داروی نیتروفورانتوئین چیست؟ بررسی عوارض و موارد مصرف آن

نیتروفورانتوئین (Nitrofurantoin) یک داروی آنتی‌بیوتیک از دسته نیتروفوران‌ها است که به عنوان دارویی موثر برای درمان عفونت‌های باکتریایی شناخته می‌شود. این دارو با مهار رشد باکتری‌ها نقش مهمی در درمان عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs) به خصوص عفونت مثانه دارد. در این مقاله از دکترتو به خواص، عوارض جانبی، تداخلات دارویی و نحوه مصرف نیتروفورانتوئین خواهیم پرداخت. اگر با عفونت‌های باکتریایی درگیر هستید و قصد استفاده از این دارو را دارید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین متخصصان عفونی یا مشاوره دارویی در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.

نیتروفورانتوئین چیست؟

نیتروفورانتوئین آنتی‌بیوتیکی از گروه نیتروفوران‌ها است، که با مهار سنتز DNA ،RNA و پروتئین‌هایی که برای رشد و بقا باکتری ضروری هستند عمل کرده، و موجب مرگ آنها می‌شود. این دارو به صورت اختصاصی برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs) استفاده می‌شود. دستگاه ادراری به دو بخش دستگاه ادراری فوقانی (کلیه‌‌ها و حالب‌‌‌ها یا میزنای) و دستگاه ادراری تحتانی (مثانه و مجرای ادرار یا پیشابراه) تقسیم می‌شود. عفونت می‌تواند هر قسمتی از دستگاه ادراری را درگیر کند، اما این دارو به غلظت کافی در کلیه‌ها نمی‌رسد و برای این عفونت‌ها کاربرد زیادی ندارد.

تاثیرگذاری نیتروفورانتوئین بستگی به نوع باکتری دارد که باعث ایجاد عفونت شده است، برای مثال این دارو در برابر باکتری اشریشیا کلی بسیار موثر است. به یاد داشته باشید که استفاده بیش از حد از این دارو می‌تواند منجر به عوارضی مانند آسیب کبدی، مشکلات ریوی و مقاومت آنتی‌بیوتیکی شود.

شناسنامه دارویی	توضیحات
داروی نیتروفورانتوئین چیست؟	نیتروفورانتوئین یک نوع آنتی‌بیوتیک است که برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری، به ویژه عفونت‌های حاد و مزمن مثانه، استفاده می‌شود. این دارو باکتری‌های عامل عفونت را از بین می‌برد و از تکثیر آن‌ها جلوگیری می‌کند.
نام عمومی دارو	نیتروفورانتوئین (Nitrofurantoin)
نام تجاری	این دارو با نام‌های تجاری مختلفی در بازار موجود است، از جمله: ماکروبید (Macrobid) ماکرودنتین (Macrodantin) نیتروفان (Nitrofan) فورادانتین (Furadantin)
نوع دارو	آنتی‌بیوتیک
فرمول شیمیایی	C₈H₆N₄O₅
دسته بندی بارداری	دسته بندی B: مطالعات روی حیوانات نشان نداده‌اند که این دارو به جنین آسیب برساند، اما مطالعات کافی روی زنان باردار انجام نشده است. قبل از مصرف در دوران بارداری حتماً با پزشک مشورت کنید.
نیمه عمر	نیمه عمر نیتروفورانتوئین حدود ۲۰ دقیقه است.
دفع دارو	نیتروفورانتوئین عمدتاً از طریق ادرار دفع می‌شود.
مکانیسم اثر	نیتروفورانتوئین با نفوذ به باکتری‌ها، آنزیم‌های ضروری برای رشد و تکثیر آن‌ها را مختل می‌کند و در نتیجه باعث مرگ باکتری‌ها می‌شود.
بهترین شرایط نگهداری	نیتروفورانتوئین را در دمای اتاق، دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت نگهداری کنید.
نحوه مصرف	نحوه مصرف نیتروفورانتوئین به شدت عفونت، نوع باکتری و وضعیت بیمار بستگی دارد. معمولاً به صورت خوراکی همراه با غذا یا شیر مصرف می‌شود تا عوارض گوارشی آن کاهش یابد.
اشکال دارویی	نیتروفورانتوئین معمولاً به صورت کپسول و قرص موجود است.
داروهای هم گروه	داروهای هم گروه نیتروفورانتوئین عمدتاً آنتی‌بیوتیک‌های دیگری هستند که برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری استفاده می‌شوند، مانند: فسفومایسین تری متوپریم سفالکسین نورفلوکساسین

نحوه مصرف داروی نیتروفورانتوئین

نیتروفورانتوئین تنها با نسخه در دسترس است. این دارو به سه شکل زیر در بازار موجود است، که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. به یاد داشته باشید این دارو را با دوز تعیین شده توسط پزشک باید مصرف کنید.

• نام‌های تجاری رایج: Macrobid (ماکروبید)، Macrodantin (ماکرودانتین)، Furadantin (فورادانتین)
• اشکال دارویی: قرص خوراکی، سوسپانسیون یا شربت

۱. قرص ماکرودانتین یا فورادانتین (Macrodantin یا Furadantin):

ماکرودانتین و فورادانتین دو نام تجاری برای داروی نیتروفورانتوئین هستند. این دارو نوعی آنتی‌بیوتیک است که به طور عمده برای درمان عفونت‌های ادراری استفاده می‌شود. این دارو باکتری‌هایی را که باعث عفونت در دستگاه ادراری می‌شوند، از بین می‌برد.

• فقط حاوی نیتروفورانتوئین ماکروکریستال هستند که سریع‌تر جذب می‌شوند.
• عوارض گوارشی بیشتری دارند.
• برای دوز نگهدارنده و پیشگیری طولانی مدت دوز ۲۵, ۵۰ یا ۱۰۰ میلی‌گرم، یک بار در روز قبل از خواب مصرف شود.
• برای درمان عفونت مثانه: نیتروفورانتوئین ۱۰۰ یا ۵۰ میلی‌گرمی، چهار بار در روز مصرف شود.
• معمولا به مدت ۷ روز استفاده می‌شود.

قرص نیتروفورانتوئین ۱۰۰ در بارداری چگونه مصرف می شود؟

برای زنان باردار در شش ماه اول، نیتروفورانتوئین ۱۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز تجویز می‌شود. این دارو باید تحت نظر دقیق پزشک مصرف شود و معمولاً در سه‌ماهه سوم بارداری به دلیل خطر کم‌خونی همولیتیک در نوزاد توصیه نمی‌شود.

۲. کپسول نیتروفورانتوئین ۱۰۰ میلی گرمی ماکروبید (Macrobid):

ماکروبید یکی از نام‌های تجاری داروی نیتروفورانتوئین است. این دارو نوعی آنتی‌بیوتیک است که برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری، به خصوص عفونت‌های مثانه، تجویز می‌شود. نیتروفورانتوئین باکتری‌هایی را که باعث این نوع عفونت‌ها می‌شوند، از بین می‌برد.

• حاوی نیتروفورانتوئین مونو‌هیدرات و نیتروفورانتوئین ماکروکریستال است.
• این فرم در بدن به‌آرامی آب را جذب می‌کند و منجر به آزادسازی تدریجی دارو می‌شود. به همین دلیل نیاز به مصرف کمتری دارد.
• عوارض گوارشی کمتری دارد.
• برای درمان کوتاه‌مدت عفونت‌های حاد دستگاه ادراری استفاده می‌شود.
• ۱۲ ساعت یک بار مصرف شود.
• معمولا بین ۵ تا ۷ روز استفاده می‌شود.

نمی‌دونی نیتروفورانتوئین رو چند بار در روز مصرف کنی؟

هر سوالی داری از پزشک بپرس.

مشاوره داروییپزشک متخصص بیماری های عفونی

۳. سوسپانسیون یا شربت نیتروفورانتوئین

سوسپانسیون نیتروفورانتوئین به ویژه برای افرادی که مشکل در بلع قرص دارند، مانند کودکان و برخی بزرگسالان، مناسب است. این فرم دارویی به صورت پودر در آب یا مایع دیگری حل می‌شود و به شکل مایع مصرف می‌شود.

• مصرف قرص و کپسول برای کودکان زیر ۱۲ سال خطرناک است.
• همچنین در بزرگسالانی که مشکل در بلع دارند نیز استفاده می‌شود.
• حداکثر دوز مورد استفاده در روز ۴۰۰ میلی‌گرم است.
• دوز مصرف معمولاً بر اساس وزن کودک تعیین می‌شود؛ به طور رایج، ۵ تا ۷ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز است که به ۴ دوز (۶ساعت یک بار) تقسیم می‌شود.
  • یعنی برای هر کیلوگرم از وزن کودک، بین ۵ تا ۷ میلی‌گرم از دارو به طور روزانه تجویز می‌شود. به عنوان مثال، اگر کودکی ۲۰ کیلوگرم وزن داشته باشد، دوز روزانه بین ۱۰۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم خواهد بود، که معمولاً به چند دوز در طول روز تقسیم می‌شود.
• برای کودکان بالای ۴۰ کیلوگرم، دوز مصرف آنتی بیوتیک نیتروفورانتوئین معمولاً مانند بزرگسالان محاسبه می‌شود.

نکات مهم در مصرف نیتروفورانتوئین

نیتروفورانتوئین یک آنتی‌بیوتیک رایج برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری است. برای بهره‌مندی حداکثری از این دارو و جلوگیری از عوارض جانبی، رعایت نکات زیر ضروری است:

• دارو را طبق دستورالعمل‌های گفته شده در بروشور دارویی استفاده کنید.
• دارو را همراه با غذا مصرف کنید.
• مصرف این دارو را تا انتهای طول درمان ادامه دهید، حتی اگر علائم پس از چند روز ناپدید شوند. قطع زودهنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود.
• این دارو ممکن است روی نتایج آزمایش به خصوص آزمایش قند تأثیر بگذارد. قبل از آزمایش مسئولان آزمایشگاه را از مصرف نتروفورانتوئین مطلع کنید.
• در طول مصرف این دارو مایعات فراوان بنوشید.
• از خرد کردن یا جویدن کپسول خودداری کنید.
• قبل از مصرف شربت را به شدت تکان دهید تا مطمئن شوید که دارو به طور یکنواخت مخلوط شده است.
• مهم‌ترین نکته در مصرف آنتی بیوتیک‌ها مصرف آنها در ساعات مشخصی از روز است.

موارد مصرف قرص نتروفورانتوئین ۱۰۰ (نتروفورانتوئین برای چیست؟)

این دارو خیلی کم منجر به مقاومت آنتی‌بیوتیکی می‌شود و میزان بهبودی ۸۳ تا ۹۳ درصدی دارد. به همین دلایل نیتروفورانتوئین به عنوان یکی از بهترین آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت ادراری تحتانی به خصوص در کودکان و زنان باردار شناخته می‌شود.

متن انگلیسی:
Antibiotics such as nitrofurantoin will not work for colds, flu, or other viral infections. Using antibiotics when they are not needed increases your risk of getting an infection later that resists antibiotic treatment
ترجمه متن:
آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند نیتروفورانتوئین برای درمان سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر عفونت‌های ویروسی مؤثر نیستند. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها زمانی که نیازی به آن‌ها نیست، خطر ابتلا به عفونت‌هایی که مقاوم به درمان با آنتی‌بیوتیک هستند، در آینده افزایش می‌دهد.

medlineplus

آیا نتروفورانتوئین برای درمان عفونت کلیه استفاده می شود؟ (نتروفورانتوئین و عفونت کلیه)

در بیشتر مواقع علت ایجاد پیلونفریت باکتری اشریشیا کلی است که از طریق مثانه و حالب‌ها خود را به کلیه‌ها می‌‌رساند. اما نیتروفورانتوئین برای درمان عفونت‌ کلیه (پیلونفریت) مناسب نیست و نمی‌تواند به طور مؤثر باکتری‌های ایجادکننده عفونت کلیه را از بین ببرد. برای عفونت‌های کلیه، آنتی‌بیوتیک‌های دیگری مانند فلوروکینولون‌ها (مثل سیپروفلوکساسین) و سفکسیم توصیه می‌شوند.

آیا نتروفورانتوئین دارویی برای درمان عفونت واژن است؟ (نتروفورانتوئین و عفونت واژن)

نیتروفورانتوئین برای درمان عفونت‌های واژینال استفاده نمی‌شود، زیرا این دارو مخصوص عفونت‌های دستگاه ادراری است. برای درمان عفونت‌های واژینال، آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضد قارچ دیگری مانند مترونیدازول و فلوکونازول مناسب‌تر هستند.

عوارض جانبی مصرف قرص نتروفورانتوئین

مانند هر داروی دیگری، مصرف این دارو ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد. این عوارض معمولاً خفیف هستند و با قطع دارو برطرف می‌شوند.

شایع ترین عوارض نتروفورانتوئین

این دسته از عوارض اغلب خفیف هستند و با گذر زمان بهبود پیدا می‌کنند. در صورت عدم بهبود یا شدیدتر شدن عوارض با پزشک مشورت کنید.

• مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سوزش سردل، از دست دادن اشتها و نفخ.
• سردرد و سرگیجه.
• تغییر در رنگ پوست.
• تب و لرز، سرفه و احساس ناراحتی و بیماری.
• ریزش مو.

عوارض جانبی شدید و خطرناک نتروفورانتوئین

در صورت بروز هر یک از این عوارض، مصرف دارو را متوقف کرده و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

• واکنش‌های ریوی (فیبروز ریوی و واکنش‌های ریوی حاد): علائمی مانند سرفه‌های مداوم، درد قفسه سینه و مشکل ناگهانی در تنفس یا بلع.
• آسیب کبدی: علائمی مانند زرد شدن پوست یا چشم ها، ادرار تیره، از دست دادن اشتها، خستگی و درد یا ناراحتی در ناحیه سمت راست بالای معده.
• نوروپاتی محیطی (آسیب عصبی): گزگز، بی‌حسی یا درد در دست و پا و ضعف عضلانی.
• واکنش‌های آلرژیک شدید: مانند بثورات پوستی و کهیر، سرگیجه شدید، تورم (در چشم، صورت، دهان، لب، زبان یا گلو)، گرفتگی صدا و مشکل در تنفس.
• اسهال: ممکن است حتی ۲ ماه یا بیشتر بعد از قطع مصرف دارو دچار اسهال شوید.
  • در این صورت هیچ دارویی برای درمان اسهال استفاده نکنید. چرا که این دارو ها ممکن است اسهال را طولانی تر و شدیدتر کنند. در این صورت به پزشک مراجعه کنید.
• خون‌ریزی بینی و لثه، کبودی آسان.

عوارض قرص نیتروفورانتوئین ۱۰۰ در بارداری

این دارو در سه‌ماهه سوم ممکن است با عوارض جانبی جدی همراه باشد. این دارو با عبور کردن از جفت و رسیدن به جنین می‌تواند منجر به کم‌خونی همولیتیک و زردی در نوزاد شود. همچنین این دارو ممکن است باعث مشکلات کبدی، واکنش‌های آلرژیک شدید در زنان باردار شود. این دارو در صورت مصرف طولانی خطر عفونت‌های قارچی دهان یا واژن را افزایش می‌دهد. استفاده از نیتروفورانتوئین در دوران بارداری باید با احتیاط و تنها تحت نظر پزشک صورت گیرد.

قرص نیتروفورانتوئین و تغییر رنگ ادرار

مصرف قرص نیتروفورانتوئین ممکن است باعث تغییر رنگ ادرار به زرد تیره یا قهوه‌ای شود، اما معمولا بی‌ضرر است و یک واکنش طبیعی به دارو می‌باشد. اگرچه این مسئله نگران‌کننده نیست، اما در صورت مشاهده علائم غیرمعمول دیگر مانند درد، تب، یا خون در ادرار بهتر است با پزشک مشورت کنید.

متن انگلیسی:
This medicine may cause the urine to become a rust-yellow to brown color. This side effect does not require medical attention
ترجمه متن:
این دارو ممکن است رنگ ادرار را به رنگ زرد تا قهوه‌ای زنگ زده تبدیل کند. این عارضه جانبی نیاز به مراقبت‌های پزشکی ندارد.

mayoclinic

موارد احتیاط و منع مصرف داروی نیتروفورانتوئین

در صورت داشتن مشکلات کلیوی و کبدی، قبل از مصرف نیتروفورانتوئین باید با پزشک خود مشورت کنید. توجه به نکات زیر از بروز عوارض جانبی جدی جلوگیری می‌کند.

1. اگر تا به حال هر گونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
2. لیست کاملی از داروها و مکمل‌های مصرفی (تجویزی و غیر تجویزی) خود را به پزشک ارائه دهید.
3. اگر مبتلا به کم‌خونی، دیابت، مشکلات ریوی، آسیب عصبی، مشکلات کلیوی، عدم تعادل الکترولیت‌ها در خون، کمبود ویتامین B، یا کمبود گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز (G-6-PD) بوده‌اید یا هستید با پزشک در میان بگذارید.
4. نیتروفورانتوئین را با افراد دیگر به اشتراک نگذارید، حتی اگر آنها شرایط مشابهی با شما داشته باشند.
5. افراد مسن که بالای ۶۵ سال سن دارند در مصرف این دارو باید با پزشک مشورت کنند.
6. از مصرف طولانی مدت در افراد مسن خودداری کنید. (ممکن است خطر مسمومیت ریوی را افزایش دهد.)
7. این دارو را به کودکان زیر ۱۲ سال بدون مشورت پزشک ندهید.
8. نیتروفورانتوئین را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
9. در حین مصرف این دارو شیردهی را متوقف کنید. چون نیتروفورانتوئین می‌تواند به شیر مادر منتقل شود و ممکن است به نوزاد شیرخوار آسیب برساند.
10. در زنان باردار در سه ماه آخر به خصوص (هفته ۳۸ تا ۴۲ بارداری) این دارو به هیچ عنوان نباید مصرف شود.

می‌خوای برای درمان عفونت ادراری از نتروفورانتوئین استفاده کنی؟ مشاوره بگیر.

دکتر عفونت ادراری در زنان

تداخلات دارویی نتروفورانتوئین

برای اطمینان از عدم تداخل دارویی می‌توانید از مشاوره دارویی آنلاین دکترتو استفاده کنید. در ادامه به مهم‌ترین تداخلات قرص نیتروفورانتوئین خواهیم پرداخت.

• آنتی‌اسیدهای حاوی منیزیم تری‌سیلیکات مانند شربت معده گاویسکون.
• داروهای ضد‌نقرس: پروبنسید و سولفین‌پیرازون.
• آنتی‌بیوتیک‌های کینولون: سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین، نورفلوکساسین و افلوکساسین.
• داروهای ضد‌قارچ: فلوکونازول و لووکونازول.
• واکسن‌های زنده: واکسن‌های وبا، حصبه و سل یا واکسن ب ث ژ (BCG).
• داروهای ضد‌‌سرطان: دارولوتامید، انسیدنیب، سِلینکسور و پکسیدارتینیب.
• داروهای دیگر مانند میکروبیوتای خوراکی، لاسمیدیتان، لنیولیزیب، متوترکسات و پترومانید.

جایگزین قرص نیتروفورانتوئین

جایگزین‌های نیتروفورانتوئین برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری شامل چندین آنتی‌بیوتیک دیگر است که بسته به نوع باکتری و شدت عفونت، توسط پزشک تجویز می‌شوند. برخی از جایگزین‌های رایج عبارت هستند از:

1. تری‌متوپریم و سولفامتوکسازول.
2. آموکسی‌سیلین و کلاوولانیک اسید.
3. فلوروکینولون‌ها (مانند سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین).
4. فسفومایسین.
5. سفالکسین.

اطلاعات دارویی نیتروفورانتوئین

در جدول زیر مهم‌ترین اطلاعات مربوط به داروی نیتروفورانتوئین آورده شده است:

اسامی رایج	عوارض جانبی	تداخلات دارویی
قرص نیتروفورانتوئین-سها ۱۰۰ میلی گرم	تهوع و استفراغ	آنتی اسید مانند گاویسکون
سوسپانسیون نیتروفورانتوئین استروپ ۲۵ میلی گرم/۵ میلی لیتر	سوزش معده	پروبنسید
سوسپانسیون فورانشن ۵۰ میلی گرم / ۵ میلی لیتر-نیتروفورانتوئین	زرد شدن رنگ پوست یا چشم	آنتی‌بیوتیک مانند سیپروفلوکساسین
سوسپانسیون فورانتوئینا ۱۰ میلی گرم/میلی لیتر	تغییر رنگ ادرار	فلوکونازول
سوسپانسیون نیترورال ۲۵ میلی گرم/۵ میلی لیتر	سرفه و واکنش‌های تنفسی	واکسن زنده وبا
–	درد قفسه سینه و تپش قلب	دارولوتامید
–	سر درد	سولفین‌پیرازون
–	بثورات پوستی و کهیر	متوترکسات

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

نیتروفورانتوئین یک داروی آنتی‌بیوتیک از دسته نیتروفوران‌ها است به عنوان دارویی موثر برای درمان عفونت‌ دستگاه ادراری به خصوص مثانه استفاده می‌شود. مصرف این دارو می‌تواند با عوارض جانبی مانند حالت تهوع، استفراغ یا سردرد همراه باشد. قبل از مصرف این دارو باید از عوارض جانبی، اختلالات دارویی و نحوه مصرف آن مطلع باشید و در صورت بروز عوارض جدی سریعا به پزشک مراجعه کنید. متخصص در مورد نحوه مصرف و میزان دوز موردنیاز به شما توصیه‌هایی کرده و نباید مقدار دوز دارو را کاهش یا افزایش دهید یا با بهبود علائم مصرف دارو را قطع کنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از طریق سایت دکترتو با پزشک متخصص بیماری های عفونی در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره با دکتر آنلاین عفونی و مشاوره دارویی وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!