فهرست مطالب
پانکراتکتومی (Pancreatectomy) عمل جراحی سرطان پانکراس است که بخشی از لوزالمعده یا کل آن را برمی‌دارد. عمل سرطان پانکراس معمولا برای درمان سرطان لوزالمعده و عفونت مزمن شدید پانکراس انجام میشود. برداشتن بخش یا کل پانکراس ممکن است باعث شود که فرد در تمام طول عمر دچار عوارض دستگاه گوارش شود یا بعد از عمل تا آخر عمر نیاز به مصرف انسولین و آنزیم‌های گوارشی پیدا کند. در ادامه این مطلب از دکترتو با ما باشید تا با جراحی سرطان لوزالمعده، انواع جراحی سرطان پانکراس و نحوه انجام آن بیشتر آشنا شوید. اگر نسبت به مراقبت‌های بعد از عمل نگران هستید بهتر است با متخصص گوارش یا خون و سرطان در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از خدمات نوبت‌دهی و آنلاین دکترتو برای مشاوره متنی یا تلفنی با بهترین متخصصان استفاده کنید.
جراحی سرطان پانکراس چیست؟
پانکراس بخشی از دستگاه گوارش است که دو وظیفه اصلی دارد: آنزیم‌های مورد نیاز برای تجزیه غذاها در دستگاه گوارش را تولید می‌کند، و هورمون‌هایی را تولید کرده که میزان قند خون را حفظ نموده و انرژی حاصل از غذا را ذخیره می‌کند. جراحی سرطان پانکراس، عمل جراحی برداشتن بخش یا تمام غده پانکراس مبتلا به سرطان است. عمل سرطان پانکراس، رویکرد درمانی مهمی برای مقابله با این نوع سرطان محسوب میشود تا از گسترش سرطان جلوگیری کند. (سرطان پانکراس چیست؟)
برداشتن بخشی از پانکراس یا کل آن می‌تواند پیامدهای بلندمدتی برای عملکرد دستگاه گوارش بیمار داشته باشد. بیماران معمولا نیاز پیدا می‌کنند که از این پس داروهایی مانند انسولین و آنزیم‌های گوارشی مصرف کنند تا جبران‌کننده کاهش یا عدم کارکرد پانکراس باشند. بنابراین بیماران باید پس از جراحی تحت پیگیری و مراقبت‌های بلندمدت قرار گیرند.
انواع جراحی سرطان پانکراس
اشکال مختلفی از جراحی برای درمان سرطان پانکراس وجود دارند که عبارتند از:
- برداشتن قسمت انتهایی پانکراس (distal pancreatectomy)
- عمل پانکراتیک دودنکتومی با حفظ پیلور
- عمل جراحی کوش-ویپل (Kausch Whipple operation)
- برداشت کل پانکراس (پانکراتکتومی) (total pancreatectomy)
- برداشت بخشی از ورید یا شریان اطراف پانکراس (vein or artery resection)
کاربرد جراحی سرطان پانکراس
کاربردهای جراحی سرطان لوزالمعده عبارتند از:
| مزیت | توضیح |
|---|---|
| درمان قطعی | هدف اصلی جراحی در مراحل اولیه سرطان پانکراس، برداشتن تمام توده سرطانی و درمان قطعی بیماری است. |
| افزایش طول عمر | حتی در مراحل پیشرفته سرطان پانکراس که درمان قطعی ممکن نیست، جراحی می‌تواند باعث افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی بیمار شود. |
| رفع عوارض | در موارد انسداد مجاری صفراوی یا پانکراس، جراحی می‌تواند باعث بازگشایی این مجاری و رفع عوارض ناشی از آن شود. |
| تشخیص | گاهی اوقات جراحی برای نمونه‌برداری و تایید تشخیص سرطان پانکراس لازم است. |
| درمان علائم | در برخی موارد پیشرفته، هدف جراحی تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. |
جراحی سرطان پانکراس برای چه کسانی مناسب است؟
جراحی سرطان پانکراس برای بیمارانی مناسب است که در مراحل اولیه بیماری قرار دارند و تومور محدود به پانکراس است. این افراد بهترین شانس برای درمان قطعی از طریق جراحی دارند و جراحی می‌تواند طول عمر و کیفیت زندگی آنها را افزایش دهد. همچنین، بیمارانی که از وضعیت عمومی خوبی برخوردارند و قدرت تحمل عمل پیچیده سرطان پانکراس را دارند، نیز کاندیدای مناسبی برای این روش درمانی به‌شمار می‌آیند.
البته عدم وجود متاستاز به سایر اندام‌ها نیز از ملزومات اصلی است، زیرا وجود متاستاز، جراحی را غیرممکن یا بی‌فایده می‌کند. در مجموع، ارزیابی دقیق قابلیت جراحی توسط تیم درمانی بسیار مهم است تا بتوان بیماران مناسب را برای این روش درمانی انتخاب کرد. (متاستاز چیست؟)
متن انگلیسی:
pancan
If a tumor is in the head of the pancreas, has not spread to other areas of the body and can be removed (resected) surgically, the Whipple procedure may be attempted. Although 20 percent of pancreatic cancer patients may be eligible for surgery, data shows that up to half of those patients are told they are ineligible
ترجمه متن:
اگر تومور در قسمت سر پانکراس قرار گرفته باشد و به سایر اندام‌ها متاستاز نداده باشد، می‌توان با عمل جراحی به روش ویپل آن را درآورد. هرچند ۲۰ درصد بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده، کاندیدای این عمل جراحی هستند، اما شواهد نشان می‌دهند که به نیمی از این بیماران می‌گفتند که گزینه مناسبی برای عمل نیستند.
نمیدونی جراحی گزینه مناسبی برای تو هست یا نه؟
برای بررسی و درمان از متخصص نوبت بگیر.
جراحی سرطان پانکراس برای چه کسانی مناسب نیست؟
بیماران با سرطان لوزالمعده در مراحل پیشرفته (Stage III و IV) کاندیدای مناسبی برای جراحی نیستند، زیرا در این مراحل تومور به سایر اندام‌ها متاستاز داده و درمان قطعی با جراحی امکان‌پذیر نیست. در این موارد، جراحی تنها می‌تواند به طور موقت عوارض را کاهش دهد، اما نمی‌تواند به طور قطعی بیماری را درمان کند. همچنین، بیماران با تومورهای بزرگ و پیشرفته که به سایر اندام‌ها متاستاز یافته‌اند نیز کاندیدای مناسبی برای جراحی نیستند، زیرا تومورها قابل برداشت کامل نیستند و جراحی در این موارد می‌تواند خطرات زیادی برای بیمار داشته باشد.
در نهایت، بیماران با وضعیت عمومی ضعیف و ناتوانی در تحمل جراحی پیچیده پانکراس نیز کاندیدای مناسبی برای جراحی سرطان لوزالمعده نیستند، زیرا خطر عوارض و مرگ و میر بعد از جراحی در این بیماران بالا است.
جراحی سرطان پانکراس چگونه انجام میشود؟
جراحی درمان سرطان پانکراس معمولا بسیار پیچیده و دشوار است. جراح در این عمل جراحی باید با دقت بالا و مهارت فراوان، بخشی از پانکراس یا گاهی حتی کل آن را برداشته و همچنین ممکن است لزوم برداشتن بخشی از سایر اندام‌های مجاور مانند روده یا معده هم باشد. در عمل جراحی پانکراتیک دودنکتومی که یکی از شایع‌ترین روش‌ها است، جراح پانکراس و بخش ابتدایی روده را برمی‌دارد و سپس اتصال مجدد روده به کبد و معده را انجام می‌دهد.
در برخی موارد نیاز به برداشتن بخشی از سیاهرگ یا شریان‌های نزدیک به پانکراس نیز وجود دارد. این جراحی‌ها معمولا بسیار پرعارضه هستند و ممکن است با عوارضی مانند خونریزی، عفونت و مشکلات گوارشی همراه باشند. بنابراین نیاز به مراقبت و پیگیری دقیق پس از جراحی ضروری است تا این عوارض به موقع تشخیص داده شده و درمان گردند.
جراحی سرطان پانکراس چقدر طول میکشد؟
کل فرایند عمل سرطان پانکراس بین ۴ تا ۱۲ ساعت طول میکشد و دوره بهبود و نقاهت در بیمارستان هم بین ۷ تا ۱۴ روز خواهد بود و روند بهبودی در خانه هم حدود دو هفته طول میکشد.
آمادگی برای انجام عمل سرطان لوزالمعده
برای آماده‌سازی بیمار برای عمل سرطان پانکراس، ابتدا وضعیت سلامت عمومی بیمار ارزیابی میشود از جمله بررسی وضعیت قلبی، ریوی، کبدی و کلیوی بیمار و انجام آزمایشات خون، ECG و سایر تست‌های پزشکی. در صورت نیاز، اقدامات لازم برای بهبود وضعیت تغذیه بیمار انجام میشود و در صورت نیاز به بیمار سرم می‌زنند.
همچنین هرگونه عفونت فعال در بدن بیمار مانند عفونت ریوی یا ادراری باید درمان شود. بیماری‌های زمینه‌ای بیمار مانند دیابت و فشارخون نیز نیاز به کنترل دارند. برای جلوگیری از تشکیل لخته خون، داروهای ضد انعقاد تجویز می‌شوند. در نهایت، به بیمار آموزش تکنیک‌های کاهش استرس داده میشود تا در بهترین وضعیت ممکن برای جراحی آماده باشد و خطر عوارض بعد از عمل کاهش یابد.
مراقبت های بعد از جراحی سرطان پانکراس
پس از عمل سرطان پانکراس، مراقبت‌های مهمی باید انجام شوند تا بیمار بتواند از بهبودی مناسبی برخوردار شود و ریسک عوارض جانبی کاهش پیدا کند:
- داروهای مسکن برای کنترل درد
- آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت
- بهبود تغذیه
- پیشگیری از عوارض تنفسی
- داروهای ضد‌انعقاد برای جلوگیری از تشکیل لخته خون
- مدیریت دیابت
- پیگیری و پایش بیمار
- برنامه‌های توانبخشی برای بازیابی قدرت و عملکرد بیمار
نگران مراقبت‌های بعد از جراحی سرطان پانکراس هستی؟ از متخصص مشاوره بگیر.
ورزش بعد از جراحی سرطان پانکراس
ورزش و فعالیت فیزیکی پس از جراحی سرطان لوزالمعده بسیار مهم و ضروری است. اما میزان و زمان شروع فعالیت‌های ورزشی باید با توجه به شرایط بیمار و مرحله بهبودی تعیین شود. معمولا در چند هفته اول پس از عمل، بیمار اجازه انجام فعالیت‌های خفیف مانند راه رفتن در اطراف تخت یا کوتاه‌مدت در خانه را دارد.
به تدریج و با بهبود وضعیت بیمار، فعالیت‌های ورزشی سبک‌تر مانند پیاده‌روی آرام و کوتاه مدت نیز اضافه می‌شوند. معمولا بعد از ۴-۶ هفته، بیمار می‌تواند به فعالیت‌های ورزشی متوسط مانند ورزش‌های کششی، تقویت عضلات و دوچرخه ثابت بپردازد.
بعد از جراحی سرطان پانکراس چه بخوریم؟
پس از جراحی سرطان لوزالمعده، تغذیه مناسب نیز بسیار مهم است و باید به موارد زیر در رژیم غذایی توجه کنید:
- رژیم غذایی سبک و آسان هضم و غذاهای نرم مانند سوپ، پوره، ماست و دسرهای شیری، غذاهای کم چرب و کم فیبر و پرهیز از غذاهای سنگین و پرچرب
- افزایش مصرف پروتئین مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و پنیر، لوبیا، سویا و حبوبات و مکمل‌های پروتئینی در صورت نیاز
- تامین کالری کافی، استفاده از روغن‌ها و چربی‌های سالم، مصرف مکرر غذا به مقدار کم و استفاده از مکمل‌های غذایی در صورت کاهش اشتها
- حفظ رطوبت بدن با مصرف مایعات فراوان مانند آب، آب میوه و شربت، پرهیز از نوشیدنی‌های کافئین‌دار و الکلی
- پیروی از توصیه‌های تغذیه‌ای متخصص
دوران نقاهت بعد از جراحی سرطان پانکراس
دوران نقاهت پس از عمل سرطان پانکراس معمولا طولانی است و به مرحله بیماری و نوع جراحی انجام شده بستگی دارد. در این دوره، بیمار ابتدا باید به استراحت کامل در بستر بپردازد و سپس به تدریج فعالیت‌های روزانه خود را افزایش دهد. پرهیز از هرگونه فعالیت خسته‌کننده در این مرحله امری ضروری است. دوران نقاهت معمولا ۳ تا ۶ ماه به طول می‌انجامد و پیروی از دستورات پزشکی و داشتن صبر و حوصله از عوامل مهم در بهبود سریع‌تر بیمار هستند.
متن انگلیسی:
myhealth.alberta
You will probably be able to return to work or your normal routine in about 1 month. It will probably take about 3 months for your strength to come back fully. You may need more treatment for the cancer, such as chemotherapy or radiation. Most people regain their normal appetite in about 8 weeks
ترجمه متن:
احتمالاً در عرض یک ماه می‌توانید به سر کار یا روال عادی خود بازگردید. احتمالاً حدود ۳ ماه طول میکشد تا قدرت شما به طور کامل بازگردد. ممکن است برای سرطان به درمان بیشتری مانند شیمی درمانی یا پرتو درمانی نیاز داشته باشید. اکثر مردم در حدود ۸ هفته اشتهای طبیعی خود را به دست می‌آورند.
عوارض جراحی سرطان پانکراس
عوارض جراحی سرطان پانکراس متنوع و گاهی جدی هستند که به مرحله بیماری، محل و نوع جراحی انجام شده بستگی دارند. برخی از مهمترین این عوارض عبارتند از:
- خونریزی در محل عمل جراحی یا داخل شکم
- به علت باز بودن محل جراحی، خطر ابتلا به عفونت در محل عمل یا داخل شکم وجود دارد.
- ایجاد کانال یا فیستول بین اعضای داخلی بدن
- احتمال گرفتگی و انسداد روده پس از جراحی
- نشت مایع پانکراس در محل جراحی
- دیابت
- سوء تغذیه
حال بیمار بعد از جراحی سرطان پانکراس
سیر بهبودی بیمار بعد از جراحی سرطان پانکراس به عوامل متعددی بستگی دارد. اگر سرطان در مراحل اولیه باشد و موفق به برداشتن کامل تومور شوند، پیش‌آگهی بیمار بهتر خواهد بود. جراحی‌های گسترده‌تر و پیچیده‌تر، روند بهبودی طولانی‌تر دارند. بروز عوارض جراحی مانند خونریزی، عفونت و انسداد روده، بهبود بیمار را به تاخیر می‌اندازد. شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی بعد از جراحی می‌تواند روند بهبودی را بهبود بخشد.
سن، بیماری‌های زمینه‌ای و وضعیت تغذیه بیمار نیز در روند بهبودی موثر هستند. در مجموع، اگر جراحی موفقیت‌آمیز و بدون عارضه باشد و درمان‌های تکمیلی مناسب انجام شود، بیمار می‌تواند به طور نسبی به زندگی عادی بازگردد. اما بازگشت کامل به سلامت و فعالیت‌های قبلی ممکن است تا یک سال یا بیشتر طول بکشد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
جراحی سرطان پانکراس یا پانکراتکتومی، عمل جراحی پیچیده و دشواری است که تا عوارض جدی آن تا آخر عمر با بیمار باقی می‌ماند و باعث بروز مشکلات دستگاه گوارش میشود. اگر جراح، عمل سرطان لوزالمعده را تجویز کند، به این دلیل است که معتقد است انجام جراحی بیشتر به نفع بیمار است.
فرقی نمی‌کند که جان بیمار در خطر باشد یا اینکه به خاطر بیماری، کیفیت زندگی بیمار به شدت افت کرده باشد، در هر صورت، عمل سرطان پانکراس می‌تواند این مشکل را برطرف نماید. حتما با پزشک متخصص گوارش و متخصص انکولوژی درباره مزایا و معایب وضعیت بیماریتان صحبت کنید تا به بهترین نحو برای عمل آماده شوید. شما می‌توانید از طریق ویزیت آنلاین متخصص خون یا پزشک آنلاین گوارش دکترتو نظرات پزشکان بیشتری را در این باره دریافت کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!