فهرست مطالب
دیابت تنها یک بیماری متابولیک نیست، بلکه تأثیرات وسیعی بر سلامت عمومی بدن از جمله پوست دارد. یکی از عوارض کمتر شناخته‌شده ولی شایع در بیماران دیابتی، بروز تغییرات پوستی است که می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در گردش خون، عملکرد سیستم ایمنی یا بالا بودن سطح قند خون باشد. شناخت این علائم می‌تواند به تشخیص زودهنگام و کنترل بهتر بیماری کمک کند. یکی از این عوارض، درموپاتی دیابتی است؛ وضعیتی که با لکه‌های قهوه‌ای‌روشن، پوسته‌پوسته و بیضی‌شکل در نواحی پایین پا ظاهر می‌شود. اما درموپاتی تنها یکی از ده‌ها تغییر پوستی ناشی از دیابت است. در ادامه این مقاله دکترتو به بررسی علمی ارتباط بین بیماری پوستی و دیابت، انواع عارضه‌های پوستی وابسته به آن و روش‌های درمان و پیشگیری می‌پردازیم. اگر در رابطه با دیابت و بیماری پوستی نیاز به دریافت مشاوره از پزشکان متخصص غدد و پوست دارید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام به دریافت نوبت ویزیت حضوری یا آنلاین کنید.
دیابت و بیماری پوستی چه ارتباطی با هم دارند؟
دیابت به‌ویژه نوع دوم، می‌تواند باعث آسیب به مویرگ‌ها و رگ‌های خونی کوچک در پوست شود. این آسیب باعث کاهش جریان خون به پوست شده و در نتیجه، اکسیژن‌رسانی و تغذیه سلول‌های پوستی را مختل می‌کند. علاوه بر این، بالا بودن قند خون می‌تواند به کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن منجر شود و پاسخ دفاعی پوست را در برابر عفونت‌ها یا آسیب‌ها تضعیف کند. این شرایط زمینه را برای ابتلا به انواع عارضه‌های پوستی فراهم می‌کند.
از طرف دیگر، دیابت می‌تواند باعث تغییراتی در کلاژن و ساختار بافت پوست شود که نتیجه آن ضخیم شدن، سفتی و حتی کاهش حس پوست در برخی نواحی است. اغلب بیماران دیابتی این تغییرات را بدون درد یا علامت تجربه می‌کنند، اما با پیشرفت بیماری ممکن است خارش، خشکی و آسیب‌های پوستی شدیدتری ظاهر شود. دست‌ها، پاها، ساق پا و مفاصل از نواحی شایع درگیر هستند.
تاثیر دیابت بر پوست و مو
بالا بودن قند خون می‌تواند تولید چربی پوست را مختل کرده و باعث خشکی، پوسته‌پوسته شدن و تحریک‌پذیری پوست شود. همچنین، ممکن است ترمیم زخم‌ها به‌دلیل آسیب به سلول‌های پوستی و جریان خون ضعیف، بسیار کندتر از حالت طبیعی اتفاق بیفتد. این مسئله احتمال ایجاد زخم‌های مزمن یا عفونت‌های پوستی را افزایش می‌دهد. خارش مزمن نیز از علائم شایع و آزاردهنده در افراد دیابتی است.
از طرف دیگر، دیابت می‌تواند بر رشد و چرخه طبیعی موها نیز تأثیر بگذارد. در برخی افراد ممکن است ریزش مو، نازک شدن موها یا کاهش سرعت رشد مو مشاهده شود. این تغییرات بیشتر در صورت اختلال در عملکرد تیروئید یا گردش خون مشاهده می‌شوند که در دیابت کنترل‌نشده شایع‌تر هستند.
بیماری های پوستی ناشی از دیابت
دیابت می‌تواند باعث بروز چندین بیماری پوستی شود که به دلیل تغییرات در سطح قند خون و ضعف سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهند. برخی از این مشکلات پوستی عبارتند از:
۱. دیابت و خشکی پوست
خشکی پوست یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی در افراد دیابتی است. کاهش تعریق و اختلال در عملکرد غدد چربی باعث می‌شود پوست رطوبت خود را از دست داده و خشک شود. خشکی پوست می‌تواند منجر به خارش، ترک‌خوردگی و افزایش خطر عفونت شود. استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌ها و حفظ رطوبت پوست به کاهش این علائم کمک می‌کند.
خشکی پوست ناشی از دیابت کلافه‌ات کرده؟
از متخصص راهنمایی بگیر.
۲. دیابت و لکه های پوستی
درموپاتی دیابتی با لکه‌های قهوه‌ای یا قرمز رنگ روی ساق پا مشخص می‌شود. این لکه‌ها معمولاً بی‌ضرر هستند و نیاز به درمان خاصی ندارند. با این حال، وجود این لکه‌ها می‌تواند نشانه‌ای از آسیب به رگ‌های خونی کوچک باشد و نیازمند کنترل بهتر قند خون است.
متن انگلیسی:
my.clevelandclinic
People with diabetes have a higher risk of skin rashes like acanthosis nigricans.
ترجمه متن:
افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر بیشتر ابتلا به بثورات پوستی مانند آکانتوز نیگریکانس هستند.
۳. جوش علائم پوستی دیابت
بالا بودن قند خون می‌تواند منجر به افزایش جوش‌ها و آکنه شود. این وضعیت به دلیل افزایش تولید چربی و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی رخ می‌دهد. استفاده از محصولات مراقبت از پوست مناسب و کنترل قند خون می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند.
۴. عفونت های پوستی
افراد دیابتی بیشتر مستعد عفونت‌های پوستی به‌ویژه عفونت‌های باکتریایی مانند زرد زخم و عفونت‌های قارچی مانند تینا هستند. کاهش عملکرد سیستم ایمنی و گردش خون ضعیف باعث می‌شود بدن نتواند به‌خوبی با عوامل عفونی مقابله کند. رعایت بهداشت پوست و کنترل قند خون برای پیشگیری از این عفونت‌ها ضروری است.
۵. زخم های دیابتی
زخم‌های دیابتی به‌ویژه در پاها، یکی از عوارض جدی دیابت هستند. این زخم‌ها به‌دلیل کاهش حس در پاها و اختلال در گردش خون به‌سختی بهبود می‌یابند. مراقبت منظم از پاها، بررسی روزانه آن‌ها و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده هرگونه زخم یا تغییر رنگ ضروری است.
۶. عفونت های قارچی
عفونت‌های قارچی مانند تینا پدیس (پای ورزشکاران) و کاندیدیازیس در افراد دیابتی شایع‌تر هستند. این عفونت‌ها معمولاً در نواحی مرطوب و گرم بدن مانند بین انگشتان پا رخ می‌دهند. خشک نگه‌داشتن این نواحی، استفاده از پودرهای ضدقارچ و رعایت بهداشت فردی می‌تواند به پیشگیری از این عفونت‌ها کمک کند.
| نوع بیماری یا مشکل پوستی | توضیح و ارتباط با دیابت |
|---|---|
| خشکی پوست | دیابت باعث کاهش رطوبت پوست می‌شود که می‌تواند منجر به ترک‌خوردگی و خارش شود. |
| عفونت‌های قارچی (مثل کاندیدیازیس) | افزایش قند خون محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها به‌ویژه در نواحی مرطوب و چین‌خورده پوست فراهم می‌کند. |
| عفونت‌های باکتریایی (مثل گل‌مژه یا کورک) | افراد دیابتی مستعد عفونت‌های پوستی باکتریایی به دلیل ضعف سیستم ایمنی هستند. |
| خارش پوستی (Pruritus) | ناشی از خشکی پوست، اختلالات گردش خون یا عفونت‌های قارچی است. |
| درماتوپاتی دیابتی (Diabetic Dermopathy) | لکه‌های قهوه‌ای یا قرمز روی ساق پا که معمولاً بدون درد هستند، در افراد دیابتی شایع است. |
| اسکلروزیس دیجیتال | ضخیم شدن و سفت شدن پوست انگشتان، که می‌تواند حرکت آن‌ها را محدود کند. |
| نکروبیوز لیپوئیدیکا (Necrobiosis Lipoidica) | اختلال نادر که باعث نازک شدن پوست و ایجاد ضایعات زرد-قرمز می‌شود، معمولاً در ساق پا. |
| تاول‌های دیابتی (Diabetic Blisters) | تاول‌های بدون درد که ناگهانی در دست‌ها، پاها یا پاها ظاهر می‌شوند و نادر هستند. |
۷. توده های قرمز
توده‌های قرمز پوستی یکی از علائم شایع در برخی از بیماران مبتلا به دیابت هستند که اغلب در نتیجه پاسخ التهابی بدن یا عفونت‌های پوستی بروز می‌کنند. در شرایطی که سطح قند خون به‌طور مداوم بالا باشد، سیستم ایمنی بدن دچار ضعف می‌شود و پوست آمادگی بیشتری برای ابتلا به انواع عفونت‌های باکتریایی یا قارچی پیدا می‌کند. این توده‌ها معمولاً برجسته، قرمز رنگ و در برخی موارد همراه با درد، سوزش یا خارش هستند و بیشتر در نواحی دارای رطوبت یا اصطکاک مکرر همچون زیر بغل، کشاله ران و پشت زانو مشاهده می‌شوند.
از سوی دیگر، در برخی بیماران دیابتی، این توده‌ها می‌توانند ناشی از واکنش‌های خودایمنی یا اختلالات التهابی مزمن باشند که به‌دلیل آسیب‌پذیری بیشتر پوست در برابر آسیب‌های میکروسکوپی رخ می‌دهد. در مواردی که این توده‌ها با علائم سیستمیک همراه باشند یا گسترش یابند، ممکن است نیاز به ارزیابی بیشتر توسط پزشک متخصص پوست یا عفونی وجود داشته باشد. درمان معمولاً بر اساس علت زمینه‌ای صورت می‌گیرد و ممکن است شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، کرم‌های ضد التهاب یا داروهای تنظیم‌کننده قند خون باشد.
۸. کهیر دیابتی
کهیر در بیماران مبتلا به دیابت می‌تواند به‌عنوان یک واکنش آلرژیک نسبت به برخی داروهای مصرفی یا حتی در نتیجه‌ی نوسانات شدید قند خون ظاهر شود. این ضایعات پوستی اغلب به‌صورت برجستگی‌های قرمز یا صورتی رنگ همراه با خارش شدید دیده می‌شوند و ممکن است به سرعت در سطح پوست گسترش یابند. در برخی موارد، تورم موضعی در اطراف چشم‌ها، لب‌ها یا دست‌ها نیز مشاهده می‌شود که می‌تواند نگران‌کننده باشد.
واکنش‌های پوستی نظیر کهیر در بیماران دیابتی نیازمند بررسی دقیق‌تر از نظر مصرف داروها، وضعیت ایمنی بدن و کنترل قند خون هستند. در موارد خفیف، درمان با داروهای آنتی‌هیستامین می‌تواند علائم را کاهش دهد؛ اما در موارد شدید یا عودکننده، بررسی بیشتر برای یافتن علت اصلی الزامی است. در صورتی که کهیر با علائمی چون تنگی نفس یا سرگیجه همراه باشد، ممکن است نشانه‌ای از یک واکنش آلرژیک جدی باشد که نیاز به اقدامات درمانی فوری دارد.
۹. تغییر رنگ پوست
یکی از علائم پوستی نسبتاً شایع در بیماران دیابتی، تیرگی پوست در نواحی خاصی از بدن از جمله گردن، زیر بغل و کشاله ران است. این وضعیت که در اصطلاح پزشکی به آن آکانتوز نیگریکانس گفته می‌شود، معمولاً به‌دلیل مقاومت به انسولین در بدن ایجاد می‌شود. در این حالت، پوست نواحی مذکور تیره، ضخیم و مخملی‌شکل می‌شود و در برخی موارد ممکن است با خارش یا بوی ناخوشایند همراه باشد. تغییر رنگ پوست در بیماران دیابتی نباید نادیده گرفته شود. زیرا می‌تواند نشان‌دهنده اختلالات متابولیک عمیق‌تر از جمله سندرم متابولیک یا دیابت نوع ۲ پیشرفته باشد.
متن انگلیسی:
diabetes
Allergic skin reactions can occur in response to medicines, such as insulin or diabetes pills. You should see your doctor if you think you are having a reaction to a medicine. Be on the lookout for rashes, depressions, or bumps at the sites where you inject insulin.
ترجمه متن:
واکنش‌های پوستی آلرژیک می‌تواند در پاسخ به داروهایی مانند انسولین یا قرص‌های دیابت رخ دهد. اگر فکر می‌کنید که به یک دارو واکنش نشان می‌دهید، باید به پزشک مراجعه کنید. مراقب بثورات، فرورفتگی‌ها یا برآمدگی‌ها در محل تزریق انسولین باشید.
۱۰. نکروز چربی
نکروبیوزیس لیپوئیدیکا یکی از عوارض نادر اما جدی پوستی مرتبط با دیابت است که عمدتاً در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ دیده می‌شود. این عارضه با تشکیل پلاک‌هایی زرد یا قهوه‌ای رنگ همراه با نازک شدن پوست و گاهی بروز زخم در ناحیه ساق پا شناخته می‌شود. ضایعات ممکن است بدون درد باشند، اما در مواردی نیز با سوزش، خارش یا درد همراه هستند. پوست در ناحیه درگیر، ظاهری شفاف پیدا کرده و گاهی عروق خونی زیر آن قابل مشاهده می‌شود.
علت دقیق این عارضه هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما تصور می‌شود که اختلال در عروق خونی کوچک پوست و پاسخ‌های ایمنی بدن در بیماران دیابتی نقش مهمی در ایجاد آن داشته باشند. درمان این بیماری معمولاً دشوار بوده و نیازمند همکاری بین پزشک پوست و متخصص غدد است.
۱۱. خارش پوست
دیابت کنترل‌نشده یکی از علل رایج خارش مزمن پوست است. این حالت می‌تواند ناشی از خشکی بیش از حد پوست، گردش خون ضعیف یا عفونت‌های قارچی و باکتریایی باشد. خارش ممکن است در یک نقطه متمرکز یا در سراسر بدن وجود داشته باشد و در شب شدت بیشتری پیدا کند.
برای کاهش خارش بدن، استفاده از مرطوب‌کننده‌های بدون عطر، شوینده‌های ملایم و پوشیدن لباس‌های نخی توصیه می‌شود. در موارد شدید، پزشک ممکن است کرم‌های کورتیکواستروئید یا داروهای ضدخارش تجویز کند. کنترل دقیق قند خون نیز در کاهش شدت علائم بسیار مؤثر است.
۱۲. تاول دیابتی
تاول‌های دیابتی عارضه‌ای نادر ولی مشخص در دیابت هستند. این تاول‌ها به‌طور ناگهانی و بدون درد روی دست‌ها، پاها یا ساق پا ظاهر می‌شوند و از نظر ظاهری شبیه سوختگی درجه دو هستند. آن‌ها معمولاً بدون دخالت خاصی ظرف چند هفته بهبود می‌یابند. علت دقیق این تاول‌ها مشخص نیست، اما گفته می‌شود که نوروپاتی محیطی و ضعف گردش خون در ایجاد آن‌ها نقش دارند. در صورت مشاهده این تاول‌ها باید از ترکاندن آن‌ها خودداری کرد تا از عفونت جلوگیری شود. در صورت عفونت یا عدم بهبود، مراجعه به پزشک ضروری است.
۱۳. حساسیت پوستی
افراد دیابتی ممکن است بیشتر از دیگران دچار حساسیت پوستی به داروها، غذا یا شوینده‌ها شوند. این موضوع می‌تواند با خارش، قرمزی، کهیر یا حتی التهاب شدید بروز کند. به‌ویژه کسانی که انسولین یا داروهای خوراکی خاصی استفاده می‌کنند ممکن است واکنش‌های پوستی را تجربه کنند.
مدیریت این حساسیت‌ها شامل شناسایی و حذف عامل محرک، استفاده از داروهای آنتی‌هیستامین و مشاوره با متخصص آلرژی یا پوست است. مصرف خودسرانه دارو بدون بررسی علت اصلی واکنش ممکن است شرایط را بدتر کند.
۱۴. ویتیلیگو
ویتیلیگو یا لک و پیس، یکی از بیماری‌های خودایمنی است که در برخی بیماران دیابتی به‌ویژه نوع یک دیده می‌شود. در این بیماری، رنگدانه‌های پوست به‌صورت نواحی سفید رنگ از بین می‌روند. اغلب روی صورت، دست‌ها، قفسه سینه یا ناحیه تناسلی ظاهر می‌شود. رابطه ویتیلیگو با دیابت به دلیل اشتراک در زمینه‌های خودایمنی است. درمان‌های ویتیلیگو شامل کرم‌های موضعی کورتونی، نوردرمانی یا روش‌های تحریک رنگدانه‌سازی است. اگرچه این بیماری خطری ندارد، اما می‌تواند تأثیر روانی زیادی بر فرد بگذارد.
۱۵. عفونت باکتریایی
دیابت می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های باکتریایی پوست را افزایش دهد. شایع‌ترین آن‌ها شامل فولیکولیت (عفونت فولیکول مو)، زردزخم، اریزیپلاس و سلولیت است. این عفونت‌ها ممکن است با قرمزی، درد، تورم، گرمی و ترشح همراه باشند. درمان این عفونت‌ها معمولاً با آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی انجام می‌شود. در موارد شدیدتر، بستری و درمان تزریقی ضروری است. پیشگیری از این عفونت‌ها شامل کنترل قند خون، رعایت بهداشت پوست و رسیدگی سریع به هرگونه خراش یا زخم است.
دیابت داری و مدام دچار عفونت‌های پوستی می‌شی؟ مشاوره بگیر.
۱۶. درموپاتی دیابتی
درموپاتی دیابتی یکی از شایع‌ترین علائم پوستی دیابت است. به‌صورت لکه‌های قهوه‌ای مایل به قرمز، بیضی یا گرد، پوسته‌پوسته و بدون درد روی ساق پا ظاهر می‌شود. علت اصلی آن آسیب به رگ‌های خونی کوچک و میکروسیرکولاسیون ضعیف است. این ضایعات معمولاً به درمان نیاز ندارند و نشانه‌ای از شدت بیماری هستند. اما اگر همراه با سایر علائم مانند زخم یا عفونت باشند، ارزیابی پزشکی لازم است. کنترل قند خون و جلوگیری از ضربه به پاها مهم‌ترین اقدامات مراقبتی هستند.
درمان عارضه های پوستی ناشی از دیابت
درمان مشکلات پوستی مرتبط با دیابت، نخست به کنترل دقیق سطح قند خون بستگی دارد. چرا که بسیاری از این مشکلات ناشی از آسیب به رگ‌های خونی کوچک، سیستم ایمنی ضعیف و نوروپاتی محیطی هستند. کنترل قند خون می‌تواند از پیشرفت عوارض جلوگیری کرده و حتی به بهبود تدریجی ضایعات کمک کند. بسته به نوع مشکل پوستی، پزشکان ممکن است از درمان‌های موضعی مانند کرم‌های ضدالتهاب، مرطوب‌کننده‌ها، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا داروهای ضدقارچ استفاده کنند.
در موارد شدیدتر یا مقاوم به درمان، به داروهای خوراکی یا تزریقی نیاز است. برای مثال، عفونت‌های باکتریایی گسترده ممکن است نیاز به آنتی‌بیوتیک خوراکی داشته باشند، یا در صورت بروز بیماری‌هایی مانند ویتیلیگو یا درماتیت، ممکن است درمان با فتوتراپی یا داروهای تنظیم‌کننده ایمنی انجام شود. پانسمان، مراقبت‌های زخم و حتی مداخلات جراحی نیز ممکن است در زخم‌های دیابتی مزمن یا عمیق مورد نیاز باشند. همکاری نزدیک بیمار با پزشک، رعایت رژیم دارویی و مراقبت مداوم از پوست در موفقیت درمان نقش کلیدی دارد.
پیشگیری از عوارض پوستی ناشی از دیابت
پیشگیری از عوارض پوستی در دیابت با مدیریت دقیق قند خون آغاز می‌شود. قند خون بالا باعث کاهش ایمنی بدن، اختلال در ترمیم زخم‌ها و خشکی شدید پوست می‌شود که همه این عوامل زمینه‌ساز بروز مشکلات پوستی هستند. علاوه بر آن، بیماران دیابتی باید مراقبت روزانه از پوست را به یک عادت تبدیل کنند. این مراقبت‌ها شامل بررسی پاها و سایر نواحی بدن، استفاده منظم از کرم‌های مرطوب‌کننده بدون عطر و اجتناب از مواد تحریک‌کننده مانند شوینده‌های قوی است.
رعایت نکات بهداشتی مثل خشک نگه داشتن چین‌های پوستی، اجتناب از خاراندن پوست، پوشیدن لباس و کفش مناسب و محافظت در برابر نور خورشید نیز اهمیت دارد. همچنین توصیه می‌شود که افراد دیابتی به‌طور منظم برای معاینه پوست و پا به پزشک مراجعه کنند؛ به‌ویژه اگر سابقه زخم یا عفونت داشته باشند. تشخیص زودهنگام و اقدام به موقع می‌تواند از بروز بسیاری از عوارض خطرناک جلوگیری کند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
دیابت و بیماری پوستی با هم ارتباطی تنگاتنگ دارند. تغییرات پوستی در افراد دیابتی می‌توانند نشانه‌ای از عدم کنترل مناسب قند خون یا آغاز یک عارضه جدی باشند. هرچند برخی از این مشکلات بی‌ضرر و موقتی هستند، اما برخی دیگر ممکن است نشانه‌ای از آسیب عمیق‌تر به اعصاب یا عروق باشند. این شرایط نیاز به درمان فوری خواهد داشت. در صورتی که بیمار متوجه زخم‌هایی شود که دیر ترمیم می‌شوند (از جمله تاول، خارش شدید، تغییر رنگ یا بوی نامطبوع از پا یا هر قسمت دیگر بدن یا هر نوع ترشح پوستی) باید فوراً به متخصص پوست یا پزشک غدد مراجعه کند.
تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند از پیشرفت آسیب و بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند. برای دریافت نوبت ویزیت آنلاین یا حضوری از پزشکان متخصص، وبسایت دکترتو بهترین گزینه است. این سایت به شما این امکان را می‌دهد که در کمترین زمان و به راحتی، نوبت ویزیت مورد نظر خود را از متخصصان مختلف دریافت و درمان خود را پیش از آنکه دیر شود آغاز کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!