۰۰ برای جوش
قرص ریفامپین برای جوش به‌طور خاص کاربرد ندارد. کپسول ریفامپین ۳۰۰ میلی‌گرم نقش مهمی در درمان عفونت‌های باکتریایی دارد و ممکن است برای افراد مبتلا به مشکلات تنفسی مزمن تجویز شود. با این حال این دارو به‌طور مستقیم برای درمان جوش یا آکنه صورت تجویز نمی‌شود. ریفامپین می‌تواند بخشی از یک رژیم آنتی‌بیوتیکی در عفونت‌های حاد باکتریایی باشد که افراد را مستعد عوارض ثانویه مانند جوش می‌کند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت uptodate
The rifamycins include rifampin, rifapentine, and rifabutin. Of these, rifampin is most commonly used, either as first-line therapy (in combination with other agents) for treatment of mycobacterial disease (including tuberculosis) or for select invasive staphylococcal infections.
ترجمه فارسی:
ریفامایسین‌ها شامل ریفامپین، ریفاپنتین و ریفابوتین هستند. از این تعداد، ریفامپین معمولا به‌عنوان درمان اصلی (در ترکیب با سایر داروها) برای بیماری میکوباکتریال (از جمله سل) یا عفونت‌های استافیلوکوک تهاجمی محسوب میشود.
کپسول ریفامپین برای تب مالت
ریفامپیسین ۱۵۰ یا ۳۰۰ گاهی اوقات در ترکیب با سایر آنتی‌بیوتیک‌ها مانند داکسی سایکلین برای درمان تب مالت (بروسلوز مزمن) استفاده میشود. مدت زمان درمان ریفامپین همراه با داکسی سایکلین به طور کلی چندین هفته طول می‌کشد و نیاز به نظارت منظم پزشک دارد.
درد قفسه سینه داری و دچار عفونت ریه شدی؟ همین الان برای درمان بیماری نوبت بگیر.
عوارض قرص ریفامپین
یکی از عوارض رایج قرص ریفامپین، تغییر رنگ مایعات بدن (مانند ادرار، عرق، بزاق یا اشک) به رنگ‌های زرد، نارنجی، قرمز یا قهوه‌ای است. این تغییرات رنگی بی‌ضرر است و بعد از توقف مصرف دارو از بین می‌رود. سایر عوارض جانبی کپسول ریفامپین ۱۵۰ یا ۳۰۰ میلی‌گرمی عبارت است از:
- کاهش فشارخون
- گرگرفتگی
- سردرد و سرگیجه
- خستگی غیر طبیعی
- سوزش سر دل
- اسهال
- خون در ادرار
- اختلال عملکرد کبدی
- اختلال بینایی
- خواب‌آلودگی
اگر هریک از عوارض جانبی نادر و خطرناک زیر را مشاهده کردید حتما به اورژانس مراجعه کنید:
- بیماری شدید روده (کلوستریدیوم دیفیسیل با اسهال شدید)
- ترشحات دهانی و عفونت‌های مخمری جدید (عفونت‌های قارچی دهان و واژن)
- مشاهده لکه‌های سفید در دهان یا تغییر در ترشحات واژن
- اسهال مداوم
- دردهای شکمی غیرعادی
- مدفوع مخاطی یا خونی
موارد احتیاط مصرف ریفامپین
قبل از مصرف داروی ریفامپین اگر به این دارو یا داروی دیگری حساسیت دارید، این موضوع را با پزشک در میان بگذارید:
- داروی ریفامپین ممکن است باعث خواب‌آلودگی و تاری دید شود.
- قرص یا کپسول ریفامپین را همزمان با واکسن‌های باکتریایی مانند واکسن تیفوئید مصرف نکنید.
- قبل از هر گونه جراحی همه‌ی داروهایی که مصرف می‌کنید را با پزشک یا دندانپزشک در میان بگذارید.
- در صورت استفاده از داروی ریفامپین در هفته‌های پایانی بارداری، خطر خونریزی در مادر و جنین افزایش می‌یابد.
- این دارو از طریق شیر مادر منتقل میشود.
- اگر مشکلات کبدی و کلیوی، سوء مصرف الکل، بیماری ایدز یا دیابت دارید، حتما قبل از مصرف قرص ریفامپین سابقه پزشکیتان با دکتر متخصص در میان بگذارید.
ریفامپین و پیشگیری از بارداری
تقریبا بیشتر آنتی‌بیوتیک‌ها روی هورمون‌های کنترل بارداری مانند قرص‌ها، برچسب‌ها و حلقه‌های کنترل بارداری تاثیر می‌گذارند و برخی از این آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند ریفامپین و ریفابوتین) تاثیر این محصولات را کاهش می‌دهند و ممکن است باعث بارداری شوند.
اگر از هورمون‌های کنترل‌کننده بارداری استفاده می‌کنید، قبل از مصرف این آنتی‌بیوتیک درباره روش‌های ایمن جلوگیری از بارداری با پزشک متخصص مشورت کنید. همچنین اگر دچار خونریزی شدید با پزشک تماس بگیرید زیرا ممکن است نشان‌دهنده این باشد که قرص‌های جلوگیری از بارداری به‌خوبی عمل نمی‌کنند.
تداخل دارویی ریفامپین
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی ریفامپین را تغییر دهد یا باعث افزایش بروز عوارض جانبی آن شود. برخی از داروهایی که عوارض جانبی ریفامپین را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
- آبماسیکلیب
- آلپلیسیب
- فراورده‌های ترکیبی ضدویروس هپاتیت سی
- آپیکسابان
- اپرمیلاست
- ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)
- اپرپیتانت
- آسوناپرویر
- بورتزومیب
- آتوواکون
- آواپریتینیب
- بریگاتینیب
- کریزوتینیب
- بتریکسابان
- کپماتینیب
| اشکال دارویی | تداخل دارویی | عوارض جانبی |
|---|---|---|
| کپسول ریفامپین-الحاوی ۳۰۰ میلی‌گرم | آسوناپرویر | کاهش فشارخون |
| کپسول ریفامپین-حکیم ۱۵۰ میلی‌گرم | بورتزومیب | گرگرفتگی |
| قرص ریفامپین-حکیم ۳۰۰ میلی‌گرم | آتوواکون | سردرد و سرگیجه |
| کپسول ریفامپین-الحاوی ۱۵۰ میلی‌گرم | آواپریتینیب | سوزش سر دل |
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
ریفامپین یا ریفامپیسین همراه با داروهای دیگر برای درمان سل (TB) استفاده میشود. همچنین ممکن است برای بیمارانی که باکتری مننژیت در بینی یا گلو دارند و علائم عفونت را نشان نمی‌دهند تجویز شود. ریفامپین نوعی آنتی‌بیوتیک است که برای از بین‌بردن یا جلوگیری از رشد باکتری‌ها کاربرد دارد. این دارو نمی‌تواند برای عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا موثر باشد. اگر دچار عفونت تنفسی شدید، حتما به فوق تخصص ریه، دکتر متخصص داخلی یا دکتر متخصص عفونی مراجعه کنید. در سایت دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره با بهترین پزشکان برای شما قرار گرفته است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام خسته نباشید
بنده انسداد مجاری صفراوی دارم و در حال حاضر مزالازین و اورسوگارد مصرف میکنم.
قبلا که خارش و زردی بدن داشتن دکتر برام
ریفامپین تجویز کرده بود.اگر دوباره خارش بدنم شروع شد مصرف ریفامپین بدون مشورت دکتر ایرادی داره؟
سلام
مصرف را طبق دستور ادامه دهید
به این دارو نیاز دارید
سلام
دختر من ۱۴ ساله هست برای جوش بازو و آکنه به مدت بیست روز ریفامپین رو استفاده کرد الان دندوناش زرد شدن میخواستم بدونم امکان داره این زردی دندان از بین بره ؟
سلام
بله
معمولا پس از مصرف دارو از بین خواهد رفت
با سلام.خدمت شما مدتی هست که داروی ریفامپین مصرف میکنم چند روزی هست که مدفوع من قرمز شده آیا طبیعیه یا باید به پزشک مراجعه کنم .ممنون میشم راهنمایی کنید ،🙏
سلام
طبیعی است
عوارض نرمال این داروست
سلام من به خاطر خارش بدن ریفامپین مصرف میکنم قرص جلوگیری هم مصرف میکنم بعد از سه روز مصرف عادت ماهانه شدم به نظر شما قرص رو قطع کنم یا قرص جلوگیری رو قطع کنم ممنون میشم راهنمائی کنید به دکترم دسترس ندارم
سلام
بهتر است قطع می کردید
عذرخواهی بابت تاخیر در پاسخگویی
سلام
م. حدود۲ماهه ریفامپین ۲تاظهرمصرف میکنم
کپسول داکسی سایکاین هم مصرف میکنم
تب مالت دارم
بالن ازناحیه مقعدچندقطره خون میاد
آیا وازعوارض این داروهاهس
ممنون
دوست عزیز
خونریزی مقعد شما به علت عوارض داروها نیست بلکه به علت ایجاد یبوست و ایجاد زخم در مقعد می باشد که ممکنه با خوردن این داروها یبوست شما تشدید شده و یا از قبل یبوست داشتید. تحت نظر متخصص گوارش باشید.
سلام آیا داروی ریفامپین با داروی اس سیتالوپرام تداخل داره؟ممنونم
سلام
بله
همزمام مصرف نکنید
سلام خسته نباشید من دخترم ۶سالشه مشکل سیروز کبد داره و خارش پوستی شدیدی داره دکترش قرص ریفامپین بهش داده حدود ۷ ماه که داره استفاده میکنه دخترم خیلی عصبانی و پر خوارشگری میکنه توری که خودش و میزنه به خودش صدمه میزنه خواستم بدونم که ممکن از دارو باشه
سلام
خیر احتمالا مشکلات هورمونی باعث این رفتار شده است
سلام من مدت ۲۲ ساله قرص داپسون مصرف میکنم میخواستم ببینم میشه بجاش ریفامپین مصرف کنم چون مدتیه داپسون موجود نیست
سلام
در صورت بروز مشکلات و عفونت پوستی می توانید استفاده کنید
بشرطی که پزشکتان تجویز کرده باشد
تندرست باشید
سلام وقتتون بخیر من این قرص رو ۹ ماه بود میخوردم با فلوتامید و نورم اسکین ولی به مدت تقریبا ۲ ماه فقط ریفامپین رو قطعش کردم الان دوباره شروع کردم ولی حالت تهوع دارم احساس میکنم معدم سنگین میشه قبلا اینطوری نبودم اصلا مشکلی داره؟ چیکار کنم
سلام
از عوارض این دارو ست
در کنارش نیاز به فاموتیدین هم دارید
ببخشید اگه دارو با آب دمای ۶۰ درجه یا آب میوه و یا شربت مصرف بشه مشکلی داره؟
سلام
خیر ایرادی ندارد