فهرست مطالب
پولیپ روده یکی از شایع‌ترین مشکلات گوارشی است که اغلب بدون علامت خاصی ظاهر میشود. این عارضه به شکل رشد غیرعادی سلول‌ها در سطح داخلی روده به وجود می‌آید و می‌تواند از یک برجستگی کوچک و بی‌خطر تا ضایعه‌ای پیش‌سرطانی متغیر باشد. بیشتر افراد تا زمان انجام غربالگری یا بروز علائم خاصی مانند خون در مدفوع از وجود پولیپ بی‌اطلاع هستند. شناخت دقیق این وضعیت، به‌ویژه با افزایش سن و در افرادی با سابقه خانوادگی بیماری‌های گوارشی، می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از عوارض جدی‌تر ایفا کند. در این مقاله از دکترتو به بررسی پولیپ روده می‌پردازیم. اگر دچار مشکلات گوارشی هستید یا علائم غیرعادی در مدفوع خود دیدید، از طریق دکترتو با متخصص گوارش در ارتباط باشید.
پولیپ روده چیست؟
پولیپ روده توده‌های کوچک و غیرطبیعی هستند که در دیواره داخلی روده بزرگ یا مقعد تشکیل می‌شوند. اینکه آیا پولیپ روده همان سرطان است باید گفت که این پولیپ‌ها معمولاً خوش‌خیم هستند، اما در برخی موارد می‌توانند به سرطانی شدن پیشرفت کنند. بیشتر پولیپ‌ها علائم خاصی ندارند و به طور تصادفی در آزمایش‌های گوارشی کشف می‌شوند. شناسایی و برداشتن به‌موقع پولیپ‌ها می‌تواند از بروز سرطان روده بزرگ جلوگیری کند.
متن انگلیسی:
mayoclinic
A colon polyp is a small clump of cells that forms on the lining of the colon. Most colon polyps are harmless. But over time, some colon polyps can develop into colorectal cancer. Colorectal cancer can be deadly when found in its later stages.
ترجمه متن:
پولیپ روده یک توده کوچک از سلول‌ها است که بر روی لایه داخلی روده بزرگ شکل می‌گیرد. بیشتر پولیپ های روده بزرگ بی‌ضرر هستند، اما به مرور زمان، برخی از آنها می‌توانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند. سرطان روده بزرگ در مراحل پیشرفته‌اش می‌تواند کشنده باشد.
عکس پولیپ روده
پولیپ های روده، رشد‌های غیرطبیعی و برجسته‌ای هستند که در دیواره روده ایجاد می‌شوند. این رشدها معمولاً کوچک و به شکل دایره‌ای یا بیضی هستند و می‌توانند در روده بزرگ یا کوچک ظاهر شوند. برخی از پولیپ‌ها صاف و برخی دیگر پایه‌دار هستند، به این معنی که از دیواره روده با پایه‌ای باریک یا عریض به بیرون برآمده‌اند.
علت پولیپ روده
عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد پولیپ روده نقش داشته باشند. یکی از مهمترین این عوامل، سابقه خانوادگی ابتلا به پولیپ یا سرطان روده است. افرادی که والدین یا بستگان درجه یک آنها به این بیماری مبتلا بوده‌اند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. رژیم غذایی ناسالم، به‌ویژه مصرف زیاد گوشت قرمز، غذاهای فرآوری‌شده، کمبود فیبر و ویتأمین D نیز از دیگر عوامل مستعدکننده هستند. همچنین کم‌تحرکی، اضافه وزن، سیگار کشیدن و مصرف الکل نیز در بروز پولیپ مؤثرند. برخی بیماری‌های مزمن مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو نیز با افزایش التهاب مزمن در دیواره روده، احتمال بروز ضایعاتی مانند پولیپ را افزایش می‌دهند.
افزایش سن یکی دیگر از عوامل پرخطر است. احتمال تشکیل پولیپ‌ها در افراد بالای ۵۰ سال بیشتر میشود، به همین دلیل انجام کولونوسکوپی در این سنین به‌طور منظم توصیه میشود. در برخی موارد نادر، اختلالات ژنتیکی مانند سندرم لینچ یا پولیپوز خانوادگی (FAP) باعث بروز پولیپ‌های متعدد و بدخیم در سنین پایین می‌شوند.
علائم پولیپ روده
پولیپ روده در بسیاری از موارد بدون علامت است. اما برخی نشانه‌ها می‌توانند هشدار دهنده باشند، از جمله وجود خون در مدفوع یا خونریزی مقعدی که معمولاً به رنگ قرمز روشن یا تیره دیده میشود. تغییرات طولانی‌مدت در عادات دفع، مانند یبوست یا اسهال مداوم، می‌تواند نشانه‌ای از وجود رشد غیرطبیعی در روده باشد. این علائم اگر بیش از چند روز ادامه داشته باشند، نیاز به بررسی دقیق دارند.
احساس نفخ یا درد مبهم در ناحیه شکم نیز گاهی دیده میشود. اگرچه این نشانه‌ها اختصاصی نیستند، اما در ترکیب با علائم دیگر می‌توانند هشداردهنده باشند. کاهش وزن ناخواسته یا خستگی مزمن هم در برخی بیماران گزارش شده است، به‌ویژه در مواردی که پولیپ به مرحله بدخیمی رسیده باشد. در موارد شدید یا پیشرفته، انسداد روده ممکن است ایجاد شود که با درد شدید، تهوع و استفراغ همراه است.
علائم پولیپ و درد شکم نگرانت کرده؟
از متخصص راهنمایی بگیر.
تشخیص پولیپ روده (از کجا بفهمیم پولیپ روده داریم؟)
تشخیص پولیپ روده معمولاً از طریق کولونوسکوپی انجام میشود. در این روش، پزشک با استفاده از یک لوله باریک و دوربین‌دار وارد روده میشود و تمام طول کولون را بررسی می‌کند. در صورت مشاهده پولیپ، پزشک می‌تواند همان‌جا نمونه‌برداری انجام دهد یا حتی پولیپ را به‌طور کامل خارج کند. این روش دقیق‌ترین و رایج‌ترین شیوه برای تشخیص و درمان هم‌زمان است.
تست‌های دیگری مانند سی‌تی کولونوگرافی، سیگموئیدوسکوپی یا آزمایش خون مخفی در مدفوع نیز ممکن است برای بررسی‌های اولیه انجام شود. در افرادی که سابقه خانوادگی دارند یا تحت درمان‌های مزمن هستند، غربالگری‌های منظم نقش حیاتی در تشخیص به‌موقع دارند. ترکیب نتایج آزمایشگاهی، تصویربرداری و بررسی علائم به پزشک کمک می‌کند تا نوع و مرحله پولیپ را با دقت تشخیص دهد.
درمان پولیپ روده
برداشتن پولیپ‌ها از طریق کولونوسکوپی روش اصلی درمان است و استفاده از داروها فقط در شرایط خاص توصیه میشود. البته ممکن است در مواردی با صلاحدید پزشک متخصص، جراحی یا دارودرمانی در کنار برداشتن پولیپ‌ها هم توصیه شود. تغییرات غذایی نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. در ادامه به طور دقیق‌تری به بررسی روش‌های درمان پولیپ روده می‌پردازیم.
۱. داروی پولیپ روده
برای درمان دارویی پولیپ‌ها، معمولاً داروی خاصی وجود ندارد که باعث ناپدید شدن کامل آنها شود. با این حال، در برخی موارد خاص، داروهایی مانند آسپرین یا داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) ممکن است در کاهش اندازه یا تعداد پولیپ‌ها مؤثر باشند. پزشک ممکن است برای کنترل التهاب یا کاهش احتمال رشد مجدد پولیپ‌ها، این داروها را در دوزهای پایین تجویز کند. البته این روش برای همه بیماران مناسب نیست و باید با بررسی دقیق وضعیت بیمار و نظر تخصصی پزشک انجام شود.
در برخی بیماری‌های ژنتیکی مانند FAP یا سندرم لینچ، استفاده از داروهای خاص برای کنترل رشد توده‌ها به عنوان درمان کمکی در کنار جراحی توصیه میشود. همچنین داروهایی برای مدیریت علائم همراه مانند یبوست، اسهال یا درد شکمی ممکن است تجویز شود، اما تأثیر مستقیمی بر خود پولیپ ندارند. مصرف خودسرانه دارو بدون تجویز پزشک توصیه نمی‌شود، چون برخی داروها می‌توانند بافت روده را تحریک کرده یا با سایر بیماری‌های زمینه‌ای تداخل داشته باشند.
۲. عمل پولیپ روده
جراحی معمول‌ترین و مؤثرترین روش درمان پولیپ های روده است، به‌ویژه اگر اندازه آنها بزرگ باشد یا احتمال سرطانی شدن وجود داشته باشد. در اکثر موارد، پزشک می‌تواند پولیپ‌ها را حین کولونوسکوپی از بین ببرد.
این روش کم‌تهاجمی است و اغلب نیاز به بستری ندارد. اما در مواردی که پولیپ بزرگ، عمیق یا مشکوک به بدخیمی باشد، جراحی‌های وسیع‌تری مانند برداشتن بخشی از روده (رزکسیون) لازم میشود. در موارد ژنتیکی شدید که پولیپ‌های متعدد در سراسر روده وجود دارد، ممکن است جراحی کامل روده بزرگ یا کولکتومی توصیه شود. پس از جراحی، معمولاً نمونه‌ها به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می‌شوند تا ماهیت دقیق آنها مشخص شود. پایش و پیگیری مداوم پس از جراحی نقش مهمی در جلوگیری از عود یا پیدایش پولیپ‌های جدید دارد.
۳. درمان خانگی پولیپ روده
درمان خانگی جایگزین درمان پزشکی نیست اما می‌تواند در کنار آن مفید باشد. اصلاح رژیم غذایی یکی از مهمترین اقدامات است؛ افزایش مصرف فیبر، میوه، سبزیجات و کاهش گوشت قرمز و غذاهای فرآوری‌شده توصیه میشود. نوشیدن آب کافی، ترک سیگار، فعالیت بدنی منظم و حفظ وزن سالم نیز می‌تواند در کاهش احتمال رشد مجدد پولیپ‌ها مؤثر باشد. برخی از بیماران از دمنوش‌هایی مانند چای سبز یا زردچوبه استفاده می‌کنند که خواص ضد التهابی دارند، اما تأثیر علمی قطعی آنها هنوز مشخص نیست و حتما باید برای استفاده از آنها با پزشک متخصص مشورت کرد.
۴. درمان پولیپ روده در طب سنتی
در طب سنتی ایرانی یا چینی، گیاهان دارویی با خاصیت ضدالتهابی یا ضدسرطان برای بهبود سلامت روده پیشنهاد می‌شوند. گیاهانی مانند زردچوبه، آلوئه‌ورا، زنجبیل و بابونه در این زمینه نام برده شده‌اند. مصرف متعادل این گیاهان در قالب دمنوش یا به عنوان ادویه ممکن است به بهبود عملکرد روده کمک کند. با این حال، نباید جایگزین درمان پزشکی شود و حتماً باید با پزشک مشورت شود تا در صورت تشخیص او، به صورت مکمل در کنار درمان اصلی استفاده شود.
دنبال درمان پولیپ روده هستی؟ همین حالا مشاوره بگیر.
انواع پولیپ روده
انواع پولیپ های روده شامل پولیپ‌های هیپرپلاستیک، آدنوماتوز و التهابی هستند. پولیپ‌های هیپرپلاستیک اغلب خوش‌خیم بوده و احتمال تبدیل آنها به ضایعات بدخیم بسیار پایین است. در مقابل، پولیپ‌های آدنوماتوز به‌عنوان ضایعات پیش‌سرطانی شناخته می‌شوند و نیازمند پیگیری و گاهی درمان جدی هستند، در حالی که پولیپ‌های التهابی عمدتا در بیماران مبتلا به بیماری‌های التهابی روده مشاهده می‌شوند و معمولا از نظر بالینی اهمیت کمتری دارند.
۱. پولیپ روده خوش خیم
این نوع پولیپ‌ها ساختار غیرسرطانی دارند و بیشتر آنها در طول زندگی افراد ایجاد می‌شوند. اگرچه در اغلب موارد بی‌خطرند، اما برخی از آنها در صورت باقی ماندن طولانی‌مدت ممکن است تغییر ماهیت داده و بدخیم شوند. پولیپ‌های خوش‌خیم اغلب در جریان کولونوسکوپی تشخیص داده می‌شوند و در همان زمان نیز برداشته می‌شوند. پیگیری‌های دوره‌ای بعد از برداشتن آنها ضروری است. عوامل تغذیه‌ای، سبک زندگی ناسالم و افزایش سن در ایجاد آنها نقش دارند. بیشتر موارد بدون علامت هستند اما گاهی ممکن است خونریزی یا تغییر در دفع ایجاد کنند. در صورت تشخیص به‌موقع، این پولیپ‌ها به راحتی درمان می‌شوند و جای نگرانی ندارند.
۲. پولیپ روده بدخیم
پولیپ‌های بدخیم سلول‌هایی سرطانی هستند که از پوشش داخلی روده منشأ می‌گیرند. این نوع پولیپ خطرناک‌ترین نوع است و نیاز به درمان سریع و جدی دارد. این پولیپ‌ها اغلب با علائمی مانند خونریزی گوارشی، کاهش وزن ناخواسته و درد مزمن شکم همراه هستند.
در صورت شناسایی، معمولاً بخشی از روده همراه با پولیپ برداشته میشود و مراحل بعدی مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی بسته به مرحله بیماری انجام می‌گیرد. پولیپ بدخیم می‌تواند از پولیپ خوش‌خیم منشأ بگیرد که به مرور دچار تغییرات سرطانی شده است. غربالگری منظم و بررسی هرگونه علامت مشکوک، کلید اصلی در شناسایی زودهنگام و نجات بیمار است.
۳. پولیپ روده کوچک
پولیپ‌های روده کوچک اندازه‌های متغیری دارند. این نوع از پولیپ‌ها اغلب بدون علامت هستند و در طول آزمایش‌های روتین یا کولونوسکوپی کشف می‌شوند. در اکثر موارد، این پولیپ‌ها خطر زیادی ندارند اما همچنان باید بررسی و در صورت نیاز برداشته شوند. برخی از آنها ممکن است به مرور بزرگ شوند، به همین دلیل پایش مداوم توصیه میشود. حتی پولیپ‌های کوچک هم در برخی موارد می‌توانند زمینه‌ساز سرطان شوند، به‌ویژه در بیماران پرخطر. برداشت زودهنگام آنها باعث کاهش چشمگیر احتمال عوارض در آینده میشود.
۴. پولیپ روده بزرگ
پولیپ‌های بزرگ به توده‌هایی با اندازه بیش از یک سانتی‌متر گفته میشود که احتمال بیشتری برای بدخیم شدن دارند. این پولیپ‌ها ممکن است علائم بیشتری ایجاد کنند. خونریزی، درد، تغییرات در مدفوع و احساس ناخوشی از علائم رایج آنها است. اندازه بزرگ‌تر معمولاً نیازمند جراحی دقیق‌تر است. پولیپ‌های بزرگ معمولاً حین کولونوسکوپی کامل برداشته نمی‌شوند و ممکن است نیاز به جراحی باز یا لاپاراسکوپی باشد. در صورت باقی ماندن در بدن، این پولیپ‌ها می‌توانند به مرور زمان تغییر ماهیت دهند. پیگیری منظم پس از برداشت پولیپ بزرگ برای پیشگیری از رشد مجدد ضروری است.
| ویژگی | پولیپ روده کوچک | پولیپ روده بزرگ |
|---|---|---|
| اندازه | اندازه پولیپ‌های روده کوچک متغیر است و ممکن است کمتر یا بیشتر از یک سانتی‌متر باشد. | اندازه متغیر است، اما پولیپ‌های بزرگ‌تر از یک سانتی‌متر ممکن است ریسک بالاتری داشته باشند |
| علائم | اغلب بدون علامت، اما در برخی موارد علائم می‌تواند شامل درد یا خونریزی باشد. | خونریزی، درد، تغییرات در مدفوع، احساس ناخوشی |
| خطر بدخیمی | نسبت به نوع پولیپ و شرایط بیمار، برخی از پولیپ‌ها می‌توانند به سرطان تبدیل شوند. | احتمال بیشتری برای بدخیم شدن دارند. |
| روش تشخیص | معمولاً در آزمایش‌های روتین یا کولونوسکوپی کشف میشود. | معمولاً در کولونوسکوپی شناسایی میشود. |
| نوع درمان | بیشتر پولیپ‌های روده کوچک نیاز به جراحی ندارند و می‌توانند با کولونوسکوپی برداشته شوند. | معمولاً نیاز به جراحی باز یا لاپاراسکوپی نیست و بیشتر با کولونوسکوپی برداشته می‌شوند. |
عوارض پولیپ روده
یکی از مهمترین عوارض پولیپ های روده، خطر تبدیل آنها به سرطان روده بزرگ است. هرچه پولیپ دیرتر تشخیص داده شود، احتمال بدخیمی افزایش می‌یابد. علاوه بر آن، برخی پولیپ‌ها می‌توانند باعث خونریزی مزمن شوند که در درازمدت منجر به کم‌خونی فقر آهن میشود.
در موارد نادر، پولیپ‌های بزرگ ممکن است باعث انسداد روده شوند که با درد شدید شکم، تهوع و قطع دفع همراه است. برخی از پولیپ‌ها می‌توانند منجر به اسهال یا یبوست مزمن شوند و تعادل عملکرد روده را مختل کنند. علاوه بر مشکلات جسمی، وجود پولیپ و نگرانی از سرطانی شدن آن ممکن است بر سلامت روانی بیمار نیز تأثیر منفی بگذارد.
پیشگیری از پولیپ روده
رعایت سبک زندگی سالم مهمترین راه پیشگیری از بروز پولیپ های روده است. رژیم غذایی غنی از فیبر، میوه و سبزی و کم‌چرب نقش مهمی در سلامت دستگاه گوارش دارد. فعالیت بدنی منظم، کنترل وزن، ترک سیگار و پرهیز از مصرف الکل از دیگر عوامل مؤثر در کاهش خطر هستند. برای افرادی که سابقه خانوادگی دارند یا در گروه‌های پرخطر هستند، انجام کولونوسکوپی منظم از سنین پایین‌تر ضروری است. مصرف برخی مکمل‌ها مانند کلسیم و ویتأمین D نیز در برخی مطالعات با کاهش خطر تشکیل پولیپ‌ها ارتباط داشته‌اند. در نهایت، آگاهی و توجه به علائم هشداردهنده در کنار چکاپ‌های دوره‌ای می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
متن انگلیسی:
niddk.nih
Eating, diet, and nutrition changes—such as eating less red meat and more fruits and vegetables—may lower your chances of developing colon polyps.
ترجمه متن:
تغییرات در رژیم غذایی و تغذیه، مانند خوردن کمتر گوشت قرمز و مصرف بیشتر میوه‌ها و سبزیجات، ممکن است شانس شما را برای مبتلا شدن به پولیپ روده کاهش دهد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
پولیپ روده اگرچه در بسیاری موارد بدون علامت است، اما می‌تواند در صورت عدم تشخیص به‌موقع، به مشکلی جدی و حتی سرطان روده تبدیل شود. شناخت علائم، توجه به سابقه خانوادگی و پیروی از سبک زندگی سالم نقش مهمی در پیشگیری دارد. اگر علائمی مانند تغییرات مزمن در دفع، خونریزی گوارشی یا درد شکمی دارید، نباید آن را نادیده بگیرید. مراجعه به متخصص گوارش و انجام کولونوسکوپی می‌تواند راه نجات‌بخشی برای شما باشد.
با وجود ترس احتمالی از کولونوسکوپی، این آزمایش یکی از مؤثرترین روش‌ها برای شناسایی و حتی درمان هم‌زمان پولیپ‌ها است. درمان پولیپ بسته به نوع، اندازه و محل آن متفاوت است، اما هرچه زودتر اقدام شود، احتمال موفقیت درمان بیشتر است. در نهایت اگر در معرض عوامل خطر قرار دارید یا وارد دهه پنجم زندگی‌تان شده‌اید، توصیه میشود مشورت با پزشک را در اولویت بگذارید. شما می‌توانید حتی بدون حضور در مطب نیز از سامانه مشاوره آنلاین دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!