چگونه با کودکان درباره جنگ حرف بزنیم؟

وقتی درگیری یا جنگ تیتر روز تمامی اخبار می‌شود، می‌تواند موجی از احساسات مانند ترس، غم، عصبانیت و اضطراب را با خود به همراه داشته باشد. در چنین شرایطی حتی بزرگسالان هم به راحتی نمی‌توانند احساسات متناقض خود را مدیریت کنند. اما کودکان ممکن است در چنین شرایطی بیش از افراد دیگر دچار آسیب‌های روحی شوند. از آنجا که کودکان  در مواقع بحرانی برای احساس امنیت و آرامش به والدین خود نگاه می‌کنند و از آنها سوال می‌پرسند، بهتر است بدانیم نحوه صحبت با کودکان درباره جنگ چگونه است.

نحوه صحبت با کودکان درباره جنگ

وقوع جنگ برای تمامی افراد، موقعیتی استرس‌‌آور ایجاد می‌کند. اخبار مربوط به این اتفاق در تمام رسانه‌ها منتشر و می‌شود و معمولا همه درباره آن حرف می‌زنند. در چنین شرایطی طبیعی است در خانواده هم صحبت درباره جنگ مطرح شود. کودکان با شنیدن این اخبار، خصوصا از افراد نزدیک یا در محیط‌های آشنا و امن‌شان یا دیدن تصاویر مربوط به آن، بدون در نظر گرفتن سنشان، مضطرب و نگران می‌شوند. برای والدین نیز مسلما صحبت کردن در مورد جنگ می‌تواند موضوعی پیچیده و ناراحت‌کننده باشد. اما کودکان و نوجوانان را نباید با ترس‌هایشان تنها گذاشت. بنابراین صرف وقت برای گوش دادن و صحبت با کودکان در مورد نگرانی‌هایشان به آنها کمک می‌کند تا احساس آرامش و کنترل بیشتری داشته باشند.

۱. فکر و احساسات کودکان را تشخیص دهید

برای این کار زمان و مکانی را انتخاب کنید که بتوانید فرزندان‌تان بتوانند سوالات خود را به راحتی مطرح کنند و احساس امنیت کنند، مثلا هنگام صرف غذا می‌تواند زمان مناسبی باشد. سعی کنید از صحبت کردن در مورد این موضوع درست قبل از خواب خودداری کنید.

یک نقطه شروع خوب این است که از فرزندتان بپرسید در مورد جنگ چه می‌داند و چه احساسی در مورد آن دارد. ممکن است برخی از کودکان اطلاعات کمی در مورد اتفاقات داشته باشند و علاقه‌ای به صحبت در مورد آن نداشته باشند، اما برخی دیگر ممکن است در سکوت نگران باشند. در مورد کودکان کوچکتر، نقاشی، داستان و سایر فعالیت‌ها می‌تواند به شروع بحث کمک کند.

کودکان می‌توانند اخبار را از راه‌های مختلف بشنوند. بنابراین، بررسی آنچه می‌بینند و می‌شنوند مهم است. این فرصتی است برای اطمینان خاطر دادن به آنها و احتمالاً اصلاح هرگونه اطلاعات نادرستی که ممکن است چه به صورت آنلاین، چه در تلویزیون، چه در مدرسه یا از دوستان دریافت کرده باشند.

جریان مداوم تصاویر و تیترهای ناراحت‌کننده هم می‌تواند به کودکان احساس وجود بحران در دایره نزدیکان‌شان را القا کند. کودکان کوچکتر ممکن است بین تصاویر و واقعیت شخصی خود تمایز قائل نشوند و ممکن است باور کنند که در معرض خطر فوری هستند، حتی اگر این درگیری در دوردست‌ها اتفاق بیفتد. کودکان بزرگتر ممکن است چیزهای نگران‌کننده‌ای را در رسانه‌های اجتماعی دیده باشند و از چگونگی تشدید وقایع بترسند. مهم است که نگرانی‌های آنها را کوچک یا نادیده نگیریم. اگر سوالی پرسیدند که ممکن است برای شما افراطی به نظر برسد، مانند «آیا همه ما خواهیم مرد؟»، به آنها اطمینان دهید که این اتفاق نخواهد افتاد. اما همچنین سعی کنید بفهمید که چه چیزی شنیده‌اند و چرا نگران این اتفاق هستند. اگر بتوانید بفهمید که نگرانی از کجا ناشی می‌شود، احتمال بیشتری وجود دارد که بتوانید به آنها اطمینان خاطر دهید.

حتماً احساسات آنها را درک کنید و به آنها اطمینان دهید که هر احساسی که دارند طبیعی است. با توجه کامل به آنها نشان دهید که به حرف‌هایشان گوش می‌دهید و به آنها یادآوری کنید که می‌توانند هر زمان که دوست دارند با شما یا یک بزرگسال مورد اعتماد دیگر صحبت کنند.

۲. متناسب با سن کودک حرف بزنید

کودکان حق دارند بدانند در دنیا چه می‌گذرد، اما بزرگسالان نیز مسئولیت دارند که آنها را از پریشانی در امان نگه دارند. شما بهتر از هر کسی فرزند خود را می‌شناسید، بنابراین از زبان متناسب با سن آنها استفاده کنید. واکنش‌های آنها را تماشا کرده و نسبت به سطح اضطراب آنها حساس باشید.

اگر در مورد آنچه اتفاق می‌افتد احساس غم یا نگرانی می‌کنید، طبیعی است. اما به خاطر داشته باشید که بچه‌ها نشانه‌های احساسی خود را از بزرگسالان می‌گیرند، بنابراین سعی کنید هیچ ترسی را بیش از حد با فرزندتان در میان نگذارید. با آرامش صحبت کنید و به زبان بدن خود، مانند حالات چهره، توجه داشته باشید.

تا جایی که می‌توانید، به فرزندانتان اطمینان دهید که از هر خطری در امان هستند. به آنها یادآوری کنید که بسیاری از مردم در سراسر جهان برای متوقف کردن درگیری و یافتن صلح سخت تلاش می‌کنند.

به یاد داشته باشید که به عنوان یک والد اشکالی ندارد که پاسخ هر سؤالی را نداشته باشید. می‌توانید بگویید که باید پاسخ آن را جست‌وجو کنید یا از آن به عنوان فرصتی برای یافتن پاسخ‌ها با فرزندان بزرگتر استفاده کنید. از وب‌سایت‌های معتبر یا سازمان‌های بین‌المللی مانند یونیسف و سازمان ملل استفاده کنید. توضیح دهید که برخی از اطلاعات آنلاین دقیق نیستند و اهمیت یافتن منابع قابل اعتماد را بیان کنید.

۳. مهربانی را ترویج کنید

درگیری، اغلب می‌تواند تعصب و تبعیض را به همراه داشته باشد، چه علیه یک ملت و چه علیه یک کشور. هنگام صحبت با فرزندانتان، از برچسب‌هایی مانند «آدم‌های بد» یا «شیطان» اجتناب کنید و در عوض از آن به عنوان فرصتی برای تشویق دلسوزی، مانند خانواده‌هایی که مجبور به فرار از خانه‌های خود شده‌اند، استفاده کنید.

به فرزندانتان یادآوری کنید که همه سزاوار امنیت هستند. زورگویی و تبعیض همیشه اشتباه است و هر یک از ما باید سهم خود را برای گسترش مهربانی و حمایت از یکدیگر انجام دهیم.

۴. آموزش همدلی و کمک به دیگران

برای کودکان مهم است که بدانند مردم با اعمال شجاعانه و مهربانی به یکدیگر کمک می‌کنند. حس انجام کاری، هر چقدر هم کوچک، اغلب می‌تواند آرامش زیادی به همراه داشته باشد. ببینید آیا فرزند شما دوست دارد در انجام اقدامات مثبت شرکت کند یا خیر. شاید آنها بتوانند یک نقاشی بکشند یا شعری برای صلح بنویسید، یا شاید بتوانید در یک مراسم جمع‌آوری کمک‌های مالی محلی شرکت کنید یا به یک راهپیمایی بپیوندید. حس انجام کاری، هر چقدر هم کوچک، اغلب می‌تواند آرامش زیادی به همراه داشته باشد.

۵. گفتگوهای صمیمانه با دقت

توجه داشته باشید که صحبت کردن در مورد احساسات برای کودک همیشه آسان نیست. کودک ممکن است به مفاهیم و کلماتی که نگرانی‌های او را توصیف می‌کنند، دسترسی نداشته باشد. کودک نمی‌تواند چیزهایی را که می‌شنود یا می‌بیند، مانند بزرگسالان تجزیه و تحلیل یا پردازش کند. به کودک زمان و مکان بدهید تا در مورد تجربه خود با کلمات خودش صحبت کند و آماده گوش دادن باشد. هنگام پایان مکالمه، مهم است که مطمئن شوید فرزندتان را در حالت پریشانی رها نمی‌کنید. سعی کنید با مشاهده زبان بدن آنها، در نظر گرفتن اینکه آیا از لحن صدای معمول خود استفاده می‌کنند و همچنین با توجه به تنفسشان، سطح اضطراب آنها را ارزیابی کنید.

۶. وضعیت روحی کودک را رصد کنید

با ادامه اخبار جنگ، باید به بررسی وضعیت روحی فرزندتان ادامه دهید. مراقب باشید که وضعیت را بیش از حد توضیح ندهید یا بیش از حد وارد جزئیات نشوید زیرا این کار می‌تواند کودکان را بی‌جهت مضطرب کند. کودکان کوچکتر ممکن است فقط با درک اینکه گاهی اوقات کشورها با هم می‌جنگند، راضی شوند.

کودکان واکنش‌های متفاوتی به رویدادهای نامطلوب دارند و برخی از نشانه‌های پریشانی ممکن است چندان آشکار نباشند. کودکان خردسال ممکن است بیش از حد معمول به والدین خود وابسته شوند، در حالی که نوجوانان ممکن است غم یا خشم شدیدی را نشان دهند. بسیاری از این واکنش‌ها فقط برای مدت کوتاهی طول می‌کشند و واکنش‌های طبیعی به رویدادهای استرس‌زا هستند. اگر این واکنش‌ها برای مدت طولانی ادامه یابد، ممکن است فرزند شما به حمایت متخصص یا روانشناس نیاز داشته باشد.

شما می‌توانید با انجام فعالیت‌هایی مانند تنفس شکمی با هم به آنها در کاهش استرس کمک کنید: ۵ نفس عمیق بکشید، ۵ ثانیه دم و ۵ ثانیه بازدم انجام دهید، از طریق بینی خود نفس بکشید و از طریق دهان خود بازدم کنید.

اگر فرزندتان موضوع جنگ را مطرح کرد، آماده صحبت با او باشید. اگر درست قبل از خواب است، با چیزی مثبت مانند خواندن داستان مورد علاقه‌شان به آنها کمک کنید تا خوب بخوابند.

۷. شنیدن اخبار را محدود کنید

در حالی که اخبار پر از تیترهای هشداردهنده و تصاویر ناراحت‌کننده است، به میزان قرار گرفتن فرزندانتان در معرض اخبار توجه داشته باشید. خاموش کردن رسانه‌های در حال پخش اخبار در اطراف کودکان کوچکتر را در نظر بگیرید. اما اگر کودکان بزرگتر هستند، می‌توانید از آن به عنوان فرصتی برای بحث در مورد میزان زمانی که صرف خواندن اخبار می‌کنند و منابع خبری مورد اعتماد استفاده کنید. تا حد امکان، سعی کنید حواس‌پرتی‌های مثبتی مانند بازی کردن یا پیاده‌روی با هم ایجاد کنید.

نحوه مدیریت اخبار برای کودکان

با وجود آنکه مدیریت محتواهایی که کودکان در معرض آن قرار می‌گیرند در دنیای امروز و عصر دیجیتال، کار چندان ساده‌ای نیست اما خصوصا در شرایط جنگی بهتر است مراقبت خود را از اخباری که کودکان در معرض آن قرار می‌گیرند، بیشتر کنید. در جدول زیر می‌توانید اقدامات لازم برای مدیریت تماشای اخبار جنگ برای کودکان را بخوانید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

اگر خودتان بتوانید با مسئله جنگ کنار بیایید، بهتر می‌توانید به فرزندانتان کمک کنید. به نحوه صحبت با کودکان درباره جنگ توجه کنید. کودکان واکنش شما به اخبار را درک می‌کنند، بنابراین به آنها کمک می‌کند تا بدانند که شما آرام بوده و دارای کنترل هستید. اگر احساس اضطراب یا ناراحتی می‌کنید، برای خودتان وقت بگذارید و با دیگر اعضای خانواده، دوستان و افراد مورد اعتماد خود تماس بگیرید. سعی کنید زمان‌های کلیدی در طول روز را برای بررسی اتفاقات شناسایی کنید، نه اینکه مدام آنلاین باشید. تا جایی که می‌توانید، زمانی را برای انجام کارهایی اختصاص دهید که به شما در آرامش و بازیابی قوایتان کمک کننده هستند.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!