موسیقی درمانی چیست و چه تاثیری بر بهبود سلامت روان دارد؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

موسیقی درمانی از قدرت موسیقی در یک رابطه درمانی برای مدیریت مجموعه‌ای از شرایط و بهبود کیفیت زندگی استفاده می‌کند. یک موسیقی‌ درمانگر جلسات را مطابق با نیازهای هر فرد تنظیم می‌کند. در طول جلسات موسیقی درمانی می‌توان آواز خواند یا ساز زد. حتی می‌توان به موسیقی گوش داد یا درباره معنای اشعار با دیگران صحبت کرد. برای شرکت در دوره‌های موسیقی درمانی نیازی به مهارت‌های موسیقی ندارید و هر فرد در هر سنی می‌تواند در این جلسات شرکت کند و از فواید آن بهره ببرد. برای درک بهتر این روش تا انتهای این مقاله از دکترتو همراهمان باشید.

موسیقی درمانی چیست؟

موسیقی درمانی استفاده از موسیقی یا عناصر آن مانند صدا، ریتم و هارمونی برای رسیدن به اهدافی مانند کاهش استرس، بدست آوردن آرامش و بهبود کیفیت زندگی است. این تکنیک یکی از روش‌های روان درمانی است. متخصصی که در آن زمینه فعالیت دارد، تحت عنوان موسیقی درمانگر با شما صحبت می‌کند تا درباره نیازها، ترجیحات موسیقی و تجربیات شما بیشتر بداند و هر جلسه را به‌طور خاص برای شما طراحی کند. همچنین پیشرفت شما را در هر مرحله ارزیابی می‌کند و ممکن است برنامه‌ای برای همکاری‌‌ با سایر متخصصین ترتیب بدهد.

تعداد جلسات موسیقی درمانی‌ برای هر فرد متفاوت است. بدین صورت که طول هر جلسه و کاری که انجام می‌دهید به نیازها و اهداف فردی شما بستگی دارد. موسیقی درمانی ممکن است شامل آواز خواندن، نواختن ساز یا نوشتن موسیقی باشد. برخی از جلسات هم ممکن است شامل گوش دادن به موسیقی و صحبت در مورد معنای آن باشد.

مشاوره روانشناسی

با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران

مشاوره حضوری و آنلاین۵۰۰+ خدمت

مشاهده همه

تاریخچه موسیقی درمانی در روانشناسی

اولین اشاره به موسیقی درمانی در سال ۱۷۸۹ در مقاله‌ای بدون امضا در مجله کلمبیان با عنوان “موسیقی از نظر فیزیکی در نظر گرفته شده” دیده شد. در اوایل دهه ۱۸۰۰، نوشته‌هایی درباره ارزش درمانی موسیقی در دو پایان‌نامه پزشکی منتشر شد که اولی توسط ادوین آتلی (۱۸۰۴) و دومی توسط ساموئل ماتیوس (۱۸۰۶) نوشته شده بود‌.

Atlee و Mathews هر دو شاگردان دکتر بنجامین راش، پزشک و روانپزشکی بودند که از طرفداران قوی استفاده از موسیقی برای درمان بیماری‌های پزشکی بود. در دهه ۱۸۰۰ میلادی هم اولین مداخله موسیقی درمانی ثبت شده در یک محیط سازمانی (جزیره بلکول در نیویورک) و همچنین اولین آزمایش سیستماتیک ثبت شده در موسیقی درمانی (استفاده کورنینگ از موسیقی برای تغییر حالات رویا در طول روان درمانی) اتفاق افتاده و ثبت شده است.

موسیقی درمانگر کیست؟

موسیقی درمانگر فردی متخصص در زمینه موسیقی درمانی است که برای کمک به افراد به منظور دستیابی به اهداف درمانی از طریق توسعه روابط موسیقایی و درمانی آموزش دیده شده است. این فرد از طریق تعامل با موسیقی زنده، تغییرات مثبت را در روابط عاطفی، روحیه و ارتباطات افراد ایجاد خواهد کرد.

هدف از موسیقی درمانی چیست؟

موسیقی درمانی یک رویکرد درمانی است که از موسیقی برای بهبود خلق و خو برای کمک به افرادی که نیاز به بهبود سلامت روان و آرامش کلی خود دارند استفاده می‌کند. موسیقی درمانگر شما را در ساختن و یا گوش دادن به موسیقی در طول جلسه راهنمایی می‌کند. می‌توانید در طول جلسه‌ موسیقی درمانی خود یک یا چند مورد از موارد زیر را انجام دهید:

• با هم آهنگ می‌سازید، شعر می‌نویسید یا موسیقی می‌نوازید.
• آواز می‌خوانید.
• به کمک گیتار، درام یا پیانو ساز می‌زنید.
• بداهه نوازی می‌کنید. شما و درمانگرتان با هم کار می‌کنید تا موسیقی و صداهایی بسازید که منعکس‌کننده احساس شما باشد. این کار ممکن است شامل آواز خواندن و یا نواختن ساز باشد.
• دست و‌ پاها را با ریتم تکان می‌دهید و‌ می‌رقصید.
• درباره اشعار صحبت می‌کنید.

در ادامه از اهداف و فواید موسیقی درمانی‌ کمی بیشتر صحبت کرده‌ایم:

۱. موسیقی درمانی برای ریلکسیشن

موسیقی‌درمانی یکی از روش‌های طبیعی و مؤثر برای کنترل استرس و ایجاد آرامش ذهنی است. گوش دادن به موسیقی‌های آرامش‌بخش می‌تواند ضربان قلب و فشار خون را کاهش داده، سطح کورتیزول (هورمون استرس) را متعادل کند و به بهبود کیفیت خواب کمک کند. در مقابل، موسیقی‌های شاد و پرانرژی می‌توانند خلق‌وخو را تقویت کرده، احساس خوش‌بینی را افزایش دهند و تمرکز ذهنی را بهبود بخشند. تحقیقات نشان داده‌اند که ترکیب موسیقی‌درمانی با مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفس عمیق می‌تواند اثرات آرامش‌بخش آن را دوچندان کند. اگر به دنبال راهی مؤثر برای ریلکسیشن و کاهش استرس روزانه هستید، موسیقی‌درمانی گزینه‌ای ایده‌آل برای ایجاد تعادل ذهن و بدن است.

۲. اثرات جسمی موسیقی درمانی

موسیقی درمانی می‌تواند در کنترل ضربان قلب، کاهش فشار خون، کاهش سطح کورتیزول (هورمون استرس) و افزایش سطح سروتونین و اندورفین در خون کمک کند. همچنین روحیه را بالا می‌برد و تولید هورمون دوپامین را در مغز افزایش می‌دهد. افزایش تولید دوپامین به تسکین احساس اضطراب و افسردگی کمک می‌کند.

۳. اثرات روانی موسیقی درمانی

موسیقی درمانی برای درمان تروما، ایجاد انعطاف‌پذیری، کاهش سطح اضطراب و بهبود عملکرد افراد افسرده بسیار موثر است.

می‌خوای از موسیقی برای آرامشت استفاده کنی؟

همین حالا با متخصص مشورت کن.

دکتر متخصص روانشناسی

۴. تاثیر موسیقی درمانی بر سرطان

موسیقی درمانی نمی‌تواند به طور مستقیم بیماری‌های سرطان را درمان یا از آن‌ها پیشگیری کند. اما برخی تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد که موسیقی درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به سرطان کمک کند تا اضطراب خود را کاهش دهند. همچنین ممکن است به بهبود کیفیت زندگی و کاهش علائم و عوارض جانبی در این افراد کمک کند.

۵. تاثیر موسیقی درمانی بر بی خوابی

گوش دادن به موسیقی قبل از چرت‌زدن و خوابیدن، پارامترهای مرتبط با خواب را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد. در صورتی که پیش از خواب به موسیقی گوش دهید، با آرامشی که به شما منتقل می‌شود می‌توانید خوابی بهتر و آرام‌تر تجربه کنید. البته باید ابتدا علت بی خوابی مشخص شود.

۶. تاثیر موسیقی درمانی بر مدیریت درد

موسیقی درمانی نتایج موثری در مدیریت درد مزمن و کاهش شدت درد داشته است.

۷. موسیقی درمانی برای افسردگی

مطالعات نشان داده‌اند که موسیقی‌درمانی نقش مؤثری در کنترل و بهبود علائم افسردگی دارد. تحقیقات حاکی از آن است که افرادی که موسیقی‌درمانی را در کنار درمان‌های استاندارد افسردگی، مانند گفتاردرمانی، دریافت می‌کنند، روند بهبودی سریع‌تر و مؤثرتری را تجربه می‌کنند. ترکیب موسیقی‌درمانی با روش‌های رایج درمانی، می‌تواند به تنظیم احساسات، کاهش استرس و افزایش سطح هورمون‌های شادی‌آور مانند سروتونین و دوپامین کمک کند. این رویکرد، نه‌تنها شدت علائم افسردگی را کاهش می‌دهد، بلکه کیفیت زندگی افراد را نیز بهبود می‌بخشد.

۸. درمان نابینایان با موسیقی درمانی

موسیقی درمانی به نابینایان کمک می‌کند تا اضطراب و استرس خود را کاهش دهند. از طریق موسیقی، افراد نابینا می‌توانند احساسات خود را به صورت غیرکلامی کشف کرده و با آن‌ها ارتباط برقرار کنند.

۹. موسیقی درمانی برای درمان ناشنوایان

موسیقی درمانی هنوز برای بسیاری از افراد غیر عملی به نظر می‌رسد. به همین خاطر نمی‌توان نظر قطعی درباره تاثیر موسیقی درمانی بر احساسات افراد ناشنوا داد.

۱۰. درمان اختلالات ارتباطی

شواهد کنونی نشان می‌دهد که موسیقی درمانی اجزای زبان، از جمله واج شناسی، نحو، مورفولوژی و سایر جنبه‌های رشد گفتار، مانند درک جملات را در کودکان مبتلا به SLI بهبود می‌بخشد.

۱۱. موسیقی درمانی استرس در کودکان

فعالیت‌های موسیقی درمانی باعث شده که کودکان احساس بهتری نسبت به خودشان داشته باشند. موسیقی درمانی می‌تواند به کودکان در مدیریت درد و موقعیت‌های استرس‌زا کمک کند.

متن انگلیسی:
Songs by Queen, Pink Floyd and Bob Marley are among the most effective for music therapy patients, a UK study has found
ترجمه متن:
یک مطالعه در بریتانیا نشان داد که آهنگ‌های خوانندگانی چون کوئین، پینک فلوید و باب مارلی از موثرترین آهنگ‌ها برای بیماران در طول موسیقی درمانی هستند.

prsformusic

روش‌ های موسیقی درمانی

دو نوع روش موسیقی درمانی وجود دارد؛ یکی فعال و دیگری غیر فعال. در ادامه هر یک را به صورت مجزا توضیح داده‌ایم:

۱. موسیقی درمانی فعال

در موسیقی درمانی فعال، خود فرد درگیر ایجاد یا نواختن موسیقی است. این روش موسیقی درمانی زیر نظر و‌ با راهنمایی‌های یک موسیقی درمانگر انجام می‌شود.

۲. موسیقی درمانی غیر فعال

گوش دادن به موسیقی، جایی که یک فرد در حال گوش دادن به موسیقی زنده یا ضبط شده است، منفعل در نظر گرفته می‌شود زیرا در این صورت فرد درگیر موسیقی یا یک مشارکت فعال نیست.

تکنیک های موسیقی درمانی

انواع مختلفی تکنیک موسیقی درمانی وجود دارد که عبارتند از:

• شنیدن موسیقی به طور غیر فعال

شنیدن موسیقی آرام‌بخش، نواختن موسیقی و ترانه سراییدن به صورت گروهی یا انفرادی، آواز خواندن و انجام حرکات موزون برخی از اجزا این تکنیک هستند.

• موسیقی و محرک

این تکنیک برای تقویت حواسی از جمله بینایی، شنوایی و لامسه انجام می‌شود. در طول این تکنیک تمام فعالیت‌های موسیقیایی که منجر به تحریکات شنوایی و لامسه می‌شوند فراهم می‌گردد. همچنین به کمک تخیلات بیمار، به بهبود شرایط او در طول این تکنیک کمک می‌کنند. این روش تاثیرات زیادی در کاهش اضطراب و افسردگی به خصوص در معلولین دارد.

• موسیقی و بازخورد زیستی

در این تکنیک درمانی، از موسیقی برای تقویت پاسخ‌های فیزیولوژیکی استفاده می‌شود. موسیقی می‌تواند ناراحتی‌های فیزیولوژیکی را کاهش و پاسخ‌های مطلوب را افزایش دهد.

• موسیقی درمانی تکاملی (DMT)

موسیقی درمانی تکاملی DMT یا رقص درمانی به فرد کمک می‌کند تا با انجام برخی حرکات به سطح مناسبی از ترکیب درست رفتار عاطفی، شناختی، تنظیم حرکات فیزیکی با رفتار خود و همچنین نوعی رفتار اجتماعی مناسب دست پیدا کند.

• موسیقی و رشد

هدف اصلی این تکنیک افزایش یادگیری و توانبخشی بیماران است. در این تکنیک از موسیقی به عنوان محرک تقویت‌کننده استفاده می‌شود که در نتیجه آن رشد و آگاهی فرد بهبود می‌یابد.

• موسیقی و مشاوره

در روش موسیقی و مشاوره، از موسیقی برای صحبت و یادآوری خاطرات و به منظور افزایش مکالمه و ارتباط با دیگران استفاده می‌شود.

متن انگلیسی:
 Five emotions, that is, Happiness, Sadness, Tenderness, Anger, and Anxiousness, found in our study were well acknowledged as the basic ones in music field
ترجمه متن:
پنج احساس، یعنی شادی، غم، حساسیت، خشم و اضطراب، به‌خوبی به‌عنوان احساسات اساسی در زمینه موسیقی درمانی شناخته شده‌اند.

dovepress

انواع موسیقی درمانی

موسیقی درمانی انواع مختلفی دارد که بر اساس شرایط هر فرد برای او در نظر گرفته می‌شود. انواع موسیقی درمانی عبارتند از:

۱. موسیقی درمانی تحلیلی

در طول موسیقی درمانی تحلیلی کودک تشویق می‌شود تا مکالمه‌ای ساده و روزمره را همراه با آواز یا نواختن ساز بیان کند. این کار باعث می‌شود افکار ناخودآگاه ذهن بروز یابند.

برای تجربه موسیقی درمانی نیاز به مشورت داری؟ کلیک کن و مشاوره بگیر.

دکتر روان درمانی

۲. موسیقی درمانی بِنِنزون (Benenzon)

موسیقی درمانی بِنِنزون (Benenzon) ترکیبی از مفاهیم روانکاوی با فرآیند آهنگ‌‌سازی است. این روش صدای بیرونی را مطابق با صدای درونی فرد هماهنگ کرده و تطابق می‌بخشد.

۳. روان درمانی صوتی

در روان درمانی صوتی کودک تمرینات صوتی مختلف، صداهای طبیعی و تکنیک‌های دم و بازدمی را برای ایجاد حس بهتر استفاده می‌کند.

۴. روش بانی (Bonny) در تصویرسازی و موسیقی هدایت شده (GIM)

روش بانی (Bonny) به نام دکتر هلن لی بانی دکترای موسیقی و تصاویر کلاسیک (GIM) نامگذاری شده است. در روش موسیقی درمانی بانی از موسیقی کلاسیک استفاده می‌شود تا کودک بتواند تخیلات خود را تقویت کند. در طول این روش پس از گوش دادن به موسیقی خاطرات، تخیلات و هواس پنج گانه در کنار احساسات مرور و توضیح داده می‌شوند.

۵. موسیقی درمانی شناختی رفتاری (CBMT)

این روش درمان شناختی-رفتاری (CBT) را با موسیقی ترکیب می‌کند تا رفتارهای فرد اصلاح شوند. در این روش آواز خواندن، گوش دادن و حتی رقصیدن در کنار هم انجام می‌شوند.

۶. موسیقی درمانی اجتماعی

در موسیقی درمانی اجتماعی در حین اجرای فعالیت‌های موسیقی، فرد تشویق می‌شود تا نسبت به موسیقی واکنش نشان دهد و روش‌های موسیقایی، کلامی و غیرکلامی گوش دادن به دیگران را برای برقراری ارتباط اجتماعی بررسی کرده و بیابد.

۷. موسیقی درمانی به روش نوردوف-رابینز (Nordoff-Robbins)

رویکرد نوردوف رابینز راهی برای درک قدرت و امکانات ساخت موسیقی، سپس به کارگیری این درک برای برآوردن نیازهای خاص هر فرد و جامعه است. براساس این رویکرد از طریق ساخت موسیقی فعال، می‌توانیم عزت نفس و اعتماد به نفس را پرورش دهیم.

مقایسه موسیقی درمانی و صدا درمانی

در جدول زیر مقایسه موسیقی درمانی و صدا درمانی را مشاهده می‌کنید.

صدا درمانی	موسیقی درمانی
از ابزارهایی برای دستیابی به فرکانس‌های صوتی خاص استفاده می‌کند.	بر درمان علائمی مانند استرس و درد تمرکز دارد.
وجود آموزش‌ها و گواهینامه‌هایی نه چندان استاندارد	وجود آموزش‌ها و گواهینامه‌هایی استاندارد

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

موسیقی درمانی را شناختید و با تکنیک‌ها، روش‌ها و فواید این روش درمانی که به آرامش درونی شما کمک می‌کند آشنا شدید. شاید برایتان روش سودمند، مفید و جذابی به نظر برسد و تصمیم به تجربه آن داشته باشید. اما همیشه دغدغه پیدا کردن دکتر روانشناس و مرکزی که تجربه و تبحر کافی در این زمینه دارد، وجود خواهد داشت. به همین خاطر شاید بد نباشد سری به وبسایت دکترتو بزنید. دکترتو به شما مراکز و متخصصانی را معرفی می‌کند که با توجه به نیاز شما فیلتربندی شده و می‌توانید با اعمال فیلترهای مورد نظرتان بهترین آن‌ها را بیابید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!