فهرست مطالب
بارداری یک دوره بسیار حساس، سخت و چالش برانگیز است و با علائم و نشانه‌هایی که دارد، گاهی گذراندن این دوران برای زنان باردار دشوار می‌شود. یکی از نشانه‌های رایج در بارداری، تکرر ادرار است. این شرایط ممکن است در افراد مختلف، شدت‌های متفاوتی داشته باشند و برخی از زنان تکرر ادرار در بارداری بیشتری را تجربه کنند. اگر چنین وضعیتی باعث کلافگی شما در این دوران شده بهتر است با یک متخصص زنان یا اورولوژی در این باره مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سامانه دکترتو جهت دریافت نوبت ویزیت حضوری و یا مشاوره آنلاین اقدام کنید.
تکرر ادرار در بارداری چیست؟
تکرر ادرار در بارداری به معنی تمایل زیاد برای دفع ادرار است. این تکرر ادرار هم در طول شب و هم در طول روز دیده می‌شود و ممکن است موجب شود که زنان مدام برای دفع ادرار، نیاز به رفتن به دستشویی داشته باشند. این علامتی است که هم در دوران اول بارداری، یعنی در سه ماهه اول دیده می‌شود و هم در سه ماهه آخر، می‌تواند شرایط را برای زنان باردار پیچیده‌تر کند. با وجودی که تکرر ادرار در بارداری قطعا می‌تواند آزاردهنده باشد، اما در بیشتر موارد جای نگرانی نیست و به دلیل شرایط دوران بارداری، این حالت به وجود می‌آید. گاهی هم این تکرر ادرار بارداری به دلیل یک مشکل پزشکی است و به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد.
۱. تکرر ادرار در بارداری دوقلو
در بارداری دوقلویی بدون شک شرایط سخت‌تر است و تجربه تکرر ادرار در بارداری می‌تواند نسبت به بارداری تک قلو، شدیدتر باشد. در بارداری‌های دوقلو سطح هورمون HCG بالاتر است و به دلیل افزایش سطح این هورمون، زنان در بارداری دوقلو، ممکن است تکرر ادرار شدیدتری داشته باشند.
۲. زمان شروع تکرر ادرار در بارداری
تکرر ادرار در بارداری برای هر فرد در زمان‌های متفاوتی شروع می‌شود، ولی معمولا در هفته‌های ششم تا هشتم بارداری، اکثر زنان باردار بیشتر به ادرار کردن نیاز دارند. با این حال امکان دارد این مدت در افراد مختلف جابه‌جا شود و زنان در هفته‌های متفاوتی، تکرر ادرار را تجربه کنند. اما عمدتا همه زنان در سه ماهه اول بارداری، نیاز بیشتری به دفع ادرار دارند، چرا که تکرر ادرار در سه ماهه اول یکی از نشانه‌های اصلی بارداری است.
۳. تکرر ادرار در بارداری تا کی ادامه دارد؟
گاهی اوقات تکرر ادرار بعد از ورود به سه ماهه دوم برای مدتی کاهش می‌یابد و زنان ممکن است دفعات کمتری در طول شبانه روز نیاز به دفع ادرار داشته باشند. اما بعد از پشت سر گذاشتن سه ماهه دوم و ورود به سه ماهه آخر بارداری، معمولا اکثر زنان متوجه می‌شوند که مجددا نیاز بیشتری به دفع ادرار دارند و این شرایط با رشد کودک، تشدید می‌شود. دلیل آن هم افزایش فشاری است که کودک در حال رشد به مثانه می‌آورد. این شرایط تا پایان دوره بارداری، شدیدتر می‌شود.
متن انگلیسی:
naitreetgrandir
Frequent urination tends to disappear in the second trimester and reappear at the end of the third trimester, when the baby moves down into the pelvis and presses on the bladder.
ترجمه متن:
تکرر ادرار در سه ماهه دوم ناپدید می‌شود و در پایان سه ماهه سوم، زمانی که کودک به سمت پایین و به داخل لگن حرکت می‌کند، به دلیل افزایش فشار به مثانه مجددا ظاهر می‌شود و تا پایان بارداری ادامه دارد.
تازه سه ماهه اول بارداری هستی و تکرر ادرار داری؟
از متخصص نوبت بگیر تا بررسی بشه.
علت تکرر ادرار در بارداری
در بیشتر مواقع، تکرر ادرار در بارداری طبیعی است و به عنوان یکی از نشانه‌های رایج بارداری در نظر گرفته می‌شود. در سه ماهه اول، این افزایش نیاز به دفع ادرار به دلیل بالا رفتن سطح هورمون HCG است. علاوه بر این، به دلیل افزایش جریان خون در بدن، کلیه‌ها مایع بیشتری دفع می‌کنند و به همین دلیل هم اکثر زنان در دوران بارداری‌شان، تکرر ادرار دارند.
در سه ماهه سوم و با پیشرفت بارداری، هر چقدر که جنین بزرگ‌تر می‌شود، فشار بیشتری هم به رحم، لگن و مثانه وارد می‌کند. به همین دلیل هم افزایش میل به دفع ادرار بیشتر، در اواخر بارداری طبیعی است و حتی می‌تواند نشانه نزدیک شدن به زمان زایمان باشد. ضعف عضلات کف لگن یکی دیگر از دلایل تکرر ادرار در دوران بارداری است. عضلات کف لگن از اندام‌های لگن از جمله مثانه و رحم حمایت می‌کند.
به هر حال به ندرت ممکن است این تکرر ادرار به دلیل وجود یک مشکل پزشکی باشد که در این شرایط به بررسی‌های بیشتری نیاز است. مهم‌ترین علل تکرر ادرار در این شرایط شامل موارد زیر می‌شود:
- عفونت ادراری در بارداری
- دیابت بارداری
- مشکلات کلیه
متن انگلیسی:
medicalnewstoday
Frequent urination is a common early sign of pregnancy. Urinary frequency initially occurs due to increased levels of the hormones progesterone and human chorionic gonadotropin (hCG).
ترجمه متن:
تکرر ادرار یکی از نشانه‌های رایج اولیه بارداری است. تکرر ادرار در اوایل بارداری به دلیل افزایش سطح هورمون‌های پروژسترون و گنادوتروپین کوریونیک انسانی HCG است.
دلیل نداشتن تکرر ادرار در بارداری
با وجودی که تکرر ادرار بارداری یک علامت رایج است و اکثر زنان باردار آن را تجربه می‌کنند، اما ممکن است برخی از زنان باردار همچنین چیزی را تجربه نکنند و دفعات دفع ادرار در آنها مانند قبل باشد. در این شرایط، اگر حجم ادرار دفع شده در طول روز طبیعی است و رنگ و بوی ادرار هم تغییری نکرده باشد، مشکل خاصی نیست و می‌توان آن را یک وضعیت نرمال در نظر گرفت. با این حال نداشتن تکرر ادرار در بارداری اگر با کم شدن حجم ادرار همراه باشد و سایر علائم مانند تب و سوزش ادرار هم وجود داشته باشد، می‌توان گفت این شرایط به دلیل عفونت ادراری، مشکلات کلیه یا افزایش فشار خون بارداری ایجاد شده و به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز است.
علائم تکرر ادرار در بارداری
اگرچه علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، بسیاری از افراد باردار متوجه می‌شوند که در سه ماهه اول بارداری خود (هفته ۱ تا هفته ۱۲) نیاز به دفع ادرار بیشتری دارند. برخی از افراد همچنین ممکن است در دوران بارداری دچار نشت یا بی‌اختیاری استرسی ادرار (SUI) شوند، زیرا جنین رشد می‌کند و بر روی مثانه، مجرای ادرار و عضلات کف لگن فشار می‌آورد. معمولا زنان در شرایط زیر، متوجه نشت ادرار می‌شوند:
- عطسه کردن
- سرفه کردن
- خندیدن
- ورزش کردن
- بلند کردن اجسام
- راه رفتن
گاهی اوقات علائم تکرر ادرار نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای مانند UTI یا همان عفونت سیستم ادراری است. در این شرایط علاوه بر میل به دفع بیشتر ادرار، علائم دیگری هم وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
- خون در ادرار
- ادرار کدر یا بدبو
- درد زیر شکم
- حالت تهوع
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- از دست دادن کنترل مثانه
درمان تکرر ادرار در بارداری
اگر تکرر ادرار در دوران بارداری با نشانه‌های دیگری همچون تب و استفراغ همراه نباشد، به درمان خاصی نیاز نیست. معمولا هم نمی‌توان کار خاصی برای کاهش نیاز به دفع ادرار انجام داد. ممکن است با تقویت عضلات کف لگن بتوانید کمی تکرر ادرار را در هفته‌های آخر بارداری کاهش دهید. تقویت این ماهیچه‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید ادرار خود را تا زمان رسیدن به توالت نگه دارید و نشتی ادرار نداشته باشید. بهترین راه برای تقویت عضلات کف لگن، ورزش کردن است. در موارد شدیدتر، پزشک فیزیوتراپی کف لگن یا استفاده از پساری برای حمایت از مجرای ادراری را توصیه می‌کند. به این ترتیب جلوی نشت ادرار و بی‌اختیاری ادراری، خصوصا در ماه‌های آخر گرفته می‌شود.
اگر تکرر ادرار نشانه وجود یک بیماری باشد، در این شرایط به درمان تخصصی‌تری نیاز است. درمان بسته به علت تکرر ادرار متفاوت است. اگر علت تکرر ادرار در بارداری، عفونت دستگاه ادراری باشد، برای رفع مشکل باید عفونت برطرف شود.
| روش درمان یا مراقبت | توضیحات | نکات مهم |
|---|---|---|
| کاهش مصرف مایعات قبل از خواب | برای کاهش نیاز به ادرار شبانه، مصرف مایعات را ۲-۳ ساعت قبل از خواب محدود کنید. | از مصرف مایعات زیاد در شب خودداری کنید تا خواب بهتر شود. |
| تمرینات کگل | تمرینات کیگل به تقویت عضلات کف لگن کمک می‌کند و می‌تواند کنترل مثانه را بهبود بخشد. | انجام منظم تمرینات کیگل در طول بارداری مفید است. |
| استراحت و تغییر موقعیت بدن | در صورتی که فشار رحم بر مثانه زیاد باشد، تغییر موقعیت بدن یا استراحت می‌تواند به کاهش فشار کمک کند. | در مواقعی که فشار رحم زیاد است، تغییر موقعیت بدن می‌تواند علائم را تسکین دهد. |
| استفاده از پدهای مخصوص بارداری | استفاده از پدهای مخصوص برای جلوگیری از نشت ادرار در صورت نیاز. | این پدها می‌توانند راحتی را در هنگام تکرر ادرار فراهم کنند. |
| حفظ وزن مناسب | اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری به مثانه وارد کند، بنابراین حفظ وزن مناسب می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. | رژیم غذایی متعادل و ورزش‌های مجاز بارداری برای حفظ وزن مناسب ضروری است. |
| پرهیز از کافئین و الکل | کافئین و الکل می‌توانند مثانه را تحریک کنند و تکرر ادرار را افزایش دهند. | از مصرف کافئین (چای، قهوه) و الکل پرهیز کنید. |
| مراجعه به پزشک در صورت عفونت | اگر تکرر ادرار با درد یا سوزش همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده عفونت ادراری باشد که باید توسط پزشک درمان شود. | در صورت بروز علائم عفونت ادراری، فوراً به پزشک مراجعه کنید. |
| استفاده از ادرار در طول روز | برای جلوگیری از فشار زیاد بر مثانه، سعی کنید ادرار خود را در طول روز به طور منظم تخلیه کنید. | از نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی خودداری کنید. |
| حمایت از مثانه با پوشش مناسب | استفاده از لباس‌های راحت و گشاد که فشار زیادی به مثانه وارد نکنند. | پوشیدن لباس‌های تنگ می‌تواند فشار بیشتری به مثانه وارد کند. |
تکرر ادرار در دوران بارداری معمولاً یک حالت طبیعی است، اما در صورتی که علائم شدیدتر شوند یا با علائم دیگر مانند درد یا خونریزی همراه باشند، باید به پزشک مراجعه شود تا از بروز مشکلات احتمالی مانند عفونت ادراری یا مشکلات دیگر جلوگیری شود.
۱. درمان دارویی
تنها در مواقعی که علت تکرر ادرار در بارداری یک شرایط پزشکی باشد، به درمان دارویی نیاز است. اگر علت تکرر ادرار، عفونت دستگاه ادراری است، معمولا پزشک از درمان دارویی با آنتی‌بیوتیک‌ها برای رفع عفونت استفاده می‌کند. در مورد دیابت بارداری هم، پزشک بسته به شرایط هر فرد، از یک سری درمان‌های دارویی برای کنترل دیابت کمک می‌گیرد تا با درمان دیابت بارداری، تکرر ادرار هم برطرف شود.
به ندرت و در مواقعی که تکرر ادرار شدید است و علت آن، بیش فعالی مثانه در دوران بارداری است، پزشک با احتیاط یک سری داروها را تجویز می‌کند. داروهای مورد استفاده برای درمان بی‌اختیاری ادراری و مثانه بیش فعال در بارداری عبارت‌اند از:
- داریفناسین
- فزوترودین
- اکسی بوتینین
- سولیفناسین
- تولترودین
- تروسپیوم
۲. درمان خانگی
برای مدیریت تکرر ادرار در دوران بارداری و کاهش جریان خون در بدن، چند کار وجود دارد که زنان باردار می‌توانند انجام دهند؛ از جمله:
- کاهش مصرف مایعات قبل از خواب
- کاهش مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار یا اجتناب از مصرف آنها
- خم شدن به جلو هنگام ادرار کردن
اگر علت تکرر ادرار مشکلات کلیه‌ها، عفونت دستگاه ادراری یا دیابت بارداری باشد، درمان‌های خانگی دیگری برای کنترل تکرر ادرار توصیه می‌شود. برای مثال برخی معتقدند استفاده کردن از کمپرس گرم ممکن است بتواند با آرام کردن عضلات مثانه، دفعات ادرار کردن را کاهش دهد.
یک سری ترکیبات طبیعی مانند ماست هم می‌تواند با کاهش التهاب مثانه، تکرر ادرار بارداری را کمتر کند. به زنانی که دائما به دفع ادرار نیاز دارند معمولا توصیه می‌شود که کلیه‌های خود را گرم نگه دارند، چرا که سرما می‌تواند باعث افزایش کارکرد کلیه‌ها شود. دمنوش‌های گیاهی مانند پونه کوهی یا دمنوش دارچین و زنجبیل هم به کاهش دفعات ادرار کردن کمک می‌کنند، اما نباید بدون مشورت با پزشک از این دمنوش‌هااستفاده کرد.
دنبال درمان خانگی برای عفونت ادراری در بارداری هستی؟ مشاوره بگیر.
پیشگیری از تکرر ادرار در بارداری
از آن جایی که تکرر ادرار بارداری امری رایج و طبیعی است و به دلیل شرایط دوران بارداری ایجاد می‌شود، عمدتا نمی‌توان از آن پیشگیری کرد. تنها با انجام برخی کارها می‌توان جلوی شدت تکرر ادرار در بارداری را گرفت تا دفعات کمتری مجبور به دفع ادرار شوید. برای مثال انجام منظم تمرینات کگل می‌تواند به شما کمک کند تا کمی بر کف لگن خود کنترل داشته باشید و کنترل ادرار را افزایش دهید. همچنین کاهش مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار، تاثیر زیادی روی کاهش نیاز به دفع ادرار شما خواهد داشت.
عوارض تکرر ادرار در بارداری
تکرر ادرار در دوران بارداری در بیشتر مواقع عوارض بارداری جدی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند باعث خستگی و کلافگی زنان باردار شود، چرا که باید بارها و بارها برای دفع ادرار، به توالت بروند. از طرفی این تکرر ادرار، خصوصا در شب‌ها می‌تواند باعث اختلال خواب در بارداری شود. یکی دیگر از عوارض تکرر ادرار در بارداری، نشت ادرار به واژن و بی‌اختیاری ادرار است. تمام این عوارض طبیعی بوده و جای نگرانی نیست.
با این حال اگر علت تکرر ادرار عفونت دستگاه ادراری یا دیابت باشد، در صورت عدم درمان به موقع ممکن است یک سری عوارض جدی‌تر برای مادر و جنین ایجاد شود. عوارض جدی شامل عفونت رحم، افزایش ریسک سقط جنین و کاهش رشد جنین می‌شود. عفونت کلیه‌ها و سپسیس از دیگر عوارض عفونت ادراری در زنان باردار است که می‌تواند باعث کم خونی یا پره اکلامپسی شود.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
تکرر ادرار بارداری زمانی است که نیاز به دفع ادرار، بیشتر از حد معمول است. این حالت در بارداری طبیعی است و معمولا ناشی از تغییرات هورمونی و فیزیکی بدن، در این دوران است. درحالی‌که معمولا نمی‌توان کار خاصی برای رفع این شرایط انجام داد، اما با تقویت عضلات کف لگن و رعایت برخی نکات شاید بتوان تکرر ادرار را کنترل کرد. با این حال گاهی اوقات تکرر ادرار در بارداری نشان‌دهنده وجود یک مشکل پزشکی زمینه‌ای مانند عفونت ادراری است. در این حالت باید حتما برای بررسی بیشتر به یک پزشک متخصص زنان یا دکتر اورولوژیست مراجعه کرد تا با انجام معاینات لازم و تجویز داروهای مورد نیاز، سریعا عفونت برطرف شود. اما اگر شرایط حضور در مطب را ندارید میتوانید از خدمات مشاوره انلاین دکترتو بدین منظور استفاده کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!