بی خوابی نوزاد به چه دلیلی اتفاق می افتد و چطور درمان می شود؟

بی خوابی نوزاد مشکلی است که والدین زیادی را درگیر می‌کند. خواب نامناسب ممکن است به‌شدت بر عملکرد و خلق‌وخوی نوزاد و حتی مراقبان او (چه پرستار باشد چه هر یک از اعضای خانواده) در طول روز تأثیر بگذارد. عوامل مختلفی می‌توانند باعث بی‌خوابی در نوزادان شوند که از جمله آن می‌توان گرسنگی، آلرژی، درد و سایر‌ علل این چنینی را مثال زد. معمولاً زمانی است که نوزادان با گریه از خواب بیدار می‌شوند، بدون همراهی و توجه والدین مجددا نمی‌خوابند. به همین دلیل باید علت بی خوابی در نوزادان به درستی تشخیص داده شود و فکری برای رفع این مشکل کرد. اگر نوزاد با چنین مشکلی مواجه است بهتر است با متخصص اطفال در این باره مشورت کنید. دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین از تمامی پزشکان متخصص در زمینه‌های مختلف را به صورت کاملا آنلاین و غیرحضوری فراهم کرده است. شما نیازی به هیچگونه مراجعه به مراکز درمانی و مطب‌های پزشکان برای دریافت نوبت نخواهید داشت.

بی خوابی نوزاد چیست؟

بی خوابی نوزادی در دو حالت تعریف می‌شود. یکی زمانی که نوزاد به سختی به خواب می‌رود و دیگری زمانی که خواب نمی‌ماند و به دلایل مختلفی از خواب می‌پرد. بی خوابی در نوزادان شایع است. حتی کاملاً طبیعی است که نوزادان قبل از رسیدن به سه‌ماهگی یک شب کامل نخوابند و دچار بی خوابی شوند. اما اگر بی خوابی برای مدت طولانی ادامه‌دار باشد و مشکوک به وجود دلیلی جدی‌تر باشد، لازم است که در اسرع وقت با یک پزشک متخصص در این زمینه صحبت و مشورت کنید.

دلیل بی خوابی نوزاد

علل مختلفی برای بی خوابی نوزادان وجود دارد. هر نوزادی ممکن است در ماه‌های مختلف این دوران و به دلایل مختلفی که برخی طبیعی و برخی دیگر مربوط به مشکلات سلامتی هستند دچار بی خوابی شود. برخی از رایج‌ترین علل بی خوابی نوزادان را در ادامه این قسمت نام‌ برده و هر یک را توضیح داده‌ایم.

دلیل بی‌خوابی نوزاد	شرح دلیل	روش‌های مدیریت و کمک به خواب نوزاد
گرسنگی	نوزادان معمولاً به دفعات نیاز به تغذیه دارند. گرسنگی می‌تواند موجب بیدار شدن شبانه شود.	– اطمینان از تغذیه کافی در طول روز. تغذیه قبل از خواب ممکن است کمک کند.
درد یا ناراحتی گوارشی	کولیک، نفخ، یا مشکلات گوارشی می‌توانند باعث ناراحتی و بی‌خوابی شوند.	– ماساژ ملایم شکم نوزاد، استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک (در صورت لزوم).
نیاز به تغییر پوشک	پوشک خیس یا کثیف ممکن است باعث ناراحتی و بی‌خوابی شود.	– تعویض پوشک قبل از خواب و در صورت نیاز، تغییر پوشک در طول شب.
حساسیت به محیط خواب	محیط خواب نوزاد (نور، صدا، دما) می‌تواند بر خواب تأثیر بگذارد.	– ایجاد محیط خواب آرام (نور کم، دمای مناسب، محیط بی‌صدا).
نیاز به نزدیکی به والدین (احساس امنیت)	نوزادان ممکن است به دلیل احساس تنهایی یا نیاز به احساس امنیت از والدین بیدار شوند.	– آرام کردن نوزاد با تماس فیزیکی (در آغوش گرفتن، تکان دادن ملایم).
دندان درآوردن	رویش دندان‌ها می‌تواند موجب درد و ناراحتی شود که خواب نوزاد را مختل می‌کند.	– استفاده از دندان‌گیرهای مناسب و داروهای مسکن تجویز شده از سوی پزشک.
ناتوانی در تنظیم چرخه خواب	نوزادان تازه متولد شده هنوز نتوانسته‌اند چرخه خواب و بیداری را تنظیم کنند.	– ایجاد روتین خواب ثابت، استفاده از روش‌های آرامش‌بخش مانند صداهای سفید.
تب یا بیماری	تب یا مشکلات پزشکی مانند عفونت‌ها می‌توانند باعث بی‌خوابی شوند.	– بررسی وضعیت سلامت نوزاد و مشاوره با پزشک برای درمان مشکل پزشکی.
تغییرات در روتین یا محیط	تغییر در محیط یا برنامه روزانه نوزاد ممکن است باعث اختلال در خواب او شود.	– حفظ روتین خواب ثابت، استفاده از محیط خواب مشابه به حالت معمول.
سندروم خواب بی‌قاعده (FSID)	در برخی نوزادان اختلالات خواب مانند سندروم مرگ ناگهانی نوزاد ممکن است رخ دهد.	– اطمینان از خوابیدن نوزاد بر روی پشت، استفاده از تشک مناسب و محیط امن.

۱. رفلاکس و بی خوابی نوزاد

گاهی اوقات خوابیدن برای نوزادی که به ریفلاکس مبتلا است، یک چالش بزرگ خواهد بود؛ به‌ویژه اگر علائم این بیماری در شب بدتر شود. نوزادان مبتلا به رفلاکس اغلب دچار نفخ هستند و آروغ زدن برایشان سخت است. این احساس نیاز به آروغ زدن باعث می‌شود که آن‌ها بیشتر از خواب بیدار شوند. 

حتی اگر یک نوزاد مبتلا به ریفلاکس در طول شب به خوبی بخوابد، اما نیاز به برخی تغییرات در تنظیمات و روال خواب خواهد داشت. اطمینان از آروغ زدن کامل کودک قبل از خواب و بیدار نگه داشتن او به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بعد از غذا خوردن، به کاهش علائم رفلاکس نوزاد در شب کمک زیادی می‌کند.

۲. علت بی خوابی نوزاد تازه متولد شده

عوامل محیطی مانند صدا، نور یا دما می‌توانند خواب نوزاد را مختل کنند و منجر به بی خوابی در نوزادان شوند. بیماری، گرسنگی و سایر دلایل این‌چنینی هم برخی دیگر از علل بی خوابی نوزادان تازه متولد شده هستند.

۳. دلیل بی خوابی نوزاد در شب

عواملی مانند بیماری یا تغییر در روتین خواب نوزاد، خواب او را مختل خواهد‌ کرد. اگر نوزاد دچار درد شده باشد، در دوران رشد قرار داشته باشد یا در محیط مناسبی نخوابد احتمالا دچار بی خوابی در شب خواهد شد. البته که این موارد تمامی علل بیخوابی نوزادان در شب نیستند.

۴. کولیک و بی خوابی نوزاد

کولیک اغلب به طور ناگهانی، با گریه‌های بلند و اغلب بی‌وقفه شروع می‌شود. این گریه مداوم و شدید برای بسیاری از والدین استرس‌زا و سخت خواهد بود. قولنج کردن نوزاد اغلب باعث بداخلاقی شده و به خوب نخوابیدن آنها منجر می‌شود.

نوزادت دائما از خواب بیدار میشه و بی‌قراره؟

کلیک کن و مشاوره بگیر.

دکتر اطفال خوب

۵. دندان درآوردن

طبیعی است که نوزادان در دوران دندان درآوردن به سختی بخوابند و در طول شب از خواب بیدار شوند. علائمی مثل درد لثه، بثورات دهانی و ترشح آب دهان می‌تواند نوزاد را به شدت بی‌قرار و عصبی کند. برای برخی از نوزادان، درد دندان دلیلی کافی برای بیدار شدن از خواب در نیمه شب است. دندان درآوردن نوزاد همچنین ممکن است باعث مشکلات دیگری ناشی از بی خوابی مثل مقاومت در برابر خواب و گیجی شود.

۶. یبوست

مشکلات شکمی و یبوست در نوزادان اغلب با علائمی چون بی خوابی ظاهر می‌شود. مشکل یبوست نوزادان می‌توان برای آن‌ها دردناک و برای والدین، پرستار یا هر مراقب دیگری استرس‌زا باشد. برخی از نوزادان مبتلا به یبوست ممکن است گریه کنند یا مشکل خواب خفیف تا شدید داشته باشند. اگر یبوست طولانی شد یا نوزاد درد شدیدی داشت، بهتر است به مشورت با پزشک کودک خود روی آورید.

متن انگلیسی:
In older infants, Cows’ Milk Allergy (CMA) may cause infantile insomnia.1 In most cases, the causes of insomnia are environmental factors; however, in some cases sleep problems are due to an underlying medical condition.
ترجمه متن:
در نوزادان بزرگ‌تر، آلرژی به شیر گاو (CMA) هم باعث بی خوابی نوزاد می‌شود. در بیشتر موارد، علل بی خوابی عوامل محیطی هستند. با این حال، در برخی موارد مشکلات خواب به دلیل یک بیماری زمینه‌ای است.

nestlehealthscience

۷. نفخ

یکی دیگر از دلایل بیخوابی نوزاد نفخ است. گاز درون روده‌های نوزاد باعث درد و احساس ناراحتی متوسط تا شدید می‌شود. در چنین شرایطی برای نوزاد سخت است که بخوابد. حتی ممکن است در طول شب از خواب بیدار شود و بی‌صراری کند. اگر گاز تخلیه و دفع شود، تسکین یافته و نوزاد به راحتی به خواب می‌رود.

۸. مصرف کافئین زیاد، شکلات و کاکائو توسط مادر در دوران شیردهی

والدین شیرده‌ای که می‌خواهند ایمن‌ترین رویکرد را در پیش بگیرند، باید مصرف کافئین را به حدود ۳۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کنند. این مقدار کافئین معادل ۲ تا ۳ فنجان قهوه است. حتی بعید است که مصرف بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم کافئین نیز به کودک آسیب برساند. با این حال، مصرف بیش از ۱۰ فنجان کافئین در روز ممکن است علائمی مانند گیجی و بی‌قراری در کودک ایجاد کند. سطح کافئین در شیر مادر ۱ تا ۲ ساعت پس از نوشیدن قهوه به اوج خود می‌رسد.

۹. ترس جدایی از والدین

اضطراب جدایی می‌تواند منجر به بی خوابی نوزاد شود. در این حالت ممکن است نوزاد دچار مقاومت در برابر خواب، بیدار شدن مکرر در طول شب، بیدار شدن در صبح‌های زود یا چرت‌های کوتاه شود. در این مواقع پریشانی معمولاً کودک یکی از والدین را بر دیگری ترجیح می‌دهد.

۱۰. کمبود ویتامین

کودکان مبتلا به کمبود ویتامین D خواب کلی کمتری نسبت به سایر کودکان دارند و راندمان خواب آن‌ها نیز ضعیف‌تر است. کمبود ویتامین D خطر اختلالات خواب را افزایش می‌دهد و گزارش شده است که با مشکلات خواب، مدت زمان خواب و بیداری‌های شبانه مرتبط است.

۱۱. کمبود نور خورشید

با کمبود نور خورشید سطح سروتونین کاهش یافته و بر ریتم شبانه‌روزی بدن تأثیر می‌گذارد. وقتی ساعت بیولوژیکی تغییر می‌کند، ممکن است خواب شبانه سخت‌تر شود. اگر به‌طور مکرر این اتفاق بیفتد، به احتمال زیاد نوزاد در طول روز احساس خستگی داشته و انرژی کمتری هم خواهد داشت.

۱۲. استفاده از پتو، بالش و تشک نامناسب برای کودک

ملافه‌هایی مانند پتوهای ضخیم، لحاف و بالش می‌توانند خواب کودک را مختل کنند. مواد پتو، بالش و تشک تخت می‌توانند با تأثیر بر راحتی، تنظیم دما و کنترل آلرژن‌ها بر کیفیت خواب تأثیر بسزایی بگذارند.

۱۳. کمبود ارتباط عاطفی

بی خوابی و بی‌کیفیتی خواب در اولین ماه‌های زندگی کودک می‌تواند نشان‌دهنده افسردگی، اضطراب و مشکلات رفتاری در او باشند که باید به زودی تشخیص داده شده و درمان شوند.

۱۴. گرسنگی

نوزادی که گرسنه باشد، برای به خواب رفتن یا خواب ماندن مشکل خواهد داشت. مطمئن شوید که نوزادتان قبل از خواب به خوبی تغذیه شده و اگر در طول شب گرسنه از خواب بیدار شد، به او شیر بدهید تا دوباره به خواب رود.

۱۵. نیاز به تعویض پوشک

نیازی به تعویض مداوم پوشک مخصوصا در طول شب نیست؛ مگر اینکه نوزادتان مدفوع کرده باشد. به خاطر داشته باشید که لزوماً نیازی نیست پوشک کودک خود را فقط به دلیل بیدار شدن در طول شب تعویض کنید. در واقع تعویض غیرضروری پوشک خواب مجدد را برای نوزاد سخت‌تر می‌کند و درگیر بی‌تابی و بی خوابی نوزادتان خواهید شد.

۱۶. مشکلات تنفس نوزادان

آپنه خواب زمانی اتفاق می‌افتد که خواب کودک به دلیل مشکلات تنفسی قطع می‌شود. کودک مبتلا به آپنه خواب معمولاً هنگام خواب خروپف می‌کند و برای چند ثانیه توان نفس کشیدن ندارد. این اتفاق به مغز سیگنال می‌دهد تا فرد را بیدار کند. آپنه خواب ممکن است بارها در طول شب اتفاق بیفتد و نوزاد را بی خواب کند.

۱۷. آلرژی غذایی

الگوی خواب نوزاد یا کودک نوپا می‌تواند تحت تأثیر رژیم غذایی باشد. در بعضی کودکان بی خوابی و بی‌قراری می‌تواند ناشی از آلرژی یا عدم تحمل غذایی باشد. گاهی اوقات حساسیت به غذاهایی مادر مصرف کرده و از طریق شیر به نوزاد می‌رسد، حساسیت به شیر خشک یا موادی که خود نوزاد مصرف می‌کند منجر به بی خوابی می‌شوند.

متن انگلیسی:
People used to think that breastfed babies never got constipated – we know now that this is not the case. Constipation is certainly uncommon in breastfed babies, but it does happen.
ترجمه متن:
تصور مردم در گذشته این بود که نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند هرگز دچار یبوست نمی‌شوند. در حالی که اکنون می‌دانیم اینطور نیست. مطمئناً یبوست در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند غیرمعمول است، اما اتفاق خواهد افتاد.

eric.org

۱۸. مشکل تنفسی

بسیاری از بیماری‌های تنفسی کودکان از جمله بیماری مزمن ریه در دوران نوزادی، آسم، فیبروز کیستیک، بیماری سلول داسی شکل ریه و… تاثیر مستقیمی بر بی خوابی نوزاد دارند. به شکلی که نتیجه چندین مطالعه علمی، ارتباط بین بی‌خوابی و علائم تنفسی را نشان داده و تایید کرده‌اند. برخی از رایج‌ترین مشکلات تنفسی که منجر به بی خوابی می‌شوند آسم و بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) هستند.

۱۹. ابتلا به برخی بیماری ها

عوامل متعددی وجود دارد که می‌تواند منجر به بی‌خوابی نوزاد و تشدید آن شود. شرایط پزشکی و ابتلا به برخی بیماری‌ها، عوامل محیطی و تغییرات رشد برخی از علل بی خوابی نوزاد هستند. به عنوان مثال  می‌توان به رفلاکس اسید معده، آلرژی، و آپنه خواب اشاره کرد.

۲۰. بی خوابی نوزاد بعد از واکسن

اگر نوزاد شما بعد از واکسن نمی‌خوابد و گیجی خفیف، گریه و خوابی ناآرام دارد، معمولاً این موضوع به دلیل زخم شدن محل تزریق است. به‌طور معمول بی خوابی در عرض ۲-۱ روز پس از واکسیناسیون به اوج خود می‌رسد اما پس از آن بهبود می‌یابد و حتی نگرانی نیست.

درمان بی خوابی نوزاد

روش‌های درمانی زیادی برای بی خوابی نوزادان وجود دارد. از درمان دارویی که به تشخیص و تجویز پزشک انجام می‌شود گرفته تا ایجاد شرایط محیطی ایده‌آل و حتی طب سنتی. در ادامه درباره هر یک از انواع روش درمان بی خوابی نوزادان بیشتر صحبت کرده‌ایم.

۱. داروی بی خوابی نوزاد

اصولا داروهای موجود در بازار که برای درمان بی خوابی تجویز می‌شوند برای کودکان بالای ۲ سال هستند. توصیه می‌کنیم که اگر برای درمان بی خوابی نوزاد خود تمامی روش‌های درمانی را انجام داده و نتیجه‌ای اثربخش مشاهده نکرده‌اید، برای دریافت یک درمان دارویی ایمن از پزشک متخصص اطفال مشاوره بگیرید.

۲. درمان سریع بی خوابی نوزاد

برای اینکه بی خوابی نوزاد خود را به سرعت درمان کنید کافیست یک فضای آرامش‌بخش را قبل از خواب نوزاد ایجاد کنید. همچنین باید یک محیط خواب تاریک، آرام و خنک را ایجاد کنید و به یک برنامه خواب ثابت پایبند باشید. مورد آخر هم اینکه اطمینان حاصل کنید نوزاد در شرایط راحتی است و لباس مناسبی به تن دارد.

دنبال درمان سریع برای بی خوابی‌های نوزادت هستی؟ مشاوره بگیر.

دکتر اختلال خواب

۳. درمان بی خوابی نوزاد در طب سنتی

در طب سنتی درمان مؤثری که گیاهی باشد و برای بی خوابی نوزاد موثر باشد، ارائه نشده است. اما به‌طور کلی استفاده از گلاب و عدم استفاده از مواد محرک توسط مادر و نوزاد به شدت توصیه می‌شود.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

نوزادان بین ۹ تا ۱۲ ساعت در طول شب می‌خوابند و بین ۲ تا ۵ ساعت در روز چرت می‌زنند. در ۲ ماهگی، نوزادان روزانه بین دو تا چهار چرت می‌زنند و در ۱۲ ماهگی، یک یا دو چرت می‌زنند. انتظار داشته باشید که عواملی مانند بیماری یا تغییر در روتین خواب نوزاد، او را بی خواب کند. آگاهی از علل موثر در بیخوابی نوزادان سبب می‌شود که در زمانی کوتاه مشکل را تشخیص دهید و به کمک یک پزشک متخصص به درمان مشکل بی خوابی نوزاد خود بپردازید.

حالا که با خواندن این مطلب آگاهی کافی درباره بی خوابی نوزادان و دلایل آن بدست آورده‌اید، شاید بد نباشد که از یک دکتر اطفال هم در این باره مشاوره بگیرید؛ به خصوص اگر نوزادی دارید که دچار بی خوابی است. به همین منظور توصیه می‌کنیم که در وبسایت دکترتو پزشک مدنظر نوزادتان را بیابید و از همان طریق اقدام به دریافت نوبت ویزیت آنلاین یا حضوری کنید. فرقی ندارد در کدام یک از شهرهای ایران هستید، شما می‌توانند از تمامی پزشکان متخصص در سرتاسر ایران نوبت ویزیت آنلاین یا حضوری دریافت کنید.

 دکترتو مراقب سلامتی شماست!