فهرست مطالب
سرطان دهانه رحم یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها در میان زنان است که اغلب در مراحل اولیه بدون علائم مشخص ظاهر می‌شود. علت سرطان دهانه رحم معمولاً با عوامل مختلفی در ارتباط است که می‌توانند به تنهایی یا در کنار یکدیگر باعث آغاز فرایند غیرطبیعی رشد سلول‌های دهانه رحم شوند. شناخت دقیق علت سرطان دهانه رحم می‌تواند نقش بسیار مهمی در پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر این بیماری ایفا کند. تحقیقات پزشکی نشان می‌دهند که بیش از ۹۰ درصد موارد این سرطان به عفونت ویروسی خاصی به نام HPV مرتبط هستند، اما عوامل دیگری مانند ضعف سیستم ایمنی، مصرف دخانیات، سابقه خانوادگی و استفاده بلندمدت از داروهای هورمونی نیز در بروز آن نقش دارند. بنابراین ارزیابی های منظم توسط متخصص زنان اهمیت زیادی دارد. شما می‌توانید از سامانه نوبت دهی و مشاوره آنلاین دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.
علت سرطان دهانه رحم چیست؟
علت سرطان دهانه رحم را نمی‌توان به یک عامل واحد محدود کرد. این بیماری تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل ویروسی، رفتاری، ژنتیکی و محیطی شکل می‌گیرد. بیشترین نقش در ایجاد این نوع سرطان مربوط به ویروسی به نام پاپیلوما انسانی یا HPV است که از طریق روابط جنسی منتقل می‌شود. با این حال، عوامل دیگری مانند رفتارهای جنسی پرخطر، ضعف ایمنی بدن، استعمال دخانیات، و استفاده طولانی‌مدت از قرص‌های ضدبارداری نیز با افزایش احتمال ابتلا مرتبط هستند. برای درک دقیق‌تر، در ادامه هر یک از این عوامل را به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم.
متن انگلیسی:
who
Persistent HPV infection of the cervix (the lower part of the uterus or womb, which opens into the vagina – also called the birth canal) if left untreated, causes 95% of cervical cancers.
ترجمه متن:
عفونت مداوم HPV در دهانه رحم (قسمت پایین رحم که به واژن باز می‌شود و به آن کانال زایمان نیز گفته می‌شود) اگر درمان نشود، ۹۵٪ از سرطان های دهانه رحم را ایجاد می‌کند.
۱. عفونت های ویروسی (HPV)
ویروس پاپیلوما انسانی (HPV) مهمترین دلیل سرطان دهانه رحم به شمار می‌رود. این ویروس از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و انواع مختلفی دارد. برخی از انواع ویروس hpv بی‌ضرر هستند، اما گونه‌های پرخطر آن می‌توانند منجر به تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های دهانه رحم و در نهایت ایجاد سرطان شوند. معمولا سیستم ایمنی بدن قادر است HPV را از بین ببرد، اما در مواردی که ویروس در بدن باقی بماند، احتمال سرطانی شدن سلول‌ها افزایش می‌یابد. به همین دلیل، واکسن HPV به عنوان یکی از مؤثرترین راه‌های پیشگیری از سرطان دهانه رحم شناخته می‌شود.
۲. عفونت های جنسی و رفتارهای پرخطر
رفتارهای جنسی پرخطر یکی از عوامل اصلی در افزایش احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند. داشتن شرکای جنسی متعدد، عدم استفاده از کاندوم و شروع زودهنگام فعالیت جنسی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی مانند HPV، هرپس تناسلی و کلامیدیا را بالا ببرد. این ویروس‌ها معمولاً از طریق تماس مستقیم منتقل می‌شوند و ممکن است تا مدت‌ها بدون علامت باقی بمانند. عفونت‌های پایدار و درمان‌نشده می‌توانند به التهاب‌های مزمن در ناحیه دهانه رحم منجر شوند. این التهاب‌ها، در درازمدت باعث ایجاد تغییرات سلولی و در نهایت افزایش ریسک بروز سرطان می‌شوند.
نکته نگران‌کننده‌تر زمانی است که فرد هم‌زمان به چند نوع ویروس مبتلا باشد؛ این حالت احتمال بروز آسیب‌های جدی‌تر در بافت دهانه رحم را افزایش می‌دهد. بنابراین، پیشگیری از عفونت‌های مقاربتی از طریق رفتارهای جنسی مسئولانه و محافظت‌شده اهمیت زیادی دارد. ارتقاء آموزش‌های جنسی، به‌ویژه در سنین نوجوانی و جوانی، می‌تواند نقش کلیدی در کاهش شیوع این عفونت‌ها داشته باشد. با آگاهی‌بخشی درست، می‌توان رفتارهای پرخطر را کاهش داد و سلامت جنسی را ارتقاء داد.
متن انگلیسی:
nhs
Nearly all cervical cancers are caused by an infection with certain high-risk types of human papillomavirus (HPV). You can get HPV from: any skin-to-skin contact of the genital area. vaginal, anal or oral sex.
ترجمه متن:
تقریباً تمام سرطان های دهانه رحم به دلیل عفونت با برخی از انواع پرخطر ویروس پاپیلوما انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند. شما می‌توانید HPV را از طریق هرگونه تماس پوست به پوست در ناحیه تناسلی، رابطه جنسی واژنی، مقعدی یا دهانی دریافت کنید.
۳. ضعف سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی بدن نقش اساسی در دفاع از بدن در برابر ویروس‌ها و سلول‌های غیرطبیعی دارد. در افرادی که به دلیل بیماری‌هایی مثل ایدز، شیمی‌درمانی یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده دچار ضعف ایمنی هستند، عملکرد این سیستم دچار اختلال می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود ویروسی مانند HPV مدت طولانی‌تری در بدن بماند و پاک‌سازی نشود. باقی ماندن این ویروس می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات سلولی خطرناک و در نهایت سرطان دهانه رحم شود. به همین دلیل، این افراد باید با دقت بیشتری وضعیت سلامتی خود را پیگیری کنند. تقویت سیستم ایمنی از طریق تغذیه مناسب، کنترل بیماری‌های زمینه‌ای و چکاپ منظم، اهمیت زیادی دارد.
نگرانی ضعف سیستم ایمنی باعث سرطان رحم بشه؟
از متخصص سوال کن.
۴. سیگار کشیدن و مصرف دخانیات
تحقیقات نشان داده‌اند که زنان سیگاری دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار از طریق جریان خون به دهانه رحم می‌رسند و باعث ایجاد آسیب سلولی می‌شوند. همچنین، مصرف دخانیات با تضعیف سیستم ایمنی بدن، توانایی مقابله با ویروس HPV را کاهش می‌دهد. حتی قرار گرفتن در معرض دود دست دوم نیز می‌تواند خطر را افزایش دهد. ترک سیگار یکی از اقداماتی است که تأثیر مثبتی در کاهش احتمال بروز سرطان دارد.
۵. سابقه خانوادگی و ژنتیک
گرچه بیشتر موارد سرطان دهانه رحم به عوامل محیطی مربوط می‌شود، اما در برخی موارد سابقه خانوادگی می‌تواند نقش داشته باشد. اگر در خانواده درجه یک (مادر، خواهر) سابقه این سرطان وجود داشته باشد، احتمال بروز آن در فرد افزایش می‌یابد. این مسئله ممکن است به دلایل ژنتیکی مانند نقص در سیستم ایمنی یا توانایی بدن برای مبارزه با HPV باشد. بررسی تاریخچه خانوادگی در مشاوره‌های پزشکی و انجام غربالگری‌های منظم برای افراد در معرض خطر، اهمیت زیادی دارد.
۶. داروهای جلوگیری از بارداری و هورمون درمانی
استفاده طولانی‌مدت (بیش از پنج سال) از قرص‌های ضد بارداری هورمونی، با افزایش احتمال سرطان دهانه رحم مرتبط دانسته شده است. اگرچه این داروها در کنترل بارداری بسیار مؤثر هستند، اما می‌توانند تغییراتی در مخاط دهانه رحم ایجاد کنند که موجب افزایش حساسیت به HPV و دیگر عوامل خطر شود. همچنین هورمون درمانی در دوران یائسگی نیز ممکن است تأثیرات مشابهی داشته باشد. برای کاهش این خطر، توصیه می‌شود استفاده از این داروها تحت نظر پزشک و به‌طور محدود باشد.
نگرانی داروهای پیشگیری از بارداری باعث سرطان رحم بشن؟ مشاوره بگیر.
۷. مهمترین علت سرطان دهانه رحم
مهمترین علت سرطان دهانه رحم، عفونت مداوم با ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) به‌ویژه انواع پرخطر آن است. این ویروس از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و در صورتی که بدن نتواند آن را به‌طور کامل دفع کند، می‌تواند تغییرات سلولی غیرطبیعی در دهانه رحم ایجاد کند که در نهایت منجر به سرطان می‌شود. بدون حضور این ویروس، بروز سرطان دهانه رحم بسیار نادر است، به همین دلیل در اغلب تحقیقات و آمارهای جهانی، نقش آن به‌عنوان عامل اصلی این بیماری تأیید شده است. یکی از مهمترین اقدامات پیشگیرانه، غربالگری منظم برای شناسایی زودهنگام HPV و تغییرات سلولی مشکوک است. همچنین تزریق واکسن HPV در دوران نوجوانی و پیش از شروع فعالیت جنسی، می‌تواند تا حد زیادی احتمال ابتلا را کاهش دهد.
۸. شایع ترین علت سرطان دهانه رحم
شایع‌ترین علت سرطان دهانه رحم، انتقال ویروس HPV از طریق رابطه جنسی محافظت‌نشده است. این ویروس بسیار رایج است و می‌تواند حتی بدون بروز علائم خاص، از فردی به فرد دیگر منتقل شود. بسیاری از افراد ممکن است ناقل باشند اما از این موضوع آگاه نباشند، چون علائم اولیه معمولا خاموش و نامحسوس هستند. همین ویژگی باعث می‌شود بیماری سال‌ها در بدن باقی بماند و به‌تدریج منجر به تغییرات سلولی در دهانه رحم شود. اگر این تغییرات به‌موقع شناسایی نشوند، ممکن است به مراحل پیشرفته سرطان تبدیل شوند.
انجام منظم تست پاپ‌اسمیر و آزمایش HPV یکی از بهترین راه‌های تشخیص زودهنگام است. این غربالگری‌ها کمک می‌کنند تا قبل از بروز علائم، سلول‌های غیرطبیعی شناسایی و درمان شوند. اطلاع از اهمیت رابطه جنسی ایمن و انجام معاینات منظم، نقش زیادی در پیشگیری دارد. با آگاهی و مراقبت مستمر می‌توان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد.
چه کسانی بیشتر در معرض سرطان دهانه رحم هستند؟
زنانی که زودتر از سنین بلوغ وارد روابط جنسی می‌شوند، یا شرکای جنسی متعددی دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند. در این میان، رفتارهای جنسی پرخطر شریک جنسی نیز تأثیر قابل‌توجهی دارد، زیرا احتمال انتقال ویروس HPV را افزایش می‌دهد. همچنین زنانی که سیگار می‌کشند یا مواد دخانی دیگر مصرف می‌کنند، به دلیل آسیب به سلول‌های دهانه رحم و تضعیف سیستم ایمنی، بیشتر مستعد ابتلا هستند. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند—مثلاً بیماران مبتلا به HIV یا کسانی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند—نیز در گروه پرخطر قرار می‌گیرند، چون بدن آن‌ها نمی‌تواند به‌درستی با عفونت HPV مقابله کند. مصرف طولانی‌مدت قرص‌های ضدبارداری هورمونی هم می‌تواند در ترکیب با سایر عوامل، خطر ابتلا را افزایش دهد.
از طرف دیگر، سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دهانه رحم نیز یکی از عوامل مهم در افزایش احتمال بیماری است. اگر مادر، خواهر یا دیگر بستگان درجه‌یک زن به این نوع سرطان مبتلا شده باشند، باید دقت بیشتری در معاینات دوره‌ای خود داشته باشد، چون ممکن است زمینه‌های ژنتیکی یا سبک زندگی مشابهی در میان باشد. برای تمام این گروه‌های پرخطر، انجام غربالگری منظم از جمله تست پاپ‌اسمیر و آزمایش HPV در فواصل کوتاه‌تر و با دقت بالا توصیه می‌شود. شناسایی زودهنگام تغییرات سلولی در دهانه رحم، کلید اصلی پیشگیری و درمان به‌موقع این بیماری است.
| ردیف | دلیل | توضیحات |
|---|---|---|
| ۱ | عفونت با ویروس HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) | شایع‌ترین علت سرطان دهانه رحم است. برخی انواع HPV، مانند نوع ۱۶ و ۱۸، بیشترین خطر را دارند. |
| ۲ | رابطه جنسی در سنین پایین | شروع رابطه جنسی در سنین پایین می‌تواند ریسک ابتلا به HPV را افزایش دهد. |
| ۳ | تعدد شرکای جنسی | هر چه تعداد شرکای جنسی بیشتر باشد، احتمال تماس با HPV بیشتر می‌شود. |
| ۴ | سیگار کشیدن | مواد شیمیایی موجود در دود سیگار می‌توانند سلول‌های دهانه رحم را آسیب بزنند و خطر سرطان را افزایش دهند. |
| ۵ | سیستم ایمنی ضعیف | افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مثلاً مبتلایان به HIV)، بیشتر در معرض خطر هستند. |
| ۶ | زایمان‌های متعدد | زنانی که زایمان‌های طبیعی متعددی داشته‌اند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا قرار بگیرند. |
| ۷ | عدم انجام آزمایش پاپ اسمیر (غربالگری) | پاپ اسمیر می‌تواند تغییرات سلولی پیش‌سرطانی را شناسایی و قبل از تبدیل به سرطان درمان کند. |
| ۸ | استفاده طولانی مدت از قرص‌های ضد بارداری | مصرف طولانی‌مدت این قرص‌ها با افزایش خطر سرطان دهانه رحم در برخی مطالعات مرتبط دانسته شده است. |
| ۹ | سابقه خانوادگی سرطان دهانه رحم | در برخی موارد، عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند نقش داشته باشند. |
پیشگیری از سرطان دهانه رحم
پیشگیری از سرطان دهانه رحم یکی از مؤثرترین راه‌های کاهش آمار ابتلا به این بیماری است و خوشبختانه در بسیاری از موارد قابل دستیابی است. یکی از مهمترین اقدامات پیشگیرانه، تزریق واکسن HPV است که بهتر است پیش از شروع فعالیت جنسی، معمولاً در دوران نوجوانی، انجام شود. این واکسن بدن را در برابر انواع پرخطر ویروس HPV ایمن می‌کند و احتمال ابتلا به تغییرات پیش‌سرطانی را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. علاوه بر واکسیناسیون، انجام منظم تست‌های غربالگری مانند پاپ‌اسمیر و آزمایش HPV، نقش اساسی در شناسایی زودهنگام سلول‌های غیرطبیعی و درمان به‌موقع آن‌ها دارد.
سبک زندگی سالم نیز در پیشگیری از سرطان دهانه رحم بسیار مؤثر است. داشتن روابط جنسی ایمن با استفاده از کاندوم، کاهش تعداد شرکای جنسی، ترک مصرف دخانیات، و تقویت سیستم ایمنی بدن از طریق تغذیه مناسب و ورزش منظم، همگی می‌توانند به کاهش خطر ابتلا کمک کنند. همچنین افزایش آگاهی زنان درباره عوامل خطر، روش‌های پیشگیری، و اهمیت مراجعه منظم برای چکاپ‌های دوره‌ای، باید به‌عنوان بخشی از برنامه‌های آموزشی در مدارس، مراکز بهداشتی و رسانه‌ها مورد توجه قرار گیرد. آگاهی، کلید اصلی در محافظت از سلامت زنان است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
به طور کلی علت سرطان دهانه رحم عفونت‌های ویروسی به‌ویژه HPV ایجاد می‌شود. این ویروس می‌تواند به‌طور مستقیم با تغییرات سلولی در دهانه رحم ارتباط داشته باشد و در صورت عدم درمان، خطر ابتلا به سرطان را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد. عواملی مانند رفتارهای جنسی پرخطر، سیگار کشیدن، ضعف سیستم ایمنی، و تاریخچه خانوادگی نیز می‌توانند احتمال ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهند. بنابراین، اقدامات پیشگیرانه از جمله واکسیناسیون HPV، استفاده از کاندوم، و انجام آزمایش‌های غربالگری منظم از مهمترین راه‌های کاهش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.
در صورتی که علائم مشکوک مانند خونریزی غیرطبیعی، درد لگنی یا ترشحات غیرعادی مشاهده شود، باید فوراً به پزشک متخصص زنان مراجعه کرد. تشخیص زودهنگام این علائم می‌تواند کمک زیادی به درمان موفقیت‌آمیز داشته باشد. انجام معاینات منظم پاپ‌اسمیر و آزمایش HPV برای تمامی زنان، به‌ویژه در سنین باروری و پس از آن، امری ضروری است. این معاینات به‌طور ویژه برای زنانی که در معرض خطر بالاتری قرار دارند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در نهایت، آگاهی از عوامل خطر و مراجعه به پزشک متخصص زنان در صورت مشاهده علائم غیرعادی، می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرده و سلامت فرد را حفظ کند. خوشبختانه استفاده از سامانه مشاوره آنلاین دکترتو می‌تواند به شما در این باره کمک کند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!