بیوپسی مغز استخوان چیست و برای چه بیماری هایی تجویز میشود؟

بیوپسی مغز استخوان یک نوع آزمایش پزشکی است که برای برداشت نمونه‌ای از مغز استخوان انجام می‌شود. اینکار برای بررسی‌ و تشخیص بیماری‌های خونی و بیماری مغز استخوان مانند سرطان‌ مغز استخوان انجام می‌شود. اما نکاتی دارد که بهتر است بدانید. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا تمامی اطلاعات لازم در مورد بیوپسی مغز استخوان را به شما بدهیم. اگر به دنبال متخصص خون و متخصص آنکولوژی هستید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو امکان تعیین وقت حضوری برای مراجعه به بهترین متخصصان وجود دارد.

بیوپسی مغز استخوان چیست؟

اصطلاح بیوپسی مغز استخوان به نمونه‌برداری از مغز استخوان اشاره دارد. بیوپسی شامل برداشتن نمونه کوچکی از مغز استخوان برای آزمایش و بررسی بیشتر است. در مرکز بیشتر استخوان‌های بزرگ بافت نرمی وجود دارد که همان مغز استخوان است. در این قسمت بیشتر سلول‌های خونی بدن ساخته می‌شود و محل بیوپسی مغز استخوان در همین ناحیه است.

بیوپسی با واردکردن یک سوزن کوچک در مغز استخوان انجام می‌شود. سپس این بافت برداشته شده و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. مغز استخوان دو بخش جامد و مایع دارد. زمانی که با سوزن نمونه‌ای از قسمت مایع برداشته می‌شود، به آن آسپیراسیون مغز استخوان می‌گویند. اما نمونه‌برداری از قسمت جامد بیوپسی مغز استخوان نامیده می‌شود.

ممکن است قبل از بیوپسی بی‌حسی موضعی تزریق شود. در این حالت بیمار هیچ دردی را حس نمی‌کند. با بررسی مغز استخوان در زیر میکروسکوپ متوجه می‌شوند که آیا این ناحیه سالم بوده و به مقدار کافی سلول خونی تولید می‌کند یا نه.

متن انگلیسی:
A bone marrow biopsy is a procedure used to diagnose conditions affecting your blood and bone marrow. Your bone marrow is where your body’s blood cells get made. During the procedure, your healthcare provider removes a small sample of marrow from inside a bone. Afterward, a specialist called a pathologist examines the cells from the marrow under a microscope, looking for signs of disease.
ترجمه فارسی:
بیوپسی مغز استخوان روشی است که برای تشخیص بیماری‌هایی که روی خون و مغز استخوان شما تأثیر می‌گذارد، انجام می‌شود. مغز استخوان جایی است که سلول‌های خونی بدن شما ساخته می‌شوند. در طول عمل بیوپسی، پزشک شما نمونه کوچکی از مغز استخوان را از داخل استخوان خارج می‌کند. پس از آن، یک متخصص به نام پاتولوژیست سلول‌های مغز استخوان را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند و به دنبال نشانه‌های بیماری می‌گردد.

به نقل از سایت my.clevelandclinic

مغز استخوان چیست؟

مغز استخوان بافتی نرم در اکثر استخوان‌های بزرگ بدن است. بسیاری از سلول‌های خونی بدن از جمله گلبول قرمز، گلبول سفید و پلاکت در مغز استخوان ساخته می‌شود. سلول‌های میلوئیدی و لنفوئیدی دو نوع اصلی از سلول‌های بنیادی در مغز استخوان هستند. این دو نوع سلول وظیفه تولید سلول‌های مختلف خونی را به عهده دارند.

سلول‌های میلوئیدی گلبول‌های قرمز، سفید و پلاکت‌ها را تولید می‌کنند. سلول‌های لنفوئیدی نوع خاصی از گلبول‌های سفید خون که مسئول ایمنی بدن هستند را تولید می‌کنند. به‌طورکلی مغز استخوان اجزای مختلف خون را تولید کرده و نقش مهمی در حفظ سلامتی دارد.

چرا بیوپسی مغز استخوان انجام می‌ شود؟

بیوپسی مغز استخوان در تشخیص بیماری‌های خونی و سرطان مغز استخوان کاربرد دارد. زمانی که پزشک علائم مربوط به کاهش سلول‌های خونی را مشاهده کند، این آزمایش را تجویز می‌کند. یک متخصص به نام آسیب‌شناس (پاتولوژیست) نمونه‌ی خون و مغز استخوان را در آزمایشگاه بررسی می‌کند. بیوپسی مغز استخوان به طور کلی برای بررسی مشکلات زیر انجام می‌شود:

• کم‌خونی بی‌دلیل (کمبود گلبول‌های قرمز)
• تعداد غیرطبیعی سلول‌های خونی (گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها)
• کمبود آهن
• سرطان خون (لوسمی یا لنفوم)
• سرطان‌هایی که تا مغز استخوان گسترش یافته‌اند
• پاسخ به شیمی‌درمانی

هزینه آزمایش مغز استخوان

هزینه بیوپسی مغز استخوان در آزمایشگاه‌های دولتی بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ تومان است. این هزینه ممکن است در آزمایشگاه‌های خصوصی نیز بیشتر باشد. متاسفانه بیمه تامین اجتماعی تمام هزینه‌های آن را پوشش نمی‌دهد.

تفسیر آزمایش مغز استخوان یا جواب نمونه برداری مغز استخوان

هدف اصلی از انجام بیوپسی این است که بفهمید آیا مغز استخوان شما به‌درستی عمل می‌کند یا نه. نمونه توسط پاتولوژیست مورد بررسی قرار می‌گیرد و چندین آزمایش روی آن انجام می‌‌شود. در این صورت متخصص خون علت وجود هرگونه ناهنجاری را مشخص می‌کند.

درصورتی‌که پزشک احتمال وجود سرطانی مانند لنفوم را بدهد، برای تعیین وجود یا عدم وجود سرطان در مغز استخوان یا تعیین مرحله سرطان بیوپسی را انجام می‌دهد. نتایج غیرطبیعی ممکن است به دلیل سرطان، عفونت یا بیماری دیگری در مغز استخوان باشد. گاهی پزشک آزمایش‌های بیشتری را برای تأیید تشخیص تجویز می‌کند.

چگونه آزمایش مغز استخوان را بخوانیم؟

بررسی و درک گزارش مغز استخوان گیج‌کننده و دشوار است. در آزمایش‌های انجام شده روی مغز استخوان تنوع وجود دارد. در گزارش‌ها بیشتر از واژه‌های پزشکی استفاده می‌شود که بیماران با آن‌ها ناآشنا هستند. اصول اولیه ارزیابی نتیجه بیوپسی مغز استخوان برای بیماران مبتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) و لنفوم لنفوستیک کوچک (SLL) به‌صورت زیر است:

• سلول‌های CLL یا SLL به‌عنوان لنفوسیت شمارش می‌شوند. در بیماری CLL معمولا درصد غیرطبیعی بالایی از لنفوسیت‌ها (۳۰<) وجود دارد و سلول‌ها باید با استفاده از فلوسیتومتری (روشی در آسپیراسیون مغز استخوان) موردمطالعه قرار بگیرند.

• در بیمارانی که نیاز به شروع درمان دارند، معمولا در قسمت مایع مغز استخوان بیش از ۹۰ درصد لنفوسیت مشاهده می‌شود. بعد از بهبودی کامل باید تعداد این لنفوسیت‌ها به کمتر از ۳۰ درصد در مغز استخوان برسد. معمولا افراد عادی و سالم بیشتر از ۱۷ درصد لنفوسیت در بخش مایع مغز استخوان خود ندارند.

در این بیماران تعداد لنفوسیت‌ها در بخش جامد هم زیاد است. گزارش مغز استخوان اطلاعاتی در مورد محل و توزیع لنفوسیت‌ها ارائه می‌دهد. در این آزمایش یکی از ۳ الگوی زیر دیده می‌شود:

• الگوی گره‌ای (nodular): نشان می‌دهد که سلول‌های CLL به‌صورت خوشه‌ای هستند و سلول‌های طبیعی و چربی بین آن‌ها قرار گرفته‌اند. این الگو با رشد کند CLL همراه است.
• الگوی بینابینی (interstitial): نشان می‌دهد که سلول‌های CLL با سلول‌های طبیعی مخلوط شده و خوشه‌ای نیستند. این الگو با نرخ رشد متوسط ارتباط دارد.
• الگوی پراکنده (diffuse): در این الگو بیشتر سلول‌ها زیر میکروسکوپ سلول‌های CLL هستند. این سلول‌ها جایگزین سلول‌های طبیعی و چربی شده‌اند. این الگو نشان‌دهنده رشد سریع و حالت تهاجمی است.

می‌دونی مراقبت‌های لازم قبل و بعد از نمونه گیری مغز استخوان چیه؟

همین حالا از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر انکولوژی خوب

جواب آزمایش مغز استخوان چند روز طول میکشد؟

جواب آزمایش بیوپسی مغز استخوان معمولا ۳ تا ۵ روز کاری پس از انجام بیوپسی طول می‌کشد. این زمان ممکن است بسته به نوع بیماری و پیچیدگی آزمایش تغییر کند.

آسپیراسیون مغز استخوان و بیوپسی مغز استخوان چگونه انجام می‌ شود؟

بیوپسی مغز استخوان می‌تواند در بیمارستان، کلینیک یا مطب پزشک انجام شود. معمولا متخصص اختلالات خونی یا متخصص سرطان از روش بیوپسی مغز استخوان استفاده می‌کنند. این آزمایش حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. باید زمانی را برای آماده‌شدن و مراقبت‌های بعد از آزمایش در نظر بگیرید. به‌ویژه اگر آرام‌بخش داخل وریدی به شما تزریق شده باشد، زمانی را باید تحت مراقبت بگذرانید.

در اغلب موارد بیوپسی مغز استخوان از استخوان لگن انجام می‌شود. اما ممکن است پزشک از استخوان دیگری مانند استخوان سینه استفاده کند. در کودکان معمولا از استخوان پا یا استخوان ستون فقرات نمونه‌برداری می‌شود. قبل از انجام بیوپسی ناحیه‌ای که قرار است، سوزن در آن فرو رود، با ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود. سپس از شما خواسته می‌شود به شکم یا پهلو دراز بکشید. روی بدن پارچه‌ای قرار داده و فقط محل تزریق را باز می‌گذارند.

همان‌طور که گفتیم، آسپیراسیون مربوط به نمونه‌برداری از بخش مایع مغز استخوان است. در بیشتر مواقع پزشک این دو آزمایش را با هم انجام می‌دهد. معمولا ابتدا آسپیراسیون مغز استخوان انجام می‌شود. برای انجام آسپیراسیون ابتدا برش کوچکی در پوست ایجاد شده و سپس سوزن توخالی از طریق استخوان وارد مغز استخوان می‌شود. سپس با سرنگ متصل به سوزن، نمونه‌ای از قسمت مایع مغز استخوان خارج می‌شود. در این مرحله ممکن است کمی درد یا سوزش احساس کنید. متخصص نمونه را بررسی کرده تا از کافی بودن آن مطمئن شود.

برای بیوپسی مغز استخوان از سوزن بزرگ‌تری به نام سوزن بیوپسی مغز استخوان استفاده می‌شود. این سوزن به طور خاص برای جمع‌آوری هسته (نمونه استوانه‌ای) از مغز استخوان طراحی شده است. پس از اتمام آزمایش در محل بیوپسی برای چند دقیقه فشاری وارد می‌شود تا از خونریزی جلوگیری کند. سپس یک پانسمان استریل روی محل بیوپسی قرار می‌گیرد. قبل از انجام پیوند مغز استخوان هم ممکن است پزشک از شما انجام بیوپسی مغز استخوان را درخواست کند.

نکات قبل از نمونه برداری مغز استخوان

این آزمایش معمولا به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و آمادگی خاصی نیاز ندارد. اگر از داروهای آرام‌بخش استفاده می‌کنید، ممکن است پزشک استفاده از آن‌ها برای مدتی منع کند. بهتر است قبل از انجام بیوپسی موارد زیر را به پزشک خود اطلاع دهید:

• لیستی از داروها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید.
• سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید. به‌ویژه اگر سابقه اختلالات خونریزی دارید.
• هرگونه حساسیت به مواد بی‌حسی یا سایر مواد را اطلاع دهید.
• اگر باردار هستید یا احتمال آن را می‌دهید، حتما به پزشک اطلاع دهید.
• اگر برای آزمایش اضطراب دارید، با پزشک خود صحبت کنید. اضطراب درد را بیشتر کرده و ممکن است پزشک برای کنترل آن داروهایی تجویز کند.

ممکن است قبل از آزمایش از شما خواسته شود، فرم رضایت‌نامه‌ای را امضا کنید. احتمالا پزشک از شما بخواهد چند ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید.

بهتر است، قبل از انجام نمونه برداری مغز استخوان در مورد این آزمایش و نحوه انجام آن از پزشک خود سؤالات لازم را بپرسید. در این صورت اضطراب شما کمتر شده و با آگاهی بیوپسی را انجام می‌دهید. حتما دررابطه‌با موارد زیر از پزشک خود اطلاعات بخواهید:

• نام آزمایش و روش آن
• دلیل انجام بیوپسی مغز استخوان
• چه نتایجی را باید انتظار داشت؟
• خطرات و مزایای انجام نمونه برداری چیست؟
• عوارض احتمالی آزمایش چیست؟
• کی و کجا قرار است نمونه برداری مغز استخوان انجام شود؟
• چه کسی بیوپسی را انجام می‌دهد و دانش و مهارت او تا چه حد است؟
• اگر نمونه برداری را انجام ندهید، چه اتفاقی می‌افتد؟
• راه‌حل‌های جایگزین چیست؟
• نتیجه آزمایش کی به دستتان می‌رسد؟
• پس از انجام بیوپسی در صورت بروز مشکل یا عوارض با چه کسی باید تماس بگیرید؟
• هزینه کلی آزمایش چقدر است؟

برای برآورد هزینه بیوپسی مغز و استخوان همین الان از دکتر متخصص مشاوره بگیر.

دکتر پیوند مغز استخوان

مراقبت های بعد از بیوپسی مغز استخوان

در صورت تزریق بی‌حسی موضعی برای بیوپسی استخوان از شما خواسته می‌شود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به پشت دراز بکشید تا به محل بیوپسی فشار وارد نشود. سپس می‌توانید به خانه بازگردید. در خانه باید محل بیوپسی را تمیز و خشک نگه دارید. متخصص دستورالعمل‌های خاص برای حمام کردن ارائه می‌دهد. احتمالا تا یک روز بعد از آزمایش نباید پانسمان را بردارید.

مطابق با توصیه پزشک از داروهای مسکن استفاده کنید. آسپرین و سایر داروهای ضد درد ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند. درصورتی‌که هریک از علائم زیر را مشاهده کردید، با پزشک تماس بگیرید:

• تب
• قرمزی
• تورم
• خونریزی
• ترشح از محل بیوپسی
• درد شدید در اطراف محل بیوپسی

ممکن است تا حدود یک هفته بعد از آزمایش کمی احساس درد کنید. بسیاری از افراد هم دردی ندارند. نتیجه بیوپسی مغز استخوان احتمالاً حدود ۱ تا ۳ هفته بعد آماده می‌شود.

مراقبت قبل از بیوپسی مغز استخوان	مراقبت‌های بعد از بیوپسی مغز استخوان
اطلاع از نام آزمایش و روش آن	تب
دلیل انجام بیوپسی مغز استخوان	قرمزی
چه نتایجی را باید انتظار داشت؟	تورم
خطرات و مزایای انجام نمونه‌برداری چیست؟	خونریزی
عوارض احتمالی آزمایش چیست؟	ترشح از محل بیوپسی
کی و کجا قرار است نمونه‌برداری مغز استخوان انجام شود؟	درد شدید در اطراف محل بیوپسی

عوارض بیوپسی مغز استخوان

عوارض ناشی از بیوپسی مغز استخوان بسیار نادر است. انجمن خون‌شناسی بریتانیا اعلام کرده است که کمتر از ۱ درصد از آزمایش‌های مغز استخوان عارضه ایجاد می‌کنند. برخی از عوارض بیوپسی مغز استخوان عبارت‌اند از:

• خونریزی طولانی‌مدت از محل بیوپسی (به‌ویژه در افرادی که پلاکت کمی دارند)
• کبودی و ناراحتی در محل بیوپسی
• عفونت در نزدیکی محل بیوپسی (به‌ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند)

اگر از داروی خاصی استفاده می‌کنید، حتما قبل از انجام بیوپسی به متخصص خون اطلاع دهید. ممکن است برخی داروها باعث ایجاد عوارض شوند.

پزشکان پیشنهادی

۵ (۳۷ نظر)

دکتر رحیم مهدی اوغلی محلهء

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۴ (۴۹ نظر)

دکتر غلامرضا فتح پور

تخصص کودکان و اطفال

نوبت بگیرید

۵ (۷ نظر)

دکتر محمدسعید رحیمی نژاد

فوق تخصص بیماری های خون و سرطان کودکان (هماتولوژی، آنکولوژی)

نوبت بگیرید

۴.۸ (۱۹۰ نظر)

دکتر اصغر بذرافشان

فوق تخصص بیماری های خون و سرطان کودکان (هماتولوژی، آنکولوژی)

نوبت بگیرید

۴.۷ (۱۷۶ نظر)

دکتر زاهد کریمی

فوق تخصص خون و سرطان بزرگسالان (هماتولوژی آنکولوژی بزرگسالان)

نوبت بگیرید

۴.۷ (۵۱ نظر)

دکتر فرید قاضی زاده

تخصص کودکان و اطفال

نوبت بگیرید

۵ (۳۷ نظر)

دکتر رحیم مهدی اوغلی محلهء

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۴ (۴۹ نظر)

دکتر غلامرضا فتح پور

تخصص کودکان و اطفال

نوبت بگیرید

۵ (۷ نظر)

دکتر محمدسعید رحیمی نژاد

فوق تخصص بیماری های خون و سرطان کودکان (هماتولوژی، آنکولوژی)

نوبت بگیرید

۴.۸ (۱۹۰ نظر)

دکتر اصغر بذرافشان

فوق تخصص بیماری های خون و سرطان کودکان (هماتولوژی، آنکولوژی)

نوبت بگیرید

۴.۷ (۱۷۶ نظر)

دکتر زاهد کریمی

فوق تخصص خون و سرطان بزرگسالان (هماتولوژی آنکولوژی بزرگسالان)

نوبت بگیرید

۴.۷ (۵۱ نظر)

دکتر فرید قاضی زاده

تخصص کودکان و اطفال

نوبت بگیرید

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

قبل از انجام بیوپسی مغز استخوان از پزشک در مورد نحوه انجام آزمایش، عوارض آن، موارد مورد بررسی و هزینه سؤال کنید. همچنین نگرانی‌های خود را مطرح کنید. در جلسه مشاوره با متخصص می‌توانید از میزان دانش و تجربه او آگاه شوید.

اگر قصد انجام نمونه برداری از مغز استخوان را دارید و برای بررسی مشکلات خونی به دنبال بهترین متخصص انکولوژی هستید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو پزشک مورد نظرتان را پیدا کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره با متخصصان هم وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!