فهرست مطالب
عوارض بی خوابی محدود به یک یا دو مورد نمیشود. این مشکل عوارض زیادی به همراه دارد که در برخی موارد روند عادی زندگی را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار میدهد. اجازه دهید با تعریف مختصری از بی خوابی شروع کنیم؛ بیخوابی یک اختلال خواب رایج است که باعث میشود به سختی به خواب رویت یا مدتی طولانی زمان ببرد تا به خواب بروید. همچنین ممکن است باعث شود خیلی زود از خواب بیدار شوید و نتوانید دوباره بخوابید. در برخی موارد، ممکن است وقتی از خواب بیدار میشوید احساس خستگی کنید. بیخوابی میتواند سطح انرژی شما را کاهش دهد و بر خلق و خو تأثیر بگذارد. علاوهبراین، همانطور که اشاره شد ممکن است بر سلامت، عملکرد کاری و کیفیت زندگی نیز تأثیر بگذارد. شما مجبور نیستید بیخوابی را تحمل کنید. تغییرات ساده در عادات روزانه شما اغلب میتواند به بهبود شرایط کمک کند. برای این اتفاق میتوانید از یک متخصص روانپزشک یا روانشناس در این زمینه کمک و مشاوره بگیرید. برای این کار از سایت دکترتو کمک بگیرید که به شما در دریافت نوبت ویزیت از تمامی پزشکان در سراسر ایران کمک میکند.
عوارض بی خوابی چیست؟
خواب به اندازه رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم برای سلامتی اهمیت دارد. هر چیزی مانند بی خوابی که شما را از خوابیدن باز دارد، میتواند بهطور جدی شما را از نظر روحی و جسمی تحت تأثیر قرار دهد. افراد مبتلا به بیخوابی در مقایسه با افرادی که خوب میخوابند، کیفیت زندگی پایینتری دارند. این مشکل عوارض بسیاری به همراه دارد که باید با شناخت و پیشگیری از آنها کیفیت زندگی را بهبود بخشید. در ادامه برخی از رایجترین عوارض بی خوابی از جمله عملکرد پایین در محل کار یا مدرسه، کاهش زمان واکنش در هنگام رانندگی و افزایش خطر تصادف، ابتلا به بیماریهای روانی مانند افسردگی، اضطراب یا سوء مصرف مواد، خطر تشدید بیماریهای مختلف مانند فشار خون بالا و بیماری قلبی و برخی دیگر از عوارض مرسومتر را توضیح دادهایم.
۱. عوارض بی خوابی بر مغز
در طول خواب، مسیرهایی بین سلولهای عصبی (نورونها) در مغز ایجاد میشود. این مسیرها کمک میکنند اطلاعات جدیدی را که یاد گرفتهاید بهخاطر بسپارید. مورد دیگر اینکه کم خوابی یا بی خوابی مغز را خسته میکند و منجر به کاهش کیفیت انجام کارهای روزمره مختلف میشود. همچنین ممکن است تمرکز یا یادگیری موضوعات جدید را دشوارتر شود. با درست نبودن وضعیت خواب، سیگنالهایی که بدن ارسال میکند نیز با تأخیر همراه خواهند بود و این موضوع باعث میشود هماهنگی بدن کاهش یابد که این موضوع به عنوان مثال خطر تصادف را افزایش میدهد.
۲. عوارض بی خوابی بر قلب
بی خوابی مزمن مستقیماً بر عملکرد سیستم قلبیعروقی تأثیر میگذارد و منجر به مشکلات قلبی میشود. برخی از اصلیترین عوارض قلبی مرتبط با بی خوابی عبارتند از:
عارضه | شرح |
---|---|
فشار خون بالا | بی خوابی یا خواب ناکافی منجر به فشار خون بالاتر از حد متوسط میشود که به مرور زمان بر قلب و عروق خونی هم فشار وارد میکند. |
التهاب و استرس | کمبود خواب مزمن میتواند سطح هورمونهای استرس مانند کورتیزول را که منجر به تشدید و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی میشود را افزایش دهد. |
تغییرات متابولیک و افزایش وزن | الگوی خواب ضعیف میتواند هورمونهای تنظیمکننده اشتها مانند لپتین و گرلین را بر هم بزند. با این عدم تعادل، ممکن است پرخوری کنید و وزن اضافه کنید که از عوامل خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، بیماری عروق کرونر و دیابت هستند. |
۳. عوارض بی خوابی بر پوست
از آنجایی که پوست بزرگترین عضو بدن انسان است (که به طور متوسط حدود ۱٫۸۵ متر مربع مساحت دارد.)، خواب کافی و منظم برای حفظ سلامت پوست حیاتی است. بدون خواب منظم و با کیفیت، بسیاری از افراد دچار تغییر رنگدانههای پوست و کاهش خاصیت ارتجاعی آن میشوند.
۴. عوارض بی خوابی بر چشم
احتمال اینکه در اثر بی خوابی دچار پرش یا اسپاسم چشم شوید زیاد است. حتی ممکن است چشمان شما به نور حساستر شوند یا تاری دید را تجربه کنید. علاوهبراین کم خوابی به مرور زمان منجر به مشکلات جدی چشمی مانند گلوکوم هم میشود.
۵. عوارض بی خوابی بر سیستم عصبی
کمبود خواب عاملی که از نورونها محافظت میکند را کاهش میدهد. کمبود خواب نه تنها باعث ایجاد احساسی ناخوشایند در فرد مبتلا میشود، بلکه تحقیقات نشان دادهاند که باعث اختلال در عملکرد مغز نیز میگردد. علاوهبراین، حتی خطر ابتلا به آلزایمر و سایر بیماریهای عصبی را نیز افزایش میدهد.
۶. عوارض بی خوابی و افزایش وزن
کم خوابی باعث عدم تعادل هورمونها در بدن میشود که سبب پرخوری و افزایش وزن خواهد شد. لپتین و گرلین هورمونهایی هستند که اشتها را تنظیم میکنند و وقتی خواب کافی ندارید، تولید این هورمونها به گونهای تغییر میکند که احساس گرسنگی را افزایش میدهد. کمبود خواب همچنین با کمبود هورمون رشد و افزایش سطح کورتیزول مرتبط است که هر دو با چاقی در ارتباط هستند. علاوهبراین، خواب ناکافی متابولیسم غذا را هم مختل میکند.
۷. عوارض بی خوابی بر سیستم ایمنی بدن
کمبود خواب میتواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد. مطالعات نشان میدهند افرادی که خواب باکیفیت یا کافی ندارند، پس از قرار گرفتن در معرض ویروسها (مانند ویروس سرماخوردگی) بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا قرار میگیرند. کمبود خواب همچنین میتواند بر سرعت بهبودی در صورت ابتلا به بیماری نیز تأثیر بگذارد.
۸. عوارض بی خوابی بر قند خون
کاهش خواب یک عامل خطر برای افزایش سطح قند خون است. حتی کمبود خواب جزئی در طول یک شب هم میتواند باعث افزایش مقاومت به انسولین شود که به نوبه خود سطح قند خون را افزایش میدهد. در نتیجه، کمبود خواب با دیابت که یک اختلال قند خون به شمار میرود مرتبط است.
۹. عوارض روانی بی خوابی
میزان خواب کافی از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما بیشتر بزرگسالان به ۷ تا ۹ ساعت خواب در شب نیاز دارند. در برخی موارد، بسیاری از بزرگسالان دچار بیخوابی کوتاهمدت میشوند که ممکن است چند روز یا هفته ادامه داشته باشد. بیخوابی کوتاهمدت معمولاً به دلیل استرس یا یک رویداد ناراحتکننده رخ میدهد. با این حال، برخی افراد دچار بیخوابی طولانیمدت میشوند که به آن بیخوابی مزمن گفته میشود. این نوع بیخوابی سه ماه یا بیشتر طول میکشد. بیخوابی ممکن است مشکل اصلی باشد یا به دلیل سایر بیماریها یا داروها ایجاد شود. بسیاری از مطالعات نشان دادهاند که بیخوابی به شدت با اختلالات روانی همراه است و میتواند عامل خطری برای ایجاد افسردگی، اضطراب و خودکشی باشد.
۱۰. عوارض بی خوابی بر کیفیت زندگی
مطالعات نشان میدهند افرادی که از بیخوابی رنج میبرند، به احتمال زیاد به افسردگی و اضطراب مبتلا خواهند شد. این اتفاق منجر به کاهش کیفیت زندگی خواهد شد. به عنوان مثال بیماران مبتلا به بیخوابی اغلب اختلالات توجه و مشکلات مربوط به حافظه را گزارش میکنند. این اتفاق ممکن است منجر به افزایش خطر تصادفات رانندگی و همچنین خستگی و خوابآلودگی در طول روز شود.
۱۱. عوارض بی خوابی برای خانمها
برخی از مشکلات سلامتی که میتوانند باعث بیخوابی ثانویه شوند، در زنان بیشتر از مردان مشاهده میشوند. کم خوابی میتواند خطر ابتلا به برخی مشکلات را در زنان افزایش دهد. از جمله:
- افسردگی
- اضطراب
- فشار خون بالا
- حمله قلبی
- سکته
- آپنه انسدادی خواب
- دیابت نوع ۲
- چاقی
- روانپریشی
۱۲. عوارض بی خوابی در بارداری
زنان در دوران بارداری هم درگیر مشکلات بی خوابی میشود که به دلایل مختلفی چون تغییرات هورمونی، افزایش اندازه جنین، افزایش ضربان قلب و دیگر علل اینچنین اتفاق میافتد. مادران بارداری که به بی خوابی مبتلا هستند اغلب با عوارض زیر مواجه میشوند:
- محدودیت رشد داخل رحمی
- دیابت بارداری
- پرهاکلامپسی
- زایمان زودرس
- زایمان طولانیتر
- اضطراب و افسردگی در اواخر بارداری و پس از آن (افسردگی پس از زایمان)
۱۳. عوارض بی خوابی در نوجوانان
بیخوابی در جمعیت نوجوانان با مشکلات سلامت روانی در مراحل بعدی زندگی و افزایش خطر مشکلات بینفردی و اختلالات روانپزشکی همراه است. برخی از این مشکلات ممکن است شامل اختلالات خلقی و اضطرابی، رفتارهای پرخطر، اختلالات مصرف مواد و افزایش احتمال خودکشی باشد.
۱۴. عوارض بی خوابی در شب
افرادی که بی خوابی در شب را تجربه میکنند هم با عوارض خاصی مواجه خواهند شد. اکثر این عوارض در چنین افراد مشابه هم بوده که برخی از رایجترین آنها را در ادامه نام بردهایم:
- مسائل خلقی
- مشکل در تمرکز
- اضطراب
- افسردگی
- دیابت
- بیماری قلبی
- افزایش خطر سکته مغزی
- افزایش وزن
عوارض بی خوابی شدید
بیخوابی شدید میتواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. این عوارض به مراتب شدیدتر و البته خطرناکتر از سایر حالات بی خوابی هستند. برخی از رایج ترین عوارض بی خوابی شدید عبارتند از:
- افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی
- افزایش خطر سکته مغزی
- افزایش خطر ابتلا به دیابت
- افزایش وزن بیش از حد یا چاقی
- افسردگی
- افزایش خطر آسیب به خود یا دیگران، مانند تصادف ناشی از رانندگی در هنگام خوابآلودگی
عوارض بی خوابی طولانی مدت
اگرچه ممکن است به نظر برسد که بیخوابی فقط بر سیستم عصبی تأثیر میگذارد، اما یک بیماری سیستمیک است که چندین قسمت از بدن مانند سیستم قلبی عروقی، غدد درون ریز و سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار میدهد. بنابراین، خطر ابتلا به بیماری های مختلف مانند فشار خون بالا، دیابت شیرین و عفونت با بی خوابی به وفور افزایش مییابد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
اگر به طور منظم با شرایط زیر مواجه هستید شما دچار بی خوابی شدهاید:
- خوابیدن برای شما سخت شده است.
- چندین بار در طول شب بیدار میشوید.
- شب از خواب بیدار شده و دراز میکشید.
- زود بیدار میشوید و نمیتوانید دوباره بخوابید.
- بعد از بیدار شدن هنوز احساس خستگی میکنید.
- چرت زدن در طول روز حتی اگر خسته باشید برایتان سخت است.
- در طول روز احساس خستگی دارید
- تمرکز کردن در طول روز برایتان دشوار است.
در شرایط اینچنینی شما با بی خوابی مواجه هستید که باید خیلی زود اقداماتی برای درمان آن انجام دهید. اگر علت بی خوابی تشخیص داده شود و برای درمان آن اقدامات درستی انجام گیرد، عوارض بی خوابی ناشی از آنها تا حد زیادی کنترل میشوند. به همین خاطر باید درمان را جدی بگیرید و زیر نظر یک پزشک متخصص اعصاب و روان یا دکتر روانشناس آن را پیش ببرید. برای پیدا کردن یک پزشک متخصص با تجربه و مهارت از سایت دکترتو کمک بگیرید. دکترتو به شما در یافتن و دریافت نوبت ویزیت هم به صورت آنلاین و هم حضوری کمک میکند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!