بیماری ام اس (MS) چیست؟ علائم و راه های درمان آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

مالتیپل اسکلروزیس یا بیماری ام اس (MS) یک بیماری ناتوان‌کننده‌ی مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است. این بیماری خود ایمنی در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به رشته‌های عصبی ایجاد می‌شود و غلاف حفاظتی آن را از بین می‌برد. در نتیجه پیام‌های عصبی به درستی منتقل نمی‌شوند و در عملکردهای بدن اختلال ایجاد می‌شود. برای تشخیص و درمان بیماری MS باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین متخصصان مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید.

بیماری ام اس چیست؟

ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس یکی از شناخته‌شده‌ترین بیماری‌های خودایمنی و از انواع بیماری های مغز و اعصاب است که در اثر حمله سیستم ایمنی به اعصاب بدن ایجاد می‌شود. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به غلاف حفاظتی فیبر‌های عصبی (میلین) حمله می‌کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه‌ی قسمت‌های بدن می‌شود. در نهایت، این بیماری می‌تواند باعث آسیب دائمی یا از‌بین‌رفتن اعصاب شود.

اکثر افراد مبتلا به MS دارای دوره‌ها‌ی عود بیماری هستند. افراد مبتلا دوره‌هایی همراه با علائم جدید یا عود بیماری را تجربه می‌کنند که چند روز تا چند هفته ادامه دارد. این عود ناشی از دوره‌ی بهبود و خاموشی بیماری است که می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. افزایش دمای بدن نیز می‌تواند به طور موقت علائم و نشانه‌های MS را بدتر کند، اما به معنای عود بیماری نیست.

حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از افراد مبتلا به MS با عود مکرر و پیشرفت مداوم علائم، دچار مولتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس پیشرونده‌ی ثانویه هستند. بدتر شدن علائم در این افراد معمولا شامل مشکلات حرکتی و راه‌رفتن می‌شود. میزان پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به MS پیشرونده‌ی ثانویه متفاوت است و بعضی افراد مبتلا به MS شروعی تدریجی و پیشرفت مداوم نشانه‌ها و علائم بدون عود را تجربه می‌کنند که به عنوان ms پیشرونده‌ی اولیه شناخته می‌شود.

در حال حاضر هیچ درمانی برای مالتیپل اسکلروز وجود ندارد با‌این‌حال، برخی درمان‌ها می‌توانند در سرعت بهبودی بعد از حملات، تغییر مسیر بیماری و مدیریت علائم آن کمک کنند.

ام اس خفیف چیست؟

در مواردی ممکن است که فرد به بیماری ام اس خوش‌خیم مبتلا باشد. در این حالت فرد حملات خفیف را تجربه می‌کند. مالتیپل اسکلروز خفیف علائم جدی ایجاد نمی‌کند و چندان خطرناک نیست. از طرفی اگر به ام اس خفیف دچار شوید، بعد از سال‌های طولانی، تغییر چندانی در عملکرد و توانایی بدنی خود مشاهده نخواهید کرد.

شایعترین علائم بیماری ام اس (ms) چیست؟

علائم اولیه ام اس معمولا از سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی ظاهر می‌شوند و ممکن است از فردی به فرد دیگر و در دوره‌های گوناگون بیماری متنوع باشند که بستگی به موقعیت فیبرهای عصبی آسیب‌دیده دارد. این علائم اغلب روی حرکت تاثیر می‌گذارند مانند:

• بی‌حسی یا ضعف در یک یا چند عضو که معمولا در یک طرف بدن به طور همزمان رخ می‌دهد
• احساس شوک الکتریکی که با حرکات خاص گردن رخ می‌دهد، به‌ویژه خم‌شدن گردن به جلو (نشانه‌ی لرمیت یا حساسیت الکتریکی)
• لرزش، فقدان هماهنگی یا راه‌رفتن نامناسب
• لکنت زبان
• خستگی
• سرگیجه
• مورمور شدن یا درد در قسمت‌های مختلف بدن
• مشکلات جنسی
• عدم تحمل سرما
• مشکل در عملکرد روده و مثانه
• از‌دست‌دادن کامل یا قسمتی از بینایی، معمولا در یک چشم در یک زمان، اغلب همراه با درد در هنگام حرکت چشم
• دوبینی طولانی مدت
• تاری دید

علائم ام اس در زنان چیست؟

بی‌حسی و ضعف در اندام‌ها، لرزش، مشکل در هماهنگی اندام‌ها یا راه رفتن، لکنت زبان، مورمورشدن، مشکل در عملکرد مثانه یا روده، افسردگی و اضطراب، گرفتگی ماهیچه‌ها یا گرفتگی رگ دست، خستگی و مشکلات بینایی مانند دوبینی و تاری دید از علائم بیماری ام اس در زنان است.

متن انگلیسی:
The symptoms of multiple sclerosis are variable and unpredictable. No two people have exactly the same symptoms, and symptoms can change or fluctuate over time.
ترجمه متن:
علائم مولتیپل اسکلروزیس متغیر و غیر قابل پیش بینی هستند. هیچ دو نفری علائم دقیقا یکسانی ندارند و علائم می‌توانند با گذشت زمان تغییر یا نوسان کنند.

به نقل از سایت nationalmssociety

علائم ام اس خاموش کدامند؟

ام اس به عنوان «بیماری خاموش» یا «بیماری نامرئی» هم نامگذاری شده است به این دلیل که بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری تفاوتی با فرد سالم از نظر بیماری عصبی ندارند (زیرا برخی از علائم مانند تاری دید، مشکلات حسی و درد مزمن قابل مشاهده نیستند). ممکن است که علائم ام اس خاموش با سردرد و گزگز کردن اندام‌ها خود را نشان دهد. در مواردی نیز ممکن است که حافظه و حرف زدن با مشکل مواجه شوند. با دیدن هر یک از این علائم باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.

چند درصد بیماران ام اس فلج میشوند؟

براساس آماری که از مبتلایان به بیماری ام اس به دست آمده است، در برخی موارد ، MS منجر به فلج جزئی یا کامل می‌شود (حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از افراد مبتلا در نهایت ممکن است با پیشرفت بیماری فلج شوند). ۸۰٪ بیماران مبتلا به ام اس اصلا به علائم جدی و فلج کننده‌ی آن دچار نمی‌شوند.

آیا شما هم علائم بیماری MS را دارید؟

برای تشخیص دقیق همین الان نوبت بگیرید.

دکتر مغز و اعصاب آنلایندکتر مغز و اعصاب

علت بوجود آمدن بیماری ام اس چیست؟

علت بیماری ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس ناشناخته است و تصور بر این است که یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند؛ به این شکل که نقص عملکرد در سیستم ایمنی باعث تخریب ماده‌ی چربی پوشش و محافظ الیاف عصبی در مغز و نخاع (میلین) می‌شود.

برای درک بهتر این بیماری می‌توانید میلین را چیزی شبیه به پوشش عایق روی سیم‌های برق تصور کنید. هنگامی که میلین آسیب ببیند و فیبر عصبی در معرض آسیب قرار گیرد، ممکن است پیام‌هایی که در امتداد این عصب حرکت می‌کنند مسدود شوند یا به کندی انتقال یابند و احتمال دارد خود عصب نیز آسیب ببیند.

این موضوع که چرا بیماری MS در بعضی افراد پیشرفت می‌کند و در بعضی دیگر نه، هنوز مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی مسئول این پدیده است.

علائم	علت	روش تشخیص
بی‌حسی یا ضعف	سن	ارزیابی فعالیت الکتریکی مغز
احساس شوک الکتریکی که با حرکات خاص گردن رخ می‌دهد، به‌ویژه خم‌شدن گردن به جلو	جنسیت	تجزیه و آنالیز CSF
لرزش، ناهماهنگی یا راه‌رفتن نامناسب	ویروس اپشتین بار	بررسی تعادل بدن
لکنت زبان	نژاد	آزمایش خون
مورمور شدن یا درد در قسمت‌های مختلف بدن	کمبود ویتامین دی	تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

عوامل خطر بیماری مالتیپل اسکلروزیس چیست؟

معمولا مهمترین عامل ابتلا به بیماری ام اس، ژنتیک است. اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر مبتلا به MS باشند، فرد در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار می‌گیرد. عوامل زیر نیز خطر ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس را افزایش می‌دهند:

• سن: MS ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما معمولا در افراد بین ۱۶ تا ۵۵ ساله رخ می‌دهد.
• جنسیت: احتمال ابتلا به MS در زنان ۲ تا ۳ برابر مردان است.
• برخی از عفونت‌ها: انواع ویروس‌ها با بیماری MS مرتبط هستند مانند ویروس اپشتین بار که عامل مونونوکلئوز عفونی است.
• نژاد: افراد سفید پوست، به خصوص نسل شمال اروپا، بیشترین خطر ابتلا به MS را دارند و افراد آسیایی، آفریقایی یا بومی‌های آمریکا دارای کمترین احتمال خطر هستند.
• آب و هوا: بیماری MS در کشورهای دارای آب و هوای معتدل، از جمله کانادا، شمال آمریکا، نیوزیلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا بسیار شایع است.
• برخی بیماری‌های خود ایمنی: بیماری‌های تیروئیدی، دیابت نوع ۱ یا بیماری التهابی روده، احتمال ابتلا به MS را افزایش می‌دهند.
• سیگار کشیدن: امکان عود بیماری MS در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری است.

در این ویدئو دکتر فرزاد ضیاء متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب و رئیس انجمن مغز و اعصاب استان فارس در مورد بیماری MS با شما صحبت می‌کند.

راه های انتقال بیماری ام اس

انتقال اسکلروز چندگانه (MS) یک موضوع پیچیده است که همچنان برای بسیار از پزشکان مبهم باقی مانده است. اما مهمترین نکته‌ای که باید بدانید این است که بیماری ام اس مسری نیست به این معنی که از طریق تماس پوستی یا به اشتراک‌گذاری غذا و نوشیدنی منتقل نمی‌شود. معمولا در این بیماری وراثت به صورت غیر مستقیم نقش دارد. همچنین افرادی که ویتامین دی کمتری دریافت می‌کنند هم مستعد ابتلا به ام اس هستند.

اسکلروز چندگانه تحت تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی قرار می‌گیرد و مسری نیست.

چگونه مالتیپل اسکلروزیس یا MS تشخیص داده می شود؟

تشخیص MS به دلیل شباهت زیاد نشانه‌های آن به سایر بیماری‌های عصبی می‌تواند دشوار باشد.اگر پزشک شما به این بیماری شک کند، شما را به متخصص نورولوژی ارجاع می‌دهد. تشخیص بیماری MS تنها با یک آزمایش امکان‌پذیر نیست، بنابراین، پزشک آزمایش‌های زیر را انجام می‌دهد:

• آزمایش خون: برای تشخیص بیماری‌هایی که علائم مشابهی دارند مانند بیماری لایم و ایدز
• بررسی تعادل بدن: هماهنگی قسمت‌های مختلف بدن با هم، قدرت بینایی و سایر عملکردهای دیگر
• تجزیه و آنالیز CSF: مایعی که مغز و نخاع را در بر می‌گیرد مایع مغزی نخاعی (CSF) نام دارد و بررسی آن به تشخیص ام اس کمک می‌کند
• ارزیابی فعالیت الکتریکی مغز: آزمون پتانسیل‌های برانگیزشی فعالیت الکتریکی مغز را اندازه‌گیری می‌کند.

تست ام اس در خانه چیست؟

توجه داشته‌باشید که نمی‌توانید تست ام اس را با یک کیت ساده در منزل انجام دهید و برای بررسی این بیماری باید آزمایش‌های مختلفی انجام شود. اما می‌توان این آزمایش‌ها را در منزل هم انجام داد. تنها چاره‌ی آن برقراری تماس با آزمایشگاه و درخواست انجام تست ام اس در خانه است. پرسنل آزمایشگاه از شما در منزل آزمایش‌ها را می‌گیرند و نتیجه را بعد از مشخص شدن اعلام می‌کنند.

تشخیص های افتراقی مالتیپل اسکلروز یا ام اس چیست؟

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، پونکسیون کمری (جمع‌آوری مایع مغزی نخاعی) و تست‌های پتانسیل برانگیخته از مهمترین روش‌های تشخیص بیماری مولتیپل اسکلروزیس هستند. این بیماری با مشاهده بالینی مشخص نمی‌شود و نیاز به بررسی دقیق دارد.

درمان MS چیست؟

در حال حاضر هیچ درمانی برای MS وجود ندارد اما تعدادی از اقدامات درمانی هستند که می‌توانند عملکرد بدن را بهتر کنند. همچنین پزشک می‌تواند با تجویز برخی داروها روند بیماری و شدت حملات را کم کند یا در کنترل استرس ناشی از بیماری به فرد کمک‌کند. داروهایی که ممکن است به کند‌شدن روند بیماری یا تا حدی یه درمان ام اس (کاهش شدت علائم) کمک‌کنند، عبارت‌اند از:

• اینترفرون بتا (آونکس، بتاسرون، ربیف)
• کوپلیمر ۱ (کوپاکسون)
• دالفام پریدین (آمپیرا)
• دی متیل فومارات (تکفیدرا)
• میتوکسانترون (نووانترون)
• ناتالیزوماب (تیزابری)
• اکلیزومب
• تری فلومونید.

روش درمانی	توضیح
داروهای استروئیدی	برای کوتاه‌تر شدن و کاهش شدت حملات بیماری مالتیپل اسکلروزیس می‌توان از داروهای استروئیدی استفاده کرد.
بوتاکس	برای کاهش اسپاسم عضلانی و درمان برخی دیگر از علائم می‌توان شل‌کننده‌های عضلانی، آرام‌بخش‌ها یا سم بوتولینوم (بوتاکس) را امتحان کرد.
فیزیوتراپی	فیزیوتراپی با آموزش یک سری تمرینات به حفظ قدرت و تعادل و کنترل خستگی و درد کمک می‌کند و یک کادر درمان می‌تواند راه‌های جدیدی برای انجام کارها به فرد مبتلا آموزش دهد تا کارها راحت‌تر و مراقبت فردی نیز آسان‌تر شود. اگر مشکل در راه‌رفتن دارید، استفاده از عصا، واکر یا آتل می‌تواند کمک‌کننده باشد.
اقدامات حمایتی	همراه با درمان، می‌توان اقدامات دیگری برای کاهش علائم MS انجام داد. به طور مثال ورزش منظم و پرهیز از گرمای بیش‌از‌حد برای افزایش انرژی، برخی از این موارد هستند. از پزشک خود درباره تاثیر یوگا بر کاهش خستگی یا استرس سوال کنید، همچنین مراقب سلامت روانی خود باشید. از خانواده، دوستان و مشاور خود برای کنترل استرس یا اضطراب کمک بخواهید.

دنبال راهی برای کاهش علائم بیماری ام اس هستی؟ همین الان از پزشک مشاوره بگیر.

دکتر ام اس (MS)

عوارض ام اس چیست؟

بیماری ام اس ممکن است باعث بروز برخی عوارض مانند سفتی یا گرفتگی ماهیچه، مشکل در صحبت کردن، افسردگی اساسی و تغییر خلق و خو، فراموشی یا صرع و تشنج شود. برای جلوگیری از این عوارض بهتر است حتما از زمان تشخیص بیماری ms با متخصص مغز و اعصاب در تماس باشید.

آیا ام اس باعث فلج شدن میشود؟

ام اس بیماری است که می‌تواند روی توانایی حرکت هم تاثیر بگذارد. یکی از مشکلاتی که ممکن است برای فرد ایجاد شود، فلج شدن است. کسانی که ام اس می‌گیرند، در صورت ابتلا به نوع پیش‌رونده ام اس و عدم کنترل آن، ممکن است در نهایت فلج شوند.

طول عمر بیماران ام اس چقدر است؟

کسانی که به بیماری ام اس مبتلا می‌شوند، معمولا ۵ تا ۱۰ سال کمتر از دیگران زندگی می‌کنند. مخصوصا اگر این بیماری باعث ایجاد عوارض جدی و خطرناک شود.

آیا می توان از ام اس پیشگیری کرد؟

از آنجا که علت بیماری مولتیپل اسکلروزیس مشخص نیست و یک بیماری خودایمنی است، برای پیشگیری از آن روش خاصی وجود ندارد. اما می‌توان روش‌هایی که در آلزایمر استفاده می‌شود را به کار برد. مثلا می‌توانید از پازل و جدول استفاده کنید. همچنین بهتر است که ورزش‌های ذهنی که برای ورزیدن و تقویت ذهن و مغز مفید هستند را انجام دهید.

در این ویدئو دکتر فاطمه طاهریان متخصص مغز و اعصاب در مورد بیماری MS با شما صحبت می‌کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

بیماری ام اس یکی از بیماری‌های خودایمنی است که علت بروز آن مشخص نیست. اما می‌تواند به شدت پیشرفت کند. ام اس بیماری عصبی است که در آن سلول‌های ایمنی بدن به غلاف میلین سلول‌های عصبی حمله می‌کنند و باعث کند شدن ارسال پیام‌های عصبی می‌شوند. این بیماری علائمی مانند ناهماهنگی در حرکات بدن یا مشکلات بینایی ایجاد می‌کند و اگر جدی گرفته نشود، در برخی افراد ممکن است باعث ناتوانی حرکتی دائمی شود.

برای پیشگیری از پیشرفت بیماری مولتیپل اسکلروزیس به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید. برای دریافت نوبت از دکتر مغز و اعصاب می‌توانید از دکترتو کمک بگیرید. همچنین مشاوره با دکتر مغز و اعصاب آنلاین می‌تواند به شما کمک کند.

دکترتو مراقب سلامت شماست!