بله، انجام جراحی می‌تواند خطرناک باشد و با عوارضی مانند عفونت، خونریزی و واکنش به بیهوشی همراه باشد، اما با رعایت تدابیر لازم و انتخاب جراح ماهر، این خطرات به حداقل می‌رسد.
جراحی یکی از روش‌های اصلی درمان در پزشکی است که با هدف اصلاح، ترمیم یا برداشتن بافت‌های آسیب‌دیده یا بیمار انجام میشود. این روش در درمان بیماری‌های مختلفی از جمله مشکلات گوارشی، ارتوپدی، قلبی، مغز و اعصاب، و حتی زیبایی کاربرد دارد. با پیشرفت تکنولوژی، روش‌های جراحی کم‌تهاجمی مانند لاپاراسکوپی، دوران نقاهت را کوتاه‌تر و خطرات را کمتر کرده‌اند. در این صفحه می‌توانید اطلاعات علمی و معتبر درباره انواع جراحی‌ها، آمادگی‌های پیش از عمل، مراقبت‌های پس از جراحی و جدیدترین روش‌های درمانی را مطالعه کنید.
جراحی چیست؟
جراحی شاخه‌ای از پزشکی است که در آن با استفاده از تکنیک‌های تهاجمی یا نیمه‌تهاجمی، ساختارهای داخلی بدن برای درمان بیماری، ترمیم آسیب، برداشتن تومورها یا بهبود عملکرد بدن تغییر داده می‌شوند. این روش ممکن است با هدف درمانی، تشخیصی یا زیبایی انجام شود و شامل برش، بخیه، برداشت یا پیوند اعضا باشد.
جراحی‌ها معمولاً به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- جراحی درمانی (مانند جراحی آپاندیس یا تومور)
- جراحی زیبایی (مانند جراحی بینی یا لیپوماتیک)
- جراحی اورژانسی (مانند جراحی پس از تصادف یا خونریزی داخلی)
- جراحی انتخابی (مانند برداشتن خال یا لیفت صورت)
متن انگلیسی:
Surgeries known for their high level of pain include orthopedic surgeries (such as knee or hip replacement), thoracic surgeries (such as lung or heart surgeries), and neurological surgeries (such as brain or spine surgeries).
ترجمه فارسی:
جراحی‌هایی که به داشتن درد زیاد معروف هستند شامل جراحی‌های ارتوپدی (مثل تعویض زانو یا لگن)، جراحی‌های قفسه سینه (مانند جراحی قلب یا ریه) و جراحی‌های مغز و اعصاب (مانند جراحی مغز یا ستون فقرات) می‌شوند.
به نقل از farahmandplasticsurgery
انواع جراحی کدام است؟
جراحی یکی از روش‌های اصلی در علم پزشکی برای درمان یا بهبود شرایط مختلف بدن است. انواع جراحی را می‌توان بر اساس هدف انجام (درمانی، زیبایی، تشخیصی)، روش انجام (باز، لاپاراسکوپی، رباتیک)، محل جراحی (مغز، قلب، گوارش، پوست و…) و فوریت (اورژانسی یا انتخابی) تقسیم‌بندی کرد. شناخت این دسته‌ها به بیماران کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتری درباره روش‌های درمانی تصمیم بگیرند و گزینه‌های مناسب‌تری را با مشورت پزشک انتخاب کنند.
انواع جراحی شامل جراحی درمانی، زیبایی، تشخیصی، پیشگیرانه، اورژانسی و انتخابی است.
جراحی عمومی
جراحی عمومی (General Surgery) شاخه‌ای از پزشکی است که بر درمان بیماری‌ها و آسیب‌های اندام‌های داخلی تمرکز دارد، به‌ویژه در نواحی شکم. جراحان عمومی مهارت انجام عمل‌های متنوعی را دارند و اغلب در اورژانس‌های جراحی نیز نقش کلیدی ایفا می‌کنند.
مهم‌ترین مواردی که جراح عمومی درمان می‌کند:
- بیماری‌های دستگاه گوارش (آپاندیسیت، سنگ کیسه صفرا، فتق)
- توده‌ها و سرطان‌های شکمی
- زخم‌های باز و عفونت‌های شدید پوستی
- تروما و صدمات ناشی از تصادف یا ضربه
جراح عمومی همچنین در بسیاری از جراحی‌های اورژانسی یا مقدماتی نقش محوری دارد، به‌ویژه در مناطقی که فوق‌تخصص‌های جراحی کمتر در دسترس‌اند.
جراحی مغز و اعصاب
جراحی مغز و اعصاب (Neurosurgery) تخصصی پیچیده در پزشکی است که به تشخیص و درمان جراحی بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی و محیطی می‌پردازد؛ یعنی مغز، نخاع، اعصاب و ستون فقرات.
برخی از بیماری‌ها و شرایطی که جراح مغز و اعصاب درمان می‌کند:
- تومورهای مغزی و نخاعی
- خونریزی مغزی (هموراژ) و سکته‌ها
- هیدروسفالی (تجمع مایع در مغز)
- دیسک کمر و گردن، تنگی کانال نخاعی
- آسیب‌های تروماتیک سر و نخاع
- صرع مقاوم به دارو و برخی اختلالات حرکتی (مانند پارکینسون)
این نوع جراحی بسیار حساس است و نیاز به تجهیزات پیشرفته، برنامه‌ریزی دقیق و مهارت بالای جراح دارد. در برخی موارد از تکنیک‌های جراحی کم‌تهاجمی یا جراحی به کمک هدایت تصویری (نویگیشن) استفاده میشود.
جراحی مغز و اعصاب برای درمان اختلالات مغزی، نخاعی و سیستم عصبی انجام میشود.
جراحی قلب و عروق
جراحی قلب و عروق (Cardiovascular Surgery) شاخه‌ای تخصصی از پزشکی است که به درمان جراحی بیماری‌ها و ناهنجاری‌های قلب و رگ‌های خونی می‌پردازد. این جراحی‌ها با هدف بهبود جریان خون، اصلاح عملکرد قلب یا جایگزینی ساختارهای آسیب‌دیده انجام می‌شوند.
رایج‌ترین انواع جراحی قلب و عروق:
- بای‌پس عروق کرونر: برای درمان گرفتگی رگ‌های قلب
- تعویض یا ترمیم دریچه‌های قلب: مانند دریچه میترال یا آئورت
- جراحی آئورت: برای ترمیم آنوریسم یا پارگی آئورت
- جراحی‌های مادرزادی قلب: در نوزادان و کودکان
- جراحی وریدها و شریان‌های محیطی: برای درمان واریس یا انسداد شریانی
این نوع جراحی‌ها معمولاً در مراکز پیشرفته قلب انجام میشود و نیازمند مراقبت‌های دقیق پیش و پس از عمل هستند، از جمله پایش ریتم قلب، داروهای ضدانعقاد و توان‌بخشی قلبی.
جراحی زیبایی
جراحی های زیبایی (Cosmetic Surgery) شاخه‌ای از جراحی است که با هدف بهبود ظاهر و افزایش اعتمادبه‌نفس فرد انجام میشود. برخلاف جراحی ترمیمی که برای اصلاح ناهنجاری‌ها یا آسیب‌ها به کار می‌رود، جراحی زیبایی بر بهبود ویژگی‌های طبیعی بدن تمرکز دارد.
رایج‌ترین انواع جراحی زیبایی:
- جراحی بینی (رینوپلاستی)
- جراحی پلک (بلفاروپلاستی)
- لیپوساکشن (برداشت چربی موضعی)
- ابدومینوپلاستی (جراحی زیبایی شکم)
- پروتز سینه یا لیفت سینه
- لیفت صورت و گردن
این نوع جراحی‌ها اغلب انتخابی هستند و نیاز به بررسی دقیق از نظر سلامت عمومی، روانی و انتظارات واقع‌بینانه بیمار دارند. انتخاب جراح متخصص و دارای مجوز، اهمیت زیادی در پیشگیری از عوارض دارد.
جراحی ارتوپدی
جراحی ارتوپدی (Orthopedic Surgery) به درمان بیماری‌ها، آسیب‌ها و ناهنجاری‌های استخوان‌ها، مفاصل، عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها می‌پردازد. این شاخه از جراحی یکی از پرکاربردترین زمینه‌های پزشکی است، به‌ویژه در افراد دچار آسیب‌های ورزشی، تصادف یا بیماری‌های فرسایشی مانند آرتروز.
مهم‌ترین انواع جراحی‌های ارتوپدی:
- تعویض مفصل (مانند لگن یا زانو)
- ترمیم شکستگی‌های پیچیده یا استخوان‌های بدجوش‌خورده
- درمان پارگی رباط‌ها و منیسک زانو
- درمان دیسک کمر و ستون فقرات
- جراحی اصلاحی ستون فقرات (مانند اسکولیوز)
جراحی ارتوپدی می‌تواند به‌صورت باز یا با روش‌های کم‌تهاجمی (آرتروسکوپی) انجام شود و نقش مهمی در بازگشت بیماران به تحرک و کیفیت زندگی دارد. توان‌بخشی پس از عمل بخش مهمی از فرآیند بهبودی است.
جراحی گوارش
جراحی گوارش (Gastrointestinal Surgery) شامل درمان جراحی بیماری‌ها و اختلالات مربوط به دستگاه گوارش است؛ یعنی از مری تا روده بزرگ و اندام‌های مرتبط مانند کبد، کیسه صفرا و پانکراس. این جراحی‌ها ممکن است به صورت اورژانسی یا برنامه‌ریزی‌شده انجام شوند.
نمونه‌هایی از جراحی‌های گوارشی رایج:
- آپاندکتومی: برداشتن آپاندیس در موارد التهاب حاد
- کوله‌سیستکتومی: برداشت کیسه صفرا به‌دلیل سنگ یا التهاب
- رزکسیون روده: برای درمان انسداد، تومور یا بیماری‌های التهابی مانند کرون
- جراحی فتق (مانند فتق کشاله ران یا شکمی)
- جراحی‌های مرتبط با چاقی (جراحی باریاتریک)
بسیاری از این جراحی‌ها امروزه با روش لاپاراسکوپی (کم‌تهاجمی) انجام می‌شوند که درد، دوران نقاهت و خطر عفونت را کاهش می‌دهد. پیش و پس از عمل، رژیم غذایی و پیگیری پزشکی دقیق نقش مهمی در موفقیت درمان دارند.
کاربردهای رایج جراحی
جراحی در پزشکی کاربردهای گسترده‌ای دارد و بسته به نوع بیماری، شدت آن و وضعیت بیمار، می‌تواند به‌عنوان راهکار درمانی، پیشگیرانه یا تشخیصی به‌کار رود. در ادامه برخی از رایج‌ترین کاربردهای جراحی آمده است:
- درمان بیماری‌ها: مانند برداشتن تومورها، اصلاح نقص‌های مادرزادی، ترمیم شکستگی‌ها یا تعویض مفصل
- درمان اورژانسی: مانند آپاندیسیت، خونریزی داخلی، انسداد روده یا تروماهای شدید
- جراحی زیبایی: بهبود ظاهر و اعتمادبه‌نفس فرد
- پیشگیری: مانند برداشتن پولیپ‌ها یا بافت‌های مشکوک به سرطان
- جراحی تشخیصی: مانند بیوپسی برای بررسی نمونه بافت و تأیید بیماری
- جراحی ترمیمی: مانند پیوند پوست یا بازسازی بعد از سوختگی یا تصادف
کاربرد جراحی در هر بیمار بستگی به تشخیص پزشک، نوع بیماری و سایر گزینه‌های درمانی دارد.
کاربردهای رایج جراحی شامل درمان بیماری‌ها، ترمیم آسیب‌ها، برداشتن تومورها، بهبود عملکرد بدن و تغییر ظاهر برای اهداف زیبایی است.
تفاوت و مقایسه جراحی بستری و سرپایی
جراحی‌ها بر اساس نیاز به ماندن در بیمارستان پس از عمل، به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: جراحی بستری و جراحی سرپایی (Day Surgery یا Outpatient Surgery). در جدول زیر تفاوت‌های کلیدی آن‌ها را مشاهده می‌کنید:
| ویژگی | جراحی سرپایی | جراحی بستری |
|---|---|---|
| مدت زمان بستری | بیمار همان روز مرخص میشود | بیمار باید ۱ روز یا بیشتر در بیمارستان بماند |
| نوع بیهوشی | اغلب با بی‌حسی موضعی یا سبک | معمولاً با بیهوشی عمومی |
| پیچیدگی جراحی | ساده یا با حداقل تهاجم | پیچیده یا با خطر بیشتر |
| نیاز به مراقبت خاص | کم؛ قابل انجام در مراکز جراحی روزانه | زیاد؛ نیاز به پایش پس از عمل |
| نمونه‌ها | کشیدن دندان عقل، لاپاراسکوپی کیسه صفرا، آندوسکوپی | تعویض مفصل، جراحی قلب، جراحی مغز |
نوع جراحی توسط پزشک بر اساس وضعیت عمومی بیمار، نوع بیماری و پیش‌بینی نیاز به مراقبت‌های بعد از عمل تعیین میشود.
آمادگی قبل از جراحی
آمادگی مناسب پیش از جراحی نقش مهمی در کاهش خطرات، بهبود روند عمل و تسریع در دوران نقاهت دارد. این آمادگی‌ها بسته به نوع جراحی و وضعیت سلامت فرد ممکن است متفاوت باشند، اما به‌طور کلی شامل موارد زیر است:
- ارزیابی پزشکی کامل: شامل معاینه فیزیکی، آزمایش خون، نوار قلب (ECG) و تصویر‌برداری در صورت نیاز
- بررسی داروهای مصرفی: برخی داروها مانند رقیق‌کننده‌های خون ممکن است نیاز به قطع یا تنظیم داشته باشند
- ناشتایی: معمولاً توصیه میشود حداقل ۶–۸ ساعت قبل از جراحی از خوردن و آشامیدن پرهیز شود
- اطلاع از سابقه حساسیت دارویی یا بیهوشی: برای جلوگیری از واکنش‌های ناخواسته
- استحمام و رعایت بهداشت: معمولاً توصیه به استحمام با صابون آنتی‌سپتیک شب قبل از عمل میشود
- قطع سیگار و الکل: دست‌کم یک تا دو هفته قبل از جراحی برای کاهش خطر عوارض تنفسی و تاخیر در ترمیم زخم
- اطلاع به پزشک از بارداری (در زنان): چون برخی داروها و بیهوشی در بارداری ممنوع است
رعایت این نکات به بهبود نتیجه جراحی و کاهش عوارض پس از آن کمک می‌کند. همیشه توصیه‌های اختصاصی پزشک یا مرکز جراحی را نیز دقیقاً دنبال کنید.
مراقبت های بعد از جراحی
دوران پس از جراحی بخش مهمی از فرآیند درمان است و رعایت توصیه‌های پزشکی می‌تواند از بروز عوارض جلوگیری کرده و بهبودی را تسریع کند. نوع مراقبت‌ها بسته به نوع عمل، وضعیت جسمی بیمار و نوع بیهوشی متفاوت است، اما موارد عمومی شامل موارد زیر است:
- استراحت کافی: بدن برای ترمیم به زمان و انرژی نیاز دارد، پس خواب و استراحت کافی بسیار مهم است.
- مصرف منظم داروها: داروهای تجویزی شامل مسکن‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضدانعقاد باید طبق دستور مصرف شوند.
- مراقبت از زخم جراحی: زخم را خشک، تمیز و طبق توصیه پزشک پانسمان کنید؛ نشانه‌های عفونت (قرمزی، ترشح، تب) را جدی بگیرید.
- تغذیه مناسب: رژیم غذایی سبک، غنی از پروتئین، فیبر و مایعات به ترمیم سریع‌تر بافت‌ها کمک می‌کند.
- تحرک تدریجی: حرکت زودهنگام (طبق نظر پزشک) برای پیشگیری از لخته خون و تقویت جریان خون ضروری است.
- پیگیری با پزشک: حضور در ویزیت‌های پس از عمل برای بررسی روند بهبود و برداشتن بخیه‌ها ضروری است.
- خودداری از رانندگی، فعالیت‌های سنگین یا رابطه جنسی (در صورت توصیه پزشک) تا زمان بهبودی کامل.
توجه به مراقبت‌های پس از جراحی می‌تواند احتمال عفونت، باز شدن زخم، یا عوارض بیهوشی را به میزان چشمگیری کاهش دهد.
عوارض احتمالی جراحی
هر جراحی(حتی با بهترین شرایط و تیم درمانی) می‌تواند با خطراتی همراه باشد. نوع و شدت عوارض به عواملی مانند نوع جراحی، وضعیت عمومی بیمار، مهارت جراح و مراقبت‌های پس از عمل بستگی دارد. در ادامه برخی از رایج‌ترین عوارض احتمالی جراحی آمده است:
- عفونت محل جراحی: شایع‌ترین عارضه، به‌ویژه اگر زخم به‌درستی تمیز نگه‌داشته نشود
- خونریزی: ممکن است در حین یا پس از عمل رخ دهد و گاه نیاز به مداخله مجدد دارد
- لخته خون (ترومبوز ورید عمقی): به‌ویژه در جراحی‌های بزرگ یا درازمدت که با بی‌حرکتی همراه است
- عوارض بیهوشی: شامل واکنش آلرژیک، مشکلات تنفسی یا تغییرات فشار خون
- باز شدن زخم یا فتق در محل بخیه: معمولاً در صورت فشار زیاد یا فعالیت زودهنگام
- درد مزمن یا بی‌حسی: به‌ویژه اگر اعصاب در حین جراحی آسیب ببینند
- اسکار یا جای زخم قابل مشاهده: که در برخی بیماران ممکن است برجسته یا تیره‌رنگ باقی بماند
برای کاهش این عوارض، رعایت دقیق توصیه‌های قبل و بعد از عمل، انتخاب جراح متخصص و پیگیری منظم پس از جراحی ضروری است. در صورت بروز علائم غیرعادی، باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
جراحی ها از مهم‌ترین روش‌های درمانی در پزشکی مدرن هستند که برای رفع بیماری‌ها، ناهنجاری‌ها و مشکلات مختلف بدن انجام می‌شوند. با این حال، هر جراحی ممکن است با عوارض و خطراتی همراه باشد که نیاز به آگاهی و مدیریت دقیق دارد. عوارضی مانند عفونت، خونریزی، لخته شدن خون، آسیب به اعصاب و واکنش به بیهوشی تنها بخشی از مشکلات احتمالی پس از جراحی هستند. این عوارض می‌توانند بر کیفیت زندگی بیمار تأثیر بگذارند و در برخی موارد به مشکلات جدی‌تری منجر شوند. از این رو، انتخاب جراح مجرب، برنامه‌ریزی دقیق پیش از جراحی، و رعایت دستورالعمل‌های پس از جراحی از اهمیت بالایی برخوردارند تا خطرات به حداقل برسد و بهبودی به بهترین شکل ممکن انجام شود. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین دکتر جراح عمومی در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر جراح عمومی آنلاین وجود دارد.
نظر خود را ثبت کنید