فهرست مطالب
حتما اکثر شما تاکنون نام بیماری تب روماتیسمی را شنیده‌اید، اما شاید دقیقا نمی‌دانید که دلیل بروز این بیماری چیست؟ بسیاری از افراد تب روماتیسمی را با دیگر بیماری‌های مشابه مانند روماتیسم یا روماتوئید یکی در نظر می‌گیرند. اما آیا واقعاً این بیماری‌های شبیه هم هستند و علائم مشابهی دارند؟ دلیل بروز این بیماری چیست و آیا میتوان از بروز آن پیشگیری کرد؟ تب روماتیسمی اغلب کودکان ۵ تا ۱۵ ساله را مبتلا می‌کند. اما کودکان کوچک‌تر و بزرگسالان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. تب روماتیسمی در ایالات متحده و سایر کشورهای توسعه یافته نادر است. در این مقاله از دکترتو به صورت کامل با این بیماری، دلیل بروز آن و علائمی که دارد آشنا می‌شویم. اگر تب‌های دوره‌ای یا دردهای غیرطبیعی گهگاه را تجربه می‌کنید بهتر است در این باره با متخصص روماتولوژی مشورت کنید. شما می‌توانید از سامانه نوبت‌دهی دکترتو برای دریافت نوبت حضوری و از خدمات آنلاین برای مشاوره با بهترین پزشکان استفاده کنید.
تب روماتیسمی چیست و چه علائمی دارد؟
تب روماتیسمی یک بیماری التهابی مزمن است که معمولا بعد از بیماری‌های عفونت گلو و در اثر درست درمان نشدن گلودردهای استرپتوکوکی یا مخملک ایجاد میشود. گلودرد استرپتوکوک و مخملک در اثر عفونت با باکتری استرپتوکوک ایجاد میشود. در این بیماری التهابی به دلیل درمان نشدن کامل عفونت‌های باکتریایی، سیستم ایمنی بدن به بافت‌های بدن حمله می‌کند و می‌تواند باعث تورم و التهاب شدیدی شود که ممکن است مفاصل، قلب و عروق خونی را تحت تاثیر قرار دهد.
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| علت | پاسخ ایمنی بدن به عفونت استرپتوکوک گروه A (معمولاً پس از گلودرد چرکی) |
| علائم شایع | درد مفاصل، تب، قرمزی و تورم مفاصل، خستگی، کاهش وزن، درد قفسه سینه، تنگی نفس، حرکات غیرارادی، راش پوستی، ندول‌های زیر پوستی |
| عوارض | آسیب دائمی به دریچه‌های قلب، نارسایی قلبی، التهاب عضله قلب، مشکلات عصبی، روماتیسم مفصلی |
| گروه‌های پرخطر | کودکان و نوجوانان، افرادی با سابقه خانوادگی، افراد با سیستم ایمنی ضعیف |
| تشخیص | معاینه فیزیکی، آزمایش خون (ASO)، الکتروکاردیوگرام (ECG)، اکوکاردیوگرافی |
| درمان | آنتی‌بیوتیک‌ها (برای درمان عفونت استرپتوکوک)، داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAID)، کورتیکواستروئیدها، داروهای ضدانعقاد |
| پیشگیری | درمان سریع و کامل عفونت‌های استرپتوکوکی با آنتی‌بیوتیک، واکسن (در دست بررسی) |
تب روماتیسمی حاد
روماتیسم چیست؟ تب روماتیسمی حاد یک بیماری خودایمنی نادر است که باعث التهاب بافت‌ها و اندام‌های کودک میشود. در این وضعیت سیستم ایمنی کودک نسبت به گلودرد استرپتوکوکی یا تب مخملک درمان نشده واکنش نشان می‌دهد.
تب روماتیسمی قلب
گاهی اوقات تب روماتیسمی عضلات و ماهیچه‌های قلب را هدف قرار می‌دهد و با آسیبی به که دریچه قلب می‌رساند، موجب بروز تب روماتیسمی قلب میشود. در این شرایط بیمار با عفونت قلب درگیر است و عوارض و مشکلات قلبی را تجربه می‌کند. در برخی موارد ممکن است بیماران آسیب‌های بسیار جدی و طولانی‌مدت را تجربه کنند. با این حال ممکن است علائم و نشانه‌های تب روماتیسم قلبی در کودکان با بزرگسالان متفاوت باشد. با این حال علائم بسته به این که چه قسمتی از قلب آسیب دیده متفاوت است. معمولا درد قفسه سینه و تنگی نفس از عوارض و نشانه‌های رایج تب روماتیسمی قلبی هستند.
متن انگلیسی:
mayoclinic
Rheumatic fever can cause long-lasting heart damage, including heart valve problems and heart failure
ترجمه متن:
تب روماتیسمی می‌تواند باعث آسیب طولانی‌مدت قلب شود، از جمله مشکلات دریچه قلب و نارسایی قلبی.
علائم تب روماتیسمی
طیف گسترده‌ای از علائم با تب روماتیسمی همراه است. یک فرد مبتلا به این بیماری ممکن است چند مورد از این علائم، برخی یا بیشتر علائم آنها را تجربه کند. علائم معمولاً دو تا چهار هفته پس از ابتلای فرد به عفونت استرپتوکوکی ظاهر میشود و شامل موارد زیر است:
- ندول‌های کوچک و بدون درد زیر پوست
- درد قفسه سینه سمت چپ
- بال بال زدن یا تپش شدید قفسه سینه
- بی‌حالی یا خستگی (علت بی حالی و خستگی مداوم چیست؟)
- خونریزی بینی
- دل‌درد
- مفاصل دردناک یا دردناک شدن مچ دست، آرنج، زانو و مچ پا (درد مفاصل نشانه چیست؟)
- درد در یک مفصل که به مفصل دیگر منتقل میشود.
- مفاصل قرمز، داغ و متورم
- تنگی نفس
- تب
- تعریق
- استفراغ
- راش‌های پوستی صاف، کمی برآمده و تکه‌تکه
- حرکات تند و غیرقابل‌کنترل دست‌ها، پاها و صورت
- کاهش دامنه توجه
نکته مهم این که در زمانی که فرد مبتلا به تب روماتیسمی است، علائم می‌توانند مدام بیایند و بروند یا این که تغییر کنند.
علائم تب و درد مفاصل داری؟
برای تشخیص از متخصص نوبت بگیر.
علائم تب روماتیسمی در کودکان
تب روماتیسمی بیشتر کودکان ۵ تا ۱۵ ساله را درگیر می‌کند. یکی از علائم شایع تب روماتیسمی در کودکان، بثورات پوستی است. بثورات ممکن است صاف و قرمز با لبه‌های نامنظم باشد. تمامی علائم بالا ممکن است در کودکان دیده شوند. سایر علائم شایع تب روماتیسمی که در کودکان دیده میشود عبارتند از:
- کودک ممکن است نتواند حرکات قسمت‌های مختلف بدن مانند دست‌ها یا پاها را کنترل کند.
- ممکن است در زیر پوست کودک یک سری ندول وجود داشته باشد.
- کودک بیش از حد احساس خستگی می‌کند.
- تب یکی از اصلی‌ترین علائم است.
- سردردهای بی‌دلیل و مداوم خصوصا اگر کودک قبلاً از سردرد شکایت نداشته است.
- دردهای عضلانی
- لوزه‌های متورم و قرمز
- تغییرات شدید خلق‌وخو مانند گریه‌های مداوم یا خنده‌های شدید
علائم تب روماتیسمی در بزرگسالان
با وجودی که بسیار نادر است، اما بزرگسالان هم می‌توانند به بیماری تب روماتیسمی مبتلا شوند. به صورت کلی اکثر نشانه‌های تب روماتیسمی که در کودکان ظاهر میشود، در صورت ابتلای بزرگسالان به این بیماری نیز اتفاق می‌افتد. از درد مفاصل گرفته تا مشکلات قلبی و تنفسی، سردرد، ایجاد ندول‌های دردناک و بثورات پوستی، همگی ممکن است در بزرگسالان مبتلا به تب روماتیسمی دیده شود.
علت تب روماتیسمی
تب روماتیسمی توسط باکتری به نام استرپتوکوک گروه A ایجاد میشود. این باکتری باعث گلودرد استرپتوکوکی یا در درصد کمی از افراد مخملک میشود. این یک اختلال التهابی است و در نتیجه درست درمان نشدن این عفونت‌ها ایجاد میشود. تب روماتیسمی باعث میشود بدن به بافت‌های خود حمله کند. این واکنش باعث التهاب گسترده در سراسر بدن میشود که اساس همه علائم تب روماتیسمی است.
در واقع علت ابتلا خود باکتری‌ها نیستند، بلکه سیستم ایمنی بدن که در حال مبارزه با عفونت است به اشتباه به بافت‌های سالم حمله‌ور میشود. معلوم نیست چرا سیستم ایمنی بدن به صورت ناگهانی عملکرد درست خود را از دست می‌دهد و به بافت‌های خود بدن بیمار حمله می‌کند، اما ژن‌ها ممکن است احتمال ابتلا به تب روماتیسمی را افزایش دهد.
متن انگلیسی:
my.clevelandclinic
Rheumatic fever is a very rare complication of scarlet fever and strep throat. It can happen when one of these infections goes untreated
ترجمه متن:
تب روماتیسمی یکی از عوارض بسیار نادر مخملک و گلودرد استرپتوکوکی است. زمانی که یکی از این عفونت‌ها درمان نشود ممکن است اتفاق بیفتد.
تشخیص تب روماتیسمی (آزمایش تب روماتیسمی)
اگر کودک شما بیش از چند روز گلودرد داشته است، با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی او تماس بگیرید. درمان عفونت استرپتوکوک گروه A می‌تواند از تب روماتیسمی جلوگیری کند. اگر پزشک مشکوک به تب روماتیسمی باشد، ابتدا گلوی کودک را برای بررسی وجود باکتری استرپتوکوک گروه A سواب می‌کشد. آنها ممکن است از آزمایش سریع تشخیص استرپتوکوکی استفاده کنند یا دستور کشت گلو بدهند. یک تست سریع استرپتوکوکی می‌تواند در عرض ۱۰ دقیقه نتیجه را مشخص کند. کشت گلو چند روز طول می‌کشد. با این حال، آزمایش‌های سریع استرپتوکوکی گاهی اوقات نتایج منفی کاذب می‌دهند.
علاوه‌برآن بسته به علائم بیمار، پزشک ممکن است از تست‌های خونی هم کمک بگیرد. آزمایش خون می‌تواند عفونت استرپتوکوکی را تایید کند. این آزمایش‌ها شامل تست آنتی‌بادی و تست‌های پروتئین‌های التهابی خون می‌شوند. پزشک از چندین معیار اصلی و فرعی برای تشخیص قطعی بیماری کمک می‌گیرد که شامل موارد زیر میشود:
- آرتریت چند مفصل
- التهاب قلب (کاردیت)
- برجستگی (ندول) زیر پوست
- حرکات تند و سریع
- بثورات پوستی
- تب
- افزایش نرخ رسوب گلبول قرمز (ESR) یا افزایش سطح CRP
- سابقه تب روماتیسمی قبلی یا بیماری روماتیسمی قلبی
در نهایت پزشک می‌تواند با کمک تست‌های قلب، مانند الکتروکاردیوگرام یا اکوکاردیوگرام، عملکرد قلب بیمار را بررسی کند تا در صورت وجود عفونت و التهاب قلب، تب روماتیسمی قلبی را تشخیص دهد.
درمان تب روماتیسمی
درمان تب روماتیسمی بسته به سن بیمار و شرایط و علائمی که دارد متفاوت است. درمان در درجه اول شامل خلاص‌شدن از شر باکتری‌های باقی مانده گروه A استرپتوکوکی و درمان و کنترل علائم است. درمان های دارویی می‌توانند به از بین بردن باکتری‌ها و کنترل علائم کمک کنند. در کنار درمان های دارویی، بخش مهمی از درمان شامل استراحت مطلق است. حتی در مواردی که تب روماتیسمی به قلب آسیب رسانده است، استراحت کامل برای چندین هفته تا چند ماه ضروری است.
۱. درمان دارویی تب روماتیسمی
اولین خط داروهایی که برای تب روماتیسمی تجویز می‌شوند، آنتی‌بیوتیک‌ها هستند. در برخی موارد ممکن است پزشک درمان آنتی‌بیوتیکی مادام‌العمر را برای بیمار تجویز کند. دسته دوم داروها، درمان‌های ضدالتهابی است که شامل داروهای ضددرد و ضدالتهاب می‌شوند. داروهایی مانند آسپرین یا ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد ناشی از تب روماتیسمی کمک کنند. کورتیکواستروئیدها هم می‌توانند برای کاهش التهاب تجویز شوند.
دسته بعدی داروهای ضدتشنج هستند. اگر بیماران حرکات غیرارادی بیش از حد شدید داشته باشند، پزشک ممکن است برای پیشگیری از بروز تشنج و آسیب‌های مرتبط با آن، از یک داروی ضدتشنج هم برای درمان کمک بگیرد.
۲. درمان تب روماتیسمی در طب سنتی
در طب سنتی از یک سری گیاهان و درمان های گیاهی برای درمان تب روماتیسمی استفاده میشود. برای مثال در طب سنتی از سرکه سیب طبیعی یا مارچوبه و شنبلیله برای کاهش التهاب و ناراحتی‌های بیماری استفاده میشود. یک سری دم‌نوش‌های گیاهی مانند دم‌نوش گیاه قاصدک یا دم‌نوش زنجبیل که یک ضدالتهاب قوی طبیعی است هم می‌تواند به عنوان درمان گیاهی در نظر گرفته شود. همچنین متخصصان طب سنتی معمولا یک رژیم غذایی خاص را به بیماران مبتلا به تب روماتیسمی توصیه می‌کنند که در آن مواد غذایی مانند گردو، کرفس، سیر، هندوانه، ماست و بادام قرار دارد.
۳. درمان تب روماتیسمی در بزرگسالان
درمان در بزرگسالان هم شامل همان درمان آنتی‌بیوتیکی و درمان‌های ضدالتهابی میشود. آنتی‌بیوتیک‌ها معمولا در بزرگسالان باید به مدت ۵ سال مصرف شوند. در برخی موارد حتی این مدت زمان بیشتر هم میشود. کورتیکواستروئیدها و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از بیماری کمک کنند. در مواردی که تب روماتیسمی موجب بروز مشکلات و ناراحتی‌های قلبی عروقی شده باشد، احتمال این که به درمان‌های بیشتر مانند مصرف داروهای قلب هم احتیاج باشد، وجود دارد. برای مثال ممکن است پزشک از داروهایی مانند پردنیزولون برای کاهش التهاب قلب کمک بگیرد.
علائم قلبی خاصی بعد از تب تجربه می‌کنی؟ از متخصص راهنمایی بگیر.
عوارض تب روماتیسمی
تورم مفاصل و بافت ناشی از تب روماتیسمی می‌تواند از چند هفته تا چند ماه طول بکشد. برای برخی افراد، تورم باعث عوارض طولانی‌مدت میشود. یکی از عوارض تب روماتیسمی آسیب طولانی‌مدت قلب است. به این بیماری روماتیسم قلبی می‌گویند. بیماری روماتیسمی قلب معمولاً سال‌ها تا دهه‌ها پس از بیماری اصلی رخ می‌دهد.
با این حال، تب شدید روماتیسمی می‌تواند شروع به آسیب رساندن به دریچه‌های قلب کند، درحالی‌که بیمار هنوز علائم عفونت را دارد. دریچه بین دو حفره چپ قلب بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این دریچه، دریچه میترال نامیده میشود. اما سایر دریچه‌های قلب نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.
تب روماتیسمی می‌تواند باعث این نوع آسیب‌های قلبی شود:
- باریک شدن دریچه قلب که به آن تنگی دریچه نیز می‌گویند. فلپ‌های دریچه ضخیم یا سفت شده و احتمالاً به هم متصل می‌شوند. این باعث کاهش جریان خون از طریق دریچه خواهد شد.
- جریان معکوس خون در دریچه قلب: به این حالت نارسایی دریچه می‌گویند.
- آسیب به ماهیچه قلب: تورم بافت ناشی از تب روماتیسمی می‌تواند عضله قلب را ضعیف کند. این آسیب ممکن است بر توانایی قلب برای پمپاژ تأثیر بگذارد.
- نارسایی قلبی: آسیب قلبی ناشی از تب روماتیسمی نیز ممکن است باعث نارسایی قلبی در مراحل بعدی زندگی شود.
- ضربان قلب نامنظم: آسیب به دریچه‌های قلب یا سایر نواحی قلب می‌تواند منجر به ضربان قلب نامنظم و بسیار سریع شود. این همچنین به عنوان فیبریلاسیون دهلیزی شناخته میشود.
پیشگیری از تب روماتیسمی
تب روماتیسمی در اثر واکنش به باکتری عامل گلودرد استرپتوکوکی ایجاد میشود. اگرچه همه موارد گلودرد استرپتوکوکی منجر به تب روماتیسمی نمی‌شود، اما میتوان با تشخیص و درمان گلودرد استرپتوکوکی توسط پزشک از این عارضه جدی جلوگیری کرد. زمانی که گلودرد استرپتوکوکی بلافاصله با آنتی‌بیوتیک درمان شود، احتمال کمی برای ابتلا به تب روماتیسمی وجود دارد. یکی از مهم‌ترین نکات، مصرف کامل داروها و تکمیل دوره درمان است. در صورتی که افراد دوره درمان خود را کامل نکنند، احتمال این که بیماری به صورت کامل درمان نشود و در ادامه فرد به تب روماتیسمی مبتلا شود بالاست.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
تب روماتیسمی عارضه نادر گلودرد استرپتوکوکی یا مخملک درمان نشده است. بیشتر کودکان و نوجوانان را مبتلا می‌کند. در موارد شدید، می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی جدی شود که بر قلب، مفاصل یا سایر اندام‌های کودک شما تأثیر می‌گذارد. اگر مشکوک هستید که فرزندتان به تب مخملک یا استرپتوکوک مبتلا است، فوراً او را نزد یک پزشک ببرید. انجام این کار می‌تواند به جلوگیری از تب روماتیسمی کمک کند. افراد مبتلا به تب روماتیسمی اغلب به مراقبت های پزشکی مادام‌العمر برای محافظت از سلامت خود نیاز دارند. متخصص روماتولوژی به عنوان فردی که در تشخیص بیماری‌های التهابی و خودایمنی تخصص دارد می‌تواند با تشخیص دقیق بیماری، بهترین رویکرد درمانی را انتخاب کند. اما در این میان استفاده از خدمات مشاوره آنلاین متخصص روماتولوژی دکترتو می‌توانند به شما در سرعت‌دهی به فرآیند درمانی کمک کنند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!