بیوپسی مغز استخوان چیست؟ نحوه انجام نمونه برداری مغز استخوان

آیا پزشکتان برای شما بیوپسی مغز استخوان تجویز کرده است؟ از علت انجام نمونه برداری مغز استخوان اطلاعی دارید؟ در این مطلب در مورد بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان توضیحات کاملی به شما ارائه می‌دهیم. چگونگی انجام بیوپسی، عوارض انجام آن و نتایج این آزمایش را بررسی کرده و اقدامات لازم را عنوان می‌کنیم.

اگر به دنبال متخصص خون و متخصص آنکولوژی هستید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو امکان تعیین وقت حضوری برای مراجعه به بهترین متخصصان وجود دارد. همچنین می‌توانید برای پرسیدن سؤالات خود از مشاوره آنلاین یا تلفنی استفاده کنید.

تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا تمامی اطلاعات لازم در مورد بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان را به شما بدهیم. اما در ابتدا اجازه بدهید به صورت مختصر بگوییم مغز استخوان چیست.

مغز استخوان چیست؟

مغز استخوان بافتی نرم در اکثر استخوان‌های بزرگ بدن است. بسیاری از سلول‌های خونی بدن از جمله گلبول قرمز، گلبول سفید و پلاکت در مغز استخوان ساخته می‌شود. سلول‌های میلوئیدی و لنفوئیدی دو نوع اصلی از سلول‌های بنیادی در مغز استخوان هستند. این دو نوع سلول وظیفه تولید سلول‌های مختلف خونی را به عهده دارند.

سلول‌های میلوئیدی گلبول‌های قرمز، سفید و پلاکت‌ها را تولید می‌کنند. سلول‌های لنفوئیدی نوع خاصی از گلبول‌های سفید خون که مسئول ایمنی بدن هستند را تولید می‌کنند. به‌طورکلی مغز استخوان اجزای مختلف خون را تولید کرده و نقش مهمی در حفظ سلامتی دارد.

---

بیوپسی مغز استخوان چیست؟

اصطلاح بیوپسی مغز استخوان به نمونه‌برداری از مغز استخوان اشاره دارد. بیوپسی شامل برداشتن نمونه کوچکی از مغز استخوان از داخل استخوان برای آزمایش و بررسی بیشتر است. در مرکز اکثر استخوان‌های بزرگ بافت نرمی وجود دارد که همان مغز استخوان است. در این قسمت بیشتر سلول‌های خونی بدن ساخته می‌شود. محل بیوپسی مغز استخوان در همین ناحیه است.

بیوپسی با واردکردن یک سوزن کوچک در مغز استخوان انجام می‌شود. سپس این بافت برداشته شده و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. مغز استخوان دو بخش جامد و مایع دارد. زمانی که با سوزن نمونه‌ای از قسمت مایع برداشته می‌شود، به آن آسپیراسیون مغز استخوان می‌گویند. اما نمونه‌برداری از قسمت جامد بیوپسی مغز استخوان نامیده می‌شود. ممکن است قبل از بیوپسی بی‌حسی موضعی تزریق شود. در این حالت بیمار هیچ دردی را حس نمی‌کند. با بررسی مغز استخوان در زیر میکروسکوپ متوجه می‌شوند که آیا این ناحیه سالم بوده و به مقدار کافی سلول خونی تولید می‌کند یا نه.

چرا بیوپسی مغز استخوان انجام می‌شود؟

بیوپسی مغز استخوان در تشخیص بیماری‌های خونی کاربرد دارد. زمانی که پزشک علائم مربوط به کاهش سلول‌های خونی را مشاهده کند، این آزمایش را تجویز می‌کند. یک متخصص به نام آسیب‌شناس (پاتولوژیست) نمونه‌ی خون و مغز استخوان را در آزمایشگاه بررسی می‌کند. بیوپسی مغز استخوان برای بررسی مشکلات زیر انجام می‌شود:

• کم‌خونی بی‌دلیل (کمبود گلبول‌های قرمز)
• تعداد غیرطبیعی سلول‌های خونی (گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها)
• کمبود آهن
• سرطان خون (لوسمی یا لنفوم)
• سرطان‌هایی که تا مغز استخوان گسترش یافته‌اند.
• پاسخ به شیمی‌درمانی.

---

عوارض بیوپسی مغز استخوان

تمامی روش‌های پزشکی عوارض و خطراتی در پی دارند. عوارض ناشی از بیوپسی مغز استخوان بسیار نادر است. انجمن خون‌شناسی بریتانیا اعلام کرده است که کمتر از ۱% آزمایش‌های مغز استخوان منجر به ایجاد عارضه می‌شوند. برخی از عوارض این آزمایش عبارت‌اند از:

• خونریزی طولانی‌مدت از محل بیوپسی (به‌ویژه در افرادی که پلاکت کمی دارند).
• کبودی و ناراحتی در محل بیوپسی
• عفونت در نزدیکی محل بیوپسی (به‌ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند).

اگر از داروی خاصی استفاده می‌کنید، حتماً پیش از انجام بیوپسی به متخصص خون اطلاع دهید. ممکن است برخی داروها باعث ایجاد عوارض شوند.

---

چگونه برای بیوپسی مغز استخوان آماده شویم؟

این آزمایش معمولاً به‌صورت سرپایی انجام شده و آمادگی خاصی نیاز ندارد. اگر از داروهای آرام‌بخش استفاده می‌کنید، ممکن است پزشک استفاده از آن‌ها برای مدتی منع کند. بهتر است قبل از انجام بیوپسی موارد زیر را به پزشک خود اطلاع دهید.

• لیستی از داروها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید.
• سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید. به‌ویژه اگر سابقه اختلالات خونریزی دارید.
• هرگونه حساسیت به مواد بی‌حسی یا سایر مواد
• اگر باردار هستید یا احتمال آن را می‌دهید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
• اگر برای آزمایش اضطراب دارید، با پزشک خود صحبت کنید. اضطراب درد را بیشتر کرده و ممکن است پزشک برای کنترل آن داروهایی تجویز کند.

ممکن است قبل از آزمایش از شما خواسته شود، فرم رضایت‌نامه‌ای را امضا کنید. احتمالاً پزشک از شما بخواهد، چند ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید.

---

نکات مهم قبل از انجام بیوپسی مغز استخوان

بهتر است، قبل از انجام نمونه برداری مغز استخوان در مورد این آزمایش و نحوه انجام آن از پزشک خود سؤالات لازم را بپرسید. در این صورت اضطراب شما کمتر شده و با آگاهی بیوپسی را انجام می‌دهید. حتماً دررابطه‌با موارد زیر از پزشک خود اطلاعات بخواهید:

• نام آزمایش و روش آن
• دلیل انجام بیوپسی مغز استخوان
• چه نتایجی را باید انتظار داشت؟
• خطرات و مزایای انجام نمونه برداری چیست؟
• عوارض احتمالی آزمایش چیست؟
• کی و کجا قرار است، نمونه برداری مغز استخوان انجام شود؟
• چه کسی بیوپسی را انجام می‌دهد و دانش و مهارت او تا چه حد است؟
• اگر نمونه برداری را انجام ندهید، چه اتفاقی می‌افتد؟
• راه‌حل‌های جایگزین چیست؟
• نتیجه آزمایش کی به دستتان می‌رسد؟
• پس از انجام بیوپسی در صورت بروز مشکل یا عوارض با چه کسی باید تماس بگیرید؟
• هزینه کلی آزمایش چقدر است؟

انجام بیوپسی مغز استخوان نیاز به آمادگی خاصی ندارد.

بیوپسی مغز استخوان چگونه انجام می‌شود؟

بیوپسی مغز استخوان می‌تواند در بیمارستان، کلینیک یا مطب پزشک انجام شود. معمولاً متخصص اختلالات خونی یا متخصص سرطان از روش بیوپسی مغز استخوان استفاده می‌کنند. این آزمایش حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. باید زمانی را برای آماده‌شدن و مراقبت‌های بعد از آزمایش در نظر بگیرید. به‌ویژه اگر آرام‌بخش داخل وریدی به شما تزریق شده باشد، زمانی را باید تحت مراقبت بگذرانید.

در اغلب موارد بیوپسی مغز استخوان از استخوان لگن انجام می‌شود. اما ممکن است پزشک از استخوان دیگری مانند استخوان سینه استفاده کند. در کودکان معمولاً از استخوان پا یا استخوان ستون فقرات نمونه‌برداری می‌شود. قبل از انجام بیوپسی ناحیه‌ای که قرار است، سوزن در آن فرو رود، با ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود. سپس از شما خواسته می‌شود به شکم یا پهلو دراز بکشید. روی بدن پارچه‌ای قرار داده و فقط محل تزریق را باز می‌گذارند.

---

نحوه انجام بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان

همان‌طور که گفتیم، آسپیراسیون مربوط به نمونه‌برداری از بخش مایع مغز استخوان است. در بیشتر مواقع پزشک این دو آزمایش را با هم انجام می‌دهد. معمولاً ابتدا آسپیراسیون مغز استخوان انجام می‌شود. برای انجام آسپیراسیون ابتدا برش کوچکی در پوست ایجاد شده و سپس سوزن توخالی از طریق استخوان وارد مغز استخوان می‌شود. سپس با سرنگ متصل به سوزن، نمونه‌ای از قسمت مایع مغز استخوان خارج می‌شود. در این مرحله ممکن است کمی درد یا سوزش احساس کنید. متخصص نمونه را بررسی کرده تا از کافی بودن آن مطمئن شود.

برای بیوپسی مغز استخوان از سوزن بزرگ‌تری به نام سوزن بیوپسی مغز استخوان استفاده می‌شود. این سوزن به طور خاص برای جمع‌آوری هسته (نمونه استوانه‌ای) از مغز استخوان طراحی شده است. پس از اتمام آزمایش در محل بیوپسی برای چند دقیقه فشاری وارد می‌شود تا از خونریزی جلوگیری کند. سپس یک پانسمان استریل روی محل بیوپسی قرار می‌گیرد.

نمونه برداری مغز استخوان درد دارد؟

بیشتر افرادی که نمونه برداری مغز استخوان انجام داده‌اند، درد شدیدی احساس نکرده‌اند. معمولاً درد بیوپسی مغز استخوان متوسط و کمتر از حد انتظار است و در مدت‌زمان کوتاهی قطع می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که درد به مدت انجام آزمایش و دشواری انجام بیوپسی بستگی دارد. زمانی که پزشک آزمایش را در کمتر از ۱۰ دقیقه انجام دهد، درد به میزان قابل‌توجهی کم می‌شود.

عامل مهم دیگر در میزان درد بیوپسی مغز استخوان اضطراب بیمار است. افرادی که اضطراب کمتری داشته‌اند، در زمان انجام بیوپسی درد کمتری احساس می‌کنند. علاوه بر این درد در افرادی که برای بار دوم این آزمایش را انجام می‌دهند، کاهش پیدا می‌کند.

همین الان بهترین دکتر بیوپسی مغز استخوان را پیدا کن…

دکتر متخصص خونمشاوره آنلاین دکتر متخصص خون و سرطان

مراقبت های بعد از بیوپسی مغز استخوان

در صورت تزریق بی‌حسی موضعی از شما خواسته می‌شود، ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به پشت دراز بکشید تا به محل بیوپسی فشار وارد شود. سپس می‌توانید به خانه بازگردید. در خانه باید محل بیوپسی را تمیز و خشک نگه دارید. متخصص دستورالعمل‌های خاص برای حمام کردن ارائه می‌دهد. احتمالاً تا یک روز بعد از آزمایش نباید پانسمان را بردارید.

مطابق با توصیه پزشک از داروهای مسکن استفاده کنید. آسپرین و سایر داروهای ضد درد ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند. درصورتی‌که هریک از علائم زیر را مشاهده کردید، با پزشک تماس بگیرید:

• تب
• قرمزی
• تورم
• خونریزی
• ترشح از محل بیوپسی
• درد شدید در اطراف محل بیوپسی.

ممکن است تا حدود یک هفته بعد از آزمایش کمی احساس درد کنید. بسیاری از افراد هم دردی ندارند. نتیجه بیوپسی مغز استخوان احتمالاً حدود یک تا سه هفته بعد آماده می‌شود.

بیوپسی در حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه انجام می‌شود و آن‌قدر که فکر می‌کنید، درد ندارد.

قبل از انجام بیوپسی مغز استخوان حتما دررابطه‌با موارد زیر از پزشک خود اطلاعات بخواهید:	مراقبت‌های بعد از بیوپسی مغز استخوان
نام آزمایش و روش آن	تب
دلیل انجام بیوپسی مغز استخوان	قرمزی
چه نتایجی را باید انتظار داشت؟	تورم
خطرات و مزایای انجام نمونه برداری چیست؟	خونریزی
عوارض احتمالی آزمایش چیست؟	ترشح از محل بیوپسی
کی و کجا قرار است، نمونه‌برداری مغز استخوان انجام شود؟	درد شدید در اطراف محل بیوپسی

تفسیر آزمایش مغز استخوان

هدف اصلی از انجام بیوپسی این است که بفهمید آیا مغز استخوان شما به‌درستی عمل می‌کند یا نه. نمونه توسط پاتولوژیست مورد بررسی قرار می‌گیرد و چندین آزمایش روی آن انجام می‌‌شود. در این صورت متخصص خون علت وجود هرگونه ناهنجاری را مشخص می‌کند. درصورتی‌که پزشک احتمال وجود سرطانی مانند لنفوم را بدهد، برای تعیین وجود یا عدم وجود سرطان در مغز استخوان یا تعیین مرحله سرطان بیوپسی را انجام می‌دهد.

نتایج غیرطبیعی ممکن است به دلیل سرطان، عفونت یا بیماری دیگری در مغز استخوان باشد. گاهی پزشک آزمایش‌های بیشتری را برای تأیید تشخیص تجویز می‌کند.

برای برآورد هزینه بیوپسی مغز و استخوان همین الان از دکتر متخصص مشاوره بگیر 

دکتر پیوند مغز استخوان

چگونه گزارش مغز استخوان خود را بخوانیم؟

بررسی و درک گزارش مغز استخوان گیج‌کننده و دشوار است. در آزمایش‌های انجام شده روی مغز استخوان تنوع وجود دارد. در گزارش‌ها بیشتر از واژه‌های پزشکی استفاده می‌شود که بیماران با آن‌ها ناآشنا هستند. اصول اولیه ارزیابی نتیجه بیوپسی مغز استخوان برای بیماران مبتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) و لنفوم لنفوستیک کوچک (SLL) به‌صورت زیر است:

سلول‌های CLL یا SLL به‌عنوان لنفوسیت شمارش می‌شوند. در بیماری CLL معمولاً درصد غیرطبیعی بالایی از لنفوسیت‌ها (۳۰<) وجود دارد و سلول‌ها باید با استفاده از فلوسیتومتری (روشی در آسپیراسیون مغز استخوان) موردمطالعه قرار بگیرند. در بیمارانی که نیاز به شروع درمان دارند، معمولاً در قسمت مایع مغز استخوان بیش از ۹۰% لنفوسیت مشاهده می‌شود. بعد از بهبودی کامل باید تعداد این لنفوسیت‌ها به کمتر از ۳۰% در مغز استخوان برسد. معمولاً افراد عادی و سالم بیش از ۱۷% لنفوسیت در بخش مایع مغز استخوان خود ندارند.

در این بیماران تعداد لنفوسیت‌ها در بخش جامد هم زیاد است. گزارش مغز استخوان اطلاعاتی در مورد محل و توزیع لنفوسیت‌ها ارائه می‌دهد. در این آزمایش یکی از ۳ الگوی زیر دیده می‌شود.

• الگوی گره‌ای (nodular) نشان می‌دهد که سلول‌های CLL به‌صورت خوشه‌ای هستند و سلول‌های طبیعی و چربی بین آن‌ها قرار گرفته‌اند. این الگو با رشد کند CLL همراه است.
• الگوی بینابینی (interstitial) نشان می‌دهد که سلول‌های CLL با سلول‌های طبیعی مخلوط شده و خوشه‌ای نیستند. این الگو با نرخ رشد متوسط ارتباط دارد.
• الگوی پراکنده (diffuse) در این الگو بیشتر سلول‌ها زیر میکروسکوپ سلول‌های CLL هستند. این سلول‌ها جایگزین سلول‌های طبیعی و چربی شده‌اند. این الگو نشان‌دهنده رشد سریع و حالت تهاجمی است.

راهنمای مراجعه به پزشک

برای پیداکردن بهترین متخصص آنکولوژی باید تخصص و تجربه پزشک را بررسی کنید. قبل از انجام بیوپسی مغز استخوان از پزشک در مورد نحوه انجام آزمایش، عوارض آن، موارد مورد بررسی و هزینه سؤال کنید. همچنین نگرانی‌های خود را مطرح کنید. در جلسه مشاوره با متخصص می‌توانید از میزان دانش و تجربه او آگاه شوید.

اگر قصد انجام نمونه برداری از مغز استخوان را دارید و برای بررسی مشکلات خونی به دنبال بهترین متخصص خون هستید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو پزشک مورد نظرتان را پیدا کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصصان وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!